22
Nasumonena nae Israel lala asitom ke asape awem̃ar Yesu na wa
Matiu 26:1-5,14-16; Mak 14:1-2,10-11; Yoane 11:45-53
Ana siraunia, pimi ke lavisin pog nap̃a kas punu ga, la akila kiela pupia p̃ap̃agena lua, sane p̃ap̃agena na kanen kiligap̃e nap̃a pe is re e poli, amio p̃ap̃agena na sitom̃alen natamaliaena. A e pogos nene, yerkawa kiena ne yar wa lala amio navianen navisaluaena lala, asitom ke asape awem̃ar Yesu na wa, ana pe am̃al re mrapa na kilaen poli, komin amaraun nap̃a asape visae akila, pona yeririna la akila sur tai van la yo.
Sutas sun amio yerkawa lala, pisaar sape p̃isi na kom varaun Yesu
Ana e nena e pogos nene, Yermare pimi pa e sinena Sutas nae Kariot, naga nene la lualima taaga pa lua lala ga tai. Ana pe yam piavi re nenaga, Sutas sum̃alu, pa m̃alivin yerkawa kiena ne yar wa lala amio yerkawa kiena ne kiela lokul lala, pisawal kiena sitomena nena, ana apisayu mrapa ya nap̃a po, vena yoko kilia vielua Yesu van la.
Ana sitomena kiena ne Sutas nene kila amloge po pap̃isi, ana la apisu sane popon ala kilavaru tai vania vanonia. Ana Sutas kekarania, a siar e pogos nene, silaga naga sum̃a kale ke kiena pulmas tai nap̃a visae ve yeririna re lala, ana naga kilia vielua Yesu van la.
Yesu pitetalia Pita lalua Yoane vena ava akila ruru kana kinanena maro
Matiu 26:17-25; Mak 14:12-21; Yoane 13:21-30
Ana apim tol legiena na siaren p̃ap̃agena na kanen kiligap̃e nap̃a pe is re e poli, nap̃a e m̃a nena e legiena nene monar akila kup̃ap̃aena na narin sipsip lala vena sitom̃alen natamaliaena. Ana Yesu pisa pa Pita amio Yoane, sape “Nevitetalia amlua ava gare, vena akila ruru make sur lala na kinanena na p̃ap̃agena nene.”
Ana lalua apiun tania asape “?Ana ko na sinom̃an ke osape meva mekila ruru e nape ne?”
10 Ana Yesu sape “Kamlua ava atol pupia pulutava nae Yerusalem, ana pogos nap̃a avaliga loyum̃a ea, alual yar tai nap̃a kus ke pupia piawi tai imi vitawe amiu. Ana ataveve avano, yoko naga were amiu ava e yum̃a tai. 11 Ana pogos nap̃a ava loyum̃a, avis va p̃ar na yum̃a nap̃ani, avisave ‘Kieta Navianena piun sape, ?Awa m̃amimi yum̃a imimi wolawa lala, vena mekilia mese ea makan kinanena nasitom̃alen natamaliaena nene ea?’ 12 Kamlua avisa ve sanene vania, ana yoko naga kipian amiun pupia lele tai metava, nap̃a sur make sike pa e rui, ana yoko akila ruru make sur na kanen la e yo nene.”
13 Ana Yesu pisa pa sanene pa nalogena lua nene narui, lalua apano, ana apisu sur la punu ga pimi m̃alivi sa ga nap̃a naga pisa ruru p̃esan kemua pan la rui.
Sanene narui, lalua akila ruru kinanena maro kana Yesu.
Kinanena maro
Matiu 26:47-56; Mak 14:2-26; Yoane 18:3-11
14 Ana siraunia Yesu la apa meta e yo nap̃ani, ana pog na kinanena, Yesu totano e lelen kinanena, ana li na lologena lala apim atotano amio. 15 Ana Yesu pisa pan la sape “Na nanua rui, in na nesitom m̃a kata kinanena nasitom̃alen natamaliaena nene. Na nene kau kinanena maro nini, nap̃a ita ga tekinana lele taaga, ana siraunia, nekilia neva ga e kiau pog m̃arera na wa. 16 Nevisa van amiu sanini, kilaparavi nini kana kinas pisayu natamaliaena. Ana yoko in na ve nakan re si narui, vano vano-o tol pogos nap̃a kiau natamaliaena imi m̃aliv e yomarava nini, e pogos nap̃a nasup̃enena kiena ne Ntewa imi.”
