14
Yisu'untax qu' net'eku'mi' pa' Jesús.
(Mateo 26:1-5; Lucas 22:1-2; Juan 11:45-53)
Hats wetsjuk neƚuts hamitsik'ui qu' namets ka' ƚe'wis neƚu ƚii Pascua* qa pa' ƚeqe ƚe'wis neƚu iye ne'ej pan nite' yetsji'ƚ pe'qu' levaduraye'. Hekhewe' tenek'enhe'yipji' he' pa'il qa hekhewe' iye i'nq'ijatshenij ke' Moisés ƚe'lijei qa wo'taxiikii pakha' qu' ƚeqfenyejeyi'ij qu' naqankii ha' Jesús, hats'inha qu' net'eku'mi' qa' nophe'ƚ qa' nilan.* Qa yi'tƚi'ijju' iye: —Qa hasu'ujƚe eku'n enewe' ƚe'sits neƚutsji', hats'inha qa' nite' nat'ayeji' qu' na'nayu'kii ene' jukhew.—
Pe' efu yatsiyijipji' ƚeiƚa' pa' ewjisii pa' Jesús.
(Mateo 26:6-13; Juan 12:1-8)
Ha' Jesús i'ni' ha' Betania ke' ƚetsi'ii ha' Simón ƚenqii iye leproso, i'nijupju' ha' ƚeqe mesa. Qa nam ke' ewi'ƚ efu neka'x ke' ewi'ƚ ute eƚi'ni'ij ta'ƚets pe' ute ƚii alabastro, topo'oj ka' ewjisii inyetax yaqamaxju'ha pa' ƚits'i ta'ƚets pe' najkak ƚii nardo. Qa yilanje'm in yit'ij qhof ke' ƚejiiki', qa yatsi'yipji' ha' ƚeiƚa' ha' Jesús.* Qa hekhewe' uja'x hekhewe' i'ni' hakha'a' qa nayu'uk'ikii qa yit'ijju' in watfaakateji'ijju': —¿Inhats'ek in yaq'ayinƚekii ka' ewjisiyik'i? Qe aka' ewjisiyik'i ƚeke'tax qu' ne'tninei t'antaxi' trescientos (300) denarios, ma' qekha netestiitaxij pe' qek ƚ'astayetax nekhewe' if'iljetsits.— Ma' qa yaq'ayintaxij ka' ƚeqfenye'j ƚewek ke' efu.* Qa ha' Jesús qa yit'ij: —Iwejinƚi'iƚ, ¿Inhats'ek in ƚ'ikesime'metentaxi'ƚ ene' efu? Aka' ƚeqfenye'jyij qi in ƚe'wis yijat'ij.* Qe enewe' if'iljetsits nite' yili'ij week ƚahatsiyij qu' nana'li'ƚ ejup. Qa qu' isu'uni'ƚ qu' iftits'iƚets qa ƚeke' qu' iftits'iƚets. Qa yakha'ƚe qa nite' week ƚahatsiyij qu' natsa'li'ƚ ejup.* Ene' efu yaqsiijkii aka' weju'ƚij qu' naqsiijkii. Hats yewjisit aje'eƚ ha'ne yaj in mexe nite' hayajkati'yik'ui.* Yijaa'ija aka' qu' hit'iƚij ewets: Pa'qu' na'ne'ƚi'i ha'ne week sehe' epji' qu' netfelhitii eke' ƚe'sits wi'tlijei t'ejuyets na' witiƚa'x, qa aka' ƚeqfenye'jyij ene' efu qa' netfelhitiiji'ij, qa' natjamtaxtiijiik'i iye.—*
Judas qa wotk'onijkii pa' Jesús.
(Mateo 26:14-16; Lucas 22:3-6)
10 Ma' qa hik aka'aj ka' Judas Iscariote, hikka' ta'ƚtaxets he' doce (12) ƚ'ijatshenhei. Qa ikii pa'aj he' tenek'enhe'yij pe' pa'il qe qa' netisij hatse' ha' Jesús.* 11 Hekhewe'en in yepi'ye' pa'aj qa qi in ƚe'sitsi'mkii pa'aj qa yiwjutsiqeni'mha qu' netisij hatse' pe'qu' ƚ'astaye'. Ma' qa ka' Judas qa wo'oikiiha pa'aj pa'qu' iwemetsaxe'ji' qu' net'ihinij ha' Jesús.*
Pa' yojo Santa Cena.
