6
Bɔ̀ nùàr kám tîn koô
(Matíô 14:13-21; Mârk 6:30-34; Lûk 9:10-17)
Jomo sâ Yeésò sela yuo kela yí sòn tub Galilê kèb yagâ. Yilí tub sâ déì né Tiberiâde ndɔ. Bɔ̀ nùàr ŋgún kem bele cu bú jomo. Lòù sam, bɔ́ lé naâ fém seèn ŋené, à lé naâ bɔ̀ beén bɔ̀ taré sɔm. Yeésò wa, à ŋaá nde ké te kun tòre, bɔ́ bɔ̀ mbɔ̀ŋ seèn den nde doó. Sâ *Páskà, cieé koô bɔ̀ *Jûf, nde aá feí.
Yeésò yeé sɔm njií njolo ter, à ke bɔ̀ nùàr baá ká yoòr seèn kem ndeê, à tueé njií mé Filîp, ye bú a: «Yáb mé nde né bɔ̀ nùà hên koó laré, béh ŋge kwa nde né he wa?» Sâ njií mé à nde né bɔɔ́, à né gi dé seèn kɔɔ́, à tueé ke né dé tueê, te à ŋgweé njií mé Filîp nde né bú tueé. Filîp deên ndɔ, ye bú a: «Kàgàlɔ̀ŋ dé yáb ŋgeè, te koó bɔ̀ nùà hên la né mene kám yuií fà, wúlú ndé ŋgwéh, nùà kàn hàm njeré déì kwà nyì ndé ŋgwéh.»
Mbɔ̀ŋ seèn cén déì den cuù ndɔ, dé sâ yilí seèn né Andrê, dìm Simɔ̂ŋ-Piêr, ye bú a: «Huaán déì né lètenè beèh hên teèn, à né mé breêd* tîn bɔ̂ ŋgò fà beè. Á, dé sâ seèn mé bɔ̀ nùàr hên bɔɔ́ sɔm nde né kei wa?»
10 Yeé baá ménâ, Yeésò ye bɔ́ a: «Bí júée bɔ̀ nùàr a, bɔ́ dèn ndé gí doó.» Nyure lé naâ ké bèh sâ kókoó ndɔ. Bɔ́ den nde gi doó te sòn seèn. Bɔ̀ siíb lé ndeè naâ teèn njèh kám tîn mân. 11 Yeésò weh bɔ̀ breêd doô ndɔ, à vra Càŋ teèn, à geé haá njií mé bɔ̀ɔ́ mé den ndeè naâ doó sâ; à geé haá cu bɔ́ ŋgò ménâ ndɔ. Bɔ́ yieé keéh bèh mé bɔ́ gwaán nê.
12 Bɔ́ yeé yieé fulu gi aá, ye bɔ̀ mbɔ̀ŋ seèn a: «Bí ŋùàn bílí cú bɔ̀ dé mé leé naâ doô dɔɔ́ŋ, te mbaá vù lè cú.» 13 Bɔ̀ mbɔ̀ŋ ŋuaán bilí bɔ̀ ndilí breêd tîn jɔ̀gɔ̀ hèllè, yuú sɔgɔ́ yulà cùɔ̀b fà.
14 Te bɔ̀ nùàr yeé nde ŋene njií cu baá-re fém mé Yeésò bɔɔ́ naâ doô, bɔ́ tueé njií lom aá bèsɔ́nè mbaá, ye: «Mé gècên mene, nùà hên né *sòn-Càŋ mé bɔ́ lé ye à ndeè né ká lè wɔ́ŋe ndeê doô.» 15 Yeésò ŋene kɔ ndɔ ye, bɔ́ nde né nyí dé terrèb weh, te bɔ́ lobo nyí tì ma. Yeé baá ménâ, à sua yuo lètenè bɔɔ̀n doó sâ mé huún, à ŋaá nde cu ké te kun tòre.
