BÚKÙ TÀ TƗ́DHƗ́//RU YÌZO DHƗ ÀDHYA MÁROKÒ 1

Rúbí Tanɨ Márokò dré tɨsɨ̀le dhɨ

Búkù kònɨ̀dhɨ nɨ tà àndu ngɨ̀le drìdrì dhɨ

Dhya búkù kònɨ̀dhɨ nɨ tɨsɨ̀lepi dhɨ tá Márokò ꞌɨ. Akódhɨ nda tá Yòwánɨ̀ Márokò, àzíàmu Pólò kya Bàrànábà be dhɨ ꞌɨ (Tà ꞌòle dhɨ ɨ 12:25). Akódhɨ tá kpà àzíàmu Pétèró àdhya ꞌɨ (1 Pétèró 5:13). Do tá tà ɨ́ dré yìle àyɨ nda ɨ véna dhɨ ɨ, búkù kònɨ̀dhɨ nɨ tɨsɨ̀zo. À adré kisùá dhɨ, búkù su Rúbí Tanɨ nɨ tà dri dhɨ ɨ kòfalé dhɨ, búkù Márokò àdhya kònɨ̀dhɨ búkù tɨsɨ̀le drìdrì dhɨ ꞌɨ.

Kɨdhólé búkù kònɨ̀dhɨ nɨ kɨdhoma lésè dhɨ, Márokò adré tadhá ngádra ꞌá dhɨ, Yésu Gìká nɨ Mváagó ꞌɨ (1:1; 1:11; 3:11; 5:7; 9:7; 14:61-62; 15:39). Tàko ko, Yésu nda adré tɨrɨ́ kònzɨ kɨ dro topfòle móndɨ́ ɨ lésè, adrézó móndɨ́ kɨ tɨdrɨ́ àyɨ kɨ drà ɨ lésè, adrézó tà àruka bǐ lɨ́ndrɨ́ga ró dhɨ kɨ ꞌo, tadházóá dhɨ, áyɨ rìnyí angá Gìká vélésè káyà dhɨ. Rìnyí nda sè dhɨ, adré kpà tà tadhá kúlí lanzìlanzì sè, adrézó ndɨ̀ndɨ̀ móndɨ́ kɨ tàkonzɨ̀ tri. Dɨ, búkù kònɨ̀dhɨ nɨ kɨdhoma na dhɨ, adré ɨ́na tàá ngádra ꞌá dhɨ, ɨ àdhi ꞌɨ yà dhɨ ko. Be ró dhɨ, adré áyɨ zi Móndɨ́ nɨ Mvá ro, móndɨ́ ɨ̀ kòkisùró zyà tà dré adrélé ꞌòle ɨ̀ndɨ̀ tadhálé dhɨ ɨ ꞌíká, gò ɨ̀ kòkaꞌìró akódhɨ ndò.

Márokò adré tà Yésu dré ꞌòle ɨ̀ndɨ̀ tadhálé dhɨ kɨ kɨpè tɨsɨ̀le áyɨ búkù kònɨ̀dhɨ léna. Adré àrà do bǐ adrézó tà ru ꞌobhá Yésu nɨ pósò kùdù sè dhɨ kɨ tɨtɨ́. Tàko ko, tà nda ɨ̀ adré tadhá ngádra ꞌá dhɨ, Yésu àdhi ꞌɨ ya dhɨ. Kùdù ro dhɨ, Yúdà ànzɨ kɨ kàdrɨ̀ bǐ dhɨ ɨ̀ gà akódhɨ gàgà. Dɨ, akódhɨ nɨ lebèbhá títí dhɨ ɨ̀ nì tàle dhɨ, akódhɨ Gìká nɨ Mváagó ꞌɨ bàti dhɨ be.