(Mateo 26:17-29; Lucas 22:7-23; Juan 13:21-30; 1 Corintios 11:23-26)
12 Kakha' yojo neƚu kekhewe' ƚe'sits ƚeqe neƚutsji' ne'ej pan nite' yetsji'ƚ pe'qu' levaduraye', in hats talanhetii na'aj kots'etaxik'i t'ejuyets na'aj ƚe'wis neƚu Pascua, he' ƚ'ijatshenhei qa yit'ijets: —¿Pa'n i'ni' pa'qu' isu'un qu' haki'ƚii qa haqsiiƚijkii qu' hajileti'ƚ pa'qu' etuj ha'ne ƚe'wis neƚuji' Pascua?—* 13 Ma' qa yukin he' wetsjuk ƚ'ijatshenhei qa yit'ijets: —Ma'aƚiiteje'm na' witset. Qa hik nakha' qu' i'weni'ƚi' pa'qu' jukhewe' qu' nekaxij pe'qu' kamusiye' pa'qu' iweli'ye', qa' ijayani'ƚpha'mkii. 14 Qa pakha' qu' nuyiteje'm pakha'an, qa' it'iƚijets pa' yatsat'axij pe' wititsi': “Ha' Maestro yit'ij: ‘¿Pa'n i'ni' pakha' ƚatawe'j ene' wititsi', pakha' ƚeke' qu' haqsiiƚiji'kii ene' yijatshenhei qu' heyeki'ƚji' ha'ne ƚe'wis neƚu Pascua?’ ” 15 Ma' qa' nethiniƚij nakha' qu' jina'niji' epk'etsaxifi na' te'weipha'm ne' wititsi', hats week yijat'axju'. Qa' aqsi'ji'ƚijkii qu' aje'eƚ ajileti'ƚ week pe'qu' net'ejuyets ha'ne ƚe'wis neƚu qu' jinteƚuj.— 16 Ma' qa ikkii he' ƚ'ijatshenhei qa yamii pa'aj ha' witset qa week yi'wen ka' hats yit'ijets ha' Jesús. Ma' qa yaqsi'jju' aje'eƚ week kekhewe' qu' netuj t'ejuyets ka' ƚe'wis neƚu Pascua.* 17 Qa in hats lef'ekii, ma' qa hats namii ha' Jesús qa he' doce (12) ƚ'ijatshenhei.* 18 Qa in hats week i'nijupkii ha' ƚeqe mesa qa tekju', ha' Jesús qa yit'ij: —Yijaa'ija aka' hit'iƚij ewets. Na'l na' ewi'ƚ ekheweli'ƚ yekufe hane'ej, t'ihinyij hatse'.— 19 Ma' qa hik aka'aj qa yoksi'wen in qi in ika'metetskii hekhewe'en, qa week ewiƚei in yitjiijets: —¿Me yakha'?— 20 Ha' Jesús qa yit'ijets iye: —Nakha'an hik nakha' ewi'ƚ ta'ƚets enewe' doce (12), nakha' ewi'ƚ na' yoqotok'o'oƚ in hilke'eƚijetsju'kii ne' pan. 21 Qe ha'ne Ƚa's na' Jukhew hats ikƚi'ij qu' ƚunye'je' in ƚ'anyejeyek kekhewe' hats we'nika'ajji' t'ejuyets nakha'an, qa ¡hiyee'ƚe ha'nus nakha' jukhew t'ihinij hatse' ha'ne Ƚa's na' Jukhew! Les in ƚe'wistaxju' qu' hasu'uj nenekfik'i pa'aj hakha' jukhew.—* 22 In mexe tekju', ha' Jesús qa t'eku'mi' ka' pan, qa yit'ijetspha'm ƚe'wisij pa' Dios, ma' qa napk'asiti'mju' qa tisijets hekhewe'en, qa yit'ijji'ju': —Ƚuji'ƚ, hane'en hik ha'ne yese'n.—* 23 Qa t'eku'mi' iye ha' ewi'ƚ tok'o qa yit'ijetspha'm iye ƚe'wisij pa' Dios, qa tisijets iye hekhewe'en, ma' qa week iya'aj iye ha' ewi'ƚ tok'o.* 24 Qa yit'ijji'ju' iye: —Ha'ne i'nji' ha'ne tok'o hik enewe' yathits, hik enewe' qu' nata'ƚets pakha' ink'ayik qu' nenit'ij, qa' nawantsiifik'i qe qa' net'ejuyets pe'qu' olootse'.* 25 Yijaa'ija aka' hit'iƚij ewets, in hats nite' k'iya'ji' iye ni'khap iye uwa ƚ'i', ipƚu'ui qu' namtaxets pa' neƚuji' qu' ji'niyataxji' iye na' ink'ayik uwa ƚ'i' na' tenek'enhe'yi' na' Tata.—* 26 In yili'ijju' in te'lijtsii yiji'ik'i ka' ewi'ƚ witlijtsine', ma' qa ikfik'ikii qu' nakiiteje'm ke' utek Olivos.*
Jesús qa nifel qu' newelkut'ijkii pa' Pedro.
