17
1 Ni ka yaꞌa Pablo jiin chaa kuaꞌan jiin da ñuu Anfípolis, ni ka yaꞌa da ñuu Apolonia, ti sa ni jakoyo da ñuu Tesalónica. Suni iyo ɨɨn veñuꞌun ni ka nchañuꞌun yɨvɨ Israel yukan.
2 Ni kɨvɨ Pablo yukan, chi siaꞌan ni saꞌa da taka ñuu nuu ni jaꞌan da. Uni sábado ni jaꞌan da yukan, ti ni ka skuaꞌa da jnuꞌun Yandios jiin yɨvɨ un. Nu ni kaꞌan da un, ti ni kachi kaji da jnuꞌun Yandios.
3 Ni kachi da nuu yɨvɨ un:
―Jnuꞌun Yandios kaꞌan ja kondoꞌo Cristo ti kuū ya, ti nandoto tuku ya nuu ñujiꞌi un. Ti kaꞌan ri ja Jesús kuu Cristo, chi Yandios ni taji ya ja taꞌu ya jniñu ñaꞌnu ―ni kachi Pablo.
4 Yukan ti tɨjnɨ yɨvɨ Israel un, ni ka kejaꞌa ka kandixia Jesús, ti ni ka kejnaꞌan ini i jiin Pablo jiin Silas. Ti suni kaꞌiin yɨvɨ griego ja undi nuu ni ka kiꞌin jnuꞌun yɨvɨ Israel. Suni kuaꞌa yɨvɨ un ni ka kandixia Jesús. Suni ni kaꞌiin tɨjnɨ ñasɨꞌɨ ka nchañuꞌun ndaa Yandios. Ka jaꞌan xaan ña veñuꞌun chaa Israel, ti ka saꞌa ña nava iyo jnuꞌun chaa Israel. Yukan kuu ja ka jaꞌa yɨvɨ un ja yɨñuꞌun ña naa ña. Suni ni ka kandixia ñaꞌan un Jesús, ti ni ka kuu kuaꞌa ñaꞌan un naa ña.
5 Ti suni tɨjnɨ yɨvɨ Israel kaꞌiin un, tu ni ka kandixia. Ni ka kuu kuasun ini, ti ni ka kaꞌan jiin sava chaa kuxi ja ka ndoꞌo kueꞌe ini ka yaku ichi un. Yukan ti ni ka kejaꞌa ka kanajiin koꞌo da, ti yachi xaan ni ka kututu yɨvɨ ñuu un. Ti ni ka skaꞌan yɨvɨ un. Yukan kuankoyo da veꞌe Jasón, ni ka kɨvɨ da ka nanduku da Pablo jiin Silas, ja na keniꞌin da chaa ti kinchaka da nuu yɨvɨ un.
6 Tu ni ka niꞌin da Pablo jiin Silas. Yukan kuu ja ni ka ñuꞌun da Jasón jiin uu ga chaa ka kandixia Jesús un, ti ni ka chakuachi da yukan:
―Chakoyo tɨjnɨ chaa ɨnga ñuu yo jaꞌa ja ni ka skaꞌan da yɨvɨ taka ñuu nuu ni ka jaꞌan da.
7 Ti Jasón jaꞌa ni skɨvɨ da chaa un veꞌe da. Tu ka jandatu da jniñu taꞌu César, chaa taꞌu jniñu ñuu Roma. Ka kaꞌan da ja iyo ɨnga chaa taꞌu jniñu nɨ ñuyɨvɨ. Ti chaa un kuu Jesús ―siaꞌan ni ka kachi da nuu chaa ka kuñaꞌnu un.
8 Nu ni ka jinisoꞌo da jnuꞌun un, tendɨꞌɨ chaa ka kuñaꞌnu jiin yɨvɨ un, ni ka kuɨtɨ xaan ini, ti ni ka kejaꞌa ka kanajiin.
9 Yukan ti chaa ka kuñaꞌnu un ni ka jikan da multa nuu Jasón jiin da naa da, ja na kekoyo Pablo jiin Silas kiꞌin da ɨnga ñuu, ti sa ni ketaꞌu Jasón jiin chaa un naa da.
Kande Pablo jiin Silas ñuu Berea
10 Yukan ti yɨvɨ ka kandixia ñuu Tesalónica ni ka taji da Pablo jiin Silas kuankoyo da ñuu Berea. Jakuaa ni ka kee da kuaꞌan da. Ni jakoyo da yukan, ti ni ka kɨvɨ da veñuꞌun nuu ka nchañuꞌun yɨvɨ Israel.
11 Vaꞌa ga ini yɨvɨ Israel kanchuku ñuu Berea, chi tu ni ka saꞌa nanu ni ka saꞌa yɨvɨ Israel kanchuku ñuu Tesalónica. Yɨvɨ Berea un ni ka kuni kunshoꞌo jnuꞌun Yandios. Taka kɨvɨ ni ka skuaꞌa vaꞌa jnuꞌun Yandios, ti ka nanduku da nuu tutu Yandios nu jandaa kuu jnuꞌun kaꞌan Pablo.
