प्रेषितांची कृत्ये
लेखक
वैद्य, लूक, या पुस्तकाचा लेखक आहे. लूक प्रेषितांमधल्या अनेक घटनांविषयी साक्षीदार होता कारण त्याच्या बऱ्याच भागांमध्ये ‘आपण’ वापरल्याची पुष्टी केली आहे (16:10-17; 20:5-21:18; 27:1-28:16). पारंपारिकरित्या त्याला अन्य जातीय म्हणून पाहिले गेले आहे, तो प्रामुख्याने सुवार्तिक होता.
तारीख आणि लिखित स्थान
साधारण इ.स. 60 - 63.
लिखित स्वरूपाचे महत्त्वाचे स्थळ यरूशलेम, शोमरोन, लिडा, याप्पा, अंत्युखिया, इकॉनिअम, लिस्त्र, डर्बी, फिलिप्पै, थेस्सलनीका, बीरिया, अथेन्स, करिंथ, इफिस, कॅसरेआ, माल्टा, रोम असू शकते.
प्राप्तकर्ता
लूकने थियाफिलास लिहिले (प्रेषित 1:1). दुर्दैवाने, थियाफिल कोण होता याबद्दल फारसे माहिती नाही. काही संभाव्य शक्यता आहेत की तो लूकचा आश्रयदाता होता, किंवा थियोफिलसला (याचा अर्थ “परमेश्वराचा प्रेमी”) सर्व ख्रिस्ती लोकांना संदर्भित म्हणून सर्वत्र वापरले जात आहे.
हेतू
प्रेषितांचा हेतू मंडळीचा जन्म (उदय) आणि वाढीची कथा सांगण्यासाठी आहे, हा संदेश बाप्तिस्मा देणारा योहान, येशू आणि त्याच्या बारा प्रेषितांनी शुभवर्तमानांमध्ये सुरू केला. हे आम्हाला पेंटेकॉस्टच्या दिवशी येणाऱ्या पवित्र आत्म्यापासून ते येणाऱ्या ख्रिस्तीपणाचे विस्तृत प्रसाराची नोंद आम्हाला देते.
विषय
सुवार्तेचा प्रसार
रूपरेषा
1. पवित्र आत्म्याचे अभिवचन — 1:1-26
2. पवित्र आत्म्याचे प्रकटीकरण — 2:1-4
3. पवित्र आत्म्याद्वारे प्रेषितांकडून यरूशलेमे मधील सेवाकार्ये व लोकांकडून सभेचा सताव — 2:5-8:3
4. पवित्र आत्म्याद्वारे प्रेषितांकडून यहूदिया आणि शोमरोन मधील सेवाकार्ये — 8:4-12:25
5. पवित्र आत्म्याद्वारे प्रेषितांकडून जगाच्या शेवटापर्यंत केलेली सेवाकार्ये — 13:1-28:31
1
विषय प्रवेश
1 हे थियफिला, येशूने जे शिकवले आणि केले, व ज्या विषयी मी पहिल्या ग्रंथात नमुद केले,
2 त्या दिवसापर्यंत जेव्हा तो वर घेतला गेला. या आज्ञा त्याने पवित्र आत्म्याच्या द्वारे त्याच्या निवडलेल्या प्रेषितांना दिल्या.
3 मरण सोसल्यानंतरही येशूने त्यांना पुष्कळ प्रमाणांनी आपण जिवंत आहोत. हे दाखवून चाळीस दिवसपर्यंत तो त्यांना दर्शन देत असे, व देवाच्या राज्याच्या गोष्टी सांगत असे.
4 नंतर तो त्यांच्याशी एकत्र असता त्याने त्यांना आज्ञा केली की, “यरूशलेम शहर सोडून जाऊ नका तर पित्याने देऊ केलेल्या, ज्या देणगी विषयी, तुम्ही माझ्याकडून ऐकले आहे त्याची वाट पाहा.
5 कारण योहानाने पाण्याने तुमचा बाप्तिस्मा केला खरा; थोडया दिवसानी तुमचा बाप्तिस्मा पवित्र आत्म्याने होईल.”
येशूचे स्वर्गारोहण
मार्क 16:19, 20; लूक 24:50-53
6 मग सर्वजण एकत्र जमले असताना शिष्यांनी येशूला विचारले, “प्रभूजी, याच काळात आपण इस्राएलाचे राज्य पुन्हा स्थापित करणार काय?”
7 तो त्यांना म्हणाला, “पित्याने स्वतःच्या अधिकारात काळ व समय ठेवले आहेत ते जाणणे तुम्हाकडे नाही.
