6
Lùà loù sóù kwalé yieê
(Matíô 12:1-8; Mârk 2:23-28)
1 Loù sóù déì bɔ̀ Yeésò yeé baá te ŋueèh yolò gɔ kelá, bɔ̀ mbɔ̀ŋ seèn yila lùà kwalé weèh, bɔ́ né segé yieé.
2 Bɔ̀ *Farisiên deên ndɔ, ye bɔ́ a: «Bɔɔ́ né naàn mé *sóú beèh né yiín, bí né lùà loù sóù kwalé yieé wa?»
3 Yeésò ye bɔ́ a: «Njií mé *Davîd nùà njèh lé naâ bɔɔ́ doô, bí née jáŋé kè ŋgwéeh ye wa? Loù sâ cùè lé naâ bɔ́ bɔ̀ nùàr seèn sie,
4 à yila nde te gwà Càŋe, à nde jɔgɔ weh yáb mé bɔ́ lé kwaá lɔɔ̀ naâ ké toò Càŋ, à yieé, à haá njií bɔ̀ nùàr seèn kèb déì, bɔ́ yieé ndɔ. Sâ bí né kɔɔ́ ye, né yeé jolo, bɔ̀ *ŋgàŋ sèmè yieé cegé yeé kɔɔ́.»
5 Yeésò den cuù ye bɔ́ a: «Bí kɔ́ɔ ye, *Huaán Nùàr né cieé sóù yɔgɔ́.»
Nùà be ŋemâ déì
(Matíô 12:9-14; Mârk 3:1-6)
6 Yeé baá cu loù sóù déì, Yeésò yila nde lè *gwà sóù, à né njèh teèn feh den. Nuaré déì lé naâ gwò sâ teèn, be gaâ seèn né ŋemásé.
7 Sâ bɔ̀ *njí-sóù mé bɔ̀ *Farisiên né Yeésò mé ju taáb kwaá, ye mɔ à taré sɔm nùà sâ loù sóù, te bɔ́ sie bú teèn.
8 Sâ Yeésò né gi mùnò bɔɔ̀n kɔɔ́ ndɔ, ye nùà mé be ŋemâ doô a: «Wùò njébá ter njolò bɔ̀ nùàr.» À komo wuo ter ndɔ.
9 Yeésò ye bɔ̀ nùàr a: «Mè bie njií né mé bí: Sóú biì ye naàn wa? Ye loù sóù béh bɔ́ njèh bagaà wa, béh bɔ́ sér dé veên wa? Ye huɔm kela né nùàr loù sóù yili sɔɔ̀m wa, dé nùàr wulá seêr wa?»
10 À né bɔ́ doó dɔɔ́ŋ ke laré. À tueé njií mé nùà be ŋemâ doô, ye bú a: «Nèbbè be yeè nebbè.» Nùà hèllè nebbé be ndɔ, be seèn taré yuo.
11 Te bɔ́ yeé nde ŋene njií baá-re ménâ, temé ŋaâ bɔ́ lè, bɔ́ yila lètenè bɔɔ̀n bieé kuû, te bɔ́ kwa ceér felè Yeésò.
Bɔ̀ mbɔ̀ŋ Yeésò yulà cùɔ̀b fà
(Matíô 10:1-4; Mârk 3:13-19)
12 Lè cu sâ, Yeésò ŋaá nde ké te tòre bèh Càŋ duaà. À dua ŋagá mé Càŋ.
13 Yeé baá maánjɔ̀gɔ̀, à yilá njiî bɔ̀ mbɔ̀ŋ, à balé weh yulà cùɔ̀b fà lètenè bɔɔ̀n, à yilá bɔ́ bɔ̀ mbɔ̀ŋ tebê.
14 Lé naâ: Simɔ̂ŋ; ye yilí seèn déì baá cu Piêr ma. Lé naâ mé Andrê dìm Piêr ndɔ, Jâk bɔ̂ Jâŋ, mé Filîp bɔ̂ Bartelemî,
15 Matíô bɔ̂ Tomâs, mé Jâk ŋunà Alfê bɔ̂ Simɔ̂ŋ nuaá mé gwàn bèh dé mé bɔ̀ kìn den felè bɔ̀ lɔɔ́ bɔ̀ doô,
16 bɔ̂ Júdàs ŋunà Jâk mé Júdàs Iskariô sàrnyé Yeésò.
Bɔ̀ nùàr njèh feèh, mé bɔ̀ nùàr taré sɔɔ̀m
(Matíô 4:23-25)
17 Bɔ́ bɔ́ yeé suaga cuù aá ké te tòre, bɔ́ waà te bela. Sâ bɔ̀ mbɔ̀ŋ seèn déì ŋgún mé cìlì nùàr né doó bilí den. Bɔ̀ déì yuoô ké Jerusalem mé bɔ̀ lɔɔ́ déì lè tàbè Judê. Bɔ̀ déì yuoô ké Tîr bɔ̂ Sídɔ̀ŋ kwarè nòmò koô.
18 Bɔ́ nde giì bèh ŋgòr Càŋ sònò Yeésò ŋgweê, te à taré sɔm bɔ́ ndɔ. Bɔ̀ɔ́ mé lé naâ mé tándulu yoòr lé naá giì loù sâ taré yuo.
19 Nùàr dɔɔ́ŋ né lom lege ndeé te bɔ́ kema kwa bú. Terreb déì lé naâ yoòr seèn yuo, né bɔ́ dɔɔ́ŋ taré sɔm ndɔ.
Bɔ̀ saâm bɔ̀ mé bɔ̀ lilieê bɔ̀
(Matíô 5:1-12)
20 Yeé baá môn, Yeésò ke njií bɔ̀ mbɔ̀ŋ seèn ndɔ, ye bɔ́ a:
«Samésé né bí bɔ̀ saâm bɔ̀; *Lò Càŋ né dé biì.
21 Samésé né bí bɔ̀ɔ́ mé né kènê mé cùè;
bí nde né yieé fulu.
Samésé né bí bɔ̀ɔ́ mé né kènê yueé; bí nde né ja wa.
22 Samésé né bí ndɔ, mɔ bɔ̀ nùàr baá bí bunó, bɔ́ né bí faá bɔ̀ mbaâ bɔ̀ nɔ ke njií, bɔ́ né bí selé, bɔ́ né bí seb, ye bí né bɔ̀ mbɔ̀ŋ Huaán Nùàr fí.
23 Mè tueé bí, bí sàmè sér dé biì cu sâ lòù, bí né tàbè dobo, ye sàgà biì né ké te vulúu ŋgún ma. Bí té njeré déì mùnò; né seé bɔɔ̀n, bɔ̀ tele bɔɔ̀n lé naâ bɔ̀ *sòn-Càŋ bɔ̀ faá bèh mân bunó ndɔ.
24 Bí bɔ̀ lilieê bɔ̀, dé biì né seér gèr. Sàgà biì gi né ŋgúlú sâ, bí sàgà déì ké toò kwà ndé cú.
25 Bí bɔ̀ɔ́ mé né jùjùɔ̀b kènê yieé, gèr né felè biì teèn, ké toò bí né bɔ̀ cùè bɔ̀.
Bí bɔ̀ɔ́ mé né ja kènê kioó, gèr né felè biì teèn; ké toò bí nde né mé yúé kwaré, bí nde né mé kú vuagá kuú ndɔ.
26 Gèr né felè biì teèn, mɔ bɔ̀ nùàr dɔɔ́ŋ né bí lòù seén seér. Lòù sam, bɔ̀ tele bɔɔ̀n lé naâ bɔ̀ sòn-Càŋ bɔ̀ dé kòkòb ménâ seén ndɔ.»
Nùà bùnò gwaân
(Matíô 5:38-48; 7:12a)
27 Yeésò ye bɔ́ a: «Bí bɔ̀ɔ́ mé né ŋgòr mò ŋgweé, bí gwàn bɔ̀ bùnò bɔ̀ biì gwaàn, bí bɔɔ́ seér bɔ́ bagaà.
28 Mɔ bɔ̀ nùàr né bí duagá, bí kúlú sér bɔ́ lòù. Mɔ bɔ́ né bí jamé, bí dùà sér Càŋ felè bɔɔ̀n lòù ndɔ.
29 Mɔ nuaré déì né wò geí mbaá bɔɔ́ weh, kéh cú bú geí kèb déì, à bɔ ndɔ. Mɔ nuaré déì né wò cɔ̀gɔ̀ wagâ ŋgaá weh, húár há bílí bú mé cɔ̀gɔ̀ suù yeè mene.
30 Mɔ nuaré déì né wò njeré déì dua, há bú teèn. Mɔ nuaré déì né wò njèh weh, té bú bíé.
31 Bí bɔ́ mé bɔ̀ nùàr faá bí ye bɔ̀ nùàr a, bɔ́ mé bí nɔ.
32 «Mɔ bí gwaán lom né bɔ̀ɔ́ mé né bí gwaán, sâ neì seèn bí vra nde né kɔɔ́ wa? Ŋgweéh né mene bɔ̀ vevenê bɔ̀, bɔ́ né gi bɔ̀ mbeí bɔɔ̀n gwaán komo wa?
33 Mɔ bí bagaà bɔɔ́ njií lom né mé bɔ̀ɔ́ mé bɔɔ́ yeé bí bagaà, sâ beè biì né njèh kàm déì wa? Ŋgweéh né mene bɔ̀ vevenê bɔ̀, bɔ́ né gi ménâ lètenè bɔɔ̀n bɔɔ́ kuú ndɔ wa?
34 Mɔ bí hùà haá lom né mé bɔ̀ɔ́ mé nde cu né bí hùà haá, sâ beè biì né njèh kàm déì wa? Ŋgweéh né mene bɔ̀ vevenê bɔ̀, bɔ́ né gi dé sâ lètenè bɔɔ̀n haá kuú ndɔ wa?
35 Dé biì, bí gwàn sér bɔ̀ bùnò bɔ̀ biì lòù, bí né bɔ́ bagaà bɔɔ́ seér. Bí há bɔ̀ nùàr hùà teèn. Mɔ bí baá bɔ́ haá, bí sɔ̀m temé teèn. Bí kɔ́ɔ ye, bí nde né sàgà dé koô kwa. Càŋ mé né ké ter te vulúu, bí nde né bɔ̀ ŋuna seèn ŋaá. Lòù sam, à dé seèn né Càŋ húɔ́m-temê felè bɔ̀ɔ́ mé né be seèn seb, à né Càŋ húɔ́m-temê felè bɔ̀ jélá-temé bɔ̀ mene dɔɔ́ŋ.
36 Bí kɔ́ lòm bɔ̀ nùàr jere, faá Tele biì Càŋ né yeé bí jere kɔɔ́ nɔ.»
Ju felè nùàr tená gɔɔ̀
(Matíô 7:1-5)
37 «Bí té ju felè bɔ̀ mbaábiì mbaá téná gɔ̀, te Càŋ ju felè biì téná cú. Bí té nùàr dúágá, te Càŋ bí dúágá cú. Bí kúlú njí veên bɔ̀ mbaábiì doó, te Càŋ kulu sɔm ye bɔ̀ veên biì lè seèn ndɔ.
38 Bí há bɔ̀ mbaábi teèn, Càŋ nde cu né bí haá; bɔ́ me kwaá cu nde né bí kàŋ deí, bɔ́ né baá, kèb déì né doó sueé kelá. Mòù mé bí né bɔ̀ nùàr njèh teèn me haá dɔɔ́ŋ, Càŋ bí me haá cu nde né teèn.»
39 Yeésò si cu bɔ́ kàn déì, ye bɔ́ a: «Tácugó yeé mbeí be dèrrè bèh; mɔ sam bɔ̂ mbeí fà dɔɔ́ŋ nde né ké dòù lùgò vulú sue yilá.»
40 À ye bɔ́ a: «Mbɔ̀ŋ a, dèn méné naàn, à kɔɔ́ táré kélá ŋgwéh mé ŋgàŋ. Kɔ loù mé mbɔ̀ŋ weéh baá kèn, sâ à baá ye mé terreb faá ŋgàŋ nɔ.»
41 À den cuù ye bɔ́ a: «Mbeí mò, wò yeè tòmò nyurè dé njolò mbeí yeè ŋene keéh naâ he, mé gùm ndilí toû dɔɔ́ŋ né wò njolò ŋgelá den, wò cí ŋéné ŋgwéh wa?
42 Wò ye bú a: Mbeí nyî, kwá nyí ge sɔm wò tòmò nyurè njolò! Wò gùm ndilí toû njolò yeè ŋéné ŋgwéh, wò bú tòmò nyurè njolò ge sɔm nde né naàn wa? Nùà lòbò-kàŋ, jɔ̀gɔ̀ mvúá sɔ̀m lɔ́gɔ ndilí toû dé njolò yeè; mɔ njolo ŋagá baá, wò ge sɔm ye nyure dé njolò mbeí yeè.»
Toú bɔ̂ tàb seèn
(Matíô 7:16-20; 12:33-35)
43 «Toú dé bagaà tàb dé veên wá bèh. Toú veên tàb dé bagaà wá bèh ndɔ.
44 Bɔ́ toú dé kàn ŋene kɔ né mé tàb seèn. Mè tueé bí, kaáŋkaŋ máŋgɔ̀rè wá bèh. Nyie ŋgòbò màkpelâŋ wá bèh ndɔ.
45 Nùà bagaà lè né mé bɔ̀ njèh bebagaà, à cie sɔm keéh yeé bɔ̀ njèh bebagaà. Nùà veên lè né mé bɔ̀ njèh vevenê, à dé seèn cie sɔm keéh yeé bɔ̀ njèh dé vevenê ndɔ. Bí kɔ́ɔ ye, sònò nùàr yuo kela yeé njií mé né lè seèn goón den.»
Gwà déì bɔ̂ mbeí
(Matíô 7:24-27)
46 «Bí mè Nùà dueè, Nùà dueè, yilá kuú né dé keì mé bí sòn mò ŋgúŋgwéh wa?
47 Nuaá mé né ká yoòr mò ndeê, né ŋgòr mò ŋgweé, né ménâ bɔɔ́ dɔɔ́ŋ,
48 mè bú me njií nde né mé nuaá mé nde aá gwà seèn meé. À lé naâ bèh cu, à si maàŋ te kweêh, à me gwà. Loù sâ nòmò yuo, né gwà luú, gwà hèllè lé naâ ter njebá le. Lòù sam, nùà doô lé naâ teèn meé yií.
49 «Nuaá mé né ŋgòr mò ŋgweé, à ménâ bɔ́ ŋgwéh, né faá nùà mé-gwà déì ndɔ; à dé seèn gwà me njií né te bàŋ tàbe mbaá, à maàŋ sì ŋgwéh. Nòmò yeé baá yuo, suú si njií gwà hèllè doó mvúɔ́b dé kèì cên.»