17
Siñi ñiyɨvɨ ñuu Tesalónica Tuhun Ndyoo
1 I yaha ra Pablo ta ra Silas ñuu Anfípolis ta ñuu Apolonia ta cuahan ra minoo ñuu cahnu. Nañi si Tesalónica. Yucuan iyo minoo vehe ñuhu hebreo.
2 Ta tañi sa tuhva ra Pablo sahan, tacuan i sahan ra yucuan. Uñi quɨvɨ, quɨvɨ quitatu ñiyɨvɨ, i zacuaha ra sii ñiyɨvɨ cuhva catyi Tuhun Ndyoo.
3 Tyehen i catyi ra: I catyi Tuhun Ndyoo vatyi cua ndyehe ra Cristo tundoho. Cua cuu ra, ta zɨquɨ cua nandoto tucu ra. Yuhvi catyi vatyi ra Jesús cuu ra cu Cristo vatyi tacuan i tahan si sii ra. Ta cua zacacu ra sii ñiyɨvɨ nu iyo ñu ndyehe tundoho. Tacuan i catyi ra Pablo.
4 Ta ñiyɨvɨ i tyizoho, cuaha ñu i sino iñi. Ta cuaha ca ra, ra griego cuu ra. Ta sa sino iñi ra cuhva zacuaha ñiyɨvɨ hebreo. Ta inga ñu cuu ñu ñazɨhɨ ra cuca ñuu cuan.
5 Tacuan ta sa ndyehe ra hebreo, ra ña sino iñi, vatyi sino xaan iñi ñiyɨvɨ ta i cucuihna iñi ra sa cuenda si. I quihin ra sii minoo ityi ra sica noo ñi, ra ña zatyiño, ta ra yucuan i zatitahan sii ñiyɨvɨ, ta i zanduvaa ra sii ñu. Sahan ra vehe ra Jasón sa nanducu ra sii ra Pablo vatyi cua cundyaca ra sii ra nu yucu tandɨhɨ ñiyɨvɨ.
6 Zoco ñá nañihi ra sii ra. Tacuan ta zɨquɨ i xita cañoho ra sii ra Jasón ta sii zuhva ca ra sino iñi nuu ra cu tyiño. Ta i cana saa ra ta catyi ra: Ra ihya zayanga sii ñiyɨvɨ nacahnu ñuu ñiyɨvɨ ta vityi vasi zayanga ra sii ñiyɨvɨ ñuu yo.
7 I saha ra Jasón ya sa cundyaa ra cuan vehe ra. Catyi ra ya vatyi ra Jesús cuu ra cu rey ta yɨvɨ ra César. Cuatyi cuu si sa tacuan vatyi ra César cuu rey sii maa yo.
8 Tacuan i cahan ra cuñi cuatyi cuan cuhva ndya zanduvaa xaan ra sii ñiyɨvɨ sihin ra cu tyiño.
9 Zoco i saha ra Jasón ta inga ra zuhva xuhun, ta i quita ica ra.
Cuahan ra Pablo ta ra Silas ñuu Berea
10 Zuun ñi sa cuaa cuan i zanumi ra sino iñi Tuhun Ndyoo sii ra Pablo ta ra Silas ta cuahan ra ndya ñuu Berea. Ta cuhva sa saa ra yucuan, i sahan ra vehe ñuhu hebreo.
11 Ñiyɨvɨ hebreo ñuu cuan vaha ca ñiyɨvɨ cuu ñu. Ñá zavaha ñu cuhva i zavaha ñiyɨvɨ hebreo ñuu Tesalónica. Cuñi xaan ñiyɨvɨ ñuu Berea sa tyizoho ñu Tuhun Ndyoo. Ta tandɨhɨ quɨvɨ i cahvi ñu Tuhun Ndyoo vatyi cuñi ñu coto ñu tatu ndisa sa cahan ra Pablo.
