6
Yesu ta imborro aigule potomŋana
(Mt 12:1-8; Mk 2:23-28)
1 Indeeŋe aigule potomŋana ta kizin Yuda tabe keten su pa i, na Yesu ziŋan naŋgaŋ kini tiwwa pa zaala ta ila pa wit lene. Mi naŋgaŋ kini tiwwa ma tila, mi tikewe ŋonon ma timbulmbuulu se naman be kulin ikam pokpok mi tikanan.
2 Mi tutu kan pakan tire zin, to tiwi zin. Tiso: “Ai, iŋgi sa aigule potomŋana tabe ketende su pa i. Kekewe wit ŋonon paso? Pa mbulu ta kembei na, tutu iŋgalsek pa.”
3 Yesu isu to ipekel kwon ma iso: “Sua ta iso pa mazwaana ta king Dabit ziŋan wal kini petel zin ma tiru zalan na, niom kapaata som?
4 Sua tana iso ta kembei: Mazwaana tana, Dabit ilela beeze ki Anutu, mi ikam narabu potomŋana ta tiurur la Anutu kereene uunu na. Narabu tana, ka ŋgalsekiŋana. Pa tutu iso zin patoronŋana kan men ta tirao be tikan. Mi som. Dabit ikam ma ikan, mi ikam pizin wal kini ma tikan tomini. Mi ka sua sa som.”
5 To Yesu iseeŋge sua kini ma iso: “Aigule potomŋana tabe ketende su pa i, na Tomtom Lutuunu ta imborro.”
Yesu iurpe tomtom nama kaamaŋana pa aigule potomŋana
(Mt 12:9-14; Mk 3:1-6)
6 Indeeŋe aigule potomŋana toro tabe keten su pa i na, Yesu ilela lupŋana muriini ta, mi ikamam sua ki Anutu pizin tomtom. Mi tomtom ta imbotmbot lela lupŋana tana. Ni namaana woono ikaama.
7 Mi zin ŋgarŋan ki tutu ziŋan zin tutu kan pakan tireudut Yesu, beso ni iurpe tomtom tina pa aigule potomŋana, tonabe iwe le uunu be tiŋgal mataana pa.
8 Tamen Yesu, ni ikam la ŋgar kizin kek. Tana iso pa tomtom nama kaamaŋana tina ma isombe: “Maŋga mi mender la iwal biibi matan.” To ni imaŋga ma imender.
9 Mi Yesu iwi zin ma iso: “Lak. Aŋwi yom. Mbulu pareiŋana ta ito kat aigule potomŋana ka tutu. Takam mbulu ambaiŋana, som mbulu sananŋana? Tu'uulu zin tomtom, som tapasaana zin?”
10 Mi mataana ikam zin iwal makiŋ, to iso pa tomtom tana. Iso: “Swooro nomom.” Beso iswooro namaana na, ambai.
11 Tabe zin tutu kan keten ibeleu kat mi tiparso pizin ma tiso: “Iŋgi kozo ko takam parei pini?”
Yesu ipeikat naŋgaŋ laamuru mi ru ma tiwe lene
(Mt 10:1-4; Mk 3:13-19)
12 Mbeŋ ta na, Yesu isala abal ta be isuŋ pa Anutu. Izuŋzuŋ ma ila berek,
13 to iboobo zin naŋgaŋ kini ma timar, mi ipeikat tomtom kizin laamuru mi ru, mi iur zin pa uraata be tiwe le ŋgoŋana.
14 Wal tina zan ta kembei: Simon (ni, Yesu ipaata zaana toro be Petrus) mi tiziini Andreas, Yems ma Yoan, Pilip, Batolomai,
15 Matai, Tomas, Yems ta Alpai lutuunu i, Simon (ni igabgaaba zin wal ta tisombe tikam malmal pa Rom mi tiziiri zin na),
16 Yudas ta Yems lutuunu, mi Yudas Iskariot ta kaimer iur Yesu ila ka koi bizin naman.
Yesu ikam sua pizin tomtom mi iurpe zin meteŋan
(Mk 3:7-12)
17 To Yesu ziŋan naŋgaŋ kini tisula ma timender su lele keteeneŋana. Lele tina, ina zin iwal biibi timar timbot. Zin wal ta titoto i na, ziŋan wal boozo kat ki Yudea, Yerusalem, mi zin sousou uunu kan ki Tiro mi Sidon tomini.
18 Zin timar be tileŋi, mibe iurpe zin pa mete kizin. Mi zin tau bubuŋana sananŋan tipasansaana zin na, ni izirziiri bubuŋan tana pizin.
