13
Zatyiño tucu ra Bernabé ta ra Saulo tyiño Ndyoo
1 Ihya cuu zɨvɨ ra profeta ta ra zacuaha Tuhun Ndyoo sii ñiyɨvɨ ñuu Antioquía. Minoo ra nañi ra Bernabé, inga ra nañi ra Simón, ra nengu cuu inga zɨvɨ ra. Inga ra nañi ra Lucio ra ñuu Cirene sihin ra Saulo ta ra Manaén. Ɨɨn ñi i sahnu ra Manaén sihin ra Herodes ra ndyaca ñaha nu cu si Galilea.
2 Minoo quɨvɨ i siyucu tandɨhɨ ra cuan. Ta ñá sasi ra xita vatyi zacahnu ra sii ra Ndyoo ta zɨquɨ i catyi Tatyi Ii sihin ra: Cua tasi ndo sii ra Bernabé sihin ra Saulo nu cua zatyiño ra sa cuenda mi vatyi cua cuhve tyiño sii ra.
3 Tacuan ta i sica tahvi ca ra cuan sii Ndyoo ta ñá sasi ra xita, ta zɨquɨ i tyizo ra ndaha ra sii ra vatyi cua cuizo tyiño ra ta i tasi ra sii ra.
Nacatyi ra Pablo Tuhun Ndyoo nu cu si Chipre
4 Tacuan i tava Tatyi Ii tyiño sii ra Bernabé sihin ra Saulo ta cuahan ra ndya Seleucia, ta indyacuan i quihin ra barco vatyi cua cuhun ra ndya minoo ñuhu sa ndyaa mahñu tyañuhu, nañi si Chipre.
5 Ta yucuan i saa ra, minoo yuhu tyañuhu nu nañi si Salamina ta i quisaha zacuaha ra Tuhun Ndyoo sii ñiyɨvɨ vehe ñuhu ñiyɨvɨ hebreo. Ta cuahan tucu ra Juan sihin ra cua tyindyee ra sii ra.
6 I sica noo ra nacahnu ñuhu Chipre ta i saa ra ñuu Pafos. Indyacuan i tahan ra sii minoo ra nañi Barjesús. Minoo ra tazi cuu ra. Vatya xaan ra ta catyi ra vatyi cahan ra sa cuenda ra Ndyoo.
7 Ndyaa ra cuan sihin ra Sergio Paulo, ra cu gobernador. Casi xaan iñi ra Sergio cuan. I cana ra sii ra Bernabé ta ra Saulo vatyi cuñi ra tyizoho ra Tuhun Ndyoo.
8 Zoco ra tazi cuan, Elimas cuu inga zɨvɨ ra. Ñá saha ra sa tyizoho ra gobernador sa cahan ra Saulo vatyi ñá cuñi ra sa cua sino iñi ra sii ra Jesús.
9 Ta ra Saulo, ta nañi tucu ra Pablo, situ xaan Tatyi Ii sii ra ta ñihi xaan i ndyehe ra sii ra ta catyi ra:
10 Ra zandavi ñaha cuun. Tandɨhɨ cuii sa ña vaha zavohon. Zehe cuihna cuu suun ta numinoo sa vaha ña zavohon. Ta zamon cuhva cahan ra Ndyoo sa ndisa ta nacatyun sa vatya.
11 Ta vityi cua tasi tuñi ra Ndyoo suun. Cua cuoon zuhva quɨvɨ, ta ma ndyehun ñuhu ñicandyi. Ta ta sica ñi i cuaa ra. Ta i nducu ra yoo ra tɨɨn ndaha ra ta cundyaca ra sii ra vatyi ña cuu ndyehe ra.
12 Ta sa ndyehe ra gobernador sa tahan ra tazi cuan ta i sino iñi ra sii ra Jesús vatyi iyo xaan i cuñi ra sa ndyehe ra yozo caa iyo tuhun sa cuenda ra Jesús.
Cuahan ra Pablo ta ra Bernabé ndya ñuu Antioquía sa cuu cuenda Pisidia
13 I quita ra Pablo sihin ra tahan ra ñuu Pafos sihin barco ta cuahan ra ndya ñuu Perge sa iyo cuenda Panfilia. Yucuan i zandoo ra Juan sii ra ta cua nanuhu ra ndya ñuu Jerusalén.
