11
Leniena nap̃a Sup̃e pian ita ea
Matiu 6:9-13
1 Pogos tai, Yesu pa mlen e yo tai, p̃isi p̃asup̃e pitomi, ana kiena nalogena tai piun tania, pisape “Sup̃e, visae okilia ovian imimi lia vena imimi m̃ena mekilia melen, sa ga nap̃a sumo na Yoane pian kiena nalogena lala vena alen, vera na wo vap̃isi.”
2 Ana Yesu tam̃an, pisape “Pogaga, visae sinemiun leniena, akilia avisa sanini, avisave:
‘Arimamimi, torokin kemua nap̃a imimi mevatanon kiom̃a kia wa.
Memlen mesape kiom̃a navesup̃enena imi.
3 Mepiun tan ko, mesape ola kinanena van imimi p̃ane a e legiena punu ga.
4 A oviewo kiamimi mlamulena viowa lala,
komin imimi mepiewo ke la nap̃a akila ke piowa pan imimi.
A ve oligan re suri la imi akilali manene imimi.’ ”
P̃akaiwa na viunen suria
5-6 Ana Yesu pisape monar ve amaraun re viunen sur tan Ntewa, ana pisa p̃akaiwa tai pan la, pisape “Visae kolemalo koe yepe lilika tai, oilan ga kiom̃a erau tai yal imi tol yo pum̃a. Ana pe kom̃a kinanen re si poli, ana monar okirir ova pun yum̃a tai nap̃a m̃eke lavisin ko, monar oviun manene tania, ovisave ‘Wolai, kiau erau tai pimi porun in ga nagane na wa, ana in na lum̃au plas nena ga. In na pe kau kinanena re si nap̃a nekilia nela van kan poli. ?Ko na kom̃a kinanen tai tom̃a ga okilia otam̃an van inu sumo wa?’ ”
7 “Ana sanape, tesitom tesape yoko yaru nene kilia visatam̃e visave ‘Aa, ve okila re yum̃aena m̃arera sanene van inu. Opisu ke ne, mokotava rui, ana memio nin sisi la, mom̃eke e m̃amimi tog rui, ana tap̃atete si nesum̃al narui.’ Ana peraga, yaru nene tap̃atete visa sanene.”
8 Ana Yesu yakol si visena van la, sape “Pona pogos tai yaru tai kilia sitom korenan ko, yepen mavin iila koena vanon ga ko na osike lavisinia. Ana visae ve omawan re nap̃a oviun kap̃aran m̃a sanene vano vano-o, yoko yar nene monar la ya nap̃a opiun ke ne van ko.”
Yesu pisayu naviunen suri tan Ntewa
Matiu 7:7-11
9-10 Ana maran taaga e p̃akaiwa kiena ne Yesu nene, naga pisa ke sina pan la, pisape “Yaru nap̃a piun ke suria, naga tol silaga, a yaru nap̃a kale ke suria, naga m̃alia, a yaru nap̃a sigariga ke mratava, pulutava pietava pan silaga. Visae sanene, yoko akilia awar ya nap̃a apiun tan Ntewa, a alual ya nap̃a akale ke puna, a mratava nap̃a asum̃a asigariga ke ne, vietava van amiu.
11 Visae narum̃a tai viso karia, viun narin ika nap̃a teke ne, tap̃atete ola lom̃ara vania,
12 pona visae naga viun kopululus nen lakaporo nap̃a teke ne, tap̃atete ola logovi tai van kania.
13 Lelaga nap̃a kam na ape yar viowa ga lala, ana amiu yar tai tap̃atete kila sanene, asum̃a akekaran ga nap̃a ala suri wo la va narimiu la silaga. Sanene, pogos nap̃a aviun tan Arimamiu nae ma e peni, naga kekara manene la a nap̃a la Ninuna Wa van amiu nap̃a ape narina lala.”
