31
Dene ngü teka Yakobo ake Labana
1-2 Fütanga ngü la, fü *Yakobo ayia awu kpo, gü ba, ngü ka-ni du reke gbü jia wügiri ni, Labana ne, baka ta te enga gina ne, nda tïne de. Fü Yakobo adu kpah aje ngü te wü jaji ka Labana ngbü emala, gü ba, “Wü mere bi wü nü, de wü e ꞌburu te di esaka Yakobo ne, ah ꞌburu de wü e ka wö ani. Angü wö ani du ce wü e la esaka Yakobo bala, neh teka ne? Ani wu eyi, gü ba, Yakobo ngbü fï bü efiti wö ani, da ekö wü e kaka la.”
3 Baka te Yakobo ngbü efï nga ngü la bala, fü Me ayia akoro amala ngü fü Yakobo, gbü roto, gü ba “De-mü Yakobo, ma ele de mü yia eyia, tïtïne, mü lügü nga mü, mü du kpa gba wö mü, agbü tö ka wü *Kanana. Ma ena adi ake mü.”
4 Te ngü la mere te-ye bala, fü Yakobo ayia aï wü wara ye de ꞌbasu ne, Rayele ake Leya, de wüh koro kpaka ni, gbü sü te ni ngbü eceka kpï fütanga wü nü ka-ni tete na.
5 Fü ah amala ngü fü wü wara ye la, gü ba, “Ma wu eyi, gü ba, wö yi le ra, ba e ta te enga gina ne, nda tïne de. Te di eyi bala ne, ah ba ngü kpah de, angü Me, te di de *vüngüte ka wü wüba ne, ladü. Engu ngbü ele ta-ngü te ra ne me-ye.
6 Yi wu kpah kpo, gü ba, tima de te ma ngbü emere fü wö yi ne, ma ngbü emere cu de wazi ra ꞌburu.
7 Fü wö yi angbü emere mani de ra, adu angbü emala ngü fere ꞌbasu ꞌbasu bala? Fü ah angbü kpah efüfü ngü ka wü e, de te engu mala nganga, gü ba, ‘Ni ena ato fere ne,’ fï bü afüfü. Ngü ma! Me ka-ye ladü! Amba züka ngü te Me tïrï engu, ah mere siti ngü de ra de.
8 Angü wö yi mala eyi, gü ba dene, ‘Ni ena ato mene wü di enga wü meme de tere wü ne, ꞌburu fere.’ Fü Me ato wazi fü wü meme, fü ewü angbü ebï wü di enga wü kpah ꞌburu de tere te wü. Te wö yi wu bala, fü ah adu afü ngü la, gü ba, ‘Ni ena adi eto fere mene wü di enga meme de küte ewü lambe lambe.’ Baka te engu fü ngü la bala, fü wü meme adu angbü ebï wü di enga wü kpah ꞌburu de küte ