लूकाल रासतद बेसता कबुर
इद पुस्तकते बाताङ पोल्‍लोङ दोर्किह्‌ताङ?
डाक्टर लूकाल इद पुस्तकतुन रासतोग़. येसु देवुळदीपते मल्स अतापया वेग़ लूकाल पोलुना संगे कलियिसि वेल्‍लाङे वर्साङ येसुना सेवा कीतोग़. येसु डोलिसि जीवा अरतस्के बेचोको वर्साना पया इद पुस्तकतुन रासतोग़. अस्के तियुपिलु पेदिरतोग़ ओर्वोग़ युनानि जाततोग़ मुक्याल मतोग़. ओग़ु येसुना लोप्पाडा सेतेमतुन पुनदना इनजोरे लूकाल ओनेनाह्‌क इद पुस्तकतुन रासतोग़. लूकाल रासतद पुस्तक सिरप पीटो आयो. मति येसु निटम मन्कल मारियिस वातोग़ इनजोर लूकाल इगा तोहतलाह आतोग़. इद पुस्तक रासतापया बळयिराङ कबस्कना पुस्तक ओसो रासतोग़.
लूकाल इगा इद्रम तोहतलाह आतोग़ इतेके, देवुळि लोकुरिन जीवा कीता, नना ओर्वोग़ पिसिह केवान मियगा लोहतकन इनजि वेल्‍लाङे पीळिना मुने वेहच मता. अदिनेनाह्‌क देवुळता मग़ि येसु लोकुरिन पिसिह केवाल आसि, इद दुनियाते वातोग़. ओसो देवुळि सबेटोरिन बराबर जीवा कीस्ता. बोरिन इद दुनियातोर पोहचीतप लेह्‌का ऊळिह्‌तोर, दुस्राङ जातिनोर, आस्कु, इद्रमतोरिह्‌क वने येसुसामि देवुळता गूनम तोहतोग़. बेचानाह मीटु लोकुरा नडुम बेरोरोम इनजोर कदरतुन पर्ह्‌किह्‌निर, अचानाह देवुळता पिसमुळतुन दोर्किह कीया पग़विर आयकिर, ताना राजेमते नेङ पग़विर आयकिर. बह इतेके देवुळता राजेम कुलुल बुदतोरिह्‌के आस्ता इनजि येसु इतोग़ (18:16). येसु इद दुनियाते “लेसतोरिन पर्ह्‌कलाह, ओसो ओरिन पिसिह कीयलाह वातोग़” (19:10) इनजोर लूकाल तोहतह्‌तोग़.
1
मुनेता पोल्‍लो
1-4 तियुपिलु साय्ब! माटु येसुसामिना सेवकिरोम आंदोम, ओग़ मावा नडुमि कीतव कबस्कना कबुरतुन वेल्‍लाटोर रासलाह ऊळिंदुर. अव पोल्‍लोन मुनेटाहि ऊळतोरु, केंजतोरु, वेर पोकुर कीतोर ओसो माक वने वेहतोर. येसुसामिनाङ सबे पोल्‍लोङ मुनेटाहि बेद्रम आताङ इनजोर नना वने बेस पर्ह्‌किस ऊळतन. निमा ओना लोप्पा बाताल-बाताल कग़यतिन, अव सबे पोल्‍लोङ सेतेम मन्ह्‌ताङ इनजि निमा पुनदना, अदिनेनाह्‌क अविस्किन इंजेक ओरिह्‌कुलते नियेनाह्‌क रासलाह आतन.
योहन पुटनोग़ इनजोर देवुळि कबुर लोहतह्‌ता
बेरोग़ एरोद राजाल यहुदि जाततोरा बूमता राजाल मतोग़, अस्के अगा ओर्वोग़ जकरिया पेदिरतोग़ यहुदि जातता बूमयाल मतोग़, ओग़ अबिया मुय्तोना तुंगातोग़ आंदोग़.* ओना मुतेना पेदिर इलीसिबा आंदु, अद वने ओना लेह्‌का आरुन पेर्माना कूळता मता. वेर आळ इर्वुर आसि देवुळता मुनेह कर्तुळते मतोर. बेदे तप केवा, देवुळताङ सबे अडोङ-उतुर्किन माळसोर ताकिंदुर. मति इलीसिबाल वंजो मताह्‌कु, ओरिह्‌क पिलाङ-पेकोर इलेर, ओसो वेर आळ इर्वुर आसि पका सेळो-मुय्तोग़ आस मतोर.