(Mateo 26:30-35; Lucas 22:31-34; Juan 13:36-38)
27 Ha' Jesús qa yit'ijji'ju' iye: —Week hatse' ekheweli'ƚ qu' anak'esi'ƚ yik'uikii, qe kekhewe' we'nika'ajji' yit'ij: “Hilan hatse' na' kots'etets ƚenilayets qa ne' kots'etets qa' nak'eskii.”(Zac 13:7)* 28 Qa qu' yi'ƚa'xe'tax iye qa' hathayini'ƚ ek'uyii ha' Galilea.—* 29 Ma' qa ha' Pedro qa yit'ijets: —Yemjeetax qu' week ne'nitontax e'mets hatse' qa yakha'ƚe qa' nite' ƚ'anuuyi'i qu' haqsiijkii kakha'an.—* 30 Qa ha' Jesús qa yit'ijiju'ƚ: —Yijaa'ija aka' qu' hit'ij ewets in akha' hane'ej ha'ne naja'xji', in mente' wetsjuk'ij qu' nap pa'qu' ta'a'aye' qa' hats wetshetk'ewi'ƚij qu' mewelku'tyijkii.—* 31 Qa ha' Pedro qa hamƚe yami'ik'ui in yit'ijetskii: —Ƚunye'j ji'ij qu' k'eyiwamhifeye', nite' hewelku't ejkii.— Qa week in ƚ'anyejeitax aka'an hekhewe'en.
Jesús qa iyini' pa' Getsemaní.
(Mateo 26:36-46; Lucas 22:39-46)
32 Ma' qa yamets ha' najkaket ƚii Getsemaní. Qa ha' Jesús qa yit'ijets he' ƚ'ijatshenhei: —Hik ha'ne ni'ekuni'ƚi'ju'kii qa yakha'ƚe qa' mexe nek'iyin.—* 33 Qa t'eqe'mets ha' Pedro qa ha' Jacobo (Santiago) qa ha' Juan iye. Ha' Jesús qa hik aka'aj qa yoksi'wen in qi in ika'metkii qa itawje'met iye.* 34 Qa yit'ijets hekhewe'en: —Qi in k'ikametkii, qa hats naq'aliyuyij, hik ha'ne a'maneyi'iƚi', mama'kite' e'ƚju'—* 35 Ma' qa les ha'nii ha' ikji', qa we'niyipiniju' sehe', qa iyinijii pa' Dios qu' ƚeke'ye' qu' hasu'uj namitets pakha' ƚunye'jkii hatse' qi a'tax.* 36 Qa yit'ij in iyin: —¡Abba,§ Tata! Akha' ham pa'qu' iwjutsiten eke' week wekwek, anamitkitek yiwets wat'ij qu' nek'iya'aj nakha' tok'o i'nji' na' qi in ek'imiiji', qa hasu'ujƚe pa'qu' yakha' ye'ƚe qu' hisu'un, akha' yijat'ij pa'qu' isu'un.—* 37 Ma' qa tepilii iye he' ƚ'ijatshenhei qa yi'wenij in ima'ju', qa yit'ijets ha' Pedro: —Simón, ¿me ƚama'? ¿Me nite' eke' qu'nte' ama'ye' qu' ewi'ƚ horaye'?* 38 Hasu'uj mama' a'ƚju', iyini'ƚ hats'inha qa'nte' nanami'iƚ ewets na' witaqjaajinkeye'j. Ekheweli'ƚ hats qi in ƚisu'untaxi'ƚha qu' aqsiiƚijkii kakha'an, qa nite'ƚe t'units ne' esenitsi'ƚ.