Judan kantri ghuaghira ghua bar ikuvigha gɨvazir dughiamɨn eghaghanim
18
(Sapta 18--25)
Hesekia Judan atrivimɨn oto
(2 Eghaghaniba 29:1-2; 31:1)
1 Elan otarim Hosia, an namba 3ɨn azenimɨn, a Israelian atrivimɨn itima, Ahasɨn otarim Hesekia, Judan atrivimɨn oto.
2 Hesekia azenir 25pla ikia, egha atrivimɨn oto, egha 29plan azenibar Jerusalemɨn atrivimɨn iti. An amebam Abiya, Sekaraian guivim.
3 Hesekia Ikiavɨra Itir Godɨn damazimɨn arazir aghuibagh ami, mati an ovavim Atrivim Devit amizɨ mokɨn.
4 Egha Hesekia mɨghsɨabar pɨn itir asebar ziaba fer danganibagh asɨghasɨgha, dagɨar guarir akɨniba apɨrigha temer guarir aser amizim Aseran nedazim itim okagharɨki. Hesekia garima, Moses fomɨra ingarizir kuruzir brasɨn kam, me a dɨbora ghaze, “Nehustan,” egha gumazamiziba pauran mughuriar aghuim zuiba tua, kuruzir kamɨn ziam fe. Kamaghɨn amizɨ, Hesekia datɨrɨghɨn kuruzir brasɨn kam inigha anebɨagharɨki.
5 Hesekia nɨghnɨzir bar gavgavim Ikiavɨra Itir Godɨn iti, a Israelian God. Judan atrivir igharazir tam, Hesekian mɨn nɨghnɨzir gavgavim Godɨn itir puvatɨ. An nɨghnɨzir gavgavim, atrivir faragh ikeziba ko an gɨn otivizir atriviba, bar men nɨghnɨzir gavgavibagh afira.
6 A bar Ikiavɨra Itir Godɨn porogha a baghavɨra iti, egha zurara Ikiavɨra Itir God ataghɨrazir pu. Bar puvatɨ. A deraghavɨra Ikiavɨra Itir Godɨn Akar Gavgavir, a Moses ganɨngizibar gɨn zui.
7 Kamaghɨn amizɨ, Ikiavɨra Itir God Hesekia ko ikia egha an akurvazima, an amir biziba bar deraghavɨram otifi. Asirian atrivim Judabagh ativagh men ganan Hesekia bar aghua, egha a ua atrivir kamɨn apengan itir puvatɨ.
8 Egha Hesekia uaghan uan mɨdorozir gumaziba ko Filistian kantrin ghuegha, egha Filistian kantrin ekiaba ko nguibar doziba sara mɨsosi. Egha me Filistiaba abɨragha ghua, Gasan nguibar ekiam ko nguibar an boroghɨra itibar tu.
9 Hesekia azenir 4plan, Judan atrivimɨn itima, dughiar kamɨn Elan otarim Hosia, an namba 7ɨn azenimɨn a Israelian atrivimɨn iti. Egha azenir kamɨn, Asirian Atrivim Salmaneser uan mɨdorozir gumaziba ko iza Israelia ko mɨsosi. Me Samarian nguibar ekiam iniasa anevɨnigha mɨsosi.
10 Me nguibar ekiam korogha ghua, namba 3ɨn azenim otozɨ, me Samaria dɨkabɨragha a ini. Kar namba 6ɨn azenim Hesekia atrivimɨn iti, ezɨ namba 9ɨn azenimɨn Hosia atrivimɨn iti.
11 Ezɨ Asirian atrivim Israelia inigha Asirian kantrin ghu. Egha marazi isa Halan nguibar ekiam gatɨ, egha marazi isa Gosanɨn Distrighɨn aven itir, Haborɨn Fanemɨn boroghɨra me arɨki. Ezɨ marazi Midian kantrin nguibabar iti.
12 Osɨmtɨzir Israelia bativir kaba, dar mɨngarim kamakɨn. Me Ikiavɨra Itir God, men God, me an akam batosi, egha a me ko amizir Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavir kam abigha, Ikiavɨra Itir Godɨn ingangarir gumazim Moses, me ganɨngizir Akar Gavgaviba barazir puvatɨgha, an arazibar gɨn zuir puvatɨ.
Asirian mɨdorozir gumaziba Jerusalemɨn nguibar ekiam iniasav amua mɨsosi
(2 Eghaghaniba 32:1-19; Aisaia 36:1-22)
13 Hesekia 14plan azenibar atrivimɨn itima, ezɨ Asirian Atrivim Senakerip uan mɨdorozir gumaziba ko iza Judaba ko mɨsogha me abɨragha, men nguibar dɨvazir gavgaviba avɨniziba bar da ini. Egha me Jerusalem inizir puvatɨ.
14 Atrivim Senakerip Lakisɨn nguibamɨn iti, ezɨ Hesekia kamaghɨn a bagha akam amada, “Kɨ nɨn akam batuegha, datɨrɨghɨn osɨmtɨzim iti. Ezɨ kɨ kamaghsua, nɨ na ko mɨsoghan markɨ. Egh nan kantri ateghtɨ, kɨ kamaghɨn damuam, nɨ bizir manam bagh azangsɨghtɨ, kɨ nɨ danɨngam.” Ezɨ Senakerip 10,000 kilogrem silva ko 1,000 kilogrem gol uabɨ danɨngasa Hesekia mɨgei.
