12
Jesu do ɑjɔi kusĩmi
(Cɔ Mɑɑku 2:23-28; Luku 6:1-5)
1 Si ɑnyii ɑjɔ minji, ɑjɔi kusĩmi ɡɔ, Jesu do mɔcɔɛ ŋɑ ɑ̀ wɑɑ too kɔɔi ilɛ ɡɔ. Nɔ wee ɑri wɑ kpɑ mɔcɔɛ ŋɑu ŋɔi ɑ̀ wɔ ɑmɑɑjɛ iyi ɑ̀ ɡbɛ̃ si ilɛu ɑ̀ nunu ijuɛ si ɑwɔ ɑ̀ wɑɑ ŋɔ.
2 Wee Fɑrisi ɡɔ ŋɑ ɑ̀ wɑ bɛ. Iyi ɑ̀ yɔɔ ŋɔi ɑ̀ sɔ̃ Jesu ɑ̀ ni, cɔ, mɔcɔɛ ŋɑ ɑ̀ wɑɑ ce mii iyi ɑ kù nɛ kpɑ̃ɑi ku ce si ɑjɔi kusĩmi.
3 Ammɑ Jesu í jɛ nŋɑ í ni, i kù cio mii iyi Dɑvidi í ce si wɑɑti iyi ɑri wɑ kpɑ nŋu do inɛɛ ŋɑ?
4 Í lɔ kpɑsɛ̃i Ilɑɑɔ̃ nɔ í so pɛ̃ɛ iyi ɑ̀ jilɛɑ Ilɑɑɔ̃ í jɛ, nŋu do inɛɛ ŋɑ. Nɔ wee ɑ kù nɛ kpɑ̃ɑi pɛ̃ɛu ku jɛ, í ɡbe woo weei Ilɑɑɔ̃ ŋɑ ɑŋɑ ɑkɑ̃.
5 Mɑ̀ i kù cioɛ si tiɑi woodɑi Moizi ŋɑ iyi si ɑjɔi kusĩmi woo wee ŋɑ iyi ɑ̀ yɑ nɛ icɛ si kpɑsɛ̃i Ilɑɑɔ̃ ɑ kù wɑɑ jirimɑ ɑjɔi kusĩmi? Do nŋu fei, ɑ kù jɛ ilu tɑɑle ŋɑ.
6 Ammɑ ɑn sɔ̃ ŋɛ iyi inɛ ɡɔ í wɑ ihɛ̃ iyi í nɛ bɛɛrɛ í re kpɑsɛ̃i Ilɑɑɔ̃.
7 Kukɔi idei Ilɑɑɔ̃ wɑ fɔ í ni, Ilɑɑɔ̃ í ni, ǹ bi i ce ɑrɑɑrei njɛ ŋɑ ku re i ceem kuwee. Bii í jɛ ì mɑ̀ yɑɑsei ideu bɛ ŋɑ wo i kɑɑ mɑɑ yɛ tɑɑlei hɑi nɛ tɑɑle ŋɑ.
8 Nɔ ɑɑ mɑ̀ ŋɑ iyi ɑmu Amɑi Amɑnɛi ǹ jɛ inɛ nɡboi ɑjɔi kusĩmi.
Inɛ iyi ɑwɔ ɑkɑ̃ɛ í ku
(Cɔ Mɑɑku 3:1-6; Luku 6:6-11)
9 Nɔ Jesu í nɛ hɑi bɛ í koo í lɔ ile bii Zuifu ŋɑ ɑ̀ yɑ ce kutɔtɔɔu.
10 Wee mɔkɔ ɡɔ í wɑ bɛ, ɑwɔ ɑkɑ̃ɛ í ku í ɡbɛ. Nɔ inɛ ŋɑ iyi ɑ̀ wɑ bɛu ɑ̀ bee Jesu ɑ̀ ni, woodɑ í nɑ inɛ kpɑ̃ɑ ku jɔ̀ inɛ ku bɑ iri si ɑjɔi kusĩmi? À wɑɑ fɔ bɛɛbɛi ku bɑ ɑ yɛ tɑɑleɛ.
11 Nɔ Jesu í jɛ nŋɑ í ni, bii inɛ ɡɔ nŋɛ í nɛ ɑnɡudɑ̃ ɑkɑ̃ nɔ í koo í dɑsi inɔ isɑ bɑɑ bii ɑjɔi kusĩmii, lɑfɛ̃ɛ kɑɑ nyɑɑ?