17 Ana naga mlarar piala tai, pisa potenan pa Ntewa, ana pisa pan la, sape “Ala nanini, ataron werewere van amiu, amunia. 18 Nanene komin nap̃a siar nanagane, in na yoko ve nomun re si kuruta na munena, vano-o tol pogos nap̃a nasup̃enena kiena ne Ntewa imi.”
19 Ana naga mla kala kilaparavi tai, mlenin pisa potena pa Ntewa, kawewowaia pisape “Naga nini tasneu ne, nap̃a netam̃an pan amiu. Ana yoko kam m̃ena ga monar akila ve sanene, sa nap̃a kiamiu nasitom̃alinena.”
20 Ana siraunia, pogos nap̃a akinana pae, naga kila ke sina sa nap̃a kila e kilaparavi sumo, mla piala na munen tai, pisape “Piala nini naga sane kile na kau kuruta nap̃a yoko lau vanon amiu, vena visirluaen naviranarena viu kiena ne Ntewa amio amiu. 21 Ana sur viowa tai, yar nap̃a yoko vielua inu, naga ita ga tai nap̃a tekinana ke lele taaga nagane. 22 Yoko inu Narina ne Yeririna monar nemare ve sa nap̃a apisaar kemua nanua sumo rui, ana yar nap̃a yoko vielua inu, sineu miye ke nagane, yoko viowa manene vania!”
23 Ana pogos nap̃a amloge, asum̃a apiuviun tan la asape akilali nap̃a alual lala ai nap̃a sitom ke sape kila sanene, ana pe am̃al re poli.
?Ane yoko ve kiela nasumonena?
Matiu 20:25-28; Mak 10:42-45
24 +Ana e pogos nene, veveyuen tai molue likan nalologena lala, sape lala ai nap̃a yoko la monar avisu naga sane naga to laa metavan la sane, ve kiela nasumonena.
25 Ana Yesu mloge, pisa pan la, sape “Ita tekilia p̃elaga kiena ne yerkawa na yomarava la nini rui. P̃arin sup̃e lala la ape navisuaren kiela yeririna lala, a nasumonen lala, yar la monar avatanon la, ala kia nap̃a tometava van la, avio la avisave ‘yar navisuar itaena.’ 26 ++Ana kam na kiau nalogena lala, monar ve akilali re sa nap̃a aim ave yerkawa na yomarava nini. Kam yar tai nap̃a pona apisa ke asape naga pe yerkawa, yoko monar imi ve tokakin amiu, sa nap̃a pe pras maro. Kam yar tai nap̃a sape naga ve kiamiu nasumonena, monar imi ve sa yar na iila amiuena.
27 +“E pogos na kinanena, yar tai naga tom̃a ga sane kikinan ga, a yar tap̃ena nap̃a p̃ar ke kana kinanena pimi pania. Ana lalua nene apisu sane ane pe yerkawa, naga mon manene laa metava? Lelaga kam akilia m̃aga, ana in na pe sa re naga po, in na nepitom e yomarava nini sane naga nap̃a kila yum̃aena, miila yar tap̃ena lala a kila po pan la.”
Yesu pisaar nalaena pan la
28 Ana Yesu pisa pan la, sape “Kam nene, nepisu amiu sane kam na sane amiilar inu po e pog m̃arera la nap̃a netolia, pimi tol nanagane. 29 Ana sa nap̃a arimau mligan inu nepe sup̃en kiena yo, in m̃ena nevisa van amiu sanini nevisir plan amiu aim ave narin sup̃e lala e kiau yo la nene. 30 +Sanene, yoko kam ke narui kam nap̃a yoko ato si tano amio inu, tekinana lele taaga loyum̃a e kiau nasup̃enena, a yoko kam m̃ena atotano e lele na totanoena nap̃a mon metava vena visuaren lus lualima taaga pa lua nene nae Israel.”