14 Ta zɨquɨ i quita ra Pablo ñuu Perge ta cuahan ra minoo ñuu cahnu sa nañi Antioquía sa cuu cuenda Pisidia. Ta yucuan sahan ra vehe ñuhu ñiyɨvɨ hebreo quɨvɨ quitatu ñiyɨvɨ, ta i sicundyaa ra.
15 Sa xihna ñi i cahvi ñiyɨvɨ zuhva sa i tyaa ra Moisés ta zɨquɨ i cahvi ñu sa tyaa inga ra profeta ta tyiemvu. Tacuan i cuu ta zɨquɨ i tasi ra cu nuu sii vehe ñuhu cuan tyiño sii ra Pablo ta catyi ra: Yañi xaa, tatu iyo minoo tuhun sa cuñi ndo zacoto ndo sii ñiyɨvɨ. Cuu nacatyi ndo sihin ndi vityi.
16 Tacuan ta i nduvita ra Pablo ta saha ra minoo zeña sihin ndaha ra sa cua cutaxi ñiyɨvɨ ta catyi ra: Tyizoho ndo yañi xaa, ndoho ra hebreo, ta tandɨhɨ inga ndoho, ra yuhu sii ra Ndyoo.
17 Ra cu Ndyoo sii maa yo ñiyɨvɨ hebreo i casi ra sii ñiyɨvɨ sahnu sii yo. Ta i tyindyee ra sii ñu, ta i nduu ñu minoo ityi ñiyɨvɨ cahnu xaan vazu i sica noo ndahvi ñu ñuu Egipto. Ta zɨquɨ sihin cuhva iyo sii maa ra i tava ra sii ñu ñuu cuan.
18 I cundyee xaan iñi ra Ndyoo sihin ñu tañi uu xico cuiya sa sica noo ñu nu yoñi maa ñiyɨvɨ iyo ta i zavaha ñu cuhva cuñi maa ñu.
19 Ta i zanaa ra usa tahan ityi ñiyɨvɨ nu cu si Canaán vatyi cua cuhva ra ñuhu cuan sii ñiyɨvɨ sahnu sii yo.
20 Ta zɨquɨ cumi ziendu uu xico usi cuiya saha ra Ndyoo sa cundyaca ñaha juez sii ñiyɨvɨ ndya quɨvɨ i naquihin ra Samuel tyiño cuan. Ta ra Samuel i cuu tucu ra minoo ra cu profeta.
21 Ta zɨquɨ i sica ñiyɨvɨ minoo rey, ra cua cundyaca ñaha sii ñu. Ta i saha ra Ndyoo sii ra Saúl zehe ra Cis sii ñu. Ñiyɨvɨ sii ra Benjamín i cuu sii ra. I sindyaca ñaha ra Saúl sii ñu uu xico cuiya.
22 Ta i tava ra Ndyoo sii ra. Ta zɨquɨ i saha ra sii ra David sa cuu ra rey, ta sa cuenda maa ra i catyi ra Ndyoo: “Site sii ra David zehe ra Isaí. Zɨɨ xaan cuñi sihin ra vatyi cua zavaha ra tandɨhɨ cuii sa cuñi.”
23 Ta ñiyɨvɨ sahnu sii ra Jesús i cuu sii ra David. Ta i tasi ra Ndyoo sii ra Jesús vatyi cua zacacu ra sii ñiyɨvɨ hebreo tañi sa i catyi ra Ndyoo ta tyiemvu.
24 Cumañi ca saa ra Jesús ta i nacatyi xaan ra Juan sihin tandɨhɨ ñiyɨvɨ hebreo vatyi ndu‑uu iñi ñu cuatyi ñu ta coo ndutya ñu.
25 Ta sa cuñi ndɨhɨ tyiño ra Juan ta i catyi ra: “Ndatu ndo sii minoo ra cahnu xaan. Ta sica iñi ndo vatyi zuun ra cui. Zoco yɨvɨ ra cui. Ra i tasi ra ityi nuu cui. Ra vaha xaan ca cuu maa ra, ta ñiñi xaan ra, ta yucuan cuenda ma cuu tyindyei sii ra nu zuhva tañi sa ndasi tyiendu ndisa ra.” Tacuan i catyi ra Juan.