Apisape Yesu miyum̃ae ke ga e nam̃areraena kiena ne Yermare
Matiu 12:22-30; Mak 3:20-27
14 Ana siraunia, ap̃ure yaru tai nap̃a yermare pa e naga pimi puna Yesu. Yermare nene kila yar nena pe pis re poli, ana Yesu pilelua yermare nap̃ani petania, ana naga pis ruru sina, kila yar la nap̃a apisu sur nene amilan pap̃isi.
15 Ana la p̃as apielue, ana apisalele kare Yesu p̃isa, apisape “Yar nene pile plan ke yermare lala e ga e nam̃areraena nap̃a sup̃e kiena ne yermare lala, nap̃a kiena kia Pielsipel, tam̃an pania.”
16 Ana la si p̃asa, la m̃ena asitom piowa e Yesu, ana asum̃a akilalia, sinelan asape am̃arerania vena kila kile tai nae ma e peni avisuia.
17 Ana Yesu mloge kilale kiela sitomena lala, ana pisape “Visae sup̃e tai, kiena yeririna la alip̃ere la, nap̃a lap̃asia akawe lap̃asia, yoko yum̃aena kiena ne sup̃e nap̃ani monar loru. A visae um̃a tai, asum̃a alip̃ere la, nap̃a lap̃asa asape am̃ene plan lap̃asa, yoko la nene tap̃atete asu ruru pog tai.
18 ?Sa m̃ena nini, visae yermare kiena ne Yermare Lego la asum̃a amlip̃ere la ke rui, ana yoko nasup̃enena kiena ne Yermare Lego sum̃alu ve sanape ne? !Kam na apisa ke sur pa sanene narui, asape in na nesum̃a nom̃ene plan ke yermare lala e nam̃areraena kiena ne pupia yermare nap̃a Pielsipel, ana tap̃atete nena ve sa nene p̃isa!
19 ?A visae ve sa kemua nap̃a apisa, ana komin ya nap̃a kam la p̃asa asum̃a am̃ene plan ke yermare? ?Ane tam̃an m̃areraena nene pan la, pona yermare m̃a nene yo? Popon sa kiamiu nalogena la nap̃a am̃ene plan ke yermare lala aloge kiamiu visena la nene.
20 Ana peraga, apis pe po re nene poli. In na nesum̃a nepile plan ke yermare lala e ga e nam̃areraena na limana Ntewa, a sur nene na kana kinasa sane navesup̃enena kiena ne Ntewa sike likan amiu rui.
21 “!Apisu ke ne! Sa nap̃a visae pupia yar m̃arera tai, naga war kiena pupia suri na mara lala, naga sum̃a kirawo ruru ke m̃ana yum̃a. Ana sur kiena ne yar nene su ruru ga sum̃a e kiena kove.
22 Ana Yermare Lego kiena yum̃aena naga sa ga nene. Visae yar m̃arera tap̃ena imi nap̃a m̃arera laa taulu naga sane, yoko lalua akila m̃a mara vano naga taulu Yermare Lego, ana yoko kilia war plan kiena sur na mara lala, nap̃a naga p̃asine p̃esania, a yoko naga kilia war make sur la nap̃a sike loyum̃a e kove nene ve kiena, ana lip̃ere va kiena yeririna lala.
23 “Yaru nap̃a pe taveve in re poli, naga sane suwo in ke ne, a yar nap̃a pe miyum̃ae re amio in poli, vena moure kiau yeririna la aim lele taaga, naga sum̃a m̃ene tetain la ke ne.”
Ninuna viowa kilia wasup̃e sina imi
Matiu 12:43-45
24 Ana Yesu pisa m̃ena ga, pisapenua “Pogos tai, pog nap̃a am̃enelua yermare e yar tai, yermare nena kilia va yom̃arua vena kaleli yo tai nap̃a va se ea ve m̃ana um̃a. Ana visae ve lual re, yoko naga visavenua ‘Aa, yoko neto li si e m̃au um̃a marua na sumo.’
25 Ana pogos nap̃a pitomi, yoko naga lual sane akilavan ruru ga m̃eke na, akila ruru make sur la e yum̃a nap̃a p̃isi rui.