12 Yukan ti kuaꞌa yɨvɨ un, ni ka kandixia jnuꞌun Jesús. Suni ni ka kandixia yɨvɨ griego. Kuaꞌa yɨvɨ kuu kandixia un, kuu yɨvɨ ka un kuñaꞌnu. Kuu ñasɨꞌɨ kuu chaa.
13 Yukan ti ni jaa jnuꞌun nuu yɨvɨ ñuu Tesalónica, ti ka jinisoꞌo yɨvɨ Israel kanchuku yukan ja suni kaꞌan Pablo jnuꞌun Yandios ñuu Berea. Kuankoyo da yukan ti ni kejaꞌa ka skaꞌan da yɨvɨ ñuu un, ti ni ka kejaꞌa yɨvɨ Berea un ka ndoꞌo ini.
14 Yukan ti yɨvɨ ka kandixia un ni ka taji ni da Pablo kuaꞌan da ichi yuꞌu mar un, ko Silas jiin Timoteo ni ka kendo da tɨꞌlɨ ga ñuu Berea yukan.
15 Suni tɨjnɨ chaa ka kandixia un kuankoyo da jiin Pablo, ti kuankoyo da jiin da undi ñuu Berea ja na kasjnuꞌun da nuu Silas jiin Timoteo ja na kinkoyo yachi da nuu kande Pablo. Yukan ti ni ka nandeokuñɨ chaa un undi ñuu Berea.
Kande Pablo ñuu Atenas
16 Ndatu Pablo, Silas jiin Timoteo ñuu Atenas. Nɨ ndatu da, ti ni jini da ja ka iyo kuaꞌa santu ni ka saꞌa yɨvɨ yukan ti ka nchañuꞌun i, ti ni kukuiꞌya ini da.
17 Yukan kuu ja ni kaꞌan kuaꞌa da jiin tendɨꞌɨ yɨvɨ un. Ni kaꞌan da jiin yɨvɨ Israel ini veñuꞌun nuu ka nchañuꞌun. Suni ni kaꞌan da jiin yɨvɨ ɨnga nación ja ka nchañuꞌun da Yandios. Suni taka kɨvɨ ni kaꞌan da nuu yɨvɨ kaꞌiin nuu yaꞌu.
18 Yukan ti ni ka kaꞌan yɨvɨ un jiin Pablo. Tɨjnɨ yɨvɨ un ka skuaꞌa jnuꞌun epicúreo, suni tɨjnɨ ka skuaꞌa jnuꞌun estoico. Ni kaꞌan Pablo nuu yɨvɨ un, ti yɨvɨ un ni ka kejaꞌa ka kaꞌan:
―¡Naa jnuꞌun kaꞌan chaa jaꞌa ja kaꞌan xaan da, ko sɨɨn xaan jnuꞌun kaꞌan da! ―ni ka kachi yɨvɨ un.
Sava yɨvɨ un ka kaꞌan:
―Kaꞌan da ja iyo ɨnga Yandios ―ni ka kachi.
Siaꞌan ni ka kaꞌan yɨvɨ un, chi ni kaꞌan Pablo jnuꞌun Jesús, ti suni ni kachi da ja ka nandoto tuku ndɨyɨ.
19 Ni ka jnɨ yɨvɨ un Pablo, ti kuankoyo jiin da nuu yuku nani Areópago. Yukan ka ndututu chaa ka kuñaꞌnu ñuu Atenas ka ndajnuꞌun da. Yukan ti ka kachi da nuu Pablo:
―Kani na jnuꞌun kuu jnuꞌun xnaꞌan ra nuu yɨvɨ jaꞌa,
20 chi sɨɨn xaan kaꞌan ra. Tu jaꞌi kunsoꞌo ri naa ri na jnuꞌun kaꞌan ra. Ka kuni ri naa ri na jnuꞌun kuu ―ni ka kachi da.
21 Tendɨꞌɨ yɨvɨ ñuu Atenas ka kuni kaꞌan taka jnuꞌun jaa un. Suni ka kuni kunsoꞌo taka jnuꞌun jaa un, chi siaꞌan kanda. Tukaa iyo ɨnga jniñu ka saꞌa. Suni siaꞌan saꞌa yɨvɨ ñuu un, ti suni siaꞌan saꞌa ɨnga yɨvɨ chakoyo ñuu un.
22 Yukan ti ni jakuɨñɨ Pablo maꞌñu nuu ni ka ndututu chaa ka kuñaꞌnu nuu yuku Areópago yukan, ti ni kejaꞌa kaꞌa da nuu chaa Atenas:
―Tendɨꞌɨ niꞌin, chaa ka kuñaꞌnu naa ni, jini na ja ka nchañuꞌun nɨ ini ni kuaꞌa santu.
