12
Dā tɨ́ɨn pustrú san xoko trigu ntúvi dá iō dáꞌna
(Mr. 2:23‑28; Lc. 6:1‑5)
1 Kidáā ne, ítā ntiꞌxin Jesuu má trigu kán ntuvi dá iō dáꞌna. Ntákakɨn ña ntántīkɨn ñá ne, tɨ̄ɨn ña xoko trigú san ne, da éꞌxi ña.
2 Ntá tsi dā íni ña fariseú san ne, ntákaꞌan ñá ni Jēsuu:
—Uun ō ntáde ña ntántīkɨn nto é dóo xií kaa é vīi o ntuvi dá iō dáꞌna —kaꞌan ña.
3 Kakaꞌan Jésuu ni ña:
—¿Vāta nakuaꞌa ntu nto nte o dé Davii da kákɨn ña kídaa, ni ña ntɨniꞌi ñā?
4 Kúkɨ̄ꞌví ña má viꞌi Xuva kō né, ēꞌxí ña tañúꞌu kuiko e dóo xií kaa é kaꞌxī ña, tsí da mii tsi dūtú san ntaéꞌxí ña tañúꞌu tsikan.
5 ¿Ō vata nakuaꞌa ntu nto mí uve naꞌa kakaꞌan léi Muísee? É dūtú san ntáde tsiñu ña ini ukún kaꞌnu kān ntuvi dá iō dáꞌna ne, ña túvi nēe nuu i é kīni kaa ntáde ña.
6 Kakaꞌán u ni ntō tsí iꞌa tuví e dií ka kaꞌnu é xukún kaꞌnu san.
7 Ñá īni nto neé ncho kaꞌan Xúva kō dá kakāꞌan ña sáꞌā: “Ñá tē doméni é ntio ko, tsi é ntio kó ne, na ntūntaꞌví ini nto taꞌan nto”, kaꞌan ña. Tē dɨ́ ni ñeꞌe dɨkɨ ntíꞌxe nto sáꞌā ne, ñá ni kāꞌan ntée nto ñaꞌa, ña é ña tuvi kuétsi ī.
8 Tsí xuꞌu é vēxkúvi ú ñatīí ne, xuꞌu é kadē kûꞌvé u ntuvi dá iō dáꞌna dɨ —kaꞌan ña.
Ñatīí, ña é itsi ntáꞌa i
(Mr. 3:1‑6; Lc. 6:6‑11)
9 Ntāka Jesuu íkān ne, kúkɨ̄ꞌví ña iní viꞌī mí ntánataká nuu ña Israee.
10 Ikān tuví uun ñatīí, ña é itsi ntáꞌa i. Tsixeꞌe ñāꞌa san Jésuu:
—¿Ña xíi kaa ntu é ntaváꞌa o ñaꞌa ntuvi dá iō dáꞌna? —kaꞌan ña.
Kuan ō kaꞌan ñá vata koo é nīꞌi ña é tsiꞌi kuétsi ña ña.
11 Kakaꞌan Jésuu ni ña:
—Xoó ñaꞌa nto, te ūun kudii á leꞌntu nto īó tɨ ne, te kōꞌxó nuu tɨ xavi ntuvi dá iō dáꞌna ne, ¿ñā ntu natavá nto tɨ?
12 ¿Ñā ntu te dií ka nuu áꞌvi ñaꞌa san é a leꞌntu? Dukuān ne, ñá te xīi kaa é vīi o é vāꞌá ntuvi dá iō dáꞌna —kaꞌan ña.
13 Kidáā ne, kakaꞌan ñá ni ñatīí san:
—Nakaan ntaꞌa o —kaꞌan ña.
Nákaa ntiꞌxe ña ntaꞌa ña ne, ntuváꞌa vata tsi kaa ntaꞌa ña é uun san.
14 Kidáā ne, ntíi ña fariseú san ne, natíin ña nté koo kaꞌní ña Jesuu.
É kāꞌan Ísaia iña Jésuu
15 Kūtuni Jesuu nté ō dé ña fariseú san. Ntáka ña ikān ne, ñá te da dīi ñaꞌa intíkɨn ñá ña ne, ntaváꞌa ña un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ña nchokuví san.
16 Kakaꞌan ñá ni ñāꞌa san é ña káꞌan ña nte o dé ña.
17 Kuan ō kaꞌan ñá vata koo é kūntaa é kākaꞌan ñá kaꞌán naa Xuva ko kídaā, ñá nani Isāia:
18 Iꞌa tuví ña kade tsiñu iñá ko, ña e nákaxnúu ú,
dɨvi ñā e dóo ntio ko, e dóo diní ko ni ñā.
Taxnūu ú Espíritū Sántū kó ni ñā ne,
kaꞌan ntódo ña dá kanɨɨ ñūxiví san nté koo niꞌi ña é vāꞌá ntaꞌa Xuva kō.
19 Ñá nāa núu ña, ntē ña káchuꞌū ña.