Yesu pisawal nap̃a yoko Pita viro naga
Matiu 26:31-35; Mak 14:27-31; Yoane 13:36-38
31 Ana Yesu pis amio Saemon Pita, sape “Ake Saemon, ovisuar ruru ko. Yermare sinen kar amiu, sinenan sape kila kare amiu vap̃isi, ana Ntewa tam̃an rui sape yoko naga kilali amiu ve tokak ga, kilia lip̃ere nap̃a po vetan nap̃a piowa. 32 Ana in na nemlenwo amiu ke rui, in na nom̃areran ko ke e kiau leniena nesape visae ko na ve sanape, ana yoko kiom̃a naviawaena tap̃atete loru makea. A siraunia visae ko na oim owo ruru sina, owasup̃e ko oimi, yoko ko na oim ove yar tai nap̃a silaga okila womla lala aviawa m̃arera manene laa sane.”
33 Ana Pita pisatam̃e Yesu, sape “Sup̃e, visae akoven ko ova e yum̃a nakoaena, yoko in na nemio ko woga ga. Pona akila m̃a van ko vano-o ova otol marena, ana in m̃ena nekekaran ga nap̃a italua.”
34 Ana Yesu pisa pania, sape “Pita, nevisa sur na lelaga van ko, sane yemalo ga nini, ve lakaporo kokoreko re wa, yoko ovisa kotalia inu yam ve telu, ovisave ko na omninue in nena ga.”
Pog m̃arera pimi p̃arpo yo rui
35 +Ana Yesu piun tan la, sape “Kam na asitom̃al ke nanua ne, pogos nap̃a nemligan amiu apa amlologo kar ga e yo la nene. In na nepisa pan amiu nesape ve awar re sur lap̃as amio amiu, sane taga na varu, pona karo, pona kulus nen lamiu tap̃ena, pona sur la ne sanene. ?Ana sanape, kam na apisu limamiu plasan sur lap̃as, pona peraga?”
Ana apisatam̃ea, asape “Sup̃e, pe limamimi plasan re sur tai poli.” 36 Ana Yesu pisa pan la, sape “Lelaga, naga ke narui. Ana nanagane, tesike e pog tap̃ena nini narui. Nanagane, yar nap̃a kiena taga na varu, pona kiena karo tom̃a ga, yoko warar vano. Yar nap̃a pe kiena playu na mara re poli, popon wilwilin lua m̃ana kulkota ana la kana kilavaru, va ul kiena playu na mara tai. 37 In na nepisa nene pan amiu, komin nasiriena wa nasumo lala nap̃a la apisayu inu, apim am̃alm̃aliv ape lelaga narui, pano-o tol visena nap̃a Aisea pisa, nap̃a sape
‘Akila pania sa ga naga m̃ena pe yar viowa ga tai nap̃a kilakilaro ke navisaluaena.’ ” Ais 53:12
38 Ana nalogena lala asum̃a asitom veve ke ga visena kiena Yesu e lepas na playu na mara nene, ana asape “Sup̃e, opisu ke ne, nanini kieta playu na mara lua nini.”
Ana Yesu pisu sane la pe akilia ruru re kiena visena poli, ana sape “E, tepisayu sur nene torok narui.”
Yesu pa mlen ma Ketsemani ma meta e Kunus na Purolip lala
Matiu 26:36-46; Mak 14:32-42
39 Ana Yesu la amligan yo na ma metava nene, ana sa nap̃a kilakila ke ne, naga mialoro pa tol Kunus Na Purolip lala, naga amio kiena nalogena lala. 40 Ana pogos nap̃a atol yo nap̃a Yesu pava ke ea, amap ea, ana pisa pan la, sape “Kam na monar alen silaga, vena nakilaliena lala ve akila amiu re aloru.”
41 Naga pisa pa sanene pan la, ana mligan la, pa laa perinan laa sane, ana kinai mlen pa Ntewa. 42 Naga mlen sanini, sape “Awis Ata, visae okilia okila woga ga, olalua piala na loge viowaena nene vetan inu ve nomun re. Ana ve okila re kiau nasinenanena, okila ga sa nap̃a kiom̃a.”
43 Ana e poglis nene Yesu mloge urmi pan pap̃isi, ana apisu navisi tai mligan ma e peni pitomi tano, pitomi miila naga vena naga m̃arera sina. 44 Ana Yesu sum̃a mloge piowa pap̃isi, sitom p̃ele narui ana mlen m̃arera laa sane, mlen m̃a pano-o kana ninena sigariga sane kuruta kekapili e porotano.