Tà kàdrɨ̀kàdrɨ̀ búkù kònɨ̀dhɨ léna dhɨ kɨ atìma

1) Láti ledema Yésu dré áyɨ àzí ꞌòzo dhɨ (1:1-13)

2) Yésu nɨ àzí bvò Gàlìláyà àdhya na dhɨ (1:14–9:50)

3) Yésu nɨ atsí ngàzo Gàlìláyà lésè lɨ̀le Yèrúsalémà na dhɨ (10:1-52)

4) Yésu nɨ pósò kùdù, ɨ̀ndɨ̀ akódhɨ nɨ dràma (11:1–15:47)

5) Yésu nɨ ngàma dràdrà ꞌásè dhɨ, ɨ̀ndɨ̀ akódhɨ nɨ mbàma bhù na dhɨ (16:1-20)

Yòwánɨ̀ Bàtísimò fèlepi ledé láti Mírì Yésu dré

(À kònò kpà Màtáyò 3:1-12; Lúkà 3:1-18; Yòwánɨ̀ 1:19-28)

1 Kònɨ̀dhɨ Rúbí Tanɨ, Yésu Krísto, Gìká nɨ Mváagó nɨ tà dri dhɨ ꞌɨ.*

2 Ngóró pròfétà Èsáyà dré tɨsɨ̀le Gìká nɨ Kúlí na dhɨ tɨ́nɨ dhɨ, Gìká tà tá dhɨ:

«Mɨ́ nò ká! Má nɨ dhya dra áma kúlí longólépi dhɨ nɨ mu lɨ̀le mɨ́ kandrána.

Akódhɨ nda nɨ láti ledé mɨ́ dré.†

3 Akódhɨ dhya adrélépi kúlí loyó duku na dhɨ ꞌɨ.

Adré tàá dhɨ: ‹Mɨ̀ kòledé láti Mírì dré alɨ̀zo!

Mɨ̀ kòlotó láti atsálé pyà akódhɨ dré!›‡»

4 Dɨ Yòwánɨ̀ Bàtísimò fèlepi pfò tá duku na gò, kɨdhólé adrélé bàtísimò fe móndɨ́ ɨ dré. Adré tá longóá àyɨ dré dhɨ, ɨ̀ kòladzá àyɨ kɨ togó gò, bàtísimò dòzo, Gìká kòtrìró àyɨ kɨ tàkonzɨ̀ ɨ be dhɨ bvó. 5 Dɨ móndɨ́ zyandre dhɨ ɨ̀ adré tá apfòle bvò wä́yi Yùdáyà àdhya lésè ɨ̀ndɨ̀ Yèrúsalémà lésè, alɨ̀le Yòwánɨ̀ vélé. Ɨ̀ adré tá àyɨ kɨ tàkonzɨ̀ kɨ ta ngádra ꞌá gò, akódhɨ dré adrézó bàtísimò fe àyɨ dré yǐandre Yòròdánè àdhya na.

6 Yòwánɨ̀ asó tá kɨ́tá ledélé kàmílò bhɨ́ sè dhɨ ɨ́ rú, káfà ledélé kàꞌwá kɨ́nɨ́ sè dhɨ nɨ ꞌɨ̀zo áyɨ kípílé ꞌá. Adré tá kɨ́sa nya, adrézó kpà apé mbɨ̀ na dhɨ nɨ mbe.

7 Adré tá longóá móndɨ́ ɨ dré dhɨ: «Dhya àlo áma lavúlépi rìnyí sè dhɨ nɨ adhé má bvó. Má kɨtswá akódhɨ nda nɨ lɨndrɨ̀ sè ko. Má kɨtswá ndɨ̀ndɨ̀ tandìle akódhɨ nɨ kámókà bǎ trɨ bwà ko. 8 Má adré mána bàtísimò fe àmɨ dré yǐ sè. Dɨ, akódhɨ nɨ ɨ́na bàtísimò fe àmɨ dré Tɨrɨ́ Lólo sè.»

Yésu nɨ bàtísimò dòma, ɨ̀ndɨ̀ akódhɨ nɨ tabhìma duku na dhɨ

(À kònò kpà Màtáyò 3:13–4:11; Lúkà 3:21-22; 4:1-13)

9 Lókyá nda sè dhɨ, Yésu dré angázó Nàzàrétà Gàlìláyà le dhɨ lésè, alɨ̀le bàtísimò do Yòwánɨ̀ vélé Yòròdánè na. 10 Dɨ gbǎ lókyá Yésu dré tá adréràꞌa apfòle yǐ lésè dhɨ ꞌá dhɨ, dré bhù nòzo ru lanzíràꞌa gò, Tɨrɨ́ Lólo nòzo asíràꞌa kòbhòlà tɨ́nɨ adhélé ɨ́ dri. 11 Gò kúlí dré apfòzo bhù lésè tàá dhɨ: «Mɨ áma Mváagó má dré lèle tò dhɨ ꞌɨ. Áma togó adré kɨnɨ́lé ámɨ tà sè tò.»