12 Amɑnɛ í bɛi í re ɑnɡudɑ̃ hee bii í jĩ. Nɑ nŋu, inɛ í nɛ kpɑ̃ɑ ku ce mii jiidɑ si ɑjɔi kusĩmi.
13 Nɔ Jesu í sɔ̃ mɔkɔu í ni, tɛ ɑwɔɛ. Iyi í tɔɔ nɔ í bɑɑ dee dee bɛi ɑwɔ ɑkɑ̃u mɑ́.
14 Ŋɔi Fɑrisi ŋɑu ɑ̀ fitɑ ɑ̀ koo ɑ̀ wɑɑ busi njɛ bɛi ɑɑ ce ɑ kpɑò Jesu.
15 Ammɑ Jesu í mɑ̀ si ŋɑ nɔ í nɛ hɑi bɛ.
Jesui í jɛ woo ce icɛ iyi Ilɑɑɔ̃ í cicɑ
Wɑɑti iyi Jesu wɑ nɛ, zɑmɑɑ nlɑ nlɑ ɡɔ í tooɛ. Nɔ í jɔ̀ inɛ ŋɑ iyi ɑ̀ jɛ bɔ̃ɔ ŋɑ fei ɑ̀ bɑ iri.
16 Ammɑ í sɔ̃ ŋɑ í kɔnkɔn du ŋɑ í ni ɑ mɑɑ̀ sɔ̃ inɛ ɡɔ inɛ iyi nŋu í jɛ.
17 Í jɔ̀ ɑ̀ bɑ iri ku bɑ ide iyi wɑlii Ezɑi í fɔu ku kɔ̃, iyi í ni,
18 Ilɑɑɔ̃ í ni,
Woo ce icɛm iyi ǹ cicɑ wee.
Nŋui ǹ bi jiidɑ, siɛi inɔ didɔ̃m fei í yɑ wɑ.
An dɑɑ si Hundem,
Nɔ ku sisiɑ dimi fei dee dee ku jɛm.
19 Kɑɑ ce kɑkɔɔ do inɛ ɡɔ hee ku lɑ siɛ.
Bɛɛbɛ mɔi kɑɑ kosi inɛ ŋɑ ijɑ si inɔ ilu pɑi.
20 Kɑɑ tɑmbɔ ɑmɑ jĩi iyi í kɔmbɑ wɑ bi ku cɛ,
Nɔ kɑɑ kpɑ fitilɑ iyi inyɑ kumɑ́ɛ kù lɑ ,
Hee wɑɑti koo to si bii ɑ́ jɔ̀ dee dee ku jɛm ku kɑ̃miɑ inɛ fei,
21 nɔ kpɑ̃ɑ ku cɔi dimi fei kú wɑ siɛ.
Jesu wɑ kɔò ɑrɑɛ
(Cɔ Mɑɑku 3:22-30; Luku 11:14-23)
22 Si ɑnyii nŋu, ɑ̀ nɑɑ Jesu mɔkɔ ɡɔ wɑ iyi inɛi inɔɔko í jɔ̀ í fɛɛju nɔ í dekĩ. Nɔ Jesu í fɑɑbɑ inɛɛu, í jɔ̀ wɑ yɛ ilu nɔ wɑ fɔ ide.
23 Nɔ zɑmɑɑu fei í biti ɑ̀ wɑɑ ni, debɛi, ɑ́ jɛ tɔkui Dɑvidiu mbɛ.
24 Ammɑ iyi Fɑrisi ŋɑu ɑ̀ ɡbɔ ideu, ŋɔi ɑ̀ ni, mɔkɔu ihɛ̃ wɑ lele inɛi inɔɔko ŋɑi do ɡbuɡbɑ̃i Bɛɛlizebuu . ilɑɑlu nŋɑ.
25 Si bɛi Jesu í mɑ̀ lɑsɑbu nŋɑ, ŋɔi í sɔ̃ ŋɑ í ni, bommɑ iyi inɛɛ ŋɑ ɑ̀ wɑɑ jɑ ɑŋɑ duusɔ̃ɔ ɑ́ nɑ ku ɡbe nɡbɛ. Bɛɛbɛ mɔi ilu wɑlɑkɔ kpɑsɛ̃ ɡɔ iyi inɛɛ ŋɑ ɑ̀ wɑɑ jɑ ɑŋɑ duusɔ̃ɔ kɑɑ nɑ ku kpɛ.
26 Nɑ nŋu, bii Seetɑm wɑ lele ɑrɑɛ, wɑ ce iɡũ do ɑrɑɛi, bommɑɛ kɑɑ kpɛ.
27 Bii í jɛ do ɡbuɡbɑ̃i Bɛɛlizebuui ǹ wɑ n leleò inɛi inɔɔko ŋɑ, to, do ɡbuɡbɑ̃i yooi mɔcɔ nŋɛ ŋɑ mɔ ɑ̀ wɑɑ leleò ŋɑ. Debɛi ɑŋɑ tɑkɑ nŋɑ ɑɑ yɛ tɑɑle nŋɛ.