23 Ni jikonuu na ñuu ni, ti ni jini na taka santu ja ni ka saꞌa, ti ka nchañuꞌun ni. Suni ni jini na ɨɨn nuu kuncha ɨɨn santu, ko tundo kancha. Ɨɨn letra jika altar un ja kaꞌan: “Tu ka jini ri Yandios un.” Ka nchañuꞌun ni un, ko tu chaku ini ni. Vijna na kachi na nuu ni nava kuu ―ni kachi Pablo.
Siin Pablo kaꞌan da:
24 ―Yukan kuu Yandios ja ni saꞌa ñuyɨvɨ jiin taka ja iyo ñuyɨvɨ. Ni taꞌu ya jniñu andɨvɨ, ti suni ni taꞌu ya jniñu ñuyɨvɨ jaꞌa, ko tu nandɨꞌɨ ya ɨɨn veꞌe ja saꞌa yɨvɨ ja kuncha ya, nanu ka saꞌa yɨvɨ ja kuu santu.
25 Tu nandɨꞌɨ ya ja chindee yɨvɨ ya, chi tundo kumani nuu ya. Maa ya jaꞌa tendɨꞌɨ ja iyo. Maa ya saꞌa ja ka chaku yo, ti jaan tachi yo.
26 Ɨɨn ni yɨvɨ ni saꞌa Yandios undi nuu. Yukan ti ni ka nduu kuaꞌa yɨvɨ, ti ni saꞌa ya ja na kuchaku yɨvɨ nɨ ñuyɨvɨ. Ni kachi Yandios nasa naꞌan kuchaku ɨɨn ɨɨn yɨvɨ, ti ni kachi ya nanu kunchuku yɨvɨ.
27 Siaꞌan ni saꞌa Yandios nava na kachi yɨvɨ: “¿Ndoo ni kuu siaꞌan? Ti siaꞌan sa na nanduku yɨvɨ Yandios, ko tu yɨɨ naniꞌin yɨvɨ ya.”
28 Ni saꞌa ya ja chaku yo. Ni saꞌa ya ja jikonuu yo, ti saꞌa yo taka jniñu. Suni siaꞌan ni ka kaꞌan tɨjnɨ chaa tuꞌva ñuu ni undi najanaꞌan na ni ka kaꞌan da: “Yandios ni saꞌa yoꞌo.”
29 Yukan kuu ja tu vaꞌa ka ndoꞌo ini ni ja kaa Yandios nanu ka ndoꞌo ini yɨvɨ. Ni ka saꞌa i santu nava ni ka ndoꞌo ini i, ansu Yandios kuu ja ni ka saꞌa yɨvɨ jiin oro, ni ja ni ka saꞌa jiin plata, ni ja ni ka saꞌa jiin yuu. Tu vaꞌa ja ni ka ndoꞌo ini ni ja siaꞌan kaa Yandios, chi maa ya ni saꞌa yoꞌo.
30 Undi najanaꞌan tu ni ka jini yɨvɨ jniñu ka saꞌa i. Tundo ni saꞌa Yandios jiin yɨvɨ un, ko vijna ti ni kuni ya ja tendɨꞌɨ yɨvɨ na nakani ini i nuu kuachi i.
31 Kuni ya ja na kuu siaꞌan, chi ni kachi ya ja na koo ɨɨn kɨvɨ na xndichi ya tendɨꞌɨ yɨvɨ, chi ni jaꞌa ya jniñu nuu ɨɨn chaa ja na ndeꞌe da nu ni saꞌa vaꞌa yɨvɨ, xi ni saꞌa kueꞌe i, ti chaa un kaꞌan da mani jandaa. Ti ni naxndoto ya chaa un nuu kaꞌiin ndɨyɨ un ja nakuni yo na kaa chaa xndichi nuu yɨvɨ un ―siaꞌan ni kachi Pablo.
32 Nu ni ka jinisoꞌo ja ni kaꞌan Pablo ja nandoto tuku ndɨyɨ, sava da ni ka kuu ichi ini, ti sava da ni ka kachi:
―Ɨnga jinu sa na kunsoꞌo ri naa ri nasa nandoto tuku ndɨyɨ ―ni ka kachi da.
33 Yukan ni kee Pablo nuu kaꞌiin da un, ti kuaꞌan da.
34 Tɨjnɨ yɨvɨ un ni ka najnaꞌan jiin Pablo, ti ni ka kandixia. Ɨɨn chaa un ni nani Dionisio. Suni ni kuu da ɨɨn chaa kuñaꞌnu ñuu un. Ɨɨn ñasɨꞌɨ un ni nani Dámaris. Suni siaꞌan ni ka kandixia uu ga yɨvɨ un.
Kande Pablo ñuu Corinto