Bụ́kụ̃ Ẹ́sị́tẹ́rị̃ drị̂
Bụ́kụ̃ Ẹ́sị́tẹ́rị̃ drị̂ nze ãmaní ị́jọ́ ꞌbá Ịsịrayị́lị̃ drị̂ ꞌbã kí ándrá adrujó ãtíꞌbó rú Pásĩyã gá rĩ sĩ úpa kí sáwã mẹ́rọ́ꞌbá ãzí ꞌbã ị́jọ́ itújó sĩ lẽjó kí ị̃lị̃kị̃jó rĩ sĩ íngoní yã rĩ drị̃ gá. Údrĩ táni Ãdróŋá ꞌbã rụ́ agâ-agâ bụ́kụ̃ Ẹ́sị́tẹ́rị̃ drị̂ gá ku rá tí, iꞌda ru tọndọlọ Ãdróŋá pa kí lẽjó kí ụꞌdị́jó pírí rá rĩ gá nĩ. ꞌBá ãzí nị̃lépi la ãꞌdi sĩ bụ́kụ̃ Ẹ́sị́tẹ́rị̃ drị̂ nị̃ yã la ꞌdáyụ. Ị́jọ́ sĩlé ndú ndú tị Ĩbũrãníyã drị̂ sĩ rĩ kí agá, ꞌbá ụ̃nị̃táŋá trũ ũꞌbí ũꞌbĩ kí jọlé la úsĩ ándrá bụ́kụ̃ Ẹ́sị́tẹ́rị̃ drị̂ ãni rú ílí 400 (BC) sĩ, ꞌdĩ sĩ útị drĩ Yẹ́sụ̃ ku.
Ị́jọ́ ru ngalépi rĩ kí agá ị́jọ́ icélé bụ́kụ̃ Ẹ́sị́tẹ́rị̃ drị̂ agá rĩ iꞌda ꞌbá Yãhụ́dị̃ drị̂ iꞌdó kí ándrá ụ̃mụ̃ Pụ̃rị́mụ̃ drị̂ sĩ ãyĩkõ idélé íngoní yã rĩ rá. Ãmẹ̃lẹ́kị̃ gó ãzí umvelé Hámãnĩ rĩ itú ándrá ị́jọ́ sĩ ꞌbá Yãhụ́dị̃ drị̂ kí ị̃lị̃kị̃jó rá. ꞌBá Ịsịrayị́lị̃ drị̂ ri kí adrulé ꞌbá Ãmẹ̃lẹ́kị̃ drị̂ kí abe mẹ́rọ́ꞌbá ru ándrá ĩꞌbaní mụjó kõtórõ agâsĩ sĩ cajó ãngũ ándrá Ãdróŋá ꞌbã azịlé ĩꞌbaní rĩ gá. (Ãfũŋá 17:8-16) Ẹ́sị́tẹ́rị̃ Yãhụ́dị̃ ízó ru rĩ acá ándrá úpí Pásĩyã gá rĩ ꞌbã ũkú rú ãnirú sáwã Hámãnĩ ꞌbã ị́jọ́ ụ̃tị̃jó sĩ lẽjó ꞌbá Yãhụ́dị̃ drị̂ kí ị̃lị̃kị̃jó rĩ gá. Ímbátáŋá Mõdẽkáyĩ ꞌbã fẽlé rĩ sĩ, Ẹ́sị́tẹ́rị̃ atrị Hámãnĩ ꞌbã ị́jọ́ itúlé rĩ rá. ꞌBá Ịsịrayị́lị̃ drị̂ ꞌbã kí mẹ́rọ́ꞌbá ĩꞌbadrị̂ kí ndẽjó ꞌbo rĩ ꞌbã ũngúkú gá, (Ẹ́sị́tẹ́rị̃ 9:20-22) Mõdẽkáyĩ lũ ĩꞌbaní ꞌba idé kí ãyĩkõ ị́jọ́ ĩꞌbã kí ãꞌdị́ ndẽjó rĩ drị̂ sĩ. ꞌDĩ ị́jọ́ ꞌbá Yãhụ́dị̃ drị̂ ꞌbã kí ụ̃mụ̃ pụ́rị̃mụ̃ drị̂ iꞌdójó rĩ ꞌi.