26 Ana yoko naga va were si yermare tap̃ena la ve olua nap̃a apiowa manene laa taulu naga sane atom amio, ana yoko ava si asike los nen yar nene. Ana yar nene nanua sumo kiena malena piowa, ana siraunia kiena malena piowa manene laa sane.”
Mrapa na tolen kekarena nap̃a lelaga
27 Ana e pogos nene, sira tai sike amio la nap̃a apisu ke sur la nene, a nap̃a amloge ke visena kiena ne Yesu lala, ana sira nap̃ani kekaran pap̃isi. Ana pion manenea, pisape “!A kee, anom̃a nap̃a p̃ar ko, a mla yu pan ko, navisa ruruena kiena ne Ntewa keviu pap̃isi pania, nap̃a naga p̃ar sisi tai sane ko.”
28 Ana Yesu pisatam̃ea, pisape “Ee, nanene na lelaga, ana nevisa van ko, nesape navisa ruruena kiena ne Ntewa va ve keviu manene laa sanene sike e yar ai nap̃a logear visena lala kiena ne Ntewa, a nap̃a kila ya nap̃a naga sinenania.”
Yar la nap̃a sinelan visuen kile
Matiu 12:38-42; Mak 8:11-12
29 Ana e pogos nene, p̃ina la nap̃a amiagogon ke Yesu asum̃a apim la mok manene laa narui, ana Yesu kilia m̃a nap̃a sane la moki nap̃a apimin ga avisu kiena kile lala, ana pis pan la, pisape “In na nepisu sane lus na yeririna nanagane lala la apiowa laa. La sinelan asape avisu ga kile lala, ana peraga, Ntewa tap̃atete nena la kile tai van la vena avisuia. Ana kile kiena ne navisawalena Sona nanua sumo, naga ga nene akilia avisuia.
30 Ntewa mligan Sona, naga sane kile tai kiena ne la nae Ninive nanua sumo, ana naga mligan m̃ena inu Narina ne Yeririna nepimi sane kiamiu kile na nagane tai.
31-32 “Ana le Ninive la nanua sumo amloge visena kiena ne Sona, la apilopu la e pogos nene, a yoko la nene asum̃alu ase e legiena na lip̃ereena, la avisa lologia kiamiu naviowaena, komin yar tai nap̃a naga to laa metavan Sona naga sike amio amiu, ana pe apilopu amiu re nena ga.
“A nanua m̃ena sumo nap̃a sira kawa tai pe p̃arin sup̃e tai nap̃a molue e kiena purvanua nap̃a sike koperin pap̃isi, pitomi tano vena loge visena na manmaruaena lala kiena ne yermarua P̃arin Sup̃e Solomon. Ana sira kawa m̃ena nap̃ani yoko naga sum̃alu se e legiena na lip̃ereena nene ana visawal ruru nena kiamiu naviowaena lala, komin nap̃a yar tai naga to laa metavan Solomon naga sike amio amiu, ana pe sinemiun re nena naga poli.”
P̃akaiwa lua e lepas na kapi vivaga
Matiu 5:15, 6:22-23; Mak 4:21; Luk 8:16
33 Ana Yesu pisa m̃ena, pisape “Pogos nap̃a tesilan kapi vivaga, ve tesilan re ga p̃isi na teva towarwan m̃eke e p̃ilip̃ili tai e porotano, pona takalo si e piaki tai, ana tesilania vena tetelan to metava, vena visae yar imi loyum̃a ana lual nap̃a kapi vivaga nene tegoli make nena yo.”
34 Ana Yesu pisa m̃ena, pisape “Kilamaran yar naga sane yo taaga ga nap̃a yomerava pimi ke loyum̃a e tasnena. Sanene, visae kilamaram̃a merarava ruru wo, visu ruru nena sur lala, yoko ve sa nap̃a tasnem̃a pulemamaga nena e yomerarava. Ana visae kilamaram̃a viowa, pinaia sur la punu ga nap̃a sum̃a pisuia, yoko ve sa nap̃a losinem̃a pulen nena yemalolo.
