13
Aar ükäjï Birnabang je Jawul gwe
1 Ngenone kiꞌdoonga gidi Andakiyang, ngwïjïr na ngwoorta ngwee ngwuju gu, Birnaba, Jamaan gwani Nejer, Lukiyuj gwudi Giruwaning, Maniyan gwanni gwuraar Yïrüdïj gwe gwuru deleny gimaad ꞌtuꞌtu yogo ye na Jawul.
2 Anni ma aar ji ndi äpïjï Ngwaalinga yiiru aar määtä ngwädä, a je Lïgïꞌrïm lanni Lijuꞌru ci, “Äbrïjïïny Birnabang je Jawul gwe, aar ele ndi aar nyi äpïjï yiiru yanni yornaci nje.”
3 No a ngwïkïrïjïn otaci Ngwaalingalu aar määtä ngwädä aar je ätä guy aar je geꞌte kay aar ele.
Ngenone Gabruj
4 No ngindenga rom (2), a je Lïgïꞌrïm lanni Lijuꞌru dinga aar ele aar obani kündär gani Jälükïyä, aar üꞌrü yaanu ngenone aar ele ngwaalu giyaanu ngwani Gabruj.
5 Anni ma aar obani kündär gani Jalamaj, aar ondaci Ngwüyäwüd ngwujaꞌri ngwudi Ngwaalu ngwämrä ngenone. Aar ji Yuwananga le gwanni gwati ani Murkuj, ngwuje gataji düwä.
6 Aar landalu ꞌdar kündär giyaanu gidi Gabrujing ꞌdi aar obani kündär giyaanu gani Pabuj. Ngenone aar mbudi dimanga le diru Dïyäwüd dati alliji yïjïrä yiꞌduru dani Bar Yicu,
7 dati mbüjïnï gideleny danni dïmätï yelenya ngwaalu giyaanu dani Järgïyüj Bulij gwuru gur gibebera gwulleny, ngwükäjïdï ndi Birnabanga Jawul gwe nunnu gwubupa ndi ꞌdingini ngwujaꞌri ngwudi Ngwaalu ꞌdenggen.
8 A be Aliyimaj nggwoo gwuru dima (ngwürïny ngwüngün ngwani gu no Yïgïrïgïyängä) ngwuje be jici kay ngwuje üꞌrïꞌtï ngwäy ngwunani ndi ümïnïcï delenya ndoo ndi ämnï Ngwaalu.
9 A be Jawul, gwanni gwani ꞌto Bulij, gwonyadu Lïgïꞌrïmälä lanni Lijuꞌru ngwombaji Aliyimajing ngwäyänü ꞌtiꞌtog ngwuci,
10 “Nga nggwee gwudi dijegoꞌrr, nga ru güwän gidi yiꞌral ꞌdar yanni yijaw! Nga gwonyadu ïꞌdäjïngänü nga onyadi mïmïnäjänü. Aꞌtur nga gwäꞌtüdï gwadi dünäjï yiꞌrinya ngwujaꞌri ngwanni ngwüdünälü ngwudi Delenye?
11 Gwene ara gwe Deleny ji guy ge nga gwa rïmï ngwäy gwene nga jalu gaji gooko nga gwa ꞌti gwengga buri gwudi lingen.” Puprang no a dumbil na dïrïm gätïnï ngwäy, ngwakalu ngwuy ngwe ngwümïnï dïjü ndi okta kuy.
12 Anni ma gu deleny didi ngwaalu ngwoo engga yiꞌral giyee yima ji, ngwämnï Ngwaalu ndi ari gwïndï gwe ngwaalalu ngwujaꞌri ngwinggidaar ngwe ngwudi Deleny.
Andakiya gwudi Bïjïdïyäng
13 Ngenone Pabuj, a Bulij na ngwooꞌra ngwanni ngwïndäär le, aar üꞌrü yaanu aar ele kündär gani Berga ngwaalu ngwani Bämbïlïyä, a je gu be Yuwana gatani ngwoꞌre Üräjälïm.
14 Ngenone Berga, aar ꞌdïꞌrï aar elada gweere ꞌdi aar obani Andakiya gwudi Bïjïdïyäng. A gomon Kwoꞌra täꞌrïl, aar änï ngwämrä aar jalu.
15 Anni ma aar uli Yobo yidi Müjä na Yïjïr yidi Ngwïjïr kitabanu, a je be ngweleny ngwudi ngwämrä ükäcï ngwujaꞌri aar je ci, “Ngweengga, manari ngaa lätï ngwujaꞌri ngwere ngwada je ondaji a ngwe orꞌtemaji ngwüjü, ondajar je.”
16 A Bulij ꞌdïꞌrälü ngwüdünälä, ngwalliji guyala ngwari, “Nga nga liru ngwüjï ngwudi Yïjïräyïl na nga nga ngwüjï ngwuru Garany ngaa lanni lati orta Ngwaalinga, ꞌdinginiiny!
17 Ngwaalu ngwudi Yïjïräyïl ngwäbrü ngwügürnä ngwege, ngwügäbïcï ngwüjü aar gendadi aar onyadi kaji ganni gijaar ge Mijir. Yiima ye yidi guꞌran güngün, ngwuje ꞌtüyä poor ken gidi Mijiring.