8 परंतु पवित्र आत्मा तुम्हांवर येईल, तेव्हा तुम्ही सामर्थ्य प्राप्त कराल, आणि यरूशलेम शहरात सर्व यहूदीया आणि शोमरोन प्रांतात, व पृथ्वीच्या शेवटापर्यंत तुम्ही माझे साक्षी व्हाल.”
9 असे सांगितल्यावर त्यांच्या डोळ्यासमोर तो वर घेतला गेला, आणि मेघांनी त्यास दृष्टीआड केले.
10 नंतर तो जात असता ते आकाशाकडे निरखून पाहत होते, तेव्हा पाहा, शुभ्र वस्त्रे परिधान केलेले दोन पुरूष त्यांच्याजवळ उभे राहिले.
11 आणि ते असे बोलले, “अहो गालीलकारांनो, तुम्ही आकाशाकडे का पाहत उभे राहिले आहात? हा जो येशू तुम्हापासून वर आकाशात घेतला गेला आहे? तुम्ही त्यास जसे आकाशात जातांना पाहता तसाच तो परत येईल.”
बाराव्या प्रेषिताची नेमणूक
12 मग यरूशलेम शहराजवळ म्हणजे शब्बाथ दिवसाच्या मजलेवर असलेल्या जैतुनांच्या डोंगरावरून ते यरूशलेम शहरास परत आले.
13 आणि आल्यावर ते माडीवरच्या एका खोलीत जिथे पेत्र, योहान, याकोब, अंद्रिया, फिलिप्प, थोमा, बर्थलमय, मत्तय, अल्फीचा मुलगा याकोब, शिमोन जिलोत व याकोबाचा मुलगा यहूदा हे राहत होते, तिथे गेले.
14 हे सर्वजण आणि त्यांच्यासह कित्येक स्त्रिया, येशूची आई मरीया, व त्याचे भाऊ एकचित्ताने एकसारखे प्रार्थना करत होते.
15 त्या दिवसात पेत्र बंधुवर्गामध्ये, सुमारे एकशेवीस मनुष्यांच्या जमावामध्ये उभा राहून म्हणाला,
16 “बंधुजनहो, येशूला धरून नेणाऱ्यांना वाट दाखविणाऱ्या यहूदाविषयी पवित्र आत्म्याने दावीदाच्या मुखावाटे जे भविष्य आधीच वर्तवले होते, ते पूर्ण होण्याचे अगत्य होते.
17 तो आपल्या मधलाच एक होता आणि त्यास या सेवेतल्या लाभाचा त्याचा वाटा मिळाला होता.”
18 (त्याने आपल्या दुष्टाईची कृतीकरून मजुरीने शेत विकत घेतले. तो पालथा पडल्याने त्याचे पोट मध्येच फुटले, व त्याची आतडी बाहेर पडली.
19 हे यरूशलेम शहरात राहणाऱ्या सर्वांना कळले म्हणून त्यांच्या भाषेत त्या शेताला हकलदमा, म्हणजे रक्ताचे शेत, असे नाव पडले आहे.)
20 स्तोत्रसंहितेत असे लिहिले आहे की, त्याचे घर उजाड पडो, व त्यामध्ये कोणीही न राहो. आणि, त्याचा हुद्दा दूसरा घेवो.
21 म्हणून, प्रभू येशू, आमच्यामध्ये आत बाहेर येत जात होता त्या सर्व काळात,
22 योहानाच्या बाप्तिस्म्यापासून तर ज्या दिवशी प्रभू येशूला आपल्यापासून वर घेण्यात आले, त्या दिवसापर्यंत तर जी माणसे आपल्या संगतीसोबतीत होती त्यांच्यातून एकाने आपल्याबरोबर त्याच्या पुनरुत्थानाचा साक्षी झाले पाहिजे.
23 तेव्हा ज्याचे उपनाव युस्त होते, तो बर्सबा म्हटलेला योसेफ व मत्थिया, या दोघांना त्यांनी पुढे आणले.
24 मग त्यांनी अशी प्रार्थना केली, “हे सर्वाची हृदये जाणणाऱ्या प्रभू,
25 हे सेवकपद व प्रेषितपद सोडून आपल्या जागी गेलेल्या यहूदाचे पद ज्याला मिळावे असा या दोघांपैकी तू कोण निवडला आहेस ते दाखव.”
26 मग त्यांनी त्यांच्यासाठी चिठ्ठ्या टाकल्यावर मत्थियाची चिठ्ठी निघाली; तेव्हा त्यास अकरा प्रेषितांबरोबर गणण्यात आले.