Aposel Pol bung xailong tela mala na Kristo Lipuxindi duwa long sabangga Rom. Tauxu xailongga li ba,
Rom
Namua Pol Bung Mala Na Romdi
Pol bung xailongina li mana namuadi bagudi li: 1. Bung bu Romdi daxabia bagula ma ranguadi, xaung bagula ila rangua lipuadi daxabia Yesu te duwa numanuma Spen bu baxanga ulek xaiyua nadi. 2. Aposel tela ila Rom teguyu, binabu Romdi daxap Aposel tubatubaingadinga teguyu. Binabu bo ba tubatubadi bu daxabia Yesu daxanganoa maringing sibuna. 3. Bo ba baxanga nadi daxanga mana Yudadi xaung Yuda Teguamdi duwa xauna maluxuʼm Urana Yonggaxinoa.
Pol bung xailongga li bungina wa Korin kimbo Senkria. Pol bo ba ila Rom, ne tuxu Korindi Masedoniadi haulingadinga dimogu mana Yerusalem haxugindi, binabu xabia ba ing sibuna sanga ba ila Rom sap te. Baing ina naga, bung xailongga li bu haruanganoa ila ranguadi sap. Bung xailongga li bila niani AD 57.
Haruanga Tuandi
• Haruanga mugamugangam (1:1-7)
• Haruanga bo ba ila Rom (1:8-15)
• Haruanga namua: Urana libudi dimaring (1:16-17)
• Lipu tela maring te, lipu kubolu dianamdi ding ganiding (1:18–3:20)
• Lipu hatuminga haringinamdi disok maringina baru (3:21–5:21)
• Lipudi disauya kubolu diana saing disok maringina baru (Hataina 6–8)
• Yuda longgalo dahatum haringina mana Yesu te, binabu baraxinta bagula sok manadi (Hataina 9–11)
• Lipu hatuminga haringinamdi dituxu kubolu maringina (12:1–15:13)
• Haruanga kimuam (15:14–16:27)
1
Haruanga Mugamugangam
1 Nga Pol, nga Kristo Yesu lipuxing oxatanam tela. Urana wagi nga ba ngasok aposel tela, saing mogu nga bu ngabaxanga ulek xaiyua ma rangua.
2 Mana buningadi Urana lipuxing suxunguxunguamdi dibungdi mari Xuang Maringinia, Urana hau haruangua ba ulek xaiya ba bagula sok.
3 Ulek xaiya ba harua mana Garanoa. Mana rubing lipuama, Xaitamoxi Debit bakbaging tela,
4 saing mana rubina mana Urana, Urana hatanga haringina ba ing sibuna Garanoa, bungina iti mesa muli mana matiyua. Ina Yesu Kristo, Toxoratamona kiria.
5 Ina naga atin dimoti mam xaung moguam ba am gasok aposeldi, bu am gawagi lipudi mana Yuda Teguam bakbak longgalo ba diti yanoa, xaung disu mana haruanganoa namua na dahatum haringina.
6 Ang Romdi xauna awa rangua lipuadi daxap wagingua ba awa Yesu Kristo lipuxindi.
7 Ngasina xailongga li mala nang Rom longgalo lipu gaxarea Urana murung sibuna mang xaung wagiang ba awa lipuxindi.
Ngasabu ba Urana Tibura xaung Toxoratamona Yesu Kristo tang atiding dimoti mang xaung ba tang dilibu gamoimdi duwa mosiu.
Pol Bo Ba Bagu Romdi
8 Muga bing, mana Yesu Kristo yanoa ngabo ba ngaharua xai sibuna mala rangua Urana ngayua mang ang longgalo. Namua na hatumingaim haringing naxuyanganoa sup mala mana long longgalo.
9 Hatumingagua murung sibuna ba ngatuxu Urana oxatanoa mana ngabaxanga ulek xaiyua mana Garanoa. Baing Urana ing sibuna xabia ba maxung sibuna bungingbunginalo ngahatumiang muli
10 mana sabungagu longgalo. Baing ngaxusunga Urana nabu muruna ba hatata ngama lobu ranguang, bing hamaringia daxangua. Namua na ngatuba susu.
11 Nga murugu buk ba ngabaguang bu ngahauliang ba axap Urana Aningong yahangang tela bu haringiang.
12 Hatumingagua bila li: Ngabo ba taharingia kira hatumingara haringindi—angiadi dahauli ngayua xaung ngayua hauli angiadi.
13 Riagu hatuminga haringinam mana, bunging xumana ngahau hatumingua ba ngama ranguang. Maxung sibuna ngabo ba axabia alaba. Ne axamandi disoxauti nga laing hatata. Ngabo ba ngama bu oxatagua aningona liwe mang bila aningona liwe mana Yuda Teguam teladi.
