Ko Te Rongopai ki te Ritenga a
MĀKA
Kupu Whakataki
I tīmata Te Rongopai ki te rite­nga a Māka mā te kōrero, ko ēnei “te Rongopai mō Īhu Karaiti, te Tama a te Atua.” E whaka­atu ana he tangata puku­mahi a Īhu me te whi­whi mana. Ka kitea tōna mana i roto i āna tohu­tohu, tōna taka­hi­tanga i ngā rēwera, me tōna muru­nga hara o te tangata. Ka kōrero a Īhu mōna anō ko ia te Tama a te Tangata, i haere mai nei ki te hōmai i tōna ake oranga kia wete­kina ai ngā hara o te tangata.
Ka whaka­ara­hia e Māka te kōrero mō Īhu e pono ana, me te hau­ora, me te hāngai tonu ki ngā mahi a Īhu kaua ake ki āna kupu me āna whaka­ako­ranga hoki. I muri mai i te kupu poto whaka­taki mō Hoani Kai­iri­iri me te iri­iri me te whaka­mā­tau­tau o Īhu, tere hopu­kina ake e te kai­tuhi te minita­tanga whaka­ora­nga tinana me te whaka­ako hoki a Īhu. Puta ake te wā, ka nui te mōhio ake o ngā ākonga a Īhu ki a ia, heoi ka puku­riri ake hoki ngā hoa whawhai ki a ia. Ko ngā wāhanga whaka­kati e whaka­tau ana mō te wiki whaka­mutu­nga o Īhu i runga i te whenua, ina rā mō tōna rīpeka­tanga me te aranga.
Rāpopoto o ngā Take
Te tīmatanga o te Rongopai 1.1-13
Te minitatanga-ā-iwi o Īhu i Kariri 1.14–9.50
Mai i Kariri ki Hiruhārama 10.1-52
Te wiki whakamutunga i roto tata atu hoki ki Hiruhārama 11.1–15.47
Te aranga o Īhu 16.1-8
Ngā putanga ake me te kakenga o te Ariki i ara 16.9-20
1
Te Kauwhautanga o Hoani Kaiiriiri
(Matiu 3.1-12; Ruka 3.1-18; Hoani 1.19-28)
Ko te tīma­tanga o te rongo­pai o Īhu Karaiti, o te Tama a te Atua. Ko te mea ia i tuhi­tuhia i roto i tā Ihāia poro­piti:
“Nā, ka tonoa e ahau tāku karere i mua i tōu aro­aro,
māna e whaka­pai tōu ara i mua i a koe.
He reo nō tētahi i te koraha e karanga ana,
‘Whaka­paia te hua­rahi o te Ariki,
whaka­tikaia ōna ara.’ ”
I haere mai a Hoani, ka iri­iri i te koraha, ka kauwhau i te iri­iri rīpe­netā hei muru­nga hara. Nā, ka haere ki a ia te whenua katoa o Hūria, me ngā tāngata o Hiruhārama, ā, iri­iria katoa­tia ana e ia ki te awa ki Horano, me te whāki anō i ō rātou hara.
Nā, ko te kākahu o Hoani he huru­huru kāmera, he hiako hoki te whī­tiki o tōna hope; ko tāna kai he mā­whiti­whiti he honi koraha. Ā, i kauwhau ia, i mea, “Tēnei te haere mai nei i muri i ahau tētahi he kaha rawa ake i ahau, e kore ahau e tau ki te piko iho wewete ai i te here o ōna hū. Ko ahau nei, he iri­iri tāku i a koutou ki te wai; māna ia koutou e iri­iri ki te Wairua Tapu.”
Te Iriiritanga o Īhu me te Whakamātautau o Īhu
(Matiu 3.13–4.11; Ruka 3.21-22; 4.1-13)
Ā, i aua rā ka haere mai a Īhu i Nahareta o Kariri, ka iri­iria e Hoani ki Horano. 10 Ā, i taua wā anō i a ia e haere ake ana i te wai, ka kite ia i ngā rangi e wāhia ana kia tu­whera, me te Wairua, ānō he kūkupa, e heke iho ana ki a ia. 11 Ā, ka puta mai he reo nō te rangi, e mea ana, “Ko koe tāku Tama i aroha ai, tāku i āhua­reka ai.”
12 Ā, i reira pū anō ka tonoa ia e te Wairua ki te koraha. 13 Ā, e whā tekau ōna rā i reira i te koraha e whaka­mā­tau­tau­ria ana e Hātana; i roto ia i ngā kararehe mohoao; ko ngā ana­hera hoki ki te mahi mea māna.
Ka Karangatia e Īhu ētahi Kahao Ika Tokowhā
(Matiu 4.12-22; Ruka 4.14-15; 5.1-11)
14 Nā, i muri i a Hoani i tukua ai ki te here­here, ka haere a Īhu ki Kariri, ka kauwhau i te rongo­pai o te Atua, 15 ka mea, “Kua rite tēnei te wā, kua tata hoki te ranga­tira­tanga o te Atua; rīpe­netā, whaka­pono­hia te rongo­pai.”
16 Nā, i a ia e haere ana i te taha o te moana o Kariri, ka kite i a Haimona rāua ko tōna teina, ko Anaru, e maka ana i te kupe­nga ki te moana, he kaihao ika hoki rāua. 17 Nā, ka mea a Īhu ki a rāua, “Haere mai i muri i ahau, ā, māku kōrua e mea hei kaihao tāngata.” 18 Ā, mahue tonu ake i a rāua, ngā kupe­nga, aru ana i a ia.