मनेक मनेक पया उंद दिया इद्रम आता इतेके येरुसलेम सहरता मंदिरतगा अबिया तुंगातोर बूमयालोरा कबळ कीयनद वारम मता. अस्के जकरिया मुय्तोग़ वने देवुळता मंदिरतगा अनजि बूमया कबळ कीसोर मतोग़. बेद्रम इतेके बूमयालोरा रीतता लेह्‌का बोग़ मंदिरता पवित्र जागाते अनजि, बूमयाना कबळते दूपम बोळ्सनोग़ इनजोर सीटिङ वाटिसि जकरिया मुय्तोन आचतोर. 10 पया ओग़ लोप्पा दूपम बोळ्सिह्‌पा सबेटोर पलते मंदिरताङ मंडानगा पार्तना कीसोर मतोर.
11 अचोटेने मंदिरता लोप्पा देवुळता उंद देवतुलि, दूपम बोळ्सनद जागाता तिनळ बाजे नितद जकरिया मुय्तोह्‌क दिसता. 12 अस्के ओग़ तान ऊळिस एक्बेक आसि पका रेयतोग़. 13 पया देवतुल ओन इता, “जकरिया! रेयमा, निमा बेद पोल्‍लोतेनाह्‌क पार्तना कीसोर मतिन, अद पोल्‍लोतुन देवुळ केंजता. नीवा मुते इलीसिबा सेळो नेलाङ हव्कग़ा तान्क ओर्वोग़ पेकाल पुटनोग़. ओग़ पेकाना पेदिर योहन (इतेके देवुळि देय्वा ईस्ता) इनजोर तासकिन.
14 ओग़ पेकानेनाह्‌क निमा पका गिर्दा आयकिन, सुकम आयकिन.
नीवा मग़ि पुटटोग़ इनजोर वेल्‍लाटोरे गिर्दा आयनुर.
15 बाराह्‌क इतेके ओग़ देवुळता विचरते बेरोग़ मनदनोग़. ओग़ बेस्केन अंगुर जोमातुन ओसो बेदे ओचिह कीयनदिन वडोग़ आयनोग़.§ ओसो तना तलिना पोटालोप्पाडाहिये देवुळता पवित्र जीवाते निंदनोग़. 16 ओग़ मीवा वेल्‍लाटोर इस्रयेल लोकुरिन तमा देवुळतके मल्हच ततनोग़.* 17 तपेर तमाङ पिलाङ-पेकोरिन बेस जीवा वाटनाह कीयनोग़, देवुळता पोल्‍लो केंजवोरिन सेतेम बुदतेके ओयनोग़. लोकुरिन सामि वायनदिनेनाह्‌क तयर कीयलाह अद्रम कीयनोग़. एलिया मुय्तोह्‌क बुदि ओसो लाव ईतप लेह्‌का ओन्क वने अदे लाव ईयग़ा. ओसो सामि वायना मुने, सामिना कबुरतुन मुनेह मुनेह वेहचोर दायनोग़,” इनजोर देवतुल इता.
18 अस्के जकरिया मुय्तोग़ इतोग़, “नीवा पोल्‍लो निटम आयग़ा इनजोर निमा बेद्रम तोहतकिन? नना इतेके मुय्तोनन आतन, नावा मुते वने सेळो मनजि बेद्रम नेलाङ हव्कग़ा?” इतोग़. 19 अस्के देवतुल इता, “निमा नाक पुनविन बहे, मतिनावा पेदिर जिबरायिल आंदु, नना देवुळता मुनेह निच मनवानन आंदन. नीवा संगे वळ्ह्‌कलाह ओसो इद बेसता कबुरतुन वेहतलाह अदे नाक लोहता. 20 नना वेहतद पोल्‍लो तना कगोते निटम आयग़ाये, मति निमा नावा पोल्‍लोतुन विस्वस केविन. अदिनेनाह्‌क नावा पोल्‍लो निटम आनाह्‌जोम निमा वळ्ह्‌कवा मूकानिन आस मंदकिन,” इता.