Ntē xoxo tekú i tátsin ña itsi kān.
20 Ntē ña káꞌnu ka ña choo é tāꞌnu,
ntē ña nantáꞌva ña metsa é dā vé kakene uꞌme
un tsi da nté kūvi vií ña é kōo é vāꞌa.
21 Kuenta iña ñá ne, kuntetu dá kanɨɨ ñūxiví san é niꞌi i é vāꞌá ntaꞌa Xuva kō,
kaꞌan Ísaia.
Dā ntákaꞌan ñáꞌa san é nuu é ña váꞌā san nima Jésuu
(Mr. 3:19‑30; Lc. 11:14‑23; 12:10)
22 Xee níꞌi ña uun ñatīi mí tuví Jesuu. Ñatīí san ne, skuaa ña ne, ñɨꞌɨ ñā dɨ, tsí nuu é ña váꞌā nima ña. Ntaváꞌa Jesuu ñá ne, nakaꞌan ñá ne, nākoto ña.
23 Koó dā kúduꞌva un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ñaꞌa san, ntákaꞌan ña:
—¿Vá ña sāꞌá ntu é iꞌxá ika Dāvii? —kaꞌan ña.
24 Ntá tsi dā téku ña fariseú san ne, kaꞌan ña:
—Kūdii Belsébuu, tóꞌō e ña váꞌā san, kaxéꞌe é kākuvi kade ña kanakunu ña é ña váꞌā san —kaꞌan ña.
25 Ini Jésuu nee é ntádē kuení ña ne, kakaꞌan ñá ni ñā:
—Da nēé ka ñuu mi ntánāa míi ñā ne, kunaa. Uun ñuú, ō uun ñaviꞌi é kuvi ña uvi dava ña ne, ñá kūtíi ña, tsí kīi nteé xio taꞌan mii ñā.
26 Te miī tóꞌō e ña váꞌā san kanakūnu é ña váꞌa nīꞌi i ne, ntánāa míi i. ¿Nté ntu koo niꞌi ntii i é viī í, kuan?
27 Dɨvi ntō ne, ntákaꞌan nto é kanakūnu u é ña váꞌā san kuenta iña Belsébuu, tóꞌō e ña váꞌā san. ¿Xoó ntu kuenta iña í kanakūnu ña ntántīkɨn nto é ña váꞌā san? Ña ntántīkɨn ntó san ne, dɨvi ñā é ini ña tsí ña te kuenta iña tóꞌō e ña váꞌā san é kūvi nakunu o é ña váꞌā san.
28 Xuꞌú ne, kuenta iña Espíritu Xuva kō san é kanakūnu ú e ña váꞌā san. Dukuān ne, e xée Xuva kō mí ntoo nto é kadē kúꞌvē ñá iña nto ve.
29 ʼ¿Xoó ntu kuvi kɨ́ꞌvi i má viꞌi ña dóo xení i é kiꞌi dúꞌu iña ñá tē ña diꞌna kiꞌní ña ña? Kidáā ne, kuvi ntada ixu ña viꞌi ña.
30 ʼXoo é ña kákuiniꞌi ī kó ne, ñá kañēꞌe ñá da xeꞌé ko. Xoo é ña kánatee kuitɨn i iñá ko ne, katsoo xaa ña.
31 ʼTsíkān é kākaꞌán u ni ntō tsí kada kaꞌnu iní Xuva ko ni ñāꞌa san kuétsi ña, da nēé ka nuu i é viī ña, é kāꞌan ña, ntá tsi te kāꞌan kíni ña iña Espíritū Sántū sán ne, ñá kada kaꞌnū iní Xuva ko ni ñā.
32 Xoo é kāꞌan ntée i ko, xuꞌu é vēxkúvī ú ñatīí ne, kuvi kada kaꞌnu iní Xuva ko ni ñā, ntá tsi xoo é kāꞌan ntée i Espíritū Sántū sán ne, ñá kada kaꞌnū iní Xuva ko ni ñā nté vevii, nté ntūvi é vēꞌxi.
Kutuni ko nté kaa utun san te kīi kɨtɨ i
(Lc. 6:43‑45)
33 ʼTe vāꞌá utun sán ne, váꞌā kɨtɨ i. Tē ña váꞌa ūtun sán ne, ña váꞌā kɨtɨ i. Kutuni ko nté kaa utun san te kīi kɨtɨ i.
34 ¡Tatá koo nto! ¿Nté koo kuvi kaꞌan nto é vāꞌa dá ña váꞌā nima nto? Da nēé ka é nuu tsitu nima kó ne, dɨvī é kākaꞌan xúꞌu kō.
35 Ña é vāꞌá ñaꞌa ne, váꞌā nima ñá ne, váꞌā ó kakaꞌan ña. Ña é ña váꞌa ñāꞌa ne, nuu tsitu nima ñá é kīni kaa, ne, kakaꞌan ñá é kīni kaa.