18 Ngwuje mätïjï liguri ndi elelle gwegen, ngwuje arnga ngwüdläyü küüꞌrï rom (40) gïtäny.
19 Ngwuje lïnynyïjï ngwüjü giyen kwoꞌra täꞌrïl (7) ngwaalu ngwani Kanaan ngwuje apada dïyängü degen ngwätädä ngwüjü ngwüngün ngwudi Yïjïräyïl yuꞌrina.
20 Yiꞌral ꞌdar giyee yiju ngwüdläyü küüꞌrï tudini kwoꞌrongo na küüꞌrï rom na ꞌdï (450).
Anni ma ngwüdlä medadi ngwee, a je Ngwaalu ätädä ngwüjü aar pïcï yelenya ꞌdi a gaji ila ganni gima ge dïjïr ila dani Jämüwïl.
21 A be aji a ngwüjï ꞌdïꞌrï aar ari ngwümïnü delenya. A je Ngwaalu ätädä delenya dani Jawul gwuru gïjï gidi Kïj gïlängïr lidi Bïnïyämïn ngwape yelenya ngwüdläyü küüꞌrï rom (40).
22 Anni ma Ngwaalu äbrï delenya dani Jawul, ngwuje äpïjä Däwüdïng ngwuru deleny degen. A Ngwaalu ngwondaju ngwujaꞌri ngwe ngwani nginde ngwari, ‘Äny gwumbuju Däwüdïng gwuru gïjï gidi Yici gwuru dïjï danni dïmïnä ligor lüny, nunnu aar nyi ärrïjï yiꞌral ꞌdar yanni yïmïnï nje nding je ärrï.’
23 Yicu gwuru gwanni gwuru dïgüürnä didi Däwüd gwanni gwuma Ngwaalu ruji Gilang gwudi ngwüjï ngwudi Yïjïräyïl, anaku arung gu.
24 Gaji ganni gaꞌti ge na Yicu ïndï, Yuwana gwïndï ngwondaci ngwüjü ꞌdar ngwudi Yïjïräyïl ngwujaꞌri ngwani joꞌrenyani na nyïnyïnï yaw ye.
25 Anni ma Yuwana ji gito ndi medaji yiiru yüngün, ngwutalu ngwari, ‘Nga nga lanijiny yärü? Äny gwäꞌtüdï gwani nginde nggwäꞌdï. Nggwäꞌtüdï, a be nginde nggwo gwïndï gwodan, nggwaꞌti mbutu ngwäyänü ndi nyi gwäꞌdädä ngwüdänälü ngwüngün.’ ”
26 Ngwuje ci, “Ngweengga, yïjï yidi Äbräyïm, na ꞌdar liru Garany lati denya Ngwaalinga, yiru ndi ari ngwujaꞌri ngwee ngwudi gilang ngwükäcäär nje.
27 Aaꞌti be ngwüjï ngwudi Üräjälïmïng na ngweleny ngwegen lïngïdï ndi ari Yicu gwuru Gilang aar ꞌti lïngïdï ngwujaꞌri ngwanni ngwaru ngwe ngwïjïr. Gwuma aar gwe obalu a gu ngwujaꞌri ru ngwanni ngwari ngwe ngwïjïr ngwati aar je uli yomonalu ꞌdar komon ganni giru Kwoꞌra täꞌrïl.
28 A be ngindenga gwuma aar ꞌti mbojaja yiꞌral nono yere ndi aar gu ꞌrinyada, aar be ondaci Bilatijing ngwuꞌrinye.
29 Anni ma aar ärrï yiꞌral ꞌdar anaku ondaja gu gitab gwerre gwani nginde, aar ülläjälü küꞌrälä ganni gimamindanu aar gwürïcï gidimomo.
30 A be gwuma Ngwaalu ꞌdïꞌrïyälü gidimomanu gwumidu.
31 A nginde ngwüꞌtäcä ngwüjälü yomonanu yonyadu ngwanni ngwïndäär ngwe ngwaalu ngwani Jälïl aar ila Üräjälïm. Ngindenga liru gwenene lanni gilo gwondajaar gwe ngwüjänü ngwege.
32 Londaca je ngwujaꞌri ngwanni ngwujaw ngwuca ngwe Ngwaalu ngwügürnä ngwege
33 Ngwaalu ngwuminje gäbïcï ngwujaꞌri ngwuma ji kaji nggee gege lanni liru yïjï yegen, ꞌdïꞌrïyï gwe Yicungalu. Anaku üllïnäär gu kitabanu gidi Mäjïmür kiꞌraany ganni giru rom (2) ndi ari,
‘Nga gwuru Gïjï güny,
gwene äny gwuma ru Mbumbu gwunga.’
34 Yiru gu giyee ndi ari gwüꞌdïꞌrïyä Ngwaalalu giyiꞌranyanu gwumidu a gwaꞌti gwayi mana aꞌtur yondaja ye ngwujaꞌri ngwee ndi ari,
‘Nggwa ang juꞌriyi gwa ang onjaci ꞌdidanu anaku ci nyi gu Däwüdïng.’
