15
Ñayóꞌo káꞌa̱n yu kúu ni̱vi na ya̱kua̱ no̱o̱ Ndios
(Mr. 7:1-23)
Ta sava nafariseo xíꞌin sava na sánáꞌa nda̱yí Ndios ki̱xi na ñoo Jerusalén, ta ki̱xaa̱ na no̱o̱ ta̱Jesús, ta ni̱nda̱ka̱ to̱ꞌon na ra:
―¿Nda̱chun yáꞌa ndoso naxíka xíꞌin ún no̱o̱ ña sa̱náꞌa naxi̱i̱ síkuá yó xi̱na̱ꞌá? Chi o̱n vása ndáꞌá na ta xíxi na ―káchí na xíꞌin ta̱Jesús.
Ta nda̱kuii̱n ta̱Jesús, ni̱ka̱ꞌa̱n ra saá xíꞌin na:
―Ta ndóꞌó, ¿nda̱chun yáꞌa ndoso ndó nda̱yí ña xáꞌnda chiño Ndios, ta kísa ndivi ndó ña sa̱náꞌa naxi̱i̱ síkuá ndó xi̱na̱ꞌá? Chi Ndios ni̱ka̱ꞌa̱n ra, ka̱chí ra saá: “Kasa to̱ꞌó ndó yivá ndó, ta kasa to̱ꞌó ndó siꞌí ndó”, ta “Xíni̱ ñóꞌó kivi̱ ndiꞌi ni̱vi na kándiva̱ꞌa xíꞌin yivá na án xíꞌin siꞌí na”, ka̱chí Ndios. Ta ndóꞌó, sánáꞌa ndó káchí ndó yóo yichi̱ ka̱ꞌa̱n ñii ta̱a xíꞌin yivá ra ta xíꞌin siꞌí ra, kachí ra saá: “O̱n kúchiño i̱ chindeé i̱ ndóꞌó, saá chi xa ni̱ka̱ꞌa̱n i̱ taxi i̱ ndiꞌi ña kómí i̱ ndaꞌa̱ Ndios”, kachí ra. Ta xa̱ꞌa̱ ña káꞌa̱n ra ñayóꞌo káchí ña saá: O̱n vása xíni̱ ñóꞌó ka̱ kasa to̱ꞌó ra yivá ra, ta o̱n vása xíni̱ ñóꞌó ka̱ kasa to̱ꞌó ra siꞌí ra. Ta saá chíkaa̱ ni̱no̱ ndó to̱ꞌon Ndios xa̱ꞌa̱ ña ndíko̱n ndó yichi̱ mi̱i ndó. ¡Na o̱vi̱ yuꞌu̱ kúu ndóꞌó! Ta ñanda̱a̱ kúu to̱ꞌon Ndios ña ni̱taa ta̱profeta Isaías xa̱ꞌa̱ ndó kui̱ya̱ xi̱na̱ꞌá, ña káchí saá:
Ni̱vi yóꞌo kísa to̱ꞌó na yi̱ꞌi̱ xíꞌin ndasaá kuiti to̱ꞌon kée yuꞌu̱ na,
ta níma̱ na xíká ní yóo ña no̱o̱ i̱, chi o̱n vása ndinoꞌo ini na kísa to̱ꞌó na yi̱ꞌi̱.
Ta nda̱ ma̱ni̱ kísa to̱ꞌó na yi̱ꞌi̱,
chi sánáꞌa na ni̱vi ña kúu nda̱yí mi̱i na, ta o̱n vása sánáꞌa na ni̱vi ña xáꞌnda chiño i̱ no̱o̱ na,
ka̱chí Ndios ―káchí ta̱Jesús xíꞌin nafariseo ta xíꞌin na sánáꞌa nda̱yí.
10 Ta ta̱Jesús ka̱na ra ni̱vi va̱xi na no̱o̱ ra, ta ni̱ka̱ꞌa̱n ra saá xíꞌin na:
―Koni̱ so̱ꞌo ndó, ta kunda̱a̱ ini ndó ña ka̱ꞌa̱n i̱ xíꞌin ndó. 11 Ña xíxi ni̱vi ta ña kíꞌvi yuꞌu̱ na, ta o̱n vása ndása ña nduu ni̱vi na ya̱kua̱ no̱o̱ Ndios. Ta to̱ꞌon ña o̱n váꞌa va̱xi yuꞌu̱ ni̱vi, ta ñayóꞌo ndása ña nduu ni̱vi na ya̱kua̱ no̱o̱ Ndios ―káchí ta̱Jesús xíꞌin na.