12 Gbǎ lókyá nda sè dhɨ, Tɨrɨ́ Lólo dré Yésu nɨ drìzo lɨ̀zo ába duku na. 13 Kònàle dhɨ, Sàtánà dré akódhɨ nɨ tabhìzo lɨtɨ́lé kìtú nyadhɨ-rì. Akódhɨ adré tá adrélé kàꞌwá mbɨ̀ na dhɨ ɨ́be, ɨ̀ndɨ̀ ángéló ɨ̀ adré tá akódhɨ nɨ ledé.

Yésu kɨdhó áyɨ lebèbhá kɨ azí

(À kònò kpà Màtáyò 4:12-22; Lúkà 4:14-15; 5:1-11)

14 Yòwánɨ̀ nɨ rùma bhèle bǎdzó na dhɨ àmvolésè dhɨ, Yésu dré lɨ̀zo bvò Gàlìláyà àdhya na gò, kɨdhólé adrélé Rúbí Tanɨ angálépi Gìká vélésè dhɨ nɨ longó móndɨ́ ɨ dré. 15 Adré tá longóá dhɨ: «Lókyá kɨtswá dre. Gìká nɨ Òpɨ̀ atsá ànyɨ dre. Mɨ̀ kòladzá àmɨ kɨ togó agòzo Gìká vélé! Mɨ̀ kòkaꞌì Rúbí Tanɨ!»

16 Kìtú àlo, Yésu dré tá adréràꞌa atsílé tä́pä́ríandre Gàlìláyà àdhya mìlésè dhɨ ꞌá dhɨ, nò tá Sìmónà ɨ adrúpi nɨ Àndréyà be, adréràꞌa àyɨ kɨ kɨmbá bhe yǐ na. Àngyá ko, àyɨ tá kosyá bhebhá ꞌɨ. 17 Yésu dré tàzoá àyɨ dré dhɨ: «Mɨ̀ alɨ̀ má vésè. Kɨdhólé nyànomvá dhɨ, mɨ̀ gò vélé adrélé kosyá bhebhá ɨ ró ko. Má nɨ àmɨ kɨ ꞌo adrélé móndɨ́ ndabhá ɨ ró.» 18 Dɨ gbǎ lókyá nda sè dhɨ, ɨ̀ dré àyɨ kɨ kɨmbá kɨ tayɨ́zó gò, ɨ̀ dré ngàzo adrélé akódhɨ nɨ lebè.

19 Yésu kòlɨ̀ vwàle tsà dre dhɨ, dré Yàkóbhò ɨ adrúpi nɨ Yòwánɨ̀ be, Zèbèdáyò nɨ ànzɨ ɨ ró dhɨ kɨ nòzo, adréràꞌa àyɨ kɨ kɨmbá kɨ mì ledé bwátù na. 20 Gbǎ kòdhwa, Yésu dré àyɨ kɨ azízó gò, ɨ̀ dré àyɨ kɨ atá Zèbèdáyò nɨ tayɨ́zó àzibhá nɨ ɨ́be bwátù na, alɨ̀zo Yésu vésè.

Yésu dro tɨrɨ́ kònzɨ agó àlo dhɨ lésè

(À kònò kpà Lúkà 4:31-37)

21 Àmvolásà dhɨ, Yésu ɨ̀ dré lɨ̀zo lebèbhá nɨ ɨ́be tsàle bhàandre Kàpàrànàwúmà àdhya na. Sàbátù kàtsá dre dhɨ, Yésu dré fɨ̀zo Yúdà ànzɨ kɨ lɨ̀sámbò dzó na gò, kɨdhólé adrélé àyɨ kɨ tadhá. 22 Ɨ̀ adré tá akódhɨ nɨ yi síbhálé be ngbo, tà dré adrélé tadhálé dhɨ kɨ tà sè. Tàko ko, akódhɨ nɨ kúlí ɨ tá lanzìlanzì ro. Adré tá ɨ́na àyɨ kɨ tadhá ngóró tátrɨ́trɨ́ kúlí tadhábhá kya tɨ́nɨ ko.

