BÚKÙ TÀ TƗ́DHƗ́//RU YÌZO DHƗ ÀDHYA MÀTÁYÒ 12

Yésu Mírì sàbátù àdhya ꞌɨ

(À kònò kpà Márokò 2:23-28; Lúkà 6:1-5)

1 Àmvolásà, sàbátù àlo dhɨ, Yésu ɨ̀ adré tá lavúlé amvú ngánò àdhya ɨ ꞌásè. Tàbirí dré akódhɨ nɨ lebèbhá kɨ ꞌòzo gò, ɨ̀ dré kɨdhózó adrélé ngánò lòꞌwa vu, adrézó tsɨ̀á. 2 Fàrìsáyò ɨ̀ kònò tà nda dre dhɨ, ɨ̀ dré tàzoá Yésu dré dhɨ: «Mɨ́ nò rè ká! Ámɨ lebèbhá ɨ̀ adré àyɨkya tà àma kɨ tátrɨ́trɨ́ kúlí dré adrélé logálé sàbátù tú dhɨ nɨ ꞌo!»

3 Dɨ Yésu logó àyɨ dré dhɨ: «Mɨ̀ nà rè tà Dàwídì dré tá ꞌòle ɨ̀ dré adréràꞌa tàbirí ɨ́be akódhɨ nɨ arúpi ɨ́be dhɨ ꞌá dhɨ ko? 4 Akódhɨ fɨ tá Gìká nɨ dzó kàdrɨ̀ na gò, ɨ̀ dré mápà fèle Gìká dré dhɨ nɨ adózó nyàle arúpi nɨ ɨ́be. Tákò àma kɨ tátrɨ́trɨ́ kúlí adré tá ɨ́na mápà nda nɨ nyàma logá àyɨ dré. Ngbà ꞌí kòwánà kɨ tá kɨtswá nyàá dhɨ àyɨ. 5 Mɨ̀ nà rè kpà Mósè nɨ tátrɨ́trɨ́ kúlí na ko tàle dhɨ, kòwánà ɨ̀ adré àyɨkya àzí ꞌo tépelò na gba kàdré sàbátù tú gò, adrézó tà bha àyɨ dri ko dhɨ? 6 Dɨ má adré tà bàti ta àmɨ dré: Dhya kàdrɨ̀ tépelò nda nɨ lavúlépi dhɨ be kònwárè! 7 Gìká nɨ Kúlí adré tàá dhɨ: ‹Má adré móndyá adrébhá àyɨ kɨ àzya kɨ kɨzà bha dhɨ kɨ nda kòdhya. Má adré mána mòbòmà adrélé fèle má dré dhɨ kɨ nda kòdhya ko.›* Kònò mɨ̀ kònì tá kúlí kòdhɨ kɨ àndu be dhɨ, mɨ̀ kɨtswá tá tà bha móndyá tà àko àyɨ rú dhɨ ɨ dri ko. 8 Tàko ko, Móndɨ́ nɨ Mvá, Mírì sàbátù àdhya ꞌɨ.»

Yésu tɨdrɨ́ agó àlo dhɨ sàbátù tú

(À kònò kpà Márokò 3:1-6; Lúkà 6:6-11)

9 Yésu kòtayɨ́ àrà nda dre dhɨ, dré lɨ̀zo fɨ̀le Yúdà ànzɨ kɨ lɨ̀sámbò dzó na. 10 Kònàle dhɨ, agó àlo drɨ́gá nɨ dré ꞌyòzo ꞌyoꞌyò dhɨ tá be. Fàrìsáyò àruka ɨ̀ adré tá tà ɨ̀ dré kɨtswázó Yésu nɨ asíkì ásà dhɨ nɨ nda gò, ɨ̀ dré lizízóá tíá dhɨ: «Àma kɨ tátrɨ́trɨ́ kúlí kaꞌì, à kàdré móndɨ́ kɨ tɨdrɨ́ sàbátù tú dhɨ ꞌí?» 11 Akódhɨ logó àyɨ dré dhɨ: «Dhya àlo àmɨ kòfalé dhɨ kàdré kábilígyà àlo dhɨ ɨ́be gò, kábilígyà nda dré dhèzo bhú na sàbátù tú dhɨ, dhya nda kɨtswá tsì aséá gbǎ kìtú nda sè ko? 12 Dɨ móndɨ́ kɨ tà lavú kábilígyà kya byá! Ásà dhɨ, àma kɨ tátrɨ́trɨ́ kúlí adré tà dóro ꞌòma sàbátù tú dhɨ nɨ kaꞌì.»