12 Yucuan cuenda i sino iñi cuaha xaan ra hebreo, ta cuaha ñuzɨhɨ griego, ñu ñiñi.
13 Zoco sa ñihi ñiyɨvɨ hebreo ñuu Tesalónica tuhun vatyi zacuaha ra Pablo Tuhun Ndyoo ñuu Berea ta zɨquɨ sahan ra cua zanduvaa ra sii ñiyɨvɨ ñuu Berea ta cua cahñi ñu sii ra Pablo.
14 Yatyi xaan i tasi ñiyɨvɨ sino iñi Tuhun Ndyoo sii ra Pablo ndya yuhu tyañuhu. Ta i ndoo ra Silas ta ra Timoteo ñuu Berea.
15 Cuahan uu tahan ñiyɨvɨ sihin ra Pablo. Sindyaca ra sii ra ndya ñuu Atenas. Ta zɨquɨ i tasi ra Pablo tyiño sihin ra sa nacatyi ra sihin ra Silas ta ra Timoteo vatyi zanumi ra ta cuhun ra nu iyo ra Pablo.
Ndyaa ra Pablo ñuu Atenas
16 I ndatu ra Pablo ñuu Atenas ndya cua quisi ra Silas ta ra Timoteo. Ta sica xaan iñi ra Pablo vatyi ndyehe ra vatyi cuaha xaan zandu yutu iyo ñuu cuan.
17 Yucuan cuenda sahan ra vehe ñuhu vatyi cua natuhun ra sihin ñiyɨvɨ hebreo ta sihin inga ñiyɨvɨ sino iñi sii Ndyoo. Ta tandɨhɨ quɨvɨ i nacatyi ra sihin ñiyɨvɨ i ndyehe ra nuyahvi.
18 Ta zɨquɨ i natuhun tahan ñiyɨvɨ cuhva i cahan ra Pablo. Iyo ñu zacuaha ñu tuhun ra Epicúreo ta iyo ñu zacuaha ñu tuhun ñiyɨvɨ estoico. Ta zuhva ñu i catyi: ¿Ñaa tuhun cuu si sa nacatyi xaan ra ya vatyi cahan xaan ra tuhun inga ndyoo, ra ña sito yo? Tacuan i catyi ra cuan vatyi cahan ra Pablo tuhun ra Jesús ta cuhva i nandoto ra Jesús.
19 Tacuan ta zɨquɨ i sindyaca ñu sii ra Pablo ndya xiñi yucu Areópago nu titahan ra ndyizo tyiño ñuu cuan ta i catyi ra sihin ra Pablo: Cuñi ndi coto ndi ñaa tuhun cuu si sa zacuohon sii ñiyɨvɨ.
20 Tucu xaan cuu tuhun nacatyun, ta cuñi ndi coto ndi ñaa sa cuu si. Tacuan i catyi ñu.
21 Vatyi tandɨhɨ ñiyɨvɨ ñuu Atenas sihin ñiyɨvɨ inga ñuu, ñu iyo ñuu Atenas cuan, ñahñi tyiño zavaha ñu. Maa ñi sa tyizoho ñu ta sa nacatyi ñu ñaa cuhva saa iyo.
22 Tacuan i cuu ta zɨquɨ i nduvita ra Pablo mahñu nu yucu ra cuan xiñi yucu Areópago ta i catyi ra sihin ra ñuu Atenas cuan: Ndoho ra ñuu Atenas, ndyehi vatyi zacahnu xaan ndo ndyoo sii maa ndo sihin tandɨhɨ cuii añima ndo.
23 Vatyi sehin sa ndyehi nu zacahnu ndo sii ndyoo ndo ta i ndyehi minoo altar ta ndyaa letra. Tyehen catyi si: “Cuenda ndyoo sa ña sito yo.” Zacahnu ndo sii ra vazu ña sito ndo sii ra. Ta vityi cua nacatyi sihin ndo yoo ra cuu ra.