28 Ammɑ bii do ɡbuɡbɑ̃i Hundei Ilɑɑɔ̃i ǹ wɑ n leleò inɛi inɔɔko ŋɑu, nŋu bɛ wɑ nyisi iyi Ilɑɑɔ̃ í sinti ku jɛ bommɑɛ si ɑnini nŋɛ.
29 Bɛirei inɛ ɑ́ ce ku lɔ kpɑsɛ̃i inɛ iyi í nɛ ɡbuɡbɑ̃ ku coo ile bii kù jɛ í tɑko í dĩ ilu ɡbuɡbɑ̃u. Ammɑ bii í dũu ɑ́ yɔkɔ ku coo ile.
30 Inɛ iyi kù jɛ tom, mbɛɛm nii. Inɛ iyi kù wɑɑ bɑm ku tɔtɔɔ, wɑ fɑnɡɑɑɛi.
31 Nɑ ŋɔi í ce ǹ wɑ n sɔ̃ ŋɛ, Ilɑɑɔ̃ ɑ́ yɔkɔ ku kpɑ idei dulum do ɑrɑbu fei. Ammɑ inɛ iyi wɑ bu Hundei Ilɑɑɔ̃, kɑɑ bɑ ɑ kpɑ idei dulum dɛɛ pɑi.
32 Bii ɑmɑnɛ wɑ fɔ lɑɑlɔi Amɑi Amɑnɛ Ilɑɑɔ̃ ɑ́ yɔkɔ ku kpɑ idei dulum dɛɛ. Ammɑ inɛ iyi wɑ fɔ tɑɑlei Hundei Ilɑɑɔ̃ kɑɑ bɑ ɑ kpɑ idei dulum ndɛɛ hɑi nnyi hee do ɑlɑ fei.
Jĩi do isoɛ
(Cɔ Luku 6:43-45)
33 Jesu í sɔ̃ ŋɑ mɑ́ í ni, ɑ̀ yɑ mɑ̀ jĩii hɑi si isoɛ. Jĩi jiidɑ iso jiidɑi í yɑ so, ɑmmɑ jĩi lɑɑlɔ, iso lɑɑlɔi í yɑ so.
34 Iŋɛ inɛ buu ŋɑi bɛi njo wukuku. Iŋɛ inɛ lɑɑlɔ ŋɑ, bɛirei ɑɑ ce i fɔ ide jiidɑ ŋɑ. Mii iyi wɑ kɔ̃ si idɔɛ nŋui ɡɛlɛɛ í yɑ fɔ.
35 Inɛ jiidɑ ide jiidɑi í yɑ fɔ. Nɔ ide jiidɑu í yɑ nɑɑi hɑi si ide jiidɑ iyi wɑ sinɡɑ si idɔɛ. Bɛɛbɛ mɔi inɛ lɑɑlɔ ide lɑɑlɔi í yɑ fɔ. Nɔ ide lɑɑlɔu mɔ í yɑ nɑɑi hɑi si ide lɑɑlɔ iyi wɑ sinɡɑ si idɔɛ.
36 An sɔ̃ ŋɛ, ide nfe iyi inɛ ŋɑ ɑ̀ wɑɑ fɔ fei, Ilɑɑɔ̃ ɑ́ nɑ ku bee ŋɑ si ɑjɔi kiitiu,
37 domi hɑi si ideɛi Ilɑɑɔ̃ ɑ́ kiitiɛ, nɔ ku kpeɛ hɑi nɛ tɑɑle wɑlɑkɔ ilu tɑɑle.
Inɛ ŋɑ ɑ̀ ni Jesu ku ce mɑɑmɑɑke
(Cɔ Mɑɑku 8:11-12; Luku 11:29-32)
38 Ŋɔi woo kɔ inɛ ŋɑ si woodɑ do Fɑrisi ɡɔ ŋɑ ɑ̀ sɔ̃ Jesu ɑ̀ ni, Mɛɛtu, ɑ̀ bi i ce mɑɑmɑɑke ɡɔ iyi ɑ́ nyisi wɑ iyi Ilɑɑɔ̃i í bɛɛ wɑ.