26 Ta cahan ca ra Pablo ta catyi ra: Yañi xaa, ndoho ñiyɨvɨ ra Abraham ta tandɨhɨ inga ndo, ra yuhu sii ra Ndyoo. Saha ra Ndyoo cuhva cacu ndo.
27 Ñiyɨvɨ ñuu Jerusalén sihin ra ndyaca ñaha sii ñu, ñá sito ñu yoo ra cuu ra Jesús vatyi zehe Ndyoo cuu sii ra, ta ñá ñihi ñu cuhva sihin tuhun i tyaa ra profeta ta tyiemvu vazu cahvi ñu sii si vehe ñuhu ñu tahan xiñi vitya. Ta zuun ñi ñiyɨvɨ cuan i tyaa cuatyi sata ra Jesús. Ta tacuan i natahan si tañi sa catyi ra profeta.
28 Ta vazu ñá ñihi ñiyɨvɨ cuhva sa tyaa ñu cuatyi sata ra Jesús sa ndisa cuii, zoco i sica ñu sii ra Pilato sa cuu ra.
29 Ta sa yaha zavaha ñu tandɨhɨ cuhva catyi Tuhun Ndyoo sa cuenda ra Jesús ta zɨquɨ i zanoo ñu sii ra nuu cruz ta tyihi ñu sii ra ñaña sisi minoo yavi yuu.
30 Zoco i zanandoto ra Ndyoo sii ra sisi sa i sihi ra.
31 Ta cuaha xaan quɨvɨ i quituu ra Jesús nuu ñiyɨvɨ i quisi sihin ra ndya Galilea ta ñoho ñu ñuu Jerusalén. Ta vityi maa ñu cu ñu nacatyi sihin ñiyɨvɨ vatyi i ndyehe ñu sii ra.
32 Ta vityi nacatyi maa ndi minoo cuhva vaha sihin ndo vatyi tañi sa sito ndo vatyi ta tyiemvu saha ra Ndyoo cuenda sii ñiyɨvɨ sahnu sii yo yozo caa cua zavaha ra nu cuahan quɨvɨ.
33 Ta vityi sito yo vatyi sa zavaha ra Ndyoo cuhva catyi ra vatyi saha ra tundyee iñi sii ra Jesús, ta i nandoto tucu ra. I tyaa ra David salmo número uu. I tyaa ra David cuhva i cahan ra Ndyoo sa cuenda ra Jesús ta catyi ra: “Zehe mi cuu suun, ta vityi cua ndyehe ñiyɨvɨ vatyi sehi sa cua nandoton.”
34 Iyo inga nu catyi tucu ra Ndyoo sa cuenda ra Jesús: “Cua tyindyei suun sa ndisa, cuhva i catyi sihin ra David.” Tacuan i catyi ra Ndyoo vatyi cua zanandoto ra sii ra Jesús sisi sa i sihi ra. Ma cuhva ra Ndyoo sa tyahyu coño ñuhu ra Jesús.
35 Yucuan cuenda catyi tucu inga salmo: “Ma cuhvon sa tyahyu coño ñuhu ra tyaa xaan yahvi suun.”
36 Sa ndisa cuu si vatyi i zavaha ra David cuhva cuñi ra Ndyoo sa sindito ra ñuu ñiyɨvɨ, ta zɨquɨ i sihi ra ta i tyihi ñiyɨvɨ sii ra sisi ñaña ta i tyahyu coño ñuhu ra.
37 Zoco coño ñuhu ra i zanandoto ra Ndyoo, ña tyahyu si.
38 Yañi xaa, cuñi si sa coto ndo vatyi sa cuenda ra Jesús ta cua zandasi ra Ndyoo cuatyi ndo.
39 Ma nduvaha añima ndo vazu cumi vaha xaan ndo ley i saha ra Ndyoo sii ra Moisés. Vatyi ma nduvaha añima ndo sa tacuan ñi. Ra Jesús cua zanduvaha añima ndo tatu cua sino iñi ndo sii ra.
40 Zacuenda vaha ndo sii ndo coto cua tahan ndo cuhva i tyaa ra profeta ta tyiemvu. I catyi ra:
41 Ndyehe ndoho, ra ña sino iñi.
Cu‑iyo xaan ndo ta cua cunaa ndo.
Vatyi cua zavehi minoo cuhva. Ta iyo xaan cua cuñi ndo.