13 Dɨ Yésu dré tàzoá agó nda dré dhɨ: «Mɨ́ kɨdzɨ̀ ámɨ drɨ́gá.» Akódhɨ dré kɨdzɨ̀zoá gò, drɨ́gá nɨ nda dré adrɨ́zó atsálé dóro àzya nɨ tɨ́nɨ. 14 Dɨ Fàrìsáyò nda ɨ̀ dré pfòzo ru yi, kɨtswázó láti nda Yésu nɨ pfùzo dràle dhɨ bvó.

Yésu màrábà Gìká dré zɨ̀le dhɨ ꞌɨ

15 Dɨ Yésu dré tà nda nɨ yìzo gò, àrà nda nɨ tayɨ́zó lɨ̀zo. Móndɨ́ zyandre lavúlé dhɨ ɨ̀ dré ngàzo lɨ̀le akódhɨ vésè gò, dré àyɨ kɨ dràbhá títí dhɨ kɨ tɨdrɨ́zó. 16 Dré àyɨ kɨ logázó, ɨ̀ kòtadháró móndɨ́ ɨ dré ɨ àdhi ꞌɨ ya dhɨ ko. 17 Tà nda kòdhɨ atsá kònɨ̀nɨ, kɨtswálé tà Gìká dré tá longólé pròfétà Èsáyà tí dhɨ kòꞌoró ru be dhɨ bvó. Akódhɨ longó tá dhɨ:

18 «Kònɨ̀dhɨ áma adhemakandra má dré zɨ̀le dhɨ ꞌɨ.

Akódhɨ dhya má dré adrélé lèle tò, ɨ̀ndɨ̀ áma togó dré adrézó kɨnɨ́lé tà nɨ nɨ sè dhɨ ꞌɨ.

Má nɨ áma Tɨrɨ́ bha akódhɨ dri gò,

dré áma tà gyǎgya longózó súrú títí dhɨ ɨ dré.

19 Akódhɨ kɨtswá lawàle móndɨ́ ɨ́be ko, kɨtswá kpà trèle ko.

Kɨtswá áyɨ kúlí loyó móndɨ́ ɨ dré yìle láti ɨ bhálésè ko.

20 Kɨtswá kòzó bhèlebhéle dhɨ nɨ ŋo ko.

Kɨtswá kpà tálà adrélépi ꞌòle adrálé dhɨ nɨ avó adrálé ko,

tsàle lókyá dré dra áma tà gyǎgya ꞌòzo tà kònzɨ lavú dhɨ ꞌá.

21 Dɨ súrú títí bvò dri dhɨ kɨ àyɨ kɨ mì bha akódhɨ véna.»†

Yésu nɨ tà, tɨrɨ́ kònzɨ kɨ kàdrɨ̀ àdhya be dhɨ

(À kònò kpà Márokò 3:22-30; Lúkà 11:14-23)