24 Ndyoo, ra zavaha ñuu ñiyɨvɨ cuu ra. I zavaha ra tandɨhɨ sa iyo. Sitoho yutyi andɨvɨ ta ñuhu ñuu ñiyɨvɨ cuu sii ra. Ña iyo maa ra sisi vehe ñuhu zavaha ñiyɨvɨ.
25 Ña cuñi si sa cua tyindyee ñiyɨvɨ sii ra vatyi ñahñi sa cumañi sii ra vatyi zuun ñi maa ra saha tandɨhɨ sa iyo. Saha ra sa cundito yo. Saha ra sa coo tatyi yo.
26 Minoo tuhun ñi ñiyɨvɨ i zavaha ra Ndyoo sa xihna ñi. Tacuan i cuu ta zɨquɨ i ndutuu ca ñiyɨvɨ ta i catyi ra Ndyoo vatyi cua coo ñiyɨvɨ nacahnu ñuu ñiyɨvɨ. I catyi maa ra ndyamaa cua coo sa zɨɨn zɨɨn tata ñiyɨvɨ ñuu ñiyɨvɨ, ta i saha ra ñaa ñuhu cua cuu sii ñu. Ta i catyi ra ñaa ñiyɨvɨ cua cundyaca ñaha sa zɨɨn zɨɨn ñuhu ta ama cua cundyaca ñaha ñu.
27 Tacuan i zavaha ra Ndyoo vatyi cua nanducu ñiyɨvɨ sii ra. Sica iñi ra vatyi ña yɨɨ ta cua nañihi ñu sii ra. Vatyi ña sica iyo ra sihin yo.
28 Vatyi sa cuenda maa ra ta ndito yo, cuu caca yo ta cuu coo yo cuhva iyo yo. Tañi sa i tyaa minoo ra ñuu ndo ta tyiemvu vatyi catyi ra: “Maa ra Ndyoo i zavaha sii yo.” Catyi ra.
29 Ta ndisa vatyi i zavaha ra sii yo, ta yucuan cuenda ña vaha caca iñi yo vatyi caa ra tañi caa minoo ndyoo xuhun cuaan a xuhun cuisi, a yuu a ñaa sa zavaha ñiyɨvɨ cuhva caa ra.
30 Ta tyiemvu ñá sito maa ñiyɨvɨ ñaa sa zavaha ñu. Ta ñá cuxaan ra Ndyoo sihin ñiyɨvɨ quɨvɨ cuan vatyi ñá sito ñu. Zoco vityi catyi ra vatyi nazandoo ñiyɨvɨ nacahnu ñuu ñiyɨvɨ cuatyi zavaha ñu.
31 Vatyi sa sata ra quɨvɨ sa cua tasi tuñi ra sii ñiyɨvɨ ñuu ñiyɨvɨ sihin sa ndoo. Ta saha ra tyiño sii minoo ra sa cua ndyehe ra a sa vaha zavaha ñiyɨvɨ a sa ña vaha. I zañaha ra Ndyoo sii yo vatyi iyo cuhva sii ra cuan vatyi i zanandoto ra sii ra.
32 Ta sa siñi ñiyɨvɨ vatyi catyi ra Pablo vatyi i nandoto minoo ñiyɨvɨ ta zuhva ñu tyizoho cuan, i sacu ndyaa ñu sii ra Pablo. Zoco inga ñu i catyi ñu: Cuñi ndi sa tyizoho ndi sa cohon inga saha.
33 Tacuan ta i quita ra Pablo nu titahan ñiyɨvɨ.
34 Ta zuhva ra cuan i sino iñi ra ta i titahan ra sihin ra Pablo. Minoo ra nañi ra Dionisio. Ra ndyizo tyiño ñuu cuan cuu ra. Ta minoo ñaha sino iñi, nañi ña Dámaris. Ta iyo ca ñu sino iñi ndɨhɨ ca.