47
Yusufu ka a la mɔɔilu yiraka Misiran mansa la
1 Wo rɔ, Yusufu wara a fɔ Misiran mansa yɛ ko: «N fa ni n badenmailu ra na ka bɔ Kanaan bɔnsɔn na jamana rɔ. Alu nani alu la kolofenilu ri, a ni alu bolofen bɛɛ. Alu ye Kosɛni sisen.»
2 Yusufu ka a badenma loolu yiraka mansa la, a ka mɛnilu lana wo kanma mansa wara.
3 Mansa ka woilu maɲininka ko: «Ai la baara ye nfen di?» Alu ka mansa jabi: «An tii, an ye kolofen kɔnɔmadenilu le ri, iko an benbailu tɛrɛ ye ɲa mɛn ma.
4 An nani sii diya ɲininna i wara yan, ka a masɔrɔn kɔnkɔ ra gbɛlɛya an kan Kanaan bɔnsɔn na jamana rɔ. Kolofenilu la damunun tɛ ye butun. Wo rɔ, an tii, an ye i madiyala, i jaandi, i ye diɲɛ an ye an sii Kosɛni jamana rɔ.»
5 Mansa ka a fɔ Yusufu yɛ ko: «I fa ni i badenmailu ra na i ma.
6 An na jamana Misiran ye i ta le ri. Wa i fa ni i badenmailu lasii yɔrɔ ɲumaɲuma rɔ, yɔrɔ mɛn ka ɲi a tɔ bɛɛ ri. Alu ye alu sii Kosɛni. Ni i ka doilu sɔrɔn alu rɔ, mɛnilu kusan kolofen marala kosɛbɛ, i ye n na kolofen fanan don woilu bolo.»
7 Yusufu ka a fa Yakuba lana ka a yiraka mansa la. Yakuba duwara mansa yɛ.
8 Mansa ka Yakuba maɲininka ko: «N fa, i sɔrɔn da san yɛli bɔ?»
9 Yakuba kan ko: «N da san kɛmɛ ni san bisawa sɔrɔn n na dunuɲaratɛɛ bɛɛ rɔ, wo bɛɛ rɔ, n si ma siya a ni n da tɔrɔya siyaman sɔrɔn. N si ma siyaya ikomin n failu ka si sɔrɔn alu la dunuɲaratɛɛ rɔ ɲa mɛn ma.»
10 Yakuba duwara mansa yɛ ikɔ ka wa.
11 Yusufu ka duu di a fa ni a badenmailu ma ka alu lasii Misiran jamana rɔ iko mansa ka a fɔ a yɛ ɲa mɛn ma. Duu wo tɛrɛ ye Ramɛsisi le. Yɔrɔ wo ka ɲi jamana yɔrɔ tɔ bɛɛ ri.
12 Yusufu ka a fa ni a badenmailu ni a fa la mɔɔ balo, bɛɛ ni a la denbaya.
Kɔnkɔ juuyara
13 Nba, kɔnkɔ juuyara kosɛbɛ, ka a masɔrɔn suman tun tɛ sɔrɔnna fan si. Mɔɔilu fanka tɛrɛ ye dɛsɛla kɔnkɔ bolola Misiran jamana ni Kanaan bɔnsɔn na jamana rɔ.
14 Misirankailu ni Kanaankailu ka alu la wodi bɛɛ san Yusufu ma suman na. Yusufu ka wodi wo mira Misiran mansa yɛ ka wa a di a la bon na.
15 Wodi banda Misirankailu ni Kanaan bɔnsɔn bolola tuma mɛn na, Misiranka bɛɛ nara Yusufu tɛrɛn ka a fɔ a yɛ ko: «Suman di an ma. I kana sɔn an ye faa i ɲana ten. An na wodi bɛɛ ra ban fewu.»
16 Yusufu ka alu jabi: «Ni ai la wodi banda, ai ye na ai la kolofenilu ri, ka wa woilu falɔn suman na.»
17 Wo rɔ, alu nara alu la kolofenilu ri Yusufu ma. Soilu ni saailu ni bailu ni nisilu ni falilu, alu nara wo bɛɛ ri. Yusufu ka kolofen wo bɛɛ falen suman na, ka mɔɔilu balo san kelen wo kɔrɔ.