—* 39 Qa ik iye qa iyin iye, qa yiyeketij iye kekhewe' hats yit'ij. 40 Qa tepiltaxii iye qa yi'wen iye in ima'ju' iye, qe nite' weju'ƚiju'ƚ in qi in nijatiyu'ju'ha. Qa' nite' nikfe'lets hekhewe'en pa'qu' nit'ijiju'ƚ qu' neku'ƚ.* 41 Qa tepiltaxii iye qa hats wetshetk'ewi'ƚij in tepilii ma' qa yit'ijji'ju': —¿Me menjiit ƚama'aƚju', qa ƚawapiyi'ƚju' iye? Hats ƚ'ajƚu'uj je'm in ƚama'aƚju'. Hats yamets nekhe' hora, qa ha'ne Ƚa's na' Jukhew netesti'yij nekhewe' uƚ'ets jukhew.* 42 Eniyi'ƚpha'mkii, yape ju'ukkii, hats na'liju'ƚ na' wotk'onyijkii.—*
Te'nekumhi'yi' pa' Jesús.
(Mateo 26:47-56; Lucas 22:47-53; Juan 18:2-11)
43 Hik aka'aj ha' Jesús mexe iyettax, qa namets ka' Judas, hik kakha' ewi'ƚtax iye hekhewe' doce (12) ƚ'ijatshenhei, qa olots he' ƚijts'eyek neka'x he' ƚaqatsjikinetits qa he' najak ƚeqek'unetits, nukin he' tenek'enhe'yij he' pa'il qa he' i'nq'ijatshenij ke' Moisés ƚe'lijei qa hekhewe' iye tenek'enheiji' na' witset.* 44 Qa kakha' t'ihinij qa hayiits nifeli'm pa'aj kakha' qu' niwjutsiqenij, qa yit'ij pa'aj: —Hakha' qu' hetu'je'm qa' hik hakha'ye'. Qa' ku'mi'ƚi' qa' matjanitheni'ƚij qu' eka'xi'ƚ.— 45 Ma' qa in namets qa aje'eƚ nekets ha' Jesús, qa yit'ijets: —¡Maestro!— Qa tu'je'm.* 46 Ma' qa hekhewe'en qa nekets ha' Jesús qa t'eku'mi' qa niyejinju'ha. 47 Qa ha' ewi'ƚ hekhewe' metitsi'm qa nit'ijpha'm ha' ƚaqa'tsjikinet qa yifekin je'm hakha' ƚeqejkunenek ha' qiji' pa'il ƚatata qa yasinijii ke' ƚekfi'ik'i qa k'itsji'. 48 Qa ha' Jesús qa yit'ijets hekhewe'en: —¿Inhats'ek in ƚenka'xi'ƚ ne' aqa'tsjikinetitsi'ƚ qa ne' najak eqek'unetitsi'ƚ qu' ots'opheƚi'ƚ? ¿Me hik yijunye'j na'aj ejtenhetsax? 49 Week neƚuts ewi'ƚ ju'uni' ne' qi witlijtsitjiyifi qa k'inq'ijatshenji'ij, qa nite' ƚots'opheƚiƚ. Qa hatsƚe ƚunye'jƚe aka'an qe qa' nafits kekhewe' hats we'nika'ajji'.—* 50 Ma' qa he' ƚ'ijatshenhei qa yiwejinƚi'i qa week ilatkii.* 51 Qa ewi'ƚ ha' jutjana'x yijayanpha'mkii, ewi'ƚƚi'i' ha' wentila'fij qa t'eku'mtaxi' iye qu' neka'x 52 ma' qa yiwu'mƚi'i ha' ƚe'ntilafit qa ilat laxaxƚekii in ilat.*
Jesús qa wetka'xii qa wats'ap'anhetji'ju' pe' week tenek'enhei.