23 Gbǎ kòdhwa, agó àlo àyɨ kɨ lɨ̀sámbò dzó nda ꞌá adrélépi tɨrɨ́ kònzɨ ɨ́be ɨ́ léna dhɨ dré ngàzo trèle, 24 yòzoá dhɨ: «Á! Yésu Nàzàrétà lésè nɨ, tsítsì àma kòfalésè mɨ́ be dhɨ, àdho tà ꞌɨ? Mɨ́ alɨ̀ àma kɨ tà ꞌo akɨ́lé? Má nì mɨ àdhi ꞌɨ ya dhɨ be. Mɨ Dhya lólo Gìká àdhya ꞌɨ!»

25 Gò Yésu dré ngàzo lɨgɨ́lé tɨrɨ́ kònzɨ nda be, tàzoá dhɨ: «Mɨ́ atsú ámɨ ti! Mɨ́ pfò agó kònɨ̀dhɨ lésè!» 26 Dɨ tɨrɨ́ nda dré agó nda nɨ kɨzɨ́zó rìnyí sè, trèzo kúlí ꞌuꞌù sè gò, pfòzo lásà lɨ̀le. 27 Móndyá títí kònàle nda kɨ lɨ́ndrɨ́ dré gàzo bhwǎbhwa gò, ɨ̀ dré adrézó lizíá àyɨ kòfalésè dhɨ: «Kònɨ̀nɨ nɨ àdho tà ꞌɨ? Mɨ̀ yi rè tà tɨ́dhɨ́ akódhɨ dré adrélé tadhálé kúlí lanzìlanzì ɨ sè dhɨ ɨ ká! Adré ndɨ̀ndɨ̀ tòlɨ́ fe tɨrɨ́ kònzɨ ɨ dré gò, ɨ̀ dré adrézó akódhɨ nɨ kúlí kaꞌì ꞌòle.» 28 Dɨ Yésu nɨ rúbí dré laꞌúzó mbèlè bvò wä́yi Gàlìláyà àdhya ꞌásè.

Yésu tɨdrɨ́ dràbhá ɨ, móndɨ́ tɨrɨ́ kònzɨ ɨ́be àyɨ léna dhɨ ɨ́be

(À kònò kpà Màtáyò 8:14-17; Lúkà 4:38-41)

29 Yésu ɨ̀ kàpfò lɨ̀sámbò dzó nda lésè dre dhɨ, ɨ̀ dré lɨ̀zo Yàkóbhò ɨ́be ɨ̀ndɨ̀ Yòwánɨ̀ be tsàle Sìmónà kɨ dzó Àndréyà be dhɨ na. 30 Dɨ, Sìmónà nɨ àdrá adré tá ɨ́na ayílé lángá na, rúbhá nɨ dré tá adrélé àtsɨ ró dhɨ sè. Gò tà nda nɨ tàzo Yésu dré. 31 Dɨ dré áyɨ kisízó ànyɨ tòkó nda làga, akódhɨ nɨ drɨ́gá ru, akódhɨ nɨ tɨngázó kuru gò, rúbhá àtsɨ́ nda dré pfòzo rúásà. Gò tòkó nda dré kɨdhózó ngá fe àyɨ dré nyàle.

32 Ɨ̀ndró sè, kìtú kòndì dre dhɨ, à dré dràbhá títí dhɨ kɨ adzízó túmä́ní móndyá títí tɨrɨ́ kònzɨ ɨ́be àyɨ léna dhɨ ɨ́be Yésu vélé. 33 Móndyá títí bhàandre nda ꞌá dhɨ ɨ̀ kɨmó tá ru adrélé dzó nda tí. 34 Dɨ Yésu dré móndɨ́ bǐ adrébhá tá drà twátwa ɨ́be dhɨ kɨ tɨdrɨ́zó. Dré kpà tɨrɨ́ kònzɨ bǐ dhɨ kɨ dròzo topfòle móndɨ́ ɨ lésè. Dɨ, adré tá ɨ́na kúlí logá tɨrɨ́ kònzɨ nda ɨ dré, ɨ̀ dré nìle akódhɨ àdhi ꞌɨ ya dhɨ be dhɨ sè.