19 Mi zin iwal biibi tana tiliu i ma titomtoombo be titeegi men tau. Paso, mburaana biibi iyotyooto pini, mi ikamam ma tomtom boozomen nin ambai mini.
Zin wal tabe menmeen zin
(Mt 5:1-12)
20 Yesu mataana ila kizin naŋgaŋ kini, mi iso ta kembei:
“Niom wal ta leyom koroŋ somŋoyom na, leleyom ambai pa kampeŋana ki Anutu ta imbotmbot se tiom.
Pa iŋgi kombot lela peeze ki Anutu kek.
21 Mi niom ta koozi petel yom i, na leleyom ambai, pa kampeŋana ki Anutu ta imbotmbot se tiom.
Pa ni ko ikam koyom kini mi karao kat.
Mi niom ta koozi leleyom ipata mi kataŋtaŋ i, na leleyom ambai pa kampeŋana ki Anutu ta imbotmbot se tiom.
Pa niom ko leleyom ambai kat mi keseeŋge.
22 “Mi niom ta so kototo Tomtom Lutuunu, mi ikam ma tomtom tiur koi piom, mi tiziiri yom pa lupŋana kizin, mi tipiri sua repiiliŋana piom, mi tipasaana zoyom ma tire yom kembei wal sananŋoyom kat, na leleyom ambai pa kampeŋana ki Anutu ta imbotmbot se tiom.
23 Leleyom ambai mi kululu yom raama menmeen yom biibi. Pa kadoono tiom biibi, ta izza yom ta saamba a. Kere. Mbulu tana popoŋana som. Muŋgu tumbun bizin tomini, tikamam mbulu raraate men pa Anutu kwoono bizin.
Zin wal tabe lelen ipata
24 “Aiss, niom ta koozi leyom koroŋ boozo ma karao kat, na ra, tembel yom kek.
Pa koroŋ tiom ambaiŋana ta kakam pataaŋa kek.
25 Mi niom ta koozi karao kat pa koyom kini, na ra, tembel yom kek.
Pa niom ko petel yom ma kombot ŋoobo.
Mi niom ta koozi leleyom ambai kat mi kezeŋzeeŋge, na ra, tembel yom kek.
Pa niom ko leleyom ipata, mi kataŋ ma keyeryer.
26 “Mi niom ta wal boozomen tiwidit uruyom na, tembel yom kek. Pa muŋgu zin wal ta tipakamkaam ma tiso sorok be zin tiwe Anutu kwoono bizin na, tumbuyom bizin tipakurkur zin ta kembena.
Tuur lelende pa kanda koi bizin
(Mt 5:38-48)
27 “Niom ta keleŋleŋ yo i, nio aŋso piom ta kembei: Kuur leleyom pa koyom koi bizin, mi kakamam mbulu ambaiŋana men pizin wal ta tiurur koi piom.
28 Zin wal ta so tiwirri sua sananŋana piom na, kuzuŋzuŋ Merere be ikampe zin. Mi zin tomtom ta so tikamam mbulu sananŋana piom na, kuzuŋzuŋ pizin.
29 Sombe tomtom sa ipeeze poŋom, na pekel namaana pepe. Tooru mi ipeeze pakaana tomini. Mi sombe tomtom sa ikam mburu ku kor kana, na kam meleebe kana ma ila pini tomini. Ruutu pepe.
30 Zin tomtom ta sombe tisuŋu pa len koroŋ, na kam pizin. Mi sombe tomtom sa ikam koroŋ ku sa, na so pini be ipimiili pepe.
31 Mbulu ta niom leleyom be zin wal tikam piom, na niom kupumuuŋgu pizin.
32 “Niom sombe kuurur leleyom pizin wal ta lelen piom men, na asiŋ ko ipakur yom? Som. Pa zin wal sananŋan tikamam ta kembena tomini.
33 Mi sombe kakampe zin wal ta tikampe yom men, na asiŋ ko ipakur yom? Som. Pa ina, zin wal sananŋan tikamam ta kembena tomini.
34 Mi niom sombe kakamam koroŋ tiom ilala pizin tomtom ta niom kuute zin tirao be tipekel, na asiŋ ko ipakur yom? Som. Pa ina, zin wal sananŋan tikamam ta kembena tomini. Pa bela tiute kembei zin ko tikam len pekelŋana ta ikot kat koroŋ kizin, tona tiyok pizin tomtom be tikam koroŋ kizin.
35 Tamen niom na, kuur leleyom pa koyom koi bizin, mi kakampe zin. Kakam koroŋ pizin raama leleyom. Mi kuur motoyom pa leyom pekelŋana sa pepe. Naso kakam mbulu ki Tomoyom Anutu kor kana, mi ni ikam leyom kadoono biibi. Pa zin wal sananŋan mi zin wal ta matan mbeleele pa kampeŋana kini na, ni ikampewe zin men.
36 Tana leleyom izanzaana pizin tomtom, mi ku'uluulu zin kembei Tomoyom Anutu ikamam.
Tere waende bizin kembei wal sananŋan pepe
(Mt 7:1-6)
37 “Kere waeyom bizin mi loŋa koso zin sananŋan pepe. Kokena Anutu ire yom tomini kembei wal sananŋoyom. Mi kaŋgal waeyom bizin matan pepe. Kokena niom tomini, Anutu iŋgal motoyom. Tana kumuŋai waeyom bizin, mi kezem ŋgar pa sanaana kizin. Naso Anutu imuŋai yom tomini mi ireege sanaana tiom.
38 “Ku'uluulu zin tomtom. Naso kendeeŋe leyom ulaaŋa pakan tomini. Pa mbulu mi koroŋ ambaimbaiŋan ta so kakam pizin tomtom, inako kere ka pekelŋana ta ilip ma ilip kat. Pa mbulu mi koroŋ ta so kakam pizin tomtom, ta ko imiili piom.”
39 Yesu ikam sua tooroŋana taiŋgi pizin tomini. Iso: “Parei? Sombe tomtom mata pisŋana tasa imuuŋgu mi iso waene toro ta mata pisŋana i pa zaala, ko ziru titop sula naala som? Som. Ko titop.
40 Mi naŋgaŋ ta buri ikamam ŋgar i, ko irao be ilip pa kolman ta ipaute i? Som. Tamen naŋgaŋ tana, sombe ikam kat ŋgar, inako iwe kembei ta kolman ta ipaute i na.
41-42 “Re. Ke pakaana biibi ta imbot la motom na, yamaana som? Kena parei ta loŋa kwom la pa ke tipiini ri ta imbot la toŋmatiziŋ ku mataana na, mi su ma so pini: ‘A barau, ke tipiini ri ta imbot la motom na, nio aŋsombe aŋuulu u mi aŋpai ma isu lene.’ Ina nu kam pakaamŋana! Pai nu ku ta biibi na ma isu muŋgu. Naso re kat tipiini ta imbot la toŋmatiziŋ ku tana mataana na, mi irao pai ma isu lene.
Ke ŋonoono ta iswe ke pareiŋana
(Mt 7:16-18, 12:33-35)
43 “Ke ambaiŋana ko irao ipiyooto ŋonoono sananŋana sa na som. Mi ke sananŋana ta kembena. Ko irao ipiyooto ŋonoono ambaiŋana sa na som.
44 Tana iti tere la pa ke ŋonoono, tona tikilaala. Ke ambaiŋana, som sananŋana. Parei, ko worwooro matanmatanŋana ipiyooto kanda ŋonoono ambaiŋana sa be teke? Som.
45 Ina raraate men pizin tomtom. Wal ambaimbaiŋan na, tipiyotyooto mbulu ambaimbaiŋan ta imbotmbot la lelen na. Mi wal sananŋan na, tipiyotyooto mbulu sananŋan ta imbotmbot la lelen na. Pa ŋgar ta lelende bok pa, ta iwedet pa kwondo.
Tomtom ru tipo ruumu
(Mt 7:24-27)
46 “Parei ta niom kawatwaata yo be Merere, Merere, tamen kototo sua tio som?
47 Tomtom ta so imar tio mi ileŋleŋ la sua tio mi itoto na, tomtom tina, ni pareiŋana? Ko aŋso yom pini.
48 Ni kembei tomtom ta iso ipo ruumu, mi ikel kitiimbi muriini ma isula kat ta raŋ na. Beso yaŋ mosoolo isu ma wo ipet mi itok ruumu tana, na irao imuzu na som. Paso, tomtom tana, ni ipo ruumu mbolŋana kat.
49 Tamen tomtom ta ni ileŋleŋ sorok kalŋoŋ, mi itoto som, ni kembei tomtom ta ipo ruumu pa ke kaskas, mi iur sorok su toono. Tabe indeeŋe yaŋ biibi ma wo ipet, to loŋa men mi ruumu tana borok su lene, mi ka mburu ta boozomen porokporok ma imap.”