21 इद्रम आनेके पलते निचि मोळ्कवालोर जकरिया मुय्तोनेनाह्‌क केपिसि, “वेग़ बेलाह रा! इचोन आल्सेम कीस्तोग़,” इंदुर. 22 पया जकरिया मुय्तोग़ मंदिरताहि पलते पेसतोग़, पेसतस्के ओग़ ओरा संगे वळ्ह्‌क पुनोग़. अस्के “मंदिरता लोप्पा देवुळि वेन्क बेदो लेका तोहताह्‌कु वळ्ह्‌क पुनोग़,” इनजोर ओर पुतोर. जकरिया मुय्तोग़ मूकाल आस मताह्‌कु कयदा साया कींदोग़. 23 पया तनाङ सेवाताङ दियाङ मारतस्के ओग़ तना लोन अतोग़. 24 अतस्के पया तना मुते इलीसिबा सेळो नेलाङ हव्कता, नेलाङ हव्कतस्के एयुङ नेलाङ आनाहि लोताह पलते पेसो आस मता. 25 अद इद्रम इता, “नाक वंजो इनजोर लोकुर पास्किंदुर, मति लोकुरा नडुमि नावा लजा पोवयनायो इनजोरे, देवुळि इंजेक नाक देय्वाते ऊळता, ओसो पास्कनद पोल्‍लोतुन मायपिह कीसीता,” इता.
येसु पुटनोग़ इनजोर देवुळि कबुर लोहतह्‌ता
26-27 अद्रमलेह्‌काने पया गालिल पटटा नासरेत नाटेनगा इद्रम आता इतेके, उंद मरिया पेदिरता कुव्रा लेया पिला मता. ताना संगे मर्मिङ आयलाहि योसेप पेदिरतोग़ पेकाल ताल्ह्‌किस मुदा-कर्सा ईस मतोग़, ओग़ दाविद राजाना कूळतोग़ मतोग़.§ इलीसिबा सेळो नेलाङ हव्किस आरुङ नेलाङ आतस्के, देवुळि तना देवतुल जिबरायिलिन नासरेत नाटेनगा लोहता. 28 लोहतस्के देवतुल अद पिलातगा अनजि, “जोहर, देवुळता देय्वातदिनिन! देवुळ नीवा तोळ मन्ह्‌ता,” इनजोर इता. 29 इद पोल्‍लोतुन केंजिसि, मरियाल पका एक्बेक आता, आसि “इद पोल्‍लो वेहच बाराह्‌क नाक जोहर कीयलाह आता?” इनजि अद आलिह कीयलाह आता. 30 आलिह कीनेके देवतुल इता, “मरिया, देवुळि नीक देय्वा ईसि नीक आचता, निमा रेयमा. 31 केंजा! निमा नेलाङ हव्ककिन अस्के नीक पेकाल पुटनोग़, ओना पेदिर निमा येसु (इतेके देवुळि पिसिह कीस्ता) इनजोर तासकिन. 32 ओन सबेटोर ‘बेरा डीसाता देवुळता मग़ि’ इनदनुर, अचोन ओग़ बेरोग़ मन्कल आयनोग़. ओना कूळता मुनेटोग़ पेदामुय्तोग़ दाविद राजाना लेह्‌का देवुळि ओन वने राजाल कीयग़ा. 33 नीवा पोटाते पुट वावाल पेकाल इस्रयेल देसेमतोरगा* राजेम कीयनोग़. ओना राजेम बेस्केन मारो आयग़ा,” इनजोर वेहता.
34 वेहतस्के मरियालि, “इद बेद्रम निटम आयग़ा? नना इतेके कोय्तोह्‌क अनवोनन कुव्रा पिलातन आंदन,” इनजोर इता. 35 इतस्के देवतुल इता, “देवुळता पवित्र जीवा नीवा पोग़ोन रेगग़ा, बेरा डीसाते देवुळता दळ्म नियगा अरताह्‌कु, निमा नेलाङ हव्ककिन. अदिनेनाह्‌क नियगा पुटवाल पवित्र पेकानु देवुळता मग़ि इनदनुर. 36 ओसो ऊळा, नीवा जीवातद इलीसिबाल सेळो वने, इंजेक नेलाङ हव्कता. लोकुर तान वंजो इनजोर इंदुर, मति इंजेके अद नेलाङ हव्किस आरुङ नेलाङ आताङ. 37 देवुळता कयदे आया पग़वद बाताल मन्ह्‌ता?” इता. 38 इतस्के मरियाल इता, “ऊळा, सामिना सेवा केवानन आंदन, निमा वेहतपे नाक आयि,” इता. पया देवतुल तानग्डाहि पेसिस अता.