Ta ma sino iñi ndo
Numaa nacatyi xaan ñiyɨvɨ sito sihin ndo.
Ta ihya i ndɨhɨ sa cahan ra Pablo sihin ñiyɨvɨ.
42 Ta sa quita ra Pablo sihin ra tahan ra sisi vehe ñuhu hebreo cuan. Ta i sica ñiyɨvɨ sa yɨvɨ ñiyɨvɨ hebreo cuu sii ra Pablo vatyi cua zacuaha tucu ra sii ñu inga quɨvɨ quitatu ñiyɨvɨ.
43 Ta sa quita tandɨhɨ ñiyɨvɨ vehe ñuhu ta cuaha xaan ñiyɨvɨ hebreo ta ñiyɨvɨ tyaa xaan yahvi ley ñiyɨvɨ hebreo, i sindyico ñu sii ra Pablo ta ra Bernabé. Ta i nacatyi xaan ra Pablo ta ra Bernabé sihin ñu vatyi ma naa iñi ñu sa nacatyi ra sihin ñu ta nacañi vaha iñi ñu yozo caa zavaha xaan ra Ndyoo tumañi iñi sii ñu.
44 Ta inga vitya quɨvɨ quitatu ñiyɨvɨ i titahan sa yatyi tandɨhɨ ñiyɨvɨ ñuu cuan vatyi cua tyizoho ñu Tuhun Ndyoo.
45 Zoco sa ndyehe ñiyɨvɨ hebreo, ra ña sino iñi, vatyi i titahan cuaha xaan ñiyɨvɨ ta i cucuihna iñi ra. Ta i quisaha catyi ra vatyi ña vaha sa cahan ra Pablo ta i cahan ra ndya vaha ñi sii ra.
46 Zoco ñá yuhu ra Pablo ta ra Bernabé ta i quisaha catyi ra sihin ñu: Cuñi si sa nacatyi ndi Tuhun Ndyoo xihna ca sihin maa ndo vatyi ñiyɨvɨ hebreo cuu ndo, zoco ña cuñi ndo tyizoho ndo. Ta cuhva zavaha ndo zañaha ndo vatyi ña cuñi ndo sa cuhun ndo gloria. Ta yucuan cuenda cua cuhun ndi nu iyo inga ñiyɨvɨ sa yɨvɨ ñiyɨvɨ hebreo cuu.
47 Tacuan cua zavaha ndi vatyi ndya ta tyiemvu i catyi maa ra Ndyoo: “Tañi minoo ñúhu cua cuu maa ndo sii tandɨhɨ ñiyɨvɨ ñuu ñiyɨvɨ vatyi cua nacatyi ndo sihin tandɨhɨ cuii ñiyɨvɨ yozo caa cua nduvaha añima ñu.” Ta i cahan ra Ndyoo cuhva cuan sa cuenda maa ndi.
48 Ta sa siñi ñiyɨvɨ, ñu sa yɨvɨ ñiyɨvɨ hebreo cuu, ta zɨɨ xaan i cuñi ñu, ta i quisaha catyi ñu vatyi vaha xaan cuu Tuhun Ndyoo. Ta tandɨhɨ ñu i casi ra Ndyoo vatyi cuhun ñu gloria, i sino iñi ñu.
49 Tacuan i cuu ta i sitya Tuhun Ndyoo tandɨhɨ ñuu yucuan.
50 Zoco i cahan ra hebreo, ra ña sino iñi, sihin minoo ityi ñu zɨhɨ, ñu zacahnu sii ra Ndyoo cuhva iyo costumbre maa ñu, ta i cahan tucu ra hebreo sihin ra ñiñi ñuu cuan ta i quisaha ra cuatyi cuhva ndya i tava ra sii ra Pablo ta ra Bernabé ñuu cuan.
51 Tacuan ta zɨquɨ i quɨzɨ ra Pablo ta ra Bernabé saha ra ta i tava ra ñiyaca ñuu cuan vatyi ma ndoo ca ra sihin ñiyɨvɨ ñuu cuan ta cuahan ra ndya minoo ñuu cahnu sa nañi Iconio.
52 Zoco zɨɨ xaan i cuñi ñu sino iñi ñuu Antioquía cuan, ta i sicoo xaan Tatyi Ii sihin ñu.