22 Àmvolásà dhɨ, à dré agó àlo tɨrɨ́ kònzɨ ɨ́be ɨ́ léna, adrélépi kpà mì kùdúkùdu ró ɨ̀ndɨ̀ ábhä́bhä́ ro dhɨ nɨ adzízó Yésu vélé. Dɨ Yésu dré akódhɨ nda nɨ tɨdrɨ́zó gò, akódhɨ dré kɨdhózó adrélé kúlí ta, adrézó kpà ngá no. 23 Móndyá zyandre títí dhɨ kɨ lɨ́ndrɨ́ dré gàzo bhwǎbhwa gò, ɨ̀ dré adrézó tàá dhɨ: «Dhya kòdhɨ tsì Dàwídì nɨ Mvá, Mèsɨ́yà ro dhɨ ꞌɨ ko?» 24 Dɨ, Fàrìsáyò ɨ̀ kòyi kúlí nda dre dhɨ, ɨ̀ dré àyɨkya tàzoá dhɨ: «Dhya kòdhɨ adré ngbà ꞌí tɨrɨ́ kònzɨ kɨ dro topfòle móndɨ́ ɨ lésè, Bèlèzèbúlè, tɨrɨ́ kònzɨ kɨ kàdrɨ̀ nɨ rìnyí sè.»

25 Dɨ, Yésu dré ɨ́na tà ɨ̀ dré tá adrélé kisùle nda nɨ nìzo kyá gò, tàzoá àyɨ dré dhɨ: «Òpɨ̀ ángùdhi móndyá zàlá dhɨ ɨ̀ dré adrézó ru lanzɨ́ àyɨ kòfalésè dhɨ, òpɨ̀ nda nɨ tà nɨ akɨ́ títí. Bhàandre ángùdhi yà, kó ngalè dzó ángùdhi yà móndyá lána dhɨ ɨ̀ dré adrézó ru lanzɨ́ àyɨ kòfalésè dhɨ, kɨtswá kpà áyɨ totó bwà ko. 26 Sàtánà kàdré Sàtánà nɨ dro dhɨ, adré ɨ́na ru pfu áyɨ tàndɨ be. Akódhɨ nɨ òpɨ̀ nɨ dɨ áyɨ totó ngɨ́nɨngɨ́nɨ ró? 27 Má kàdré mána tɨrɨ́ kònzɨ kɨ dro Bèlèzèbúlè nɨ rìnyí sè dhɨ, àmɨ kɨ móndyá ɨ̀ adré dɨ àyɨ kɨ dro àdhi nɨ rìnyí sè? Dɨ ásà dhɨ, àyɨ nda kɨ tà mɨ̀ dré adrélé tàle nda kɨ bvó ta àyɨ. 28 Dɨ, má kàdré mána tɨrɨ́ kònzɨ kɨ dro Gìká nɨ Tɨrɨ́ nɨ rìnyí sè dhɨ, kòdhɨ adré tadhá dhɨ, Gìká nɨ Òpɨ̀ atsá àmɨ kòfalé dre káyà dhɨ.

29 Kòdhɨ ɨ́be dhɨ, dhya àlo kɨtswá fɨ̀le agó kòmbá àlo dhɨ nɨ dzó na akódhɨ nɨ ngá wu bwà ko, kàdrò zyà rè kòmbá nda bǎ sè ꞌíká ko dhɨ. Dɨ kàdrò akódhɨ dre dhɨ, a nɨ kɨtswá ngá títí akódhɨ nɨ dzó na nda kɨ wu.

30 Dhya ángùdhi adrélépi túmä́ní má be ko dhɨ adré ɨ́na ru pfu má be. Dhya adrélépi móndɨ́ kɨ kɨmó túmä́ní má be ko dhɨ, adré ɨ́na àyɨ kɨ lapé.

31 Dɨ ásà dhɨ, má adré tàá àmɨ dré dhɨ: Gìká nɨ kɨtswá tàkonzɨ̀ títí móndɨ́ ɨ̀ dré adrélé ꞌòle dhɨ kɨ tri, túmä́ní làdhá títí ɨ̀ dré adrélé dhàle ɨ́ rú dhɨ ɨ́be. Dɨ, kɨtswá ɨ́na làdhá dhàle Tɨrɨ́ Lólo rú dhɨ nɨ tri ko. 32 Dhya ángùdhi adrélépi kúlí kònzɨ ta Móndɨ́ nɨ Mvá rú dhɨ, Gìká nɨ akódhɨ nda nɨ tàkonzɨ̀ tri. Dɨ, dhya ángùdhi adrélépi ɨ́na kúlí kònzɨ ta Tɨrɨ́ Lólo rú dhɨ, à kɨtswá akódhɨ nda nɨ tàkonzɨ̀ tri lókyá kònɨ̀dhɨ sè yà, kó ngalè lókyá adrélépi alɨ̀le dhɨ sè yà dhɨ ko.»