12 Ta naxíka xíꞌin ra ki̱xaa̱ na no̱o̱ ra, ta ni̱nda̱ka̱ to̱ꞌon na ra:
―¿Án xíni̱ ún ña ni̱saa̱ ní nafariseo ña xíni̱ so̱ꞌo na to̱ꞌon ña ni̱ka̱ꞌa̱n ún xíꞌin na?
13 Ta nda̱kuii̱n ra:
―Nda̱tán yóo ku̱ꞌu̱ ña o̱n vása ní‑chiꞌi Yivá yó Ndios, ta xíni̱ ñóꞌó toꞌon ndiꞌi ra ña, saá yóo nafariseo yóꞌo. 14 Ta saá o̱n kani si̱ni̱ ndó xa̱ꞌa̱ na. Nda̱tán yóo nakuáá tíin na ndaꞌa̱ inka̱ nakuáá kua̱ꞌa̱n na yichi̱, saá yóo nayóꞌo. Tá ñii ta̱kuáá tíin ra ndaꞌa̱ inka̱ ta̱kuáá kua̱ꞌa̱n na yichi̱, ndio̱vi̱ ra saá ko̱yo taꞌvi̱.
15 Ta nda̱kuii̱n ta̱Pedro, ni̱ka̱ꞌa̱n ra, káchí ra saá:
―Nandaxin ún no̱o̱ ndi̱ cuento sa̱náꞌa ún xa̱ꞌa̱ ña ndasaá nduu ni̱vi na ya̱kua̱ no̱o̱ Ndios.
16 Ta ni̱ka̱ꞌa̱n ta̱Jesús xíꞌin na:
―¿Án ñii ki̱ꞌva nda̱tán yóo inka̱ ni̱vi, saá yóo ndóꞌó? ¿Án ta̱ꞌán kunda̱a̱ ini ndó? 17 Ndiꞌi ña xíxi ni̱vi kíꞌvi ña yuꞌu̱ na ta xáa̱ ña ti̱xin na, ta saá yáꞌa ña xíta̱ ña. 18 Ta to̱ꞌon ña o̱n váꞌa va̱xi ña yuꞌu̱ na chi káku ña níma̱ na, ta ñayóꞌo ndása ña nduu ni̱vi na ya̱kua̱ no̱o̱ Ndios. 19 Chi ndiꞌi ña o̱n váꞌa xáni ini ni̱vi káku ña níma̱ na. Ta chíndaꞌá ña na keꞌé na ndiꞌi saá no̱o̱ ña o̱n váꞌa, ña kúu ña xáꞌni na inka̱ ni̱vi, xíꞌin ña kíꞌvi ta̱a kua̱chi ñoyívi xíꞌin inka̱ ñaꞌa̱ ñá o̱n si̱ví kúu ñásíꞌí ra, án kíꞌvi ñaꞌa̱ kua̱chi ñoyívi xíꞌin ta̱a ta̱ o̱n si̱ví kúu yii̱ ñá, xíꞌin ndiꞌi inka̱ no̱o̱ ñakini ña kéꞌé ni̱vi xíꞌin inka̱ ñaꞌa̱ án ta̱a. Ta inka̱ ña o̱n váꞌa kéꞌé na kúu ña kísa kuíꞌná na, xíꞌin ña káꞌa̱n na ñavatá, xíꞌin ña kándiva̱ꞌa na xíꞌin inka̱ ni̱vi. 20 Ndiꞌi ñayóꞌo kúu ña ndása ña nduu ni̱vi na ya̱kua̱ no̱o̱ Ndios. Tá ña o̱n vása ndáꞌá ni̱vi ña kuxu na, ñayóꞌo o̱n vása ndása ña nduu na ni̱vi ya̱kua̱ no̱o̱ Ndios ―káchí ta̱Jesús.