Felè nòmò gɔɔ̀
(Matíô 14:22-33; Mârk 6:45-52)
16 Yeé baá liyilì, bɔ̀ mbɔ̀ŋ seèn suaga nde ké sòn tuùb ndɔ, 17 bɔ́ nde yila kɔm, te bɔ́ sela yuo kela tub kèb yágà te lèmè Kapernahûm mân. Sâ cibí yili gi aá kèn, Yeésò née bɔ́ kwà sìè ŋgwéeh ye ndɔ. 18 Bɔ́ né ka ndeé, fu né lom dùà mé terreb kobó taré yilá, né nòmò dùà dɔɔ́ŋ jilí ŋellé. 19 Bɔ́ né ka ndeé, bɔ́ kɔgɔ́ yɔŋ kílòmétà tîn mé ténjén, bɔ́ ŋene njií Yeésò, à né ká yoòr bɔɔ̀n felè nòmò gɔ ndeê, à ndeè ká kwarè kɔɔ̀m waâ, sâ bɔ̀ mbɔ̀ŋ nde aá mé veéh kuú. 20 À deên ndɔ, ye bɔ a: «Né mè, bí té vèh!» 21 Bɔ́ yeé nde aá bú te kɔme weh yií, sâ kɔm hèllè wa gi aá yí sòn ŋgɔ̀m bèh mé bɔ́ nde né teèn sâ.
Bɔ̀ nùàr né Yeésò fɔɔ́n gɔ
22 Cieé ŋaga, bɔ̀ nùàr mé lé cer leé naâ dé bɔɔ̀n yí jomo sòn tuùb kèb yágà doô, ŋene kɔ ndɔ, ye kɔm lé naá cegê doó sâ cén; Yeésò lé teèn yílá ná ŋgwêh, bɔ̀ mbɔ̀ŋ seèn lé mé njéh kèb yágà yila ndeè naâ léláŋ bɔɔ̀n. 23 Sâ bɔ̀ kɔm déì waà baá ndɔ, bɔ́ yuoó naâ lè lɔɔ́ Tiberiâde, bɔ́ né njebá den. Sâ bèh mé bɔ̀ nùàr yieé naâ breêd mé Fehtoò beèh vra naâ Càŋ teèn doô né kèbè sâ. 24 Bɔ̀ nùàr yeé ke, bɔ́ Yeésò ŋéné cú, bɔ́ bɔ̀ mbɔ̀ŋ seèn ŋéné cú ndɔ, bɔ́ kem yila gi bɔ̀ kɔm dé sâ, bɔ́ nde bú ké Kapernahûm fɔɔ́n.
Yáb mé né nùàr yɔ̀ŋ haá
25 Bɔ́ wa tub kèb yágà, bɔ́ kwa Yeésò, bɔ́ ye bú a: «Njí fèh-njèh, wò la yeè kèb hên waà heèh ndɔ wa?» 26 Yeésò deên ndɔ, ye bɔ́ a: «Mè né tueé ye bí a, bí mè hên fɔɔ́n kuú né felè breêd mé bí lé naâ yieé doô, dèn ŋgwéh ye bí né fém mò ŋené kɔɔ́. 27 Yáb mé nde né mbaá vu yuo, bí té seé seèn bɔ́ dèn, bí bɔ́ sér seé yâb mé nde né ter le. Gèh yáb dé sâ *Huaán Nùàr bí haá nde né kɔɔ́. Lòù sam, Càŋ Tele seèn terreb dɔɔ́ŋ haá kwaá gi aá beè seèn.»