1
Ụ̃mụ̃ úpí ní ꞌbãlé ri kî
1 ꞌDĩ kí ị́jọ́ ru ngalépi sáwã úpí Ãhãsũwérẽ ándrá ũpĩ nalépi ãngũ 127 rĩ kí agá iꞌdójó Ị́ndị̃yã gá cajó kpere Ị̃tọ́pị̃yã gá rĩ sĩ rĩ kî.
2 Sáwã ꞌdã sĩ úpí Ãhãsũwérẽ ꞌbã dó úmvúke ĩꞌdidrị́ ũpĩ drị̂ bárãkĩsĩ ãsĩkárĩ ꞌbadrị̂ agá ãnirú táwụ̃nị̃ ãmbógó Sụ́sã drị̂ gá.
3 Ílí najó ĩꞌdi ꞌbã sĩ ũpĩ najó rĩ gá ꞌbã dó ụ̃mụ̃ ãmbógó la ꞌbá pírí ĩꞌdidrị́ ãmbogo rú ꞌdĩ ꞌbanî. Umve dó ãsĩkárĩ ãmbogo Pásĩyã drị̂ kí Mẹ́dị̃yã drị̂ kí abe pírí ãzíla anzị úpí drị̂ kí ꞌbá ãmbogo ĩꞌdidrị́ ãngũ gá ꞌdãá rĩ kí abe.
4 Ụ̃mụ̃ úpí Ãhãsũwérẽ ꞌbã ꞌbãlé rĩ ꞌdụ ụ́ꞌdụ́ 180. Ri dó sĩ málĩ, ũnĩ ãzíla ãmbõgõ ãngũ ĩꞌdidrị́ sĩ ũpĩ najó rĩ agá rĩ kí iꞌdalé ꞌbá ãmbogo rú ĩꞌdidrị́ ꞌdã ꞌbanî.
5 Ụ́ꞌdụ́ ꞌdã kí dó mụ ukólé ꞌbo, úpí ꞌbã vâ ụ̃mụ̃ ãzí ụ́ꞌdụ́ ázị̂rị̃ ị̃dị́ lị́cọ́ ꞌa ĩꞌdidrị́ mãwụ́wã trũ úpí drị́ andre celé cí rĩ agá. ꞌBã ĩꞌdi ꞌbá pírí málĩ trũ ãzíla lẽmẽrí bárãkĩsĩ ãsĩkárĩ ꞌbadrị́ táwụ̃nị̃ Sụ́sã drị̂ agá ꞌdãá rĩ ꞌbaní.
6 Ûgĩ dó lị́cọ́ ꞌdã ꞌa bõngó mịfị́ níríŋá imve ãzíla bụ̃lụ̂ rĩ kî sĩ, ûgĩ bõngó ꞌdĩ kí bõngó ĩbá mịfị́ nírí uꞌbélé ika ãzíla pápũlũ rú rĩ kî sĩ írã ịꞌdịlé ị́dị́ŋá ru pịrị pịrị rĩ kí ụrụꞌbá gá ímve sílĩvã rú rĩ kî sĩ. ꞌDãá úꞌbã dó kụ́rị̃sị̃ idélé sílĩvã sĩ rĩ kí gólũdĩ sĩ rĩ kí abe írã uꞌbélé ika, imve, foro ãzíla ịnị rú ũꞌbãlé ãngũ ãlu gá rĩ kí drị̃ gá.
7 Úfẽ ꞌbá ꞌbaní wáyĩnĩ mvụlé kópõ ũví ndú ndú idélé gólũdĩ sĩ rĩ kî sĩ. Wáyĩnĩ fẽlé ꞌbá ꞌbaní rĩ ca rá ãꞌdusĩku úpí fẽ ĩꞌdi ĩꞌbaní ásị́ pírí sĩ.