35 Visae sanene monar avisuar ruru amiu, vena kapi vivaga nap̃a teke e losinemiu ve imi re si ve sa yemalolo.
36 A visae losinemiu la ulen ruru luen ga kapi vivaga silaga, nap̃a ve narin malo re nena tai teke ea, yoko kiamiu malena tego ruru nenaga, tegoli make yo punu ga.”
Yesu pis m̃arera pa li nasumonen nalotena lala
Matiu 23:1-36; Mak 12:38-40; Luk 20:45-47
37 Yesu pis m̃a pa p̃ina la pa sanene, ana Varasi tai nap̃a tom̃a miyagogonia pisa pania pisape yoko were va m̃ana, kila kinanen tai vania. Ana amio Yesu apano, ana pog nap̃a kinanena su ruru pa sike na, ana Yesu pa totano e lelen kinanena.
38 Ana e pogos nene, Varasi lala la sane monar atarar m̃arera navisaluaena tai nap̃a sane yar monar taveve mrapa lap̃asa nakevanen limana, p̃isi na kilia kinana. A Varasi nap̃ani sitom pisape Yesu naga pe yaru wa tai, naga monar kila ve sa nap̃a kiela p̃elaga m̃arera nene pisa, ana pogos nap̃a pisu sane Yesu pe sitom manene re kilaen poli, naga milan manene pap̃isi.
39 Ana Sup̃e pis pa yar nap̃ani, pisape “In na nekilia make kiamiu p̃elaga le Varasi la rui. Amiu na sinemiun manene asape akevan ruru m̃amiu piala amio kamiu pialora la silaga, ana apilaven pap̃isi, asitom ke asape kam na amekik pap̃isi ne, a ape yar wa. Ana pupia kororaki sike e amiu na wa, komin losinemiu lala pulen kilakotaliaen yaru, a nakila kareen yaru, a p̃elaga viowa la ne sanene.
40 !E, ve ave wowe re sanene! ?Pe apisu kilale re nap̃a asape Ntewa nene nap̃a si make sur na vanua e sur punu ga, naga si m̃ena loyum̃a na sur make ga, ana po pap̃isi nap̃a visae akila yepas nemiu la punu ga ikik ruru nena wo lelaga, vanua amio loyum̃a.
41 Sur nowo la nap̃a asum̃a akokonia manene ke e kamiu pialora amio m̃amiu piala lala, visae alip̃ere re ga lap̃as va yar la nap̃a limala plasia, vera na wo na wo. Visae ve sanene, pona yoko avisu kiamiu sur la imi ikik ruru yo rui, ana ve am̃areran re si kilaen kiamiu p̃elaga tap̃ena lap̃asia.”
42 Ana Yesu pisayu p̃elaga navisokanena kiena ne li na sumonen na lotena lala pa laa sane, pisape “!Amiu le Varasi lala, o! Akila kare amiu pap̃isi wa, yoko viowa manene laa van amiu. In na nekilia m̃a nap̃a apisuar ruru ke silaga, asape visae awar kamiu kinanena ve lualima, yoko monar tai va e yum̃a m̃ana Ntewa, sa nap̃a navisaluaena sum̃a pisa, a asum̃a akila ke sanene e kamiu sur punu ga, pano-o tol m̃ena narin m̃as nen kapis lala a sur m̃ena la nap̃a sane mrasil. Ana sur kerkeviu la nap̃a navisaluaena pisa, kam na pe asitom re nena poli, sa nap̃a pisape monar amesmes ruru wo, a monar sinemiu si Ntewa a yar tap̃ena lala. Visae sinemiun uararen narin sur la nene m̃arera, naga pogaga, ana pupia sur kerkeviu la nene popon visae asum̃a akila ga rui, ana pe akilali re nenaga.