28 Yeé baá môn, bɔ́ ye bú a: «Béh bɔɔ́ nde né naàn, te yuo faá seé mé Càŋ gwaán nê wa?» 29 Yeésò ye bɔ́ a: «Seé mé Càŋ né beè biì gwaán, né temé biì yoòr mò nùà tebê seèn kwaá njiî.» 30 Bɔ́ ye bú a: «Wò bɔɔ́ feh nde né béh gèh fém dé heè, te béh ŋene kɔ teèn, béh kwaá njií temé yoòr yeè wa? Wò bɔɔ́ weéh nde né gèh seé dé heè ndɔ wa? 31  +Bɔ̀ tele beèh léí jɔ̀gɔ̀ lé bɔɔ̀n naá giì “*mánà” ké ya dueè yieé; bɔ́ lé nyagá kwaá naâ te mvù Càŋe ménâ, ye: À bɔ́ yáb haá né breêd mé lé yuoó naâ ké te vulúu.»
32 Yeé baá ménâ, Yeésò ye bɔ́ a: «Mè né tueé ye bí a, yáb mé lé yuoó naâ ké te vulúu sâ, Músì lé bí kɔɔ́ há ná ŋgwêh, lé naá seêr Tele mò.» Jomo sâ à ye bɔ́ a: «Tele mò né bí yáb gècên mé yuo né ké te vulúu haá. 33 Yáb mé Càŋ haá né sâ, né nuaá mé suagà naâ ké te vulúu, à bɔ̀ nùàr yɔ̀ŋ haá né kɔɔ́.»
34 Yeé baá ménâ, bɔ́ ye Yeésò a: «Fehtoò beèh, sâ há dèn ká béh gèh yáb sâ môn.»
35 À deên ndɔ, ye bɔ́ a: «Yáb mé haá né yɔ̀ŋ sâ né mè. Nuaá mé ndeè ká yoòr mò, cùè bú dé seèn sìè ndé cú; nuaá mé né temé yoòr mò kwaá njií, nyúá bú sìè ndé cú ndɔ. 36 Mè tueé gi aá bí kèn, bí ŋene gi aá mè kèn ndɔ, mé njéh mene bí temé yoòr mò kwá njí ŋgwéh. 37 Mè tueé bí ndɔ, bɔ̀ɔ́ mé Tele mò ye bɔ́ né bɔ̀ dé mò dɔɔ́ŋ, nde giì né ká yoòr mò ndeê. Bɔ̀ɔ́ mé né ká yoòr mò ndeê sâ, mè cén déì lètenè bɔɔ̀n bèrɔ̀ŋ ndé ŋgwéh. 38 Mè ké te vulúu suaga kuú naâ te mè bɔɔ́ njií mé Tele mò mé temà naâ mè gwaán nê. Mè ndé sér ná ŋgwêh te mè bɔɔ́ faá mè gwaán nê nɔ. 39 Nuaá mé temà naâ mè ye mè a: bɔ̀ɔ́ mé né beè mò dɔɔ́ŋ, cén déì a, té teèn lèr lè, wa mè kòmò nyìmè sɔ̀m sér bɔ́ lè cio te cieé cèrè jomò lòù. 40 Hên né njií mé Tele mò gwaán nê, ye te bɔ̀ɔ́ mé né mè ŋené, mé né gi temé yoòr mò kwaá njií dɔɔ́ŋ, kwa yɔ̀ŋ tètàgà; te mé cieé cèrè jomò mè komo sɔm gi bɔ́ lè cio ndɔ.»
41 Te bɔ̀ Jûf yeé nde ŋgweé njií mân, bɔ́ ndugó ŋellé doó dɔɔ́ŋ, wa Yeésò la tueé fí ye: nyí né yáb mé lé suagà naâ ké te vulúu. 42 Bɔ́ ye: «Ŋgweéh hên né ka Yeésò ŋunà Josêf wa? Béh né gi tele mé meí seèn kɔɔ́, à mân tueé né dé keì ye: nyí yuoó naâ ké te vulúu wa?»