मरियाल इलीसिबान ऊळलाह दास्ता
39 पया अवे दियाने मरियालि बाताल कीता इतेके, चट्‌पिटे यहुदा पटटा मेटा बूमतगा मनदनद इलीसिबा सेळोना नाग़ अता. 40 नाटेनगा एवतस्के जकरिया मुय्तोना लोन अनजि, इलीसिबा सेळोन कलियिसि “देवुळ नीक सुकम ईयि!” इनजोर इता. 41 मरियाल इतद पोल्‍लोतुन केंजताहे इलीसिबाना पोटातगा मतद पेनेम पार्ह्‌कता. अस्के अद सेळो देवुळता जीवाते निंदता. 42 निंदतस्के अद मरियान ऊळिस जोरते केयसोर इता, “सबे आस्किह्‌कायि निमाने एक्वा बर्कततदिनिन मरिया, नीवा पोटातगा मनदनद पेनेम वने पका बर्कतता. 43 अलो देवन, नावा सामिना तलोग़ नाक ऊळलाह वायना इद्रमता देय्वा नाक बेग्डाह दोर्कता! 44 ऊळा, नीवा लेङतुन केंजताहे नावा पोटाता पेनेम गिर्दाते पार्ह्‌कता. 45 निमा बेरा देय्वातदिनिन मरिया, बह इतेके देवुळ नीक वेहतद पोल्‍लोतुन निटम आयग़ा इनजि विस्वस कीतिन,” इनजोर इलीसिबा सेळो इता.
मरियाल ओतद पाटा
46 अस्के मरियाल इद्रमता पाटा ओता,
“नना पूरा जीवाताहि देवुळतुन जोहर कीय्ह्‌नन.
47 नाक पिसिह कीयनद देवुळि नावा जीवात्क बेस गिर्दा ईस्ता.
48 ऊळा, इंजेटाहि अमेसा लोकुर नाक देय्वातद इंदनुर,
देवुळि तना उड्‌ला ओर्युलतदिन बेचोन बेस सीता कीता!
49 पका डीसाता देवुळि नयेनाह्‌क बेरा कबळ कीता,
ताना पेदिर पवित्र आंदु.
50  बोर देवुळतुन रेयिस ताकिह्‌तोर,
ओरा पोग़ोन ताना दया अमेसा मन्ह्‌ता.
51 देवुळि तना लाव तोहता,
ओसो माट बेरोरोम इनवालोर पोमाडेङेरिन बिरोबटो कीता.
52 बेरोर मुक्यालोरिन तमाङ कुर्सिनाहि इळ्न रेहता,
पोहचीतप मतोरिह्‌क बार मान ईता.
53  लेवोरिह्‌क बार बेसतल-बेसतल माल ईता,
मता मन्कलोरिन बारा वेट्टाङ कय्क लोहचीता.
54-55 मावा तादोर-बाबोरिह्‌क पोल्‍लो विळ्सतप लेह्‌काने,
तना सेवकिर इस्रयेल मन्कलोरिह्‌क तोळ ईता.
इतेके अब्रहम मुय्तोन ओसो ओना सबे जालपिलतुन ऊळिस दया कीयनदिन सीता कीता,”
इनजोर पाटा ओता.
56 इद्रम मरियालि मूंड नेलाङ आनाह्‌जोम इलीसिबा सेळोना लोन मता, ताना पया तना लोन मल्स अता.