36 Ntá tsi kakaꞌán u ni ntō, tsí dɨvi ntūvi é taꞌxi Xuva kō é ntōꞌo nto ne, káꞌān un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ñaꞌa nté kui kuan ō kaꞌan ñá da nēé ka túꞌūn é dotō tsí kaꞌan ña.
37 Tsi kídaā ne, káꞌan Xuva ko te vāꞌá nto, o tē ña váꞌa nto kuenta iña i é kāꞌan nto —kaꞌan Jésuu.
Ña kini ntáa san ntaíkan ña nuu i é dóo kaꞌnu
(Mr. 8:12; Lc. 11:29‑32)
38 Kidáā ne, nantíko kōó mastrú leí san nī ña fariseú san, ntákaꞌan ñá ni Jēsuu:
—Mastrú, ntio ntɨ é viī ntó uun nuu i é dóo kaꞌnu —kaꞌan ña.
39 Ntá tsi nantiko koó ña, kakaꞌan ña:
—Koó da ña kini ntáa san, ña é ña ntákuintiꞌxe i san, ntio ña nuu i e dóo kaꞌnu. Ntá tsi ñá kīní ka ña nuu i e dóo kaꞌnu, mii tsī nuu i é idé ña kaꞌán naa Xuva ko kídaā, ñá nani Jōnaa.
40 Tsí vata ō kúvi Jonaá san é uni ntúvi, uni níñu inúu ña ini iꞌxi tsáka kaꞌnu sán ne, kuan koo kunūu ntúꞌxi u, xuꞌu é vēxkúvi ú ñatīi.
41 Viꞌi a vé ne, xée ntūvi é kāꞌan Xúva ko xōo e váꞌa i ne, xoo é ña váꞌa i, ña ntántoo ntuvi sāꞌa. Kidáā ne, ña ñuú Nínive san ne, káꞌan ntēé ña ña. Tsí ña ñuú Nínive sán ne, nātɨvi iní ña da téku ña é kākaꞌan ntódo Jonaa. Vevií ne, iꞌa xee ú e dií ka kaꞌnu ñaꞌa u é Jonaa.
42 Uun ká tuku ne: Ñadɨ̄ꞌɨ, ñá é īdé reina ñuú Sebá ne, nákuntītsí ña é kāꞌan ntée ña ña ntántoo vevii. Tsí dɨvi ñā é kīꞌxi ña uun ñuú e dií ka ikā vata koo é tekū ña túꞌūn e dóo kiꞌin inī i, é kākaꞌan rei Salamuun. Vevií ne, iꞌa xee ú e dií ka kaꞌnu ñaꞌa u é Salamuun.
É ña váꞌā é kantiko kōo
(Lc. 11:24‑26)
43 ʼTe ntīí uun é ña váꞌā san nima ñáꞌa ne, dotō tsí kaika ñuú itsi, kanantukū míꞌi kūtuví daꞌna, ntá tsi ña kaníꞌi.
44 Kidáā né, kadē kuení i: “Ntiko kōó u nú viꞌī kó kān mí ntáka u”, dé kuení i. Dā náxeé ne, ixu dukuān. É ntūntoo ne, kaníne ve.
45 Kɨ́ꞌɨ̄n né, kuntēka ká uꞌxe é ña váꞌā e dií dií ka kini ntáā é dɨvī. Kɨ́ꞌvī ntɨꞌɨ nima ñáꞌa sán ne, ikan kuntōo. Kidáā ne, dií dií ka kini koo kuvi ni ñāꞌa san é dīꞌna. Kuan kōo kuvi ñaꞌa, ña é kīni ntáa, ña ntántoo vevii —kaꞌan Jésuu.
Dɨꞌɨ Jēsuu ni ení ña
(Mr. 3:31‑35; Lc. 8:19‑21)
46 Kakaꞌan dúkuan Jesuu ni ñáꞌa sán da xée dɨꞌɨ ña ni enī ñá ne, ntáñɨ̄ ña kíꞌi kān e ncho kaꞌan ñá ni ñā.
47 Uun ñaꞌa ne, kakaꞌan ñá ni ñā:
—Dɨꞌɨ nto ni enī ntó ne, ntáñɨ̄ ntée ña kíꞌi kān e ncho kaꞌan ñá ni ntō —kaꞌan ña.
48 Ntá tsi nantíko koō ñá, kakaꞌan ñá ni ñā:
—¿Xoó ntu é dɨꞌɨ̄ ko? ¿Xoó ntu é ení ko? —kaꞌan ña.
49 Kāta nteé ña ntaꞌa ña mí ntoo ña ntántīkɨn ñá ne, kakaꞌan ña:
—Ña sāꞌa é dɨꞌɨ̄ kó ni ēní ko.
50 Tsí da xōó ka ñaꞌa, ña é kade é ntio Uvā kó, ña é tuví e dukún kān né, dɨvi ñā é ēní ko, dɨvi ñā é tāꞌan kó, dɨvi ñā é dɨꞌɨ̄ kó dɨ —kaꞌan ña.