Fa ɨ lòꞌwa nɨ ɨ́be dhɨ

(À kònò kpà Lúkà 6:43-45)

33 Yésu gò tàá dhɨ: «Fa kàdré dóro dhɨ, lòꞌwa nɨ kɨ kókpà adré dóro. Fa kàdré kó kònzɨ dhɨ, lòꞌwa nɨ kɨ kókpà adré kònzɨ. Tàko ko, à adré fa ni lòꞌwa nɨ ɨ sè. 34 Àmɨ, nì àtrá kɨ àrèbhá nɨ ɨ, àmɨ kó kònzɨ dhɨ, mɨ̀ nɨ dɨ kɨtswá tà àlo dóro dhɨ nɨ ta ngɨ́nɨngɨ́nɨ ró? Àngyá ko, ti adré tà adrélépi gàle togó na dhɨ kɨ ta kòdhya. 35 Dhya dóro adré tà dóro ꞌo apfòle tà dóro títí dré zùle áyɨ togó na dhɨ ɨ lésè. Dɨ, dhya kònzɨ adré ɨ́na tà kònzɨ ꞌo apfòle tà kònzɨ títí dré zùle áyɨ togó na dhɨ ɨ lésè. 36 Má adré tàá àmɨ dré dhɨ: Kìtú dra tàbvó tàzo dhɨ tú dhɨ, móndyá títí dhɨ kɨ kúlí tàko àlo àlo títí ɨ̀ dré tàle dhɨ kɨ tà ta Gìká kandrá. 37 Tàko ko, kúlí mɨ́ dré tàle dhɨ kɨ tà sè dhɨ, a nɨ ámɨ tàbvó ta ngalè ámɨ nòzo gyǎgya yà, kó ngalè tà bhàzo mɨ́ dri yà dhɨ.»

Tà tadhálé pròfétà Yónà nɨ tà rú dhɨ

(À kònò kpà Márokò 8:11-12; Lúkà 11:29-32)

38 Àmvolásà dhɨ, Fàrìsáyò àruka ɨ tátrɨ́trɨ́ kúlí tadhábhá àruka ɨ́be dhɨ ɨ̀ dré tàzoá Yésu dré dhɨ: «Tadhálépi, mà adré lèá dhɨ, mɨ́ kòꞌo tà lɨ́ndrɨ́ga ró dhɨ àma dré nòle.» 39 Dɨ Yésu dré logózóá àyɨ dré dhɨ: «Móndyá ándrò adrébhá kònzɨ ɨ̀ndɨ̀ zàràbhù ro dhɨ ɨ̀ adré tà lɨ́ndrɨ́ga ró dhɨ nɨ nda nòle. Dɨ, à kɨtswá tà àzya lɨ́ndrɨ́ga ró dhɨ nɨ ꞌo àyɨ dré nòle dhɨ ko, kàdré ngbà ꞌí pròfétà Yónà àdhya ꞌɨ ko dhɨ. 40 Tàko ko, ngóró Yónà dré tá ayílé kìtú na ɨ̀ndɨ̀ ngátsi na kosyá àgá léna dhɨ tɨ́nɨ dhɨ, Móndɨ́ nɨ Mvá nɨ kókpà ayí bvò na kìtú na ɨ̀ndɨ̀ ngátsi na.