देवुळता पेदिरते एग़ मीहवाल योहन पुटिह्‌तोग़
57 पया इलीसिबा सेळोना रिकम आयनद कगो एवता. एवतस्के तान्क ओर्वोग़ पेकाल पुटटोग़. 58 अद रिकम आतस्के ओरा एरे-गूरेतोर ओसो जीवातोर केंजतोर. केंजिसि “देवुळि ताना पोग़ोन बेरा दया कीता,” इनजोर ओर वने पका गिर्दा आतोर. 59 पया पेकाल पुटिस आट दियाने ओन देवुळता अडो मतपु डायना रिवज कीयलाहि वेर वातोर. वासि ओग़ पेकाना पेदिर जकरियाल इनजोर तपेना पेदिरतुन तासना मता. 60 मति पेकाना तलोग़ि “आयो रा, वेग़ पेकाना पेदिर योहन मनदग़ा,” इता. 61 अस्के “इंगो मति मीवा कुट्‌मळते इतेके इद पेदिरतोग़ बोग़े इलेग़ अले,” इतोर. 62 पया कय सायाते पेकाना तपेन इद्रम ताल्ह्‌कतोर, “निमा वेग़ पेकाना पेदिर बाताल तासलाह ऊळिह्‌निन?” इतोर. 63 अस्के पेकाना तपे रासलाह पाटि ताल्ह्‌किसि, “वेना पेदिर योहनिय मनि,” इनजोर अगा रासतोग़. “ए! वेग़ वने अदे पेदिर रासतोग़ रा!” इनजोर सबेटोर बयल आतोर.§ 64 पया जकरिया मुय्तोग़ पेदिर रासताहे तोप्नेन ओना आल्का पेसता. अस्के ओग़ वळ्ह्‌कसोर देवुळतुन जोहर कीयलाह बोटटोग़. 65 इव पोल्‍लोङ केंजिसि अगा मनवालोर पका रेयतोर. ओसो यहुदा पटटा मेटा-बूमताङ नाह्‌कनोर इव सबे पोल्‍लोन वळ्ह्‌किंदुर. 66 ओग़ पेकाना संगे निटम देवुळ मता. अदिनेनाह्‌क इव पोल्‍लोङ केंजतोर सबेटोर इविन बेस आलिह कीसि, “वेग़ पेकाल कोनि मोदुल मन्कल आयनोग़ बहे!” इंदुर.
जकरियाल पवित्र जीवाते निंदिस देवुळतुन जोहर कीस्तोग़
67 पेकाना तपे जकरिया मुय्तोना आल्का पेसतस्के, ओग़ देवुळता जीवाते निंदतोग़, निंदतस्के अद जीवा ओन इद्रम वेहनाह कीता:
68 “मावा इस्रयेलतोरा देवुळबाबाह्‌कु जोहर आयि,
ओग़ तना लोकुरा पोग़ोन जीवा वाटिस ओरिन तमा कोंटेतोराहि पिसिह कीयलाह वातोग़.
69-70 वेल्‍लाय मुनेन ओग़ तना कबुरतोरा संगे वेहतपु,
माक पिसिह कीयलाह तना सेवक दाविद राजाना जालपिलताहि पका लावतोन निल्पिह कीतोग़.
71 वेग़ पिसिह केवाल मावा विरुद केवालोर कोटुलतोरा कयदाहि माक पिसिह कीयनोग.
72 मावा तादोर-बाबोरिन गूनम तोहतकन इनजि देवुळि किरिया ईसि,
अदे किरियाता सीता कीसि नेंड इद्रम कीता.
73 अदे किरिया अब्रहम मुय्तोना संगे कीस मता.
74-75 इतेके ‘मीट जीवात मनाह बेदिनाय रेयलेवा नाक माळना इनजि,
मीट नावा सेतेमता, पवित्र अग़दे ताकना इनजि
नना मीवा कोटुलतोरा कयदाहि मीक विळ्सिह कीकन.’
76-79 ए नावा पेकानिन! नीक इंजेके बेरा डीसाता देवुळता कबुरतोग़ इनदनुर. बाराह्‌क इतेके,
मावा देवुळि पका जीवा लोपिसि, तना लोकुरा पापमतुन मापि कीस पिसिह कीयग़ा इनजोरे,
निमा सामिना अग़दुन मुनेह मुनेह तीर्ह्‌कसोर दाकिन.
पङवियतस्के ईकळ मायिह्‌ता अद्रमलेह्‌का
माट पापमता ईकळते ताकवालोरगा, हामुरतुह्‌क रेयवालोरगा
देवुळ लोहवाल पिसिह केवाना वेह्‌च दींचग़ा,
ओग़ माक देवुळता संगे गूनम आनाह कीयनोग़.”
इनजोर जकरिया मुय्तोग़ इतोग़.