19 Ā, haere tata atu ana i reira, ka kite ia i a Hēmi, tama a Heperi, rāua ko tōna teina ko Hoani, i te kai­puke anō rāua, e tā ana i ngā kore­nga o ā rātou kupe­nga. 20 Nā, karanga tonu atu ia i a rāua; ā, mahue ake i a rāua tō rāua matua a Heperi i te kai­puke me ngā kai­mahi, ā, haere ana i muri i a ia.
He Tāne, he Wairua Poke Tōna
(Ruka 4.31-37)
21 Ā, ka tomo rātou ki Kaperenauma; nā, haere tonu ia i te hāpati ki te whare kara­kia, ka whaka­ako. 22 Ā, mīharo ana rātou ki tāna ako, i rite hoki tāna ako i a rātou ki tā te tangata whai mana, kīhai i rite ki tā ngā kara­ipi.
23 Nā, i tō rātou whare kara­kia tētahi tangata, he wairua poke tōna; ā, ka karanga ia, 24 ka mea, “Kāti rā, he aha tā mātou ki a koe, e Īhu o Nahareta? Kua tae mai rānei koe ki te whaka­ngaro i a mātou? E mātau ana ahau ko wai koe, ko te Mea Tapu a te Atua.”
25 Ā, ka riri a Īhu ki a ia, ka mea, “Kāti te kōrero, puta mai i roto i a ia!”
26 Nā, ka hae­hae te wairua kino i a ia, nui atu hoki tōna reo ki te karanga, ā, puta ana mai i roto i a ia. 27 Ā, mīharo noa rātou katoa, uiui ana ki a rātou anō, mea ana, “He aha tēnei? He aha tēnei ako hou? Mana tonu tāna nei tono i ngā wairua poke, ā, rongo rawa ki a ia.”
28 Nā, pakū tonu atu tōna rongo ki ngā wāhi katoa e tata ana ki Kariri.
Ka Whakaoratia e Īhu te Tini Tāngata
(Matiu 8.14-17; Ruka 4.38-41)
29 Nā, i reira tonu, i tō rātou pu­tanga mai i te whare kara­kia, tomo tonu atu rātou ko Hēmi, ko Hoani, ki te whare o Haimona rāua, ko Anaru. 30 Nā, i te takoto te hunga­wai wahine o Haimona, he kirikā, ā, kōrero­tia tonu­tia atu ia e rātou ki a ia. 31 Heoi, i tōna taenga atu, ka mau ki tōna ringa, whaka­ara­hia ana ia; mutu tonu ake tōna kirikā, ka tahuri ki te taka mea mā rātou.
32 Nā, i te ahi­ahi, i te toene­tanga o te rā, ka mauria mai ki a ia ngā tūroro katoa, me te hunga e nohoia ana e ngā rēwera. 33 Ā, hui­hui katoa ana te pā ki te kūwaha. 34 He toko­maha te hunga e ngaua ana e te tini o ngā mate i whaka­ora­ngia e ia, he maha hoki ngā rēwera i peia; ā, kīhai i tukua e ia ngā rēwera kia kōrero, nō te mea i mātau rātou ki a ia.
Ka Kauhau a Īhu i Kariri
(Ruka 4.42-44)
35 Nā, i te atatū, i mua noa atu o te awa­tea, ka ara ia, ka puta ki waho, ka haere ki te wāhi koraha, ki reira īnoi ai. 36 Nā, ka whai a Haimona rātou ko ōna hoa i a ia. 37 Ā, ka kitea ia, ka mea ki a ia, “E rapu ana ngā tāngata katoa i a koe.”
38 Kātahi ia ka mea ki a rātou, “Tātou ka haere he wāhi kē ki ngā kāinga tata, ki reira ahau kauwhau ai. Ko tāku hoki tērā i haere mai ai.”
39 Nā, ka tomo ia ki roto i ō rātou whare kara­kia puta noa i Kariri, ka kauwhau, ka pei hoki i ngā rēwera ki waho.
Ka Whakaoratia e Īhu tētahi Tāne
(Matiu 8.1-4; Ruka 5.12-16)
40 Ā, ka haere mai ki a ia tētahi repera, ka īnoi ki a ia, tuku rawa ngā turi ki a ia, ka mea, “Ki te pai koe, e taea ahau e koe te mea kia mā.”
41 Nā, ka aroha a Īhu, ka totoro tōna ringa, ka pā ki a ia, ka mea ki a ia, “E pai ana ahau; kia mā koe.” 42 Ā, puaki kau tōna reo, kua kore tōna repera, nā, kua mā. 43 Nā, ka whaka­tūpato ia ki a ia, ā, tonoa tonu­tia atu, 44 ka mea atu hoki ki a ia, “Kei kōrero­tia tētahi mea ki te tangata; engari haere, kia kite te tohu­nga i a koe, ā, mauria atu mō tōu whaka­mā­kanga ngā mea i whaka­ritea e Mohi, hei mea whaka­atu ki a rātou.”
45 Heoi, i tōna pu­tanga atu, ka anga ki te kōrero nui haere, ka whaka­pua­kina taua mea, ā, kīhai a Īhu i āhei te haere nui ki te pā i muri iho. Engari i noho ia i waho i ngā wāhi koraha; ā, haere ana mai rātou ki a ia i ngā wāhi katoa.