15 Kamaghɨn amizɨ, Hesekia Ikiavɨra Itir Godɨn Dɨpenimɨn itir silvan dagɨaba ko atrivimɨn dagɨaba itir danganimɨn dagɨaba inigha, Senakerip bagha bar da amada.
16 Egha Hesekia Ikiavɨra Itir Godɨn Dɨpenimɨn tiar akabar itir golba ko guarir akɨnir tiar akabar mɨriamɨn itimningɨn golba bar da adangi. A uabɨ faragha ingangarir gumazibav kemezɨ, me golɨn kaba tiar akar kaba avava, egha guarir akɨnimning sara nomke. Egha datɨrɨghɨn a golɨn kaba inigha Atrivim Senakerip bagha da amangi.
17 Ezɨ Asirian atrivim gol ko silvan kaba inigha, uan mɨdorozir gumazibar dapanir ekiar 3pla, ko mɨdorozir gumazir bɨzir dafam amadazɨ, me Lakis ategha, Atrivim Hesekia bagha Jerusalemɨn zui. Me ghua Jerusalemɨn oto. Dughiar kamɨn, danganir mam iti, Mozir Dɨpar Pɨn Itimɨn daghurim, dɨpam an ghuaghira Jerusalemɨn oto. Daghurir kam, a tuavir ekiar ghua iniba ruer danganimɨn boroghɨn oto. Asiriaba otivigha danganir kamɨn tuivighav iti.
18 Ezɨ Asirian gumaziba Atrivim Hesekia bagha akam amaga ghaze, a izɨ. Ezɨ a uan fofozir gumazibar dapanir 3pla amangizɨ, me Asirian gumazir kaba bativasa ghue. Kar, Hilkian otarim Eliakim, an atrivimɨn dɨpenimɨn garir gumazim, ko Sepna, atrivimɨn akɨnafariba osirir gumazim, ko Asapɨn otarim Joa, an atrivim amir bizibar eghaghaniba, bar ada osirir gumazim, me zui.
19 Egha gumazir dapanir 3plan kaba, Asiriaba bativizɨ, Asirian mɨdorozir gumazibar dapanir ekiabar mav, akar gavgavimɨn me mɨgɨa ghaze, “Ia mangɨ, Asirian atrivir ekiamɨn akar gavgavir kamɨn gun Hesekia mɨkemegh. A kamaghɨn mɨgei, ‘Hesekia, nɨ gavgavir manam ikia, egha nan apengan ikian aghua?
20 Mɨgɨrɨgɨar kɨniba ti mɨdorozimɨn gavgavim gafiraz, o? Bar puvatɨ! Nɨ nan akaba barazir puvatɨ. Egha nɨ ghaze, tina izɨ nɨn akuragham! Ezɨ nɨ na baraghan aghua.
21 Kɨ fo, kantri Isip nɨn akuragh mɨsoghasa nɨ a bagha gara mɨzua iti. Egha kɨ nɨ mɨgei, Isip mati abuar mɨsiam dɨpɨriaghirɨgha gɨfa. Egh nɨ a inigh fidizimɨn mɨn an suiragh darutɨ, an ruaghatevim nɨn agharim mɨtɨgham. Isipɨn atrivimɨn arazim, abuar mɨsiar kamɨn mɨrara ghu. Kamaghɨn amizɨ, mɨsoghamin dughiamɨn a izɨ nɨn akuraghan kogham.
22 Egh nɨ ti kamaghɨn mɨkɨmam, ia Israelia nɨghnɨzir gavgavim Ikiavɨra Itir Godɨn iti, a ian God, a ian akuragham. Ezɨ kɨ ghaze, bar puvatɨgham. E fo, Hesekia, nɨ uabɨ ghua mɨghsɨabar pɨn itir danganir an ziam feba ko, an ofa gamir dakozir pura tintinibar itiba bar dagh asɨghasɨki. Egha nɨ Judaba ko Jerusalemia mɨgɨa ghaze, me Jerusalemra izɨ ofa gamir dakozir vamɨran Godɨn ziam fam.’
23 “Hesekia, nɨ izɨ nan gumazir ekiam Asirian atrivim ko akam akɨrigh. Nɨ ti 2,000plan mɨdorozir gumazir gavgavibar apightɨ, nan atrivim 2,000plan hoziaba nɨ danightɨ, me dar apiagh mɨsogham. Kɨ fo, nɨ uabɨ gumazir kamaghɨn garitaba itir puvatɨ.
24 Egha nɨ kamaghɨn nɨghnɨsi, Isipian mɨdorozir gumaziba uan hoziaba ko karisba sara izɨ nɨn akuragh mɨsogham. Bar puvatɨgham, me izan kogham. Nɨ en mɨdorozir gumazibar tongɨn gumazir dapanir ziaba puvatɨzitam abɨnamin gavgaviba puvatɨgham.