45 Ana pogos nap̃a mlen pae, sum̃al sina, p̃asup̃e si pa puna nalogena lala, ana pisu nap̃a nasineyeena m̃e la rui, amiyum̃aen ke ga momalena narui. 46 Ana naga pis malum kilap̃ege la, sape “?E, amomalion ke ya ne? Popon asum̃alu, akila ve sa nap̃a nepisa pan amiu rui. Kam na monar alen vena nakilaliena lala ve aim re akila amiu aloru.”
Sutas la apim atarar Yesu
Matiu 26:47-56; Mak 14:43-50; Yoane 18:3-11
47 Ana pogos nap̃a Yesu pis ke pan la wa, apisu ga pupia p̃egas nen yeririna tai apim akaten la, apisu nap̃a yar tai sumon la apim ke lavis narui, nanene na lala yar ga na sumo tai, nap̃a Sutas. Ana Sutas mial pimi lavisin Yesu, kutararia ana mun pipina. 48 Ana Yesu pis p̃esan pania sape “Sutas, omun pipiu sanene na pogaga, ana komin ya ne osape owilwilin inu Narina ne Yeririna e mrapa na sanene?”
49 Ana la nap̃a ape kiena ne Yesu nap̃a asum̃alu asike lavisinia apisu kilale ya nap̃a Sutas la asape akila, la apiun tan Yesu, asape “?Sup̃e, sanape, tete la e kieta playu na mara lala?”
50 Ana Yesu pe pisatam̃e re poli wa, ana nalogena tai sum̃alu, p̃erelua kiena playu na mara, mligan pan tai tea, nap̃a naga yar kiena ne p̃arin yar wa, ana tetereria ga, telua kiligana na p̃amarua pano.
51 Ana Yesu pis pania, sape “!E toko! Ita ve tekila re si sanene van la.” Ana naga tol si lelen kiligana yar nene, kila ruru sina.
52 Ana kira pisu yerkawa kiena ne yar wa lala amio yerkawa kiena ne lokul lala na yum̃a m̃ana Ntewa, amio nasumonena tap̃ena kiena ne le Yu lala, nap̃a la m̃ena apiminia, pis pan la, sape “?Sanape na ap̃ar kiamiu playu lala a kiamiu plaki la sanene? ?Pona kam na asitom ke asape in na yar tai nap̃a nepinau m̃arera pona nom̃em̃e yaru? 53 +Nanua sumo, e legiena punu ga, in na nesisike nemio amiu e Yum̃a Wa silaga pano-o, ana komin ya ne kam na pe apim re lavisin in poli vena atarar inu e pogos la nene? Ana nepisu sane kam na ape yar na yemalolo, nap̃a apim amio nam̃areraena na yemalolo tap̃ena lala, a nanagane kiamiu aora nena napo.”
Ana apim atarar Yesu ap̃ere pano.
Pita piro Yesu
Matiu 26:57-58,69-75; Mak 14:53-54,66-72; Yoane 18:12-18,25-27
54 Ana atarar Yesu, ap̃ere p̃asup̃e amio la apano, apa loyum̃a e kove kiena ne p̃arin yar wa. Ana Pita m̃ena mial tapolou ga taveve la e pogos nene, pe pa re lavisin la poli. 55 Ana pogos nap̃a apim loyum̃a e kove nene, lap̃asa apa akila kapi pivaga vena ategania, ana Pita m̃ena pa totano amio la.
56 Ana la asum̃a narui kapi pivaga tegoli marana Pita, ana sira m̃ee na yum̃aena tai nap̃a naga sike amio la, naga pisu kilalea, sape “!E, avisulia! Yaru nene, naga m̃ena lala yar tai nap̃a silaga taveve yar nap̃ani!”
57 Ana Pita pirovia, sape “!Peraga, vineu! Nepisa ruru ke na pan ko ne, in na pe nekilia re yar nene poli.”
58 Ana pe piavi re poli, yar tap̃ena kira pisu Pita, pisu kilalea, sape “E, ko m̃ena tai nene nap̃a.”
Ana Pita pisatam̃ea, sape “Peraga, mara.”