39 Ammɑ Jesu í jɛ nŋɑ í ni, inɛ lɑɑlɔi nsɛi ŋɑ iyi ɑ kù wɑɑ leekĩ do Ilɑɑɔ̃ nŋu ɑkɑ̃, mɑɑmɑɑkei ɑ̀ yɑ mɑɑ bi, ɑmmɑ mɑɑmɑɑke ɡɔ kù wɛɛ iyi ɑɑ nyisi ŋɑ mɑ́ bii kù jɛ ti wɑlii Zonɑsi,
40 domi si bɛi Zonɑsi í ce dɑsɑ̃ mɛɛtɑ do idũ mɛɛtɑ si inɔi cɛ̃ɛ nlɑu, bɛɛbɛ mɔi Amɑi Amɑnɛ ɑ́ ce dɑsɑ̃ mɛɛtɑ do idũ mɛɛtɑ si bɑlɛ.
41 Si ɑjɔi kiitiu, inɛi Ninivu ŋɑ ɑɑ dede si inɛi nnyi ŋɑ ɑ yɛ tɑɑle nŋɑ, si nɑ iyi í jɔ̀ ɑ̀ kpɑɑsi idɔ nŋɑ nɑ wɑɑzoi Zonɑsi. Wee nsɛi inɛ iyi wɑ sɔ̃ ŋɛ ideu ihɛ̃ í re Zonɑsi.
42 Si ɑjɔi kiitiu, ilɑɑlu inɑɑbo iyi í nɑɑ hɑi ɑwɔ cɑnɡɑi kpɑ̃ɑi inunu ɑ́ dede si inɛi nnyi ŋɑ ku yɛ tɑɑle nŋɑ, si nɑ iyi í jɔ̀ hɑi jĩijĩi í dede í nɑɑ ku ɡbɔ idei bisii Sɑlomɔɔ, ilɑɑlu nlɑu. Nɔ wee nsɛi inɛ iyi wɑ sɔ̃ ŋɛ ideu ihɛ̃ í re Sɑlomɔɔ.
Kunyii inɛi inɔɔko wɑ mɑ
(Cɔ Luku 11:24-26)
43 Ŋɔi Jesu í kpɑ nŋɑ mɔndɑu ihɛ̃ í ni, bii inɛi inɔɔko í fitɑ si inɛ, í yɑ mɑɑ dɑbii si ɡbɑɑ ŋɑi ku mɑɑ dɛ bi ku sĩmi. Bii í kuɑ,
44 ŋɔi í yɑ ni, ɑn nyi inyɑ nwom hɑi bii ǹ fitɑ wɑi. Wɑɑti iyi í nyi wɑ nɔ í bɑ inɛɛu í yɛ bɛi ile nɡbɛ iyi ɑ̀ kpɑ̃ ɑ̀ teeseɛ sɑ̃ɑ sɑ̃ɑ,
45 ɑ́ koo ku dɛdɛ kpɑɑsi lɑɑlɔ ŋɑ iyi ɑ̀ roo wɑ mɑ́ bɛi ɑŋɑ mɛɛje, ɑ nɑ ɑ lɔ si inɛɛu ɑ mɑɑ wɑ bɛ. Wɑɑti bɛɛbɛ kuwɛɛi tɑkoi inɛɛu ɑ́ tiɑ bɑɑ ti ɑnkɑ̃ɑnyiɛ mɑ́. Mii iyi ɑ́ bɑ inɛ lɑɑlɔi nsɛi ŋɑ mbɛ.
Idei iyei Jesu do ifɔɛ ŋɑ
(Cɔ Mɑɑku 3:31-35; Luku 8:19-21)
46 Wɑɑti iyi Jesu wɑ bɑ zɑmɑɑu ide ku fɔ, ŋɔi iyeɛ do ifɔɛ ŋɑ ɑ̀ nɑɑ ɑ̀ leekĩ wɑduude, ɑ̀ wɑɑ bi ɑ bɑɑ ide ku fɔ.
47 Nɔ inɛ ɡɔ í nɑɑ í sɔ̃ Jesu í ni, iyeɛ do ifɔɛ ŋɑ wee, ɑ̀ wɑ wɑduude ɑ̀ wɑɑ bi ɑ bɑɛ ide ku fɔ.
48 Ammɑ Jesu í jɛɑ inɛɛu í ni, yooi í jɛ iyem, nɔ yoo ŋɑi ɑ̀ jɛ ifɔm ŋɑ.
49 Nɔ í tosi mɔcɔɛ ŋɑu ɑwɔ í ni, iŋɛi ì jɛ iyem do ifɔm ŋɑ.
50 Ntɔ ntɔ inɛ iyi wɑ ce idɔɔbii Bɑɑm iyi í wɑ lele, lɑfɛ̃ɛi í jɛ ifɔm wɑlɑ wecĩm wɑlɑ iyem.