25 Nɨ ti ghaze, kɨ uabɨ uan nɨghnɨzimɨn iza nɨn kantri ko mɨsogha a gasɨghasɨsi, a? Bar puvatɨ. Ikiavɨra Itir God uabɨ na mɨkemezɨ, kɨ iza kantrin kam gasɨghasɨsi.”
26 Eliakim ko Sepna ko Joa akar kam baregha, me Asirian mɨdorozir gumazibar dapanir kam mɨgɨa ghaze, “Nɨ Aramɨn akamɨn e mɨkɨm, e a gɨfo. Nɨ Hibrun akam mɨkɨman markɨ. Puvatɨghtɨ, gumazir nguibar ekiamɨn dɨvazir gavgavir mɨtiam gisɨn mɨtivighav itiba nɨn akam baregham.”
27 Ezɨ Asirian atrivimɨn gumazir dapanir kam kamaghɨn a ikaragha ghaze, “Nan atrivim akar kam ia ko ian atrivimra, mɨkɨmasa na amadazir puvatɨ. Puvatɨ. Gumazir dɨvazim gisɨn tuivighav itiba, me uaghan akar kam baragham. Guizbangɨra, mɨdorozim otoghtɨ, e Jerusalem koroghtɨ, dughiar kuram bar ia batogham. Eghtɨ ia gumazir dɨvazim gisɨn tuivighav itiba, ia bar dagheba puvatɨghɨva, uan buaribar amɨva, uan mɨsɨzir pabar amam.”
28 Egha Asirian mɨdorozir gumazibar dapanir kam, dɨvazim gisɨn apiaghav itir gumazibar gara kamaghɨn pamtemɨn Hibrun akamɨn men dɨa me mɨgei, “Ia deraghvɨra Asirian atrivir ekiamɨn akam baragh!
29 Atrivim kamaghɨn mɨgei, Ia Hesekia baraghtɨ, a ia gifaran markɨ. Hesekia ian akuraghtɨ ia deragh ikian kogham.
30 Ia Hesekian apezeperir akaba baraghan markɨ, egh ia nɨghnɨzir gavgavim Hesekian akamɨn ikɨ egh suam, Ikiavɨra Itir God ian akuraghtɨ, e Asiriaba ia abɨnigh Jerusalemɨn nguibar ekiam inighan kogham.
31 Ia Hesekian akam baragh ua na ko mɨsoghsɨ nɨghnɨghan markɨ. Ia deravɨra dapiagh ikɨ, egh ia uan mozir paba tu dar amɨva, wainɨn ikarɨzibar ovɨzibar amɨ. Ia uan azenibar itir temer fighɨn ovɨziba uan azenibar da inisɨ, ia na ko akam akɨrigh na ateghtɨma, kɨ ian nguibar ekiam iniam.
32 Eghtɨ ia deraghvɨra ikɨ mangɨtɨ, kɨ ia inigh mangɨ kantrin igharazir ian kantrin mɨrara garimɨn ia atɨgham. Kantrin kam wainɨn azenir avɨriba iti. Egha a bret damuamin witɨn azenir avɨriba iti. Egha uaghan olivɨn temeba ko haniba iti. Hesekia ia gifaragha ghaze, ‘Ikiavɨra Itir God, ian akuragh Asiriaba dɨkabɨragham!’
33 “Ia Hesekia ateghtɨma a ia gifaran markɨ. Ia ti ghaze, kantrin igharazibar aseba men akurvasi, ezɨ me Asiriaba e mɨsogha e abɨra, a? Bar puvatɨ.
34 E ghua Hamatɨn nguibar ekiam ko Arpatɨn nguibar ekiam, Sefarvaim, Hena, Ivan ko mɨsozima, men aseba managh ikia, men akurazir puvatɨ? Egha e ghua Samaria ko mɨsozima, Samarian aseba men akuragha e dɨkabɨraz, o? Bar puvatɨ.
35 Kantrin kaba me aser avɨravɨriba iti, ezɨ e me ko mɨsosi. Ezɨ men aseba men akurazɨ, me e mɨsogha e abɨrazir puvatɨ. O Jerusalemia, ia manmaghsua nɨghnɨgha ghaze, Ikiavɨra Itir God ian akuraghtɨ, e ia mɨsogh ia abɨraghan kogham? Bar puvatɨgham!”
36 Asirian gumazir dapanir kam me mɨkemegha gɨvazɨ, gumazir dɨvazir gavgavimɨn apiaghav itiba oregha fo, faraghavɨra Atrivim Hesekia Asiriabar akam ikarvagh bizitamɨn mɨkɨman men anogoroke. Kamaghɨn amizɨ, me uan akabar kumigha an mɨgɨrɨgɨatam ikarazir puvatɨ.
37 Ezɨ Asirian gumazir dapanir kamɨn mɨgɨrɨgɨaba, Eliakim, Sepna, ko Joa gamizɨ men naviba bar oseme. Ezɨ me uan korotiaba abɨagharigha, ghua gumazir kamɨn mɨgɨrɨgɨaba bar dar gun Hesekia mɨgei.