59 Ana asum̃a ga aora si taaga p̃arovia, tap̃ena pimi pilagan manene ke sina ga pan la, sape “Nevisa ruru van amiu, yar nene naga miaialor kemua amio yere Kalele nene nanua rui. !Apisu ke ne, naga m̃ena pe yere Kalele ruru nena napo!”
60 Ana Pita pisatam̃ea, pisa kotalia la ke sina ga sape “Peraga, nemninue nena sur na opisa ke ne.”
Ana pogos nap̃a Pita pisa ke visena nene wa, lakaporo kokoreko.
61 Ana pogos nap̃a lakaporo kokoreko, Sup̃e pilon p̃arina kira pimi pisu manene Pita. Ana Pita sitom̃al si visena kiena ne Sup̃e nap̃a pisawal p̃esan pania, nap̃a sape “Nevisaar nena van ko, e yemalo na legiena ga nene, pogos nap̃a lakaporo pe kokoreko re poli wa, ana yoko oviro inu yam ve telu narui, ovisave ko na omninue in ga.” 62 Ana Pita mloge piowa pap̃isi, pa vanua, tagi na tagi.
Yeririna lala kiena ne p̃arin yar wa akila kare Yesu pap̃isi
Matiu 26:67-68; Mak 14:53-65; Yoane 18:19-24
63 Ana la nap̃a atarar ke Yesu e pogos nene akila piowa pania, apisa karea, asuia, 64 akila m̃a pano-o apiwo marana vena ve kirava re sina, ana pogos nap̃a asum̃a amlipa ke naga, apiai pania apiun tania asape “Ei, apisa ke asape ko navisawalena tai, a ko ovisawal lia, ane mlipa ko ga na wa.” 65 Ana akila m̃a sanene panpano-o, apisa kare naga pap̃isi.
Atar Yesu pa e pupia kumali kiena ne yerkawa kiena ne le Yu lala
66 Asum̃a ga sanene pano-o mrae pa metava, ana nasumonena kiena ne le Yu lala, sa nap̃a pupia yerkawa wa lala amio navianen navisaluaena lala, apim lele taaga e kiela pupia kumali. Pogos nap̃a apim pa e lele taaga narui, ap̃ere Yesu pa sum̃al se marala. 67 Ana apis pania, apiun asape “Visae ko ope Navisaarena kemua lelaga, nap̃a le Yu lala akiravan ke asape yoko naga monar imi, sinemimin mesape ovisawal ruru van imimi nanagane.”
Ana Yesu pisatam̃e la, sape “Nekilia nevisawal van amiu, ana visae nevisa, pona tap̃atete akekaran nap̃a alelaga e yo. 68 A sineun nesape in m̃ena neviun sur lap̃as tan amiu, ana visae neviunia, yoko kam na tap̃atete m̃ena avisatam̃e yo. 69 Ana sur tai nap̃a in na nekekaran nesape nevisawal van amiu, nevisa sanini, nesape ‘Siar nanagane, yoko ve sa nap̃a Tusi Wa pisa rui, nap̃a sape yoko Narina ne Yeririna va totano ma metava e lepas na p̃amarua puna ne Ntewa na pupia nam̃areraena.’ ”
70 Ana pogos nap̃a amloge visena nene, apiun tania, asape “!Ke, ya ne sa nene! ?Opisa ke osape ko ke nap̃a ope Narina Ntewa narui?”
Ana Yesu pisatam̃ea sape “Naga ke narui, sane apisa ke ne.”
71 Ana pogos nap̃a la asum̃a apisu nap̃a Yesu pisa ke sape naga pe Narina ne Ntewa, sinela mimi, apisa sanini, asape “Yar nene pisa sanene, tepisu kilale ruru sane pupia veveyuena m̃eke ga e naga rui. Yoko ve takale re si yar tap̃ena la kiena visena imi visawalia, naga kiena visena ga mlip̃ere sina naga rui.”
+ 22:24 Mat 18:1; Mak 9:34; Luk 9:46 + 22:26 Mat 23:11; Mak 9:35 + 22:26 Mat 20:25-27; Mak 10:42-44 + 22:27 Yoan 13:12-15 + 22:30 Mat 19:28 + 22:35 Mat 10:9,10; Mak 6:8,9; Luk 9:3,10:4 + 22:53 Luk 19:47,21:37