35 Yondaja gu no ngwaalu ngwuꞌter ndi ari,
‘Gwaꞌti gwa ang gatani gwunga gwanni Gwujuꞌru gwa ꞌdegeꞌralu gidimomanu.’
36 A be Däwüd anni mung medaji yiiru yidi Ngwaalu kimaad güngün gwuma ayi gwuma gwujani ngwügürnä gwuma aar gwürïcï gwuma ꞌdigiꞌri gidimomanu.
37 A be gwanni gwuma Ngwaalu ꞌdïꞌrïyälü giyiꞌranyanu gwumidu gwuma ꞌti ꞌdigiꞌru gidimomanu.
38 Yäy gu no, lani ngwänggärï, lïngïdär ndi ari yiru giyee yanni yïgäbïcï nje ara je be ondaci ndi ari Yicu gwuru gwanni gwurnidaar gwe ndi düdänïjï ngwüjänü ndi ke gwegen.
39 Ngwüjï ꞌdar ngwa aar je dünïyälü Yicu gwe giyiꞌral ꞌdar yanni yiki ma aar ämnï Ngwaalu ndi ari dünïyälü gwaꞌti giyobo yidi Müjä.
40 Arnganar be ngwujaꞌri ngwanni ngwaru ngwe ngwïjïr aaꞌti ngwa je mbuji,
41 ‘Ombajar je be, lanni lati münä ngwujaꞌranu,
übïdärälü ngwujaꞌri ngwee ꞌdi nga ayi,
ndi ari äny gwadi ärrï yiꞌral yeꞌte giyomon yalu
ndi ari yaꞌti ya gu ämnï aꞌtur,
ꞌdi manari a je dïjï dere ondaci.’”
42 Anni ma Bulijinga Birnaba gwe ji ndi ꞌtüdä ngwämrä, a je ngwüjï ci kwodaralu komon Kwoꞌra täꞌrïl nggäꞌdï gidi gwodaning ngaa ondaji ngwujaꞌri ngwe ngwee.
43 Anni ma ngwüjï ꞌtü aar badi, a ngwüjï ngwonyadu ngwanni ngwuru Ngwüyäwüd na ngwuru Garany ngwanni ngwändï giyobo yidi Ngwüyäwüd ngwüdïnyädï Ngwaalinga ꞌdïꞌrï aar gwujani Bulijing je Birnaba gwe, a je Bulijinga Birnaba gwe orꞌtemaji nunnu aar mätïnälü ꞌdïꞌdäny gïyïmïꞌrü yidi Ngwaalu.
44 Anni ma aar oꞌra komon Kwoꞌra täꞌrïl nggoo gidi gwodaning aar ila ꞌdar anaku raar gu ndi aar dingini ngwujaꞌri ngwudi Ngwaalu ngwanni ngwadi je Bulijinga ondaji.
45 A be anni ma Ngwüyäwüd engga ngwüjü ngwuma ila ngwonyadu a je yigor enyanu aar ꞌdïꞌrï aar garnati aar ke yiꞌrinya ngwujaꞌri ngwudi Bulij aar lo.
46 Ngwujaꞌri ngwee aar gäbïcï Bulijinga je Birnaba gwe aar ojeme nono aar ꞌranu ndi ondaji aar ari, “Yädï gu ndi ara je ondaci nga nga gwerre gwerre ngwujaꞌri ngwe ngwudi Ngwaalu. A be anni ma je ꞌdonya, ngaa lima obalu yigoꞌro ye yalu ndi ari ngaa laꞌti äwdï ndi ätï miding gwudi gwurꞌtaling la je be gatani lele ngwüjï ngwuru Garany nje ondaci.
47 Ndi ari Deleny dondaciny ngwari,
‘Äny gwurujanga buri gwudi ngwüjï ngwuru Garany,
nunnu nga ape gilanging a gwe ele ngwüjï gïdïdlä ꞌdar.’”
48 Anni ma ngwüjï ngwuru Garany dingini ngwujaꞌri ngwee, aar jayanu aar näjï ngwujaꞌri ngwudi Deleny na ꞌdar lanni lutaar janu nunnu aar midi miding ngwudi gwurꞌtaling aar ämnï Ngwaalu.
49 A ngwujaꞌri ngwudi Ngwaalu badalu ngwaalu ꞌdar ngenone.
50 A be Ngwüyäwüd gwogaji ngwayu ngwanni ngwuru yiꞌra ngwüdïnyädï Ngwaalinga na ngwüjï ngwanni ngwuru yiꞌra kündär aar ꞌdïꞌrï aar übïnï Bulijing jalu Birnaba gwe aar je linynyi aar je ꞌtüyï poor ngwaalu ngwegen.
51 A je Bulij na Birnaba protada dibuꞌra nono didi yora yegen dani ꞌdonya gwegen aar ꞌdïꞌrï aar ele kündär gani Ayikuniya.
52 A ngwooꞌra jayanu a je gu Lïgïꞌrïm lanni Lijuꞌru onyadala.