8 ꞌBá mvụ kí dó wáyĩnĩ cécé úpí ꞌbã ãzị́táŋá lã fẽjó ꞌbá wáyĩnĩ ũbĩlépi rĩ ꞌbaní rĩ áni, ãꞌdusĩku úpí jọ ꞌbá wáyĩnĩ ũbĩlépi rĩ ꞌbaní ꞌbá ãlu ãlu ꞌbã mvụ calépi ĩꞌdi ní rá rĩ sĩ.
9 Ũkú úpí drị́ Vásĩtĩ ꞌbã vâ ụ̃mụ̃ ũkú ꞌbaní úpí Ãhãsũwérẽ drị́ lị́cọ́ ũpĩ drị̂ gâlé.
Ũkú Úpí Ãhãsũwérẽ drị́ Vásĩtĩ ꞌbã ĩꞌdi tị gãjó rĩ
10 Ụ́ꞌdụ́ ázị̂rị̃ la sĩ úpí Ãhãsũwérẽ la dó mụ ĩmẽrãlé were ꞌbo, fẽ dó ãzị́táŋá ãtiꞌbo ĩꞌdidrị́ Mẹ̃hụ̃mánị̃ ní, Bị̃zị́tã ní, Hãrị̃bọ́nã ní, Bị̃gị́tã ní, Ãbãgítã ní, Zẽtárĩ ãzíla Kãrĩkásĩ ní,
11 ꞌbã mụ kí dó sĩ ũkú úpí drị́ Vásĩtĩ ajílé ãzíla úpí la dó sĩ amụ́ ndrĩ bõngó ũpĩ drị̂ kí agá íngoní yã rĩ iꞌdalé ꞌbá ĩꞌdidrị́ ãmbogo rú rĩ ꞌbaní ãmụ́ ĩꞌdidrị̂ kí abe ãꞌdusĩku ũnĩ la ándrá ambamba.
12 Wó ãtiꞌbo kí dó mụ ị́jọ́ ꞌdĩ lũlé ũkú úpí drị́ Vásĩtĩ ní ꞌbo, Vásĩtĩ gã dó amụ́lé úgmbé. ꞌDã ꞌbã vúlé gá úpí acá dó ũmbájírílí ãzíla ũmbã na dó ꞌa la ũnzí-ũnzí.
13 Ĩꞌdiní adrujó ãzị́táŋá ru úpí ní sĩ ꞌbá ãzị́táŋá kí nị̃lépi cé ãzíla ꞌbá ị́jọ́ lịlépi múké rĩ kí zịjó rĩ áni, úpí zị dó sĩ ꞌbá ũndũwá ru ị́jọ́ nị̃lépi cé rĩ kî.
14 ꞌBá ándrá úpí ꞌbã sĩ tị jajó ĩꞌba rụ́ ambamba sĩ ị́jọ́ zịjó rĩ kí; Kãrĩsénã ꞌi, Sẽtárĩ ꞌi, Ãdĩmátã ꞌi, Tãrãsị́sị̃ ꞌi, Mẽrésĩ ꞌi, Mãrĩsénã ꞌi ãzíla Mẽmũkánĩ ꞌi. ꞌDĩ kí ándrá ãsĩkárĩ ãmbogo ázị̂rị̃ Pásĩyã gá ãzíla Mẹ̃dị́yã gá ị̃nzị̃lé ị̃nzị̃-ị̃nzị̃ rĩ kî.
15 Úpí Ãhãsũwérẽ zị dó kí, “Drĩ adru ãzị́táŋá sĩ rĩ gá ála dó ãꞌdu ị́jọ́ idé ũkú mádrị́ Vásĩtĩ ụrụꞌbá gá ĩꞌdi ꞌbã ãzị́táŋá mání ãtiꞌbo mádrị̂ kí tị pẽjó sĩ ĩꞌdi umvejó rĩ gãjó úmgbé rĩ sĩ?”