(Mateo 26:57-68; Lucas 22:54-55,63-71; Juan 18:12-14,19-24)
53 Ma' qa wetka'xii ha' Jesús ha' qiji' pa'il ƚatata, ma' qa not'ax wetju'ƚ he' week hekhewe' tenek'enhe'yij pe' pa'il qa he' tenek'enheiji' ha' witset qa hekhewe' iye i'nq'ijatshenij ke' Moisés ƚe'lijei.* 54 Ha' Pedro yijayantaxpha'mkii qa toxƚi'imii yamƚi'iiji'ha hakha' joofji'ju' ke' ƚetsi' ha' pa'il ƚatata, ma' qa i'nijupju' he' oq'opheƚinetsilets t'aƚijup ka' fe't.* 55 He' tenek'enhe'yij he' pa'il qa weekji' hekhewe' tenek'enhei (Junta Suprema)* qa wo'taxiikii pekhewe' qu' wi'tlijeye' qu' net'ejuyiju'ƚ ha' Jesús hats'inha qu' nilan, qa nite'ƚe yi'wen. * 56 Yemjeetax in olotstax hekhewe' wotk'ontaxijkii, qa nite'ƚe ƚ'anyejeyij wetju'ƚ.* 57 Qa uja'x he' niyijpha'mkii iye qa yittaxij iye kekhewe' wotk'onƚi'ijkii iye in t'ejuyiju'ƚ ha' Jesús, qa yit'ijju' hekhewe'en: 58 —Yekheweli'ƚ hepi'ye'eƚij in yit'ijets nakha'an: “Yakha' hiwu'm hatse' ene' qi witlijtsitjii ƚaqsijki'ijkii ene' jukhew, qa qu' namets wetshetk'ewi'ƚ neƚuts qa' heniihinpha'm pekhepe' iye nite' ƚaqsijki'ijkii ene' jukhew.”—* 59 Nite'ƚe week ƚ'anyejeyij aka' yittaxijju'. Nite' yeqet'etskii.* 60 Ma' qa ha' qiji' pa'il ƚatata qa niipha'm qa ts'ap'aji'ju' ƚeqewuk'u, qa nifaakan ha' Jesús: —¿Me ham pa'qu' eku'ƚik'i? ¿Pa'n ƚunye'jkii aka' yit'ij ewets enewe'en?— 61 Qa hakha'ƚe Jesús qa ham yit'i'ij, ham pa'qu' nekuƚik'i. Qa ha' pa'il ƚatata qa wapilijets iye in nifaakan, qa yit'ijets iye: —¿Me hik akha' pa' Cristo, pakha' Ƚa's pa' ƚe'wis Dios?—* 62 Jesús qa yit'ij: —Ehe yakha', qa ƚi'weni'ƚ hatse' ha'ne Ƚa's na' Jukhew qu' na'ni'ju' na' yiya'yik'i nakha' qi in t'un qa' nenekijju' ne' wasil.—(Sal 110:1; Dn 7:13)* 63 Ma' qa ha' pa'il ƚatata qa yiwjaf'itik'i ka' ƚ'uihitjiiƚe, qa yit'ij: —¿Inhats'ek qu' menjiit hami'ik'ui iye pakhape' iye qu' nenfelijkii pa'qu' ƚunye'je' hane'en?* 64 Hats ƚepi'ye'eƚ in uƚ'etsik'i ƚe'lijeyets pa' Dios. ¿Pa'n ƚumti'iƚ?— Ma' qa week yisu'un qu' nattanithenhetii, qa yit'ijju' in ewi'ƚƚe in weju'ƚij qu' nawa'm.* 65 Ma' qa yapeƚek pe' uja'x qa tek'iyi'kii pa'aj, qa yit'onjo' iye pa'aj ƚeju's qa yi'wiƚtenje'mkii iye pa'aj, qa yitjiijets iye: —Enfeli'ƚ ye'm ¿ƚek pakhate'ek nalan?— Qa he' oq'opheƚinetsilets testi'yij qa yeqsilanje'm kiyek ƚeju's pa'aj.*
Pedro qa' welkut'ijkii pa' Jesús.