43 Yeésò tueé njií mé bɔ́ ndɔ, ye bɔ́ a: «Bí kwá lɔ́ ménâ lètenè biì ndugó deèn. 44 Nuaré déì ká yoòr mò mbaá ndé kòmò ndé ŋgwêh, kɔ Tele mò mé lé temà naâ mè yilá njií né bú ká yoòr mò kɔɔ́, te mé cieé cèrè jomò mè komo sɔm ye bú lè cio. 45  +Bɔ̀ *sòn-Càŋ bɔ̀ lé naá giì te mvù Càŋe nyagá kwaá ye: bɔ́ dɔɔ́ŋ, Càŋ bɔ́ feh nde né kɔɔ́ ma. Sâ mè tueé bí, bɔ̀ɔ́ mé né ndéb Tele mò ŋgweé, mé né gwaán dɔɔ́ŋ, nde giì né ká yoòr mò ndeê. 46 Sâ túé ŋgwéh ye nuaré déì lé naâ Tele mò mé njolo ŋené ndɔ. Mè tueé bí, nuaá mé lé yuoó naâ dé seèn ké te vulúu Tele mò njolò ŋene cegé né kɔɔ́. 47 Mé gècên mene: nuaá mé né temé teèn kwaá njií dɔɔ́ŋ baá dé seèn mé yɔ̀ŋ tètàgà. 48 Mè né yáb mé haá né yɔ̀ŋ kɔɔ́. 49 Dé bɔ̀ tele biì léí jɔ̀gɔ̀, bɔ́ lé naá menè “*mánà” ké ya dueè yieé, mé njéh mene bɔ́ lé naá giì kuú. 50 Yáb bú hên dé seèn suagà né ké te vulúu; nuaá mé yieé né bú dé seèn kú ndé ŋgwéh. 51 Mè né yáb dé làŋ mé lé suagà naâ ké te vulúu. Nuaá mé né yáb bú hên yieé, den nde né mé yɔ̀ŋ dé ndeèr. Yáb mé mè nde né haá sâ, né ŋgàŋ yoòr mò; mè haá nde né ménâ, te *wɔ́ŋ yili yuo mé njéh.»
52 Te bɔ̀ Jûf yeé nde ŋgweé njií cu mân, bɔ́ ŋaáŋ ŋeí cu ye baá-re mé njéh lètenè bɔɔ̀n dé ŋaâŋ, ye: «Nùà hên béh ŋgàŋ yoòr seèn haá seér nde né naàn, te béh yieé wa?»
53 Bɔ́ yeé baá ménâ bieé kuú den, Yeésò deên ndɔ, ye bɔ́ a: «Mè né tueé ye bí a, mɔ bí ŋgàŋ yoòr *Huaán Nùàr yíé ŋgwéh, bí húɔ́m seèn ŋúé ŋgwéh, sâ bí mé yɔ̀ŋ sam ndɔ. 54 Nuaá mé né dé seèn ŋgàŋ yoòr mò yieé, né húɔ́m mò ŋueé, né dé seèn mé yɔ̀ŋ tètàgà teèn; sâ lè cieé cèrè jomò mè nde né bú te cio komo sɔm. 55 Lòù sam, núɔ́gɔ́ mò né yáb dé gècên, húɔ́m mò né mbè dé gècên ndɔ. 56 Nuaá mé né núɔ́gɔ́ mò yieé, né húɔ́m mò ŋueé, nyɔgɔ́ nde aá yoòr mò, sâ mè nyɔgɔ́ nde aá yoòr seèn ndɔ. 57 Tele mò mé tema njií naâ mè né làŋ; ká yoòr mò hên né yɔ̀ŋ seèn. Né kèì cén mé nuaá mé yieé né mè, à né mé yɔ̀ŋ mò yoòr seèn ménâ ndɔ. 58 Yáb mé suagà naâ ké te vulúu né hên; à dé seèn faá dé mé bɔ̀ tele biì léí jɔ̀gɔ̀ lé yieé naâ doô sam, bɔ́ lé naâ kuú gií. Dé yáb bú hên, nuaá mé yieé bú nde né làŋ dé kèì cên yili den.»
59 Yeésò lé ŋgòr hên dɔɔ́ŋ tueé deén naâ ké Kapernahûm, sâ à né bɔ́ njèh ké *gwà sóù feh.
Ŋgòr felè yɔ̀ŋ tètàgà
60 Bɔ̀ mbɔ̀ŋ Yeésò kókoó mbaá yeé ŋgweé aá ménâ, bɔ́ ye: «Ŋgòr hên né taré; neì seèn dé sâ gwaán nde né kɔɔ́ wa?»
61 Sâ Yeésò kɔ gi aá, ye bɔ̀ mbɔ̀ŋ né mé ŋgòr hên ndugó ndɔ, à bie njií ye bɔ́ a: «Né bí sieé wa? 62 Á, mɔ bí ndeè ŋene *Huaán Nùàr baá ké te bèh mé à lé yuoó naâ teèn ŋaá ndeé nɔ, den nde né naàn wa? 63 Cúcuí Càŋ yɔ̀ŋ haá yeé kɔɔ́; núɔ́gɔ́ dé seèn né njèh mbaâ. Bɔ̀ ŋgòr mé la yuoó naâ sònò mò hên né gi bɔ̀ ŋgòr mé Cúcuí Càŋ né teèn, bɔ́ nùàr yɔ̀ŋ haá né kɔɔ́. 64 Mé njéh mene, bɔ̀ déì lètenè biì temé teèn kwá njí ŋgwéh.»
Sâ bèh lɔ mé yuoô ké bèh duɔɔ̂m, bɔ̀ɔ́ mé temé teèn kwá njí ŋgwéh dɔɔ́ŋ, Yeésò né gi bɔ́ ŋené kɔɔ́; né mene nuaá mé nde né bú cie sar kwaá, à né gi bú ŋené kɔɔ́ ndɔ. 65 Yeé baá ménâ, ye bɔ́ a: «Mè la bí hên tueé naâ dé cî, ye bí a: nuaré déì ká yoòr mò mbaá ndé kòmò ndé ŋgwêh; kɔ Tele mò haá né bú terreb kɔɔ́, sâ ye.»
66 Bɔ̀ mbɔ̀ŋ seèn kókoó yeé ŋgweé aá môn, bɔ́ suaré yuo gi, bɔ́ kwaá lɔ bú. 67 Yeésò deén baá-re ndɔ, ye bɔ̀ mbɔ̀ŋ dé yulà cùɔ̀b fà doô a: «Mé bí mene, bí nde né yuo gií ndɔ wa?» 68  +Simɔ̂ŋ Piêr ye bú a: «Béh dé beèh toò nde ser cu nde né yoòr neì wa, Fehtoò beèh? Ŋgweéh bɔ̀ ŋgòr yɔ̀ŋ tètàgà né gi beè yeè mà. 69 Kènê béh dé beèh temé kwaá njií gi né yoòr yeè, béh né gi kɔɔ́ ye wò dé yeè né ŋagásé, wò yuoó naâ beè Càŋ ndɔ.» 70 Yeésò ye bɔ́ a: «Mè lé bí bɔ̀ yulà cùɔ̀b fà bɔ̀ hên kɔɔ́ bàlè wèh ná ŋgwêh wa? Mé njéh mene, cén déì lètenè biì né táhòrò!» 71 Sâ à ménâ jue né Júdàs ŋunà Simɔ̂ŋ Iskariô. Lòù sam, gwaán Júdàs né mene lètenè bɔ̀ mbɔ̀ŋ yulà cùɔ̀b fà doô, à Yeésò cie sar sɔm nde né kɔɔ́.
* 6:9 6:9 Bɔ́ lé breêd sâ bɔɔ́ naâ mé nyùm “orge”. Njií sâ né faá mgbɔ̀g nɔ. + 6:31 6:31 Ex. 16:4, 15; Ps. 78:24 + 6:45 6:45 Es. 54:13 + 6:68 6:68-69 Mat. 16:16; Mk. 8:29; Lûk 9:20