80 अद्रमे पया जकरिया मुय्तोना मग़ि बेर्ससोर अतोग़, ओसो ओना लोप्पा देवुळता बुद बोल्गसोर अता. ओग़ तना इस्रयेल लोकुरिह्‌क देवुळता पोल्‍लो वेहनाह्‌जोम पेळ्ह्‌कल बूमते मतोग़.
1:5 1:5 मत्याल 2:1 * 1:5 1:5 मंदिरता सेवातुह्‌क वेल्‍लाटोर बूमयालोर मतोर, अदिह्‌क दाविद राजाल ओर बूमयालोराङ वीसा नालुङ तुंगाङ कीतोग़, उंद तुंगातोर वर्सातुह्‌क रेंड मल्काङ वारममेंड मंदिरतगा सेवा कींदुर. अव तुंगानग्डाहि अबिया मुय्तोना तुंगा आट नंबरता मता. 1:5 1:5 1 इतिहास 24:10 1:5 1:5 आरुन मुय्तोग़ मोसा मुय्तोना दादाल मतोग़. सबे यहुदि बूमयालोर ओसो पेर्मालोर ओनाय कूळतोर आंदुर (निर्गमन 29:9). 1:10 1:10 मंदिरता पवित्र जागाते सिरप बूमयालोरिह्‌के दायलाह पोलिंदु. § 1:15 1:15 गिनती 6:1-4 ते रासतपु योहन नाजिर किरिया कीतपु, पुटटग्डाहे देवुळि तना सेवातेनाह्‌कु ओन अलग तासग़ा, अहे ओना मनमुळ वने अलग रीतता मनदग़ा. * 1:16 1:16 यहुदिरा देसेमता पेदिर इस्रयेल आंदु, यहुदिरिन इस्रयेलतोर वने इंदुर. 1:17 1:17 एलिया इद पेदिरता अर्तम “यहोवा नावा देवुळि” आस्ता. वेग़ एलिया मुय्तोग़ वेल्‍लाङ वर्साङ मुने इस्रयेल देसेमता बेरोग़ कबुरतोग़ मतोग़. 1:19 1:19 जिबरायिल इद पेदिरता अर्तम “देवुळता मन्कल” इद्रम आस्ता. इद देवतुलता पोल्‍लो यहुदिरा सास्त्रमते वास्ता (दानियेल 8-9), अदिह्‌क जकरिया बूमयाल अद पेदिरतुन बेस पुतोग़. § 1:26-27 1:26-27 अद तूकने दाविद राजाल डोलिसि जोक-जोक अजर वर्साङ आस मताङ. * 1:33 1:33 मोदुल काग्देमते “याकुब मुय्तोना जालपिलता लोकुरगा.” याकुब मुय्तोना दुस्रा पेदिर इस्रयेल मता, ओनग्डाहि पूरा इस्रयेल देसेम पुटटा. 1:39 1:39 इद पय्नम जोक-जोक 150 किलोमिटर आंदु. अद कालमते अग्डोर लोकुर कीतपु, मरियाल ताकसोर अन्ज मनदग़ा इलवेके गाळ्दता पोग़ोन उदिसि अन्ज मनदग़ा. 1:50 1:50 देवुळताङ पाटाङ 103:17 1:53 1:53 देवुळताङ पाटाङ 107:9 1:59 1:59 देवुळि अब्रहम मुय्तोह्‌क वेहतद करलता सीना इद डायना रिवज आंदु. अदिह्‌के इस्रयेल लोकुर पेकाल पुटटापया आट दियाने पेकाना कोड तोलातुन डायिह्‌तोर. (मुनेता पुटमुळि 17:9-14) § 1:63 1:63 यहुदिरा रिवजते लोता मोदुल मन्कना पेदिर मायतेके इद उंदि ओरिह्‌क बेरा लजाता पोल्‍लो मता. अदिनेनाह्‌क पेकाल पुटटेके लोता मोदुल मन्कना पेदिर पेकाह्‌क तासिंदुर. मति जकरियाल, इलीसिबल तमा पेकाना पेदिर दुस्राय तासतोर, अदिनेनाह्‌क सबेटोर बयल आतोर. 1:76-79 1:76-79 मलाकी 3:1 1:76-79 1:76-79 यशायाह 9:2