16 ꞌDã ꞌbã ũngúkú gá, Mẽmũkánĩ umvi dó úpí ní ãsĩkárĩ ãmbogo kí abe, “Ũkú úpí drị́ Vásĩtĩ nga ị́jọ́ ãzí ũnzí la. Ị́jọ́ ũnzí ĩꞌdi ꞌbã ngalé ꞌdĩ adru lú úpí ꞌbã ụrụꞌbá gá áꞌdụ̂sĩ la ku, wó vâ ãmbogo pírí ãzíla ꞌbá pírí ãngũ úpí Ãhãsũwérẽ ꞌbã sĩ adrujó úpí ru rĩ kí ụrụꞌbá gá ĩndĩ,
17 ãꞌdusĩku ị́jọ́ ũkú úpí drị́ Vásĩtĩ ꞌbã ngalé ꞌdĩ la drụ́zị́ ũkú pírí kí bị́lẹ́ imbá sĩ ãrútáŋá ãko idéjó ĩꞌbã ágóka ꞌba rụ́ sĩ jọjó la, ‘Ũkú úpí Ãhãsũwérẽ drị́ Vásĩtĩ drĩ dó ándrá ĩꞌdi ꞌbã ágô úpî tị gã rá, ãma dó ãmã ngá idé la ku la ãꞌdu ị́jọ́ sĩ yã?’
18 Ụ́ꞌdụ́ ãndrũ ꞌdĩ sĩ, ũkú ãmbogo Pásĩyã gá ãzíla Mẹ̃dị́yã gá ị́jọ́ ũkú úpí drị́ Vásĩtĩ ꞌbã ngalé ꞌdĩ arelépi rá rĩ kí dó mụ ị́jọ́ ꞌdĩ ꞌbã vúŋá idélé ĩꞌbã ũpi ꞌbaní pírí ãsĩkárĩ ãmbogo ĩꞌbadrị̂ kí abe. Ị́jọ́ ꞌdĩ sĩ ị̃nzị̃táŋá ãko ãzíla ãrútáŋá ãko la dó mụ mụlé drị̃ gá.
19 Ị́jọ́ ꞌdĩ sĩ úpí drĩ tá adru ãyĩkõ sĩ ị́jọ́ mání jọlé ĩꞌdiní rĩ sĩ, lẽ ꞌbã fẽ úsĩ ị́jọ́ ꞌdĩ ãzị́táŋá Pásĩyã ꞌbadrị́ Mẹ̃dị́yã be ru ujalépi ku rĩ gá íni; Lẽ Vásĩtĩ ꞌba amụ́ dó úpí drị̃lẹ́ gá ị̃dị́ ku. Úpí Ãhãsũwérẽ ꞌbã fẽ ãngũ ĩꞌdidrị́ ꞌdã ũkú ãzí mũkẽ sĩ ĩꞌdi ndẽlépi rá la nî.
20 Ị́jọ́ úpí ꞌbã sĩlé ꞌdĩ údrĩ dó lã la ãngũ ĩꞌdidrị̂ agâsĩ ꞌbá pírí ꞌbaní ꞌbo, ũkú pírí kí dó ãrútáŋá fẽ ĩꞌbã ágóka ꞌbaní rá, ágọ́bị́ lã drĩ táni adru lẽmẽrí jõku kụ́rẹ́nị́.”
21 Úpí kí ãmbogo ĩꞌdidrị̂ kí abe acá kí dó ãyĩkõ sĩ ị́jọ́ Mẽmũkánĩ ꞌbã jọlé ꞌdĩ sĩ. Ị́jọ́ ꞌdĩ sĩ úpí idé dó ị́jọ́ ꞌdĩ cécé Mẽmũkánĩ ꞌbã jọlé rĩ áni.
22 Sĩ dó wárãgã túpũ ãlu ãlu ãngũ ĩꞌdi ꞌbã sĩ adrujó úpí ru rĩ gá ũví ĩꞌbaní tị ĩꞌbadrị̂ sĩjó rĩ vú sĩ ãzíla sụ́rụ́ ãlu ãlu gá tị ĩꞌbã kí jọlé túpũ ĩꞌbadrị̂ gá ꞌdãá rĩ sĩ. Sĩ dó sĩ ị́jọ́ íni, lẽ ágọ́bị́ ãlu ãlu ꞌba adru ãmbógó ru lị́cọ́ ĩꞌdidrị̂ agá ꞌdãá nĩ.