18 San wo taminni, alu nara Yusufu tɛrɛn ikɔ, ka a fɔ a yɛ ko: «An fa, i ka a lɔn ko an na wodi ra ban. An na kolofen bɛɛ ra kɛ i ta ri fanan. Foyi ma to an bolo fo an jɛrɛ ni an na duu.
19 I jaandi, i kana sɔn an ye faa i ɲana ten, sa an na duu rakolon kana to. I ye an ni an na duu san suman na. An di kɛ mansa la jɔnilu ri. An na duu ri kɛ a ta ri. I ye suman di an ma, sa an di balo. I ye si di an ma, sa an na sɛnɛilu lakolon kana to.»
20 Wo rɔ, Yusufu ka Misiran duu bɛɛ san mansa yɛ. Misirankailu bɛɛ ka alu la sɛnɛilu san, ka a masɔrɔn kɔnkɔ ra juuya foo ka a dan natamin. Jamana duu bɛɛ kɛra mansa ta ri ɲa wo le ma.
21 Ka bɔ jamana kun do la, ka wa bila a kun do la, Yusufu ka jamana mɔɔilu kɛ jɔnilu ri.
22 A ka duu bɛɛ san, fo duu mɛn tɛrɛ ye mɔɔilu la joo sɔlailu bolo, baa mansa tɛrɛ ye mɔɔilu la joo sɔlailu sɔla suman na tuma bɛɛ. Suman wo kɛra woilu balo ri. Wo le kosɔn woilu ma alu la duu san.
23 Yusufu ka a fɔ mɔɔilu yɛ ko: «N da ai ni ai la duu san mansa yɛ bi. Nba, ai ye si ɲin ta ka wa a foyi ai la sɛnɛilu rɔ,
24 kɔni ai wa suman mɛn ka, ai ye wo tala loolu ri, ka tala kelen di mansa ma. A tɔ naanin, ai ta le wo ri. Ai ye do kɛ si ri, ka do kɛ balo ri, sa ai ri ai jɛrɛ ni ai denilu ni ai wara mɔɔilu bɛɛ balo.»
25 Alu ka Yusufu jabi: «An fa, i ra koɲuma kɛ an yɛ ka an kisi kɔnkɔ ma. An di kɛ mansa la jɔnilu ri.»
26 Yusufu ka sariya sii Misiran jamana rɔ ko mɔɔilu wa suman mɛn ka, wo ye tala loolu ri, ka tala kelen di mansa ma. Sariya wo siini ye fɔlɔ haan bi. Mɔɔilu la joo sarakalaselailu la duu le dɔrɔn ma kɛ mansa ta ri.
27 Nba, Isirayɛli la mɔɔilu ka alu sii Kosɛni jamana rɔ Misiran. Alu ka nanfulu sɔrɔn ye ka jiri kosɛbɛ.
28 Yakuba si bɛɛ ladɛnni kɛra san kɛmɛ ni san binaanin ni san wɔrɔnwula le ri. A ka san tan ni wɔrɔnwula kɛ Misiran jamana rɔ.
29 A sa waati sudunyanin tuma mɛn na, a ka a dencɛ Yusufu kili ka a fɔ a yɛ ko: «Ni n duman i yɛ, i ye i bolo la n woro kɔrɔ ka lahidi ta n yɛ ko i ka kan ka ɲumaya mɛn kɛ n yɛ, i ri wo kɛ ka kankelentiiya kɛ n yɛ n na saya kɔ rɔ, ko i tɛ n suu don Misiran jamana rɔ yan fewu.
30 N ye a fɛ i ye n suu don n benbailu suu don diya. I ye n suu ta ka bɔ Misiran ka wa a don diya wo rɔ.» Yusufu kan ko: «N di a kɛ ikomin i ka a fɔ ɲa mɛn ma.»
31 Yakuba kan ko: «I kali n yɛ.» Yusufu ka a kali a yɛ. Wo rɔ, Yakuba ka i birin a la lafen kun na ka Alla bato.