Yésu tatsí Gìká nɨ kúlí longóbe bvò Gàlìláyà àdhya ꞌásè

(À kònò kpà Lúkà 4:42-44)

35 Drùbhì kɨ́nó, ngá pfùnìpfùnì sè dhɨ, Yésu dré pfòzo lɨ̀le àrà móndɨ́ àko dhɨ na gò, kɨdhólé adrélé tà ta Gìká be. 36 Sìmónà ɨ arúpi nɨ ɨ́be dhɨ ɨ̀ dré ngàzo adrélé akódhɨ nɨ nda. 37 Ɨ̀ kòkisú akódhɨ dre dhɨ, ɨ̀ dré tàzoá drá dhɨ: «Móndyá títí dhɨ ɨ̀ adré ámɨ nda.» 38 Dɨ akódhɨ logó àyɨ dré dhɨ: «Mà kòlɨ̀ bhà àma làgásè dhɨ ɨ ꞌásè, má kòlongóró kpà Gìká nɨ kúlí kònàle be dhɨ bvó. Tàko ko, tà nda tà má dré alɨ̀zo ꞌòá dhɨ ꞌɨ.» 39 Gò dré ngàzo tatsílé bvò wä́yi Gàlìláyà àdhya ꞌásè, Gìká nɨ kúlí longóbe Yúdà ànzɨ kɨ lɨ̀sámbò dzó ɨ ꞌásè, ɨ̀ndɨ̀ tɨrɨ́ kònzɨ kɨ drobe topfòle móndɨ́ ɨ lésè.

Yésu tɨdrɨ́ agó àlo kàrɨ́ dré rùle dhɨ

(À kònò kpà Màtáyò 8:1-4; Lúkà 5:12-16)

40 Kìtú àlo dhɨ, agó àlo kàrɨ́ dré rùle dhɨ alɨ̀ tá adhélé áyɨ kórókó titì Yésu kandrá, akódhɨ nɨ ti lizízó tàzoá dhɨ: «Mɨ rìnyí ɨ́be kɨtswázó áma temvé tɨdrɨ́lé, mɨ́ kòlè dhɨ.» 41 Dɨ Yésu dré kɨzà dòzo áyɨ togó na akódhɨ nɨ tà sè gò, drɨ́gá kɨdzɨ̀zo akódhɨ nɨ tabè, tàzoá drá dhɨ: «Má lè ꞌí. Mɨ́ kàdré kemve kpɨ́rɨ́kpɨ́rɨ́ wà!» 42 Gbǎ kòdhwa, kàrɨ́ drà nda dré ngàzo agó nda rúsè gò, dré adrɨ́zó.

43 Gbǎ lókyá nda sè dhɨ, Yésu dré láti fèzo akódhɨ dré lɨ̀zo, tà lazízó drìá kònɨ̀nɨ: 44 «Mɨ́ kònò dóro, mɨ́ kòlongóró tà kòdhɨ dhya àlo dré ko. Be ró dhɨ, mɨ́ lɨ̀ mɨ́na ámɨ tadhá kòwánà dré nòle, ɨ̀ndɨ̀ mɨ́ fè ngá mòbòmà ro Gìká dré ámɨ temvema sè ngóró Mósè nɨ tátrɨ́trɨ́ kúlí dré adrélé tàle dhɨ tɨ́nɨ, tadházóá móndɨ́ ɨ dré dhɨ, mɨ́ adrɨ́ dre káyà dhɨ.» 45 Dɨ, agó nda kòlɨ̀ dre dhɨ, dré ɨ́na kɨdhózó adrélé tà atsálépi ɨ́ rú nda nɨ longó ngádra ꞌá, adrézó rúbí nɨ nɨ ꞌo laꞌúlé. Ásà dhɨ, Yésu kɨtswá tá gòle vélé fɨ̀le bhàandre àlo dhɨ na ngádra ꞌásè bwà ko. Be ró dhɨ, adré tá ɨ́na adrélé àrà móndɨ́ àko dhɨ ɨ ꞌásè. Dɨ, tágba kònɨ̀nɨ dhɨ, móndɨ́ zyandre dhɨ ɨ̀ adré tá angálé àrà títí ɨ lésè alɨ̀le akódhɨ vélé.

* 1:1 1:1 Wárágà àruka Gìká nɨ Kúlí tɨsɨ̀zo àyɨ dri dhɨ ɨ léna dhɨ, à adré kúlí kònɨ kɨ kisú ko: «Gìká nɨ Mváagó». † 1:2 1:2 À kònò Màlákì 3:1. ‡ 1:3 1:3 À kònò Èsáyà 40:3.