Ñayóꞌo káꞌa̱n xa̱ꞌa̱ ñii ñaꞌa̱ ñá ki̱xi xíká
ta ka̱ndixa ñá ta̱Jesús
(Mr. 7:24-30)
21 Ta ke̱e ta̱Jesús xíꞌin naxíka xíꞌin ra, ta kua̱ꞌa̱n na ñii xiiña no̱o̱ yóo yatin ñoo Tiro xíꞌin Sidón. 22 Ta ñii ñáCanaán* va̱xi yatin ñá no̱o̱ kua̱ꞌa̱n ra, ta xíꞌin ndiꞌi ndee̱ ñá ni̱ka̱ꞌa̱n ñá, káchí ñá siꞌa xíꞌin ra:
―Tata, sa̱ꞌya ta̱David, ¡ná kundáꞌví ini ún koni ún yi̱ꞌi̱! Sa̱ꞌya i̱ ñáloꞌo ndeé ní xóꞌvi̱ ñá, chi kómí ñá níma̱ ndiva̱ꞌa ―káchí ñá.
23 Ta o̱n vása ní‑ndakuii̱n ta̱Jesús nda̱ ñii to̱ꞌon. Ta saá naxíka xíꞌin ra ki̱xaa̱ na no̱o̱ ra, ta xa̱ku ndáꞌví na no̱o̱ ra:
―Ka̱ꞌa̱n ún xíꞌin ñáyóꞌo ná ko̱ꞌo̱n ñá, saá chi ndáꞌyi ní ñá va̱xi ñá sa̱ta̱ yó.
24 Ta ni̱ka̱ꞌa̱n ta̱Jesús:
―Ndios ti̱ꞌví ra yi̱ꞌi̱ va̱xi i̱ kuiti no̱o̱ nañoo Israel, chi nda̱tán yóo ndikachi tí nda̱ñóꞌó no̱o̱ xitoꞌo rí, saá yóo nayóꞌo ―káchí ra.
25 Ta ñáñaꞌa̱ yóꞌo ni̱to̱nda̱a yatin ñá, ta xi̱kuxítí ñá no̱o̱ ta̱Jesús, ta ni̱ka̱ꞌa̱n ñá xíꞌin ra:
―Tata, ¡chindeé ún yi̱ꞌi̱!
26 Ta nda̱kuii̱n ra, ni̱ka̱ꞌa̱n ra:
―O̱n vása va̱ꞌa tava ni̱vi si̱ta̱ va̱ꞌa ña xíxi sa̱ꞌya na ta sakana na ña no̱o̱ tí ina kuxu rí ña.
27 Ta ni̱ka̱ꞌa̱n ñá xíꞌin ra, káchí ñá saá:
―Ndixa, Tata. Ta saá ni, tí ina xíxi rí ña cha̱chi kóyo yuꞌu̱ mesa xitoꞌo rí ―káchí ñá.
28 Ta ta̱Jesús ni̱ka̱ꞌa̱n ra:
―Nana, kónó ní chi̱kaa̱ ún ña ndáa ini ún yi̱ꞌi̱. Ta kasa ndivi i̱ ña ndúkú ún no̱o̱ i̱ ―káchí ra.
Ta ñáloꞌo sa̱ꞌya ñáñaꞌa̱ yóꞌo mi̱i hora yóꞌo ndu̱va̱ꞌa ñá.
Ñayóꞌo káꞌa̱n xa̱ꞌa̱ ta̱Jesús ki̱vi̱ sa̱ndaꞌa ra
kua̱ꞌa̱ ní ni̱vi na ndeé ndóꞌo
29 Ta saá ta̱Jesús ke̱e ra kua̱ꞌa̱n ra yuꞌu̱ mi̱ni Galilea. Ta nda̱a ra ñii yuku̱ ta xi̱koo ra. 30 Ta kua̱ꞌa̱ ní ni̱vi ki̱xaa̱ na no̱o̱ ra, ta xíꞌin nayóꞌo ki̱xaa̱ ni̱vi na o̱n ki̱ví kaka xáꞌá, ni̱vi nakuáá, ni̱vi nañíꞌí, ni̱vi na lavó ndaꞌa̱, ni̱vi na lavó xa̱ꞌa̱, xíꞌin inka̱ na ndeé ndóꞌo ndiꞌi saá no̱o̱ kue̱ꞌe̱ ki̱xaa̱ na no̱o̱ ta̱Jesús. Ta sa̱ndaꞌa ra ndiꞌi na ndeé ndóꞌo yóꞌo. 31 Ta saá na̱kaꞌnda ní ini ni̱vi xíni na ndí na xi̱kuu nañíꞌí káꞌa̱n na, na xi̱kuu na lavó ndaꞌa̱ xíꞌin na lavó xa̱ꞌa̱ ndu̱va̱ꞌa na, na xi̱kuu na o̱n ki̱ví kaka xáꞌá xíka na, na xi̱kuu nakuáá xíto na. Ta ndiꞌi ni̱vi ki̱sa káꞌno na ta ki̱sa to̱ꞌó na Ndios ta̱ xáꞌnda chiño no̱o̱ naIsrael.