41 Kìtú dra tàbvó tàzo dhɨ tú dhɨ, Nìnívèbhá kɨ nga tà bha móndyá ándrò nɨ ɨ dri. Tàko ko, Nìnívèbhá nda ɨ̀ dré tá tà Yónà dré longólé àyɨ dré dhɨ nɨ yìzo dhɨ, ɨ̀ ladzá tá àyɨkya àyɨ kɨ togó ꞌí. Dɨ mɨ̀ nò rè ká! Dhya kàdrɨ̀ Yónà nda nɨ lavúlépi dhɨ be kònwárè! 42 Kòdhɨ ɨ́be dhɨ, kìtú dra tàbvó tàzo dhɨ tú dhɨ, ópɨ́ kàdrɨ̀ tòko ró bvò tàbhu na dhɨ drìle dhɨ nɨ nga tà bha móndyá ándrò nɨ ɨ dri. Tàko ko, ópɨ́ nda angá tá ɨ́na làwú làvo lésè alɨ̀le ópɨ́ Sòlòmónò nɨ tògyakúlí yi ꞌí. Dɨ mɨ̀ nò rè ká! Dhya kàdrɨ̀ Sòlòmónò nda nɨ lavúlépi dhɨ be kònwárè!»

Tɨrɨ́ kònzɨ nɨ gòma fɨ̀le móndɨ́ léna dhɨ

(À kònò kpà Lúkà 11:24-26)

43 Yésu gò tàá dhɨ: «Tɨrɨ́ kònzɨ àlo dhɨ kòpfò dhya àlo lésè dhɨ, adré anyálé àrà fà ro dhɨ ɨ ꞌásè, àrà ɨ́ dré kɨtswázó lovólé lána dhɨ nɨ ndabe. Dɨ, kòkɨtswá kisúá bwà ko dhɨ, 44 adré tàá dhɨ: ‹Má nɨ go fɨ̀le áma dzó má dré apfòzo lásà dhɨ na.› Kògò tsàle dre dhɨ, adré kisúá dhɨ, dzó nda ngbo: À awá ꞌálé nɨ, ngá lána dhɨ kɨ tobhàzo kpǎkpa dre. 45 Dɨ adré lɨ̀le tɨrɨ́ kònzɨ áyɨ lavúbhá nzi-drì-rì dhɨ kɨ nda lɨ̀zo àyɨ ɨ́be gò, ɨ̀ dré adrézó tɨfɨ́lé adrélé dhya nda léna. Dɨ dhya nda nɨ tà kùdù ro dhɨ vélé kònzɨ wáláká nɨ nɨ lavú. Dɨ tà nda nɨ adré kókpà kònɨ̀nɨ móndyá ándrò adrébhá kònzɨ nɨ ɨ dré.»

Yésu nɨ andre ɨ adrúpi nɨ ɨ́be dhɨ

(À kònò kpà Márokò 3:31-35; Lúkà 8:19-21)

46 Yésu dré tá adréràꞌa tà ta móndyá zyandre ɨ dré dhɨ ꞌá dhɨ, akódhɨ nɨ andre ɨ adrúpi nɨ ɨ́be dhɨ ɨ̀ dré atsázó adrélé àyɨ kɨ totó kɨvɨ̀ na. Ɨ̀ adré tá tà le tàle akódhɨ be. 47 Dhya àlo dré tàzoá Yésu dré dhɨ: «Ámɨ andre ɨ ámɨ adrúpi ɨ́be dhɨ ɨ̀ adré àyɨ kɨ totó kɨvɨ̀ na. Ɨ̀ adré tà le tàle mɨ́ be.»

48 Yésu logó dhya nda dré dhɨ: «Áma andre àdhi ꞌɨ? Áma adrúpi ɨ àdhibhá ꞌɨ?» 49 Dré drɨ́gá bhèzo áyɨ lebèbhá ɨ véna, tàzoá dhɨ: «Mɨ̀ nò rè áma andre ɨ áma adrúpi ɨ́be kònɨ ɨ ká! 50 Tàko ko, dhya ángùdhi adrélépi tà áma Atá bhù na dhɨ dré adrélé lèle à kòꞌo dhɨ kɨ ꞌo dhɨ ɨ́na áma adrúpi ꞌɨ, áma amvúpi ꞌɨ, ɨ̀ndɨ̀ áma andre ꞌɨ.»

* 12:7 À kònò Òséyà 6:6. † 12:21 À kònò Èsáyà 42:1-4.