43 “!Amiu le Varasi lala, o! Akila kare amiu pap̃isi wa, yoko viowa van amiu vap̃isi. Loyum̃a e yum̃a na leniena lala, sinemiun asape ato luen ga tano e lelen yerkawa lala, a visae ayaloro e marana yeririna lala, sinemiun asape monar avatanon amiu, avio ruru amiu, avisave ‘A ke, navianena wo, pokolulagi!’
44 Yoko viowa manene van amiu vap̃isi, komin nap̃a kam na sane suri korena ga, kam na sane lotap marua la nap̃a yaru la sinela p̃esan rui, ana amialor ke ga meta ea, pe apisu kilia re asape suri kona tai menunu m̃eke tano e poli.”
45 Ana e poglis nene, yar tai nap̃a pe manmarua ruru e navisaluaena, naga m̃ena sum̃a miyagogonia, ana mloge sane visena kiena ne Yesu tol ruru naga amio m̃ena la nap̃a amiyum̃ae ke sane naga, ana pisape “!Navianena, nemloge sane sinom̃an osape ovisa kare imimi towe m̃ena ga!”
46 Ana Yesu pisatam̃ea, pisape “!Ee, yoko viowa m̃ena van amiu li navisaluaen lala! Asum̃a apisir plan ke sina narin navisaluaena lala e lepas nen nalotena silaga, sane sur urmi la nap̃a asum̃a akuanpolo sike e m̃asin yar lala asape monar awaria, ana amiu, asum̃a ga sanene, pe akululun re nena mrasilmamiu tai vena akilali nap̃a aiila la.
47 Yoko viowa nena van amiu, komin nap̃a kam na asum̃a amiyowauia ruru ke tampona kiena navisawalena la kiena ne Ntewa, ana amiu na maran taaga ga sa ke repimiu marua la nanua sumo, nap̃a la ke narui nap̃a am̃e mom̃ar navisawalena la nene.
48 Kam na amio la nene maran taaga, komin nanua sumo, yermarua la nene la am̃e mom̃ar navisawalena lala, ana nanagane kam na akekaran ke yum̃aena ken la nene, kam na asikol ke si ne nap̃a asum̃a amioa ke kiela tampona lala.
49 “Kam na sane na visena na manmaruaena kiena ne Ntewa nap̃a pisa nanua sumo, nap̃a pisape ‘Yoko neligan kiau navisawalena lala a kiau li nalologena lala imi van la, ana yoko akila kare la, pona yoko awe mom̃ar la.’
50 Visena nini, kana kinasa sane yoko kam ke narui nap̃a akus nakoaena kiena ne nawem̃aren navisawalen la punu ga nap̃a repimiu na sumo lala am̃e mom̃ar la, siar e nasiaren purp̃es nen yomarava nini.
51 Naga nene siar e Epela nene, pimi tol Sakaraea nap̃a repimiu la nene am̃em̃aria likan wonta amio yo wa loyum̃a e yum̃a wa m̃ana ne Ntewa. Lelaga nane nevisa van amiu ne, sane nakoaena na kuruta kana navisawalena lala kiena ne Ntewa sike e kam nanagane.
52 “Ee, piowa pan amiu yaru na kilia ruruen navisaluaena lala, komin kam ke nap̃a amlawan ki na pulutava na kiliaena, ana kam na pe apa re si loyum̃a e poli, a asum̃a asuwo ke mrapa pan yar tap̃ena la nap̃a sinelan asape ava loyum̃a.”
53 Ana Yesu pisa pa visena la nene, molue petan yum̃a nene pano, ana navianen navisaluaena lala amio Varasi lala sinela mlaean naga pap̃isi, nap̃a sinela mimi kar pap̃isi. Ana la apanon Yesu silaga, asum̃a akuan ke visen m̃arera a naviunen m̃arera la pania vena ayurli naga, ana akilali m̃ena nap̃a asape naga visa visena lap̃asa nap̃a ve mesmes re.
54 La apanon Yesu sa nap̃a naga pe sur tetan tai, komin nap̃a sinelan asape alual kiena visena lap̃as nap̃a torokin alip̃ere naga vanonia.