Ñayóꞌo káꞌa̱n xa̱ꞌa̱ ta̱Jesús ki̱vi̱ ta̱xi ra xi̱xi ko̱mi̱ mil ta̱a
(Mr. 8:1-10)
32 Ta ta̱Jesús ka̱na ra naxíka xíꞌin ra va̱xi na no̱o̱ ra, ta ni̱ka̱ꞌa̱n ra xíꞌin na, káchí ra saá:
―Kúndáꞌví ní ini i̱ xíni i̱ ni̱vi, chi xa u̱ni̱ ki̱vi̱ ndóo na yóꞌo ta o̱n ko̱ó ña kuxu na. O̱n xi̱in i̱ tiꞌví i̱ na noꞌo̱ na ko̱to̱ kivi̱ ndu̱ú na yichi̱, chi xíꞌi̱ ní na so̱ko ―káchí ra.
33 Ta nda̱kuii̱n naxíka xíꞌin ra:
―¿Míkía̱ sata yó si̱ta̱ va̱ꞌa kuxu ndiꞌi nani̱vi, chi vi̱chí ní káa yóꞌo?
34 Ta ni̱nda̱ka̱ to̱ꞌon ta̱Jesús naxíka xíꞌin ra:
―¿Ndasaá si̱ta̱ va̱ꞌa kómí ndó?
Ta nda̱kuii̱n na:
―Yóo u̱xa̱ si̱ta̱ va̱ꞌa xíꞌin loꞌo tia̱ká válí.
35 Ta saá ni̱ka̱ꞌa̱n ra xíꞌin ni̱vi kundo̱o ndiꞌi na no̱o̱ ñoꞌo̱. 36 Ta ki̱ꞌin ra u̱xa̱ si̱ta̱ va̱ꞌa xíꞌin loꞌo tia̱ká, ta ni̱ka̱ꞌa̱n ra, káchí ra saá:
―Tata Yivá yó Ndios, táxaꞌvi ñaꞌá ún ta̱xi ún ñaxíxi.
Ta ta̱ꞌví ra si̱ta̱ va̱ꞌa yóꞌo, ta ta̱ꞌví ra tia̱ká, ta ta̱xi ra ña ndaꞌa̱ naxíka xíꞌin ra, ta nayóꞌo na̱taxi na ña ndaꞌa̱ ni̱vi kuxu na. 37 Ta na̱ni ña xi̱xi ndiꞌi ni̱vi nda̱ ni̱xaa ini na. Tá ndi̱ꞌi xi̱xi na, ta naxíka xíꞌin ta̱Jesús sa̱kutú na u̱xa̱ chikiva si̱ta̱ va̱ꞌa xíꞌin tia̱ká ña ki̱ndo̱o ndoso, chi ni̱‑kundeé ni̱vi kuxu ndiꞌi na ña. 38 Ta ndiꞌi ni̱vi na xi̱xi yóꞌo xi̱kuu na ko̱mi̱ mil ta̱a xíꞌin inka̱ kua̱ꞌa̱ ní násíꞌí xíꞌin kua̱ꞌa̱ ní naválí. 39 Ta ta̱Jesús ni̱ka̱ꞌa̱n ra ni̱nda̱yi ra ni̱vi yóꞌo ta kua̱noꞌo̱ na, ta saá nda̱a ra tón barco, ta kua̱ꞌa̱n ra ñii xiiña na̱ní ña Magdala.
* 15:22 Ni̱xi̱yo ñii xiiña xi̱naní Canaán xi̱na̱ꞌá, ta ni̱vi na xi̱taku̱ yóꞌo o̱n si̱ví najudío xi̱kuu na, ta nani̱vi xi̱ndo̱o yóꞌo ni̱xaa̱ na xi̱ndo̱o na ñii xiiña no̱o̱ na̱ní Fenicia yatin ñoo Tiro xíꞌin Sidón.