(Mateo 26:69-75; Lucas 22:56-62; Juan 18:15-18,25-29)
66 Ha' Pedro i'niju' ha' joofji'ju' ke' wititsi'. Ma' qa namets ke' ewi'ƚ hekhewe' ƚeqejkunenkii ha' qiji' pa'il ƚatata.* 67 Qa in yi'wen ha' Pedro in t'aƚets ka' fe't, qa ts'in in yejeƚju', qa yit'ijets: —Qete'e' hik akha' iye hekhewe' ƚijts'eyekkii ha' Jesús, Nazaret ƚeiƚe'.—* 68 Qa ha' Pedro qa welkutƚi'ijkii, qa yit'ij: —Nite' tsikfe'lij, qa nite' tsikfe'lets iye kakha' ƚit'ij yiwets.— Qa ikik'ui ka' fe't qa ts'ap'a'a' ha' ƚekuwe'e' meti'm ha' epk'etsaxii ƚeji', ma' qa ip pa' ta'a'a'. 69 Qa ke' witqejkunenki' in yi'wen iye, ma' qa hats yit'ijets hekhewe' i'ni' hakha'a': —Hik ha'ne hakha' ewi'ƚ hekhewe'en.— 70 Qa welkutƚi'ijkii iye hakha'an. Qa suujƚe iye hekhewe' i'ni' hakha'a' qa wapilijets iye in yit'ijets ha' Pedro: —Qete'e' yijaa'ija in akha' ƚata'ƚets hekhewe'en, qe akha' iye Galilea ƚeiƚe'.—* 71 Ma' qa hik aka'aj ha' Pedro qa yapeƚek in uƚ'axik'i ƚ'anye'j qa weniwjutsiqentaxijha iye in yit'ij: —Nite' tsikfe'lij pakha' jukhew ƚiyineni'ƚkii.—* 72 Qa hik pakha'aj qa ip iye pa' ta'a'a', ma' qa hats wetsjuk'ij in ip. Ma' qa ha' Pedro qa yijamti'ik'i kakha' ƚ'anye'jets ha' Jesús in yit'ijets: —Qu' hats wetsjuk'i'ij qu' nap pa'qu' ta'a'aye' qa akha' qa' hats wetshetk'ewi'ƚij qu' mewelku'tyijkii.— In yijamti'ik'i aka'an, ma' qa qi in ip.*
* 14:1 Pascua ikji', ƚahats'ij pa'aj pe' week judiol in yilan na'aj kots'etax qa yilinij pe' ƚ'athits pe' ƚekuwelii pe' ƚeqejilƚe wetju'ƚ in mexe i'ni' pa'aj pa' sehe' Egipto, qe qa' naqsi'jij pakha' yilan na'aj ajit wita's, hik pakha'aj qa ikik'uifik'i pa' Egipto. * 14:1 Ex 12:11; Ex 23:15; Jn 5:1,18; Mt 2:4; Sal 10:7 * 14:3 Mr 11:1; Mt 11:5; Lv 19:34; Ro 12:13 14:5 Ewi'ƚ denario, ƚajanye'j pakha'aj pa'qu' jukhewe' in ewi'ƚ neƚu qu' net'ithayii. * 14:5 Mt 18:28; Ro 15:26 * 14:6 1P 2:12 * 14:7 Dt 15:11; Lc 10:38-42 * 14:8 Lc 12:4; Jn 19:40 * 14:9 Sal 72:19; Ap 22:21; Mr 1:1; Fil 1:5; Mt 13:38; 1Jn 2:2 * 14:10 Mr 3:19; 9:31; 11:11; Mt 2:4 * 14:11 Lc 19:15; Jn 13:21 14:12 Pascua ikji', ƚahats'ij pa'aj pe' week judiol in yilan na'aj kots'etax qa yilinij pe' ƚ'athits pe' ƚekuwelii pe' ƚeqejilƚe wetju'ƚ in mexe i'ni' pa'aj pa' sehe' Egipto, qe qa' naqsi'jij pakha' yilan na'aj ajit wita's, hik pakha'aj qa ikik'uifik'i pa' Egipto. * 14:12 Ex 12:21; Mt 9:10; Mr 4:38; 10:10; Lc 6:1; Jn 6:3; Hch 6:1; Ef 4:11 * 14:16 Mr 10:10 * 14:17 Mt 26:20-25; Lc 22:21-23; Jn 13:21-30; Mr 11:11 * 14:21 Mr 1:2; 2:10; Hch 15:15; Dn 7:21,25; 9:26; Ap 9:12 * 14:22 Mt 14:19; 15:36; 26:26-30; Lc 12:4; 22:17-20; 24:30; 1Co 10:16; 11:23-25; Hch 2:46; 20:7,11; 27:35; Jn 2:21; 6:51 * 14:23 Mr 8:6 * 14:24 Ex 24:8; Zac 9:11; He 9:18-20; 10:29; 13:20; Gn 4:11; Nm 35:33; Lm 4:13; Mt 23:35; Is 52:13–53:12 * 14:25 Ap 22:21; Is 32:12; Hab 3:17; Stg 3:12; Is 25:6; Lc 13:28-29; 14:15-24; Mr 1:15 * 14:26 Mt 21:1 * 14:27 Hch 15:15; Mt 7:15 * 14:28 1Co 15:4; Mt 17:22 * 14:29 Lc 6:14; Hch 10:32 * 14:30 Mr 14:72 * 14:32 Mr 10:10; Mt 5:44; Hch 12:12 * 14:33 Lc 6:14; Hch 12:2; Jn 21:7 * 14:34 Ap 16:15 * 14:35 Jn 2:4 § 14:36 Abba ikji' iye Tata. * 14:36 Ro 8:15; Ga 4:6; Mt 5:16; 11:27; 19:26; Jn 8:42; Mr 9:23; 10:38-39; Sal 11:6; Is 51:17,22; Lm 4:21; Ez 23:32-34; Jn 18:11 * 14:37 Mt 16:17; Lc 6:14 * 14:38 Mt 5:44; 6:13; Lc 4:13; Sal 51:12; Fil 3:3 * 14:40 Mr 4:40 * 14:41 Mr 2:10; 8:31; 9:31; 10:33-34 * 14:42 Mr 5:41 * 14:43 Mr 3:19; 11:11; Mt 2:4; 3Jn 1 * 14:45 Jn 11:8 * 14:49 Hch 21:26; 2P 1:20; Mt 1:22; Mr 9:12 * 14:50 Mr 4:40; Stg 4:7 * 14:52 Am 2:16 * 14:53 Mt 2:4; 26:3; Mr 8:31; 10:33 * 14:54 Lc 6:14; Jn 18:18 * 14:55 Junta Suprema ikji' tenek'enhe'yij qa yejeƚ iye pa' sehe' Israel, pe' jukhew yamets 71. * 14:55 Mr 13:9; Mt 10:21 * 14:56 Pr 6:19; 1Jn 5:10 * 14:58 Col 2:11 * 14:59 Nm 35:30; Dt 17:6; 19:15; Fil 2:6 * 14:61 Is 53:7; Mt 1:17; 27:12,14; Mr 15:5; Lc 23:9; Jn 5:19; 19:9; Ef 5:2; He 1:2; Lc 1:68; Ro 1:25; 9:5; 2Co 1:3; 11:31; Ef 1:3; 1P 1:3 * 14:62 Ex 3:14; Sal 45:8; Jn 8:24; Mr 2:10; 13:26; Hch 7:56; 17:24; Mt 20:21; 24:35; 26:64; Lc 12:33; Ef 6:9; Ap 21:10 * 14:63 Mt 26:3; Lv 10:6; 21:10; Nm 14:6; Jn 19:23; He 12:1 * 14:64 Jn 10:33; Ap 13:6; Mr 10:33 * 14:65 Jn 11:51; Jn 18:18 * 14:66 Lc 6:14 * 14:67 Mr 1:24; 10:47; 16:6; Lc 4:34; 24:19 * 14:70 Jn 4:45 * 14:71 Mt 5:34 * 14:72 Mr 14:30