14 Urana sina oxatua nanga, binabu ngahaxi ba ngahauli Grikdi xaung Grik Teguamdi, xaung lipu xabiangamdi xaung lipu kakahandi.
15 Namua naga ngahaxi ba ngabaxanga ulek xaiyua nang lipuadi awa Rom xauna.
Ulek Xaiya Bing Urana Haringinganoa
16 Memeyagu mana ulek xaiya li te. Namua na ina Urana haringinganoa mana xap muli lipu gaxarea dahatum haringina: muga Yudadi, saing Yuda Teguamdi xauna.
17 Namua na ulek xaiya li hatanga daxangua mana Urana uxu kira ba maringina. Tasok maringina namua na tahatum haringina ing ganina. Daxanga tela te. Bila waleu sibuna dibung Urana haruanganoa Xuania ba: “Lipu maringindi bagula duwa bungingbunginalo namua na dahatum haringina.”
Urana Atin Disala Mana Lipu Maringing Teguamdi
18 Haruanga ba axamang sabanga, namua na Urana hatanga ating salianoa masok long xaiya ri ma mana lipu kubolu dianamdi duwa hawa mana te. Mana kuboluding diandi disoxauti haruanga maxunama.
19 Axamang longgalo sanga ba daxabia mana Urana ba, ding duwa sabasabia, namua na Urana ing sibuna hatangadi rangrang sibuna nadi.
20 Namua na ungguti mana axamandi sogingadinga laing hatata, lipudi dibagu rangrang Urana rimang babundi mana axadi tongtongiadi. Mana daxanga naga lipudi sanga ba daxabia Urana kubolung teladi duwa hisangia—kuboluadi na bila kubolung haringinga subingang teguama xaung Urana ing sibuna Urana, xan tela mana axadi tongtongiadi. Bila balau, binabu sanga ba dahaxuya haruanga duwa mana te.
21 Maxuna, daxabia Urana, ne disina yaya sabanga na bila ina Urana te, xaung daharua xai sibuna na te. Tegu. Dahasuxi mana Urana, hatumingadingdi dilaba saing dirabang.
22 Dahasua ba ding lipu xabiangamdi, ne disok bila kakahadi.
23 Dunia Urana wa bungingbunginalo ralanoa, dita babudi daxap yabanoa. Babuadi ba bagungadinga bila lipudi duwa gamoita xaung mangdi xaung asaxadi xaung axamandi disaga mua titia.
24 Binabu Urana yungadi ba dilibu kubolu diang baruamtadi murungadinga xaidi ba dilibudi. Baing ina naga, dilibu kubolu daxangam musunamdi rangua ding, saing disina memeya na sanggadingdi bila ba.
25 Dunia Urana haruangang maxunama, dita haruanga languangama xap yabanoa. Binabu disabu mana axadi Urana tongtongiadi xaung duwaxata hawa manadi. Ning Urana Tongtongiangama, diti yanoa duwaxata hawa mana te. Ne maring ba xap yaya sabanga bungingbunginalo! Maxung sibuna.
26 Namua naga Urana yungadi mala mana kuboluding memeyamdi muruding manadi. Hainidingdi xauna diyunga kubolu yaungam maringina, saing dilibu kubolu musunamdi rangua haingdi.
27 Bila balau lupdi xauna diyunga kubolu yaungam maringina, saing hatumingadingdi dimesa buk ba dilibu kubolu musunamdi rangua lupdi. Dilibu kubolu memeyamdi rangua lup teladi. Mana namua ba, daxap hakhaxuyanga diana mading ba, maringina mana kuboludingdi.
28 Baing dahatum ba xabianga mana Urana axamang olang, binabu diyunga. Binabu Urana yungadi ba hatumingading kakahandi dituxudi daxaidi ba dilibu kubolu maringing teguam xangxana.
29 Hatumingadingdi dibaxagi mana kubolu xangxana bila li: kubolu maringing teguam longgalo, kubolu diandi, kubolu bagulingamdi, xaung kubolu hanggalangiangamdi. Dibaxagi mana kubolu xawangamdi, kubolu ungingamdi, kubolu hakhaxingamdi, kubolu murakkamdi, xaung gamodingdi didoa. Daharungia lipudi,
30 dahanggalangia lipudi yadingdi, hauxading sibuna mana Urana, ditatua lipudi, diti ding sibuding yadingdi, xaung dahasua. Daxap kubolu diang haundi masok. Disu mana baudingtibudingdi haruangadingdi te.
31 Hatumingadingdi diraxap, disu mana haruanga dahau te, muruding sibuna mana bakbagidingdi te, dilibu kubolu usingangam na lipu teladi te.
32 Daxabia Urana haruangang maringina mana lipu gaxarea dilibu axadi na bila ba bing dimati, ning dilibulibudiyu. Ne dilibulibudi ing ganina te, dinai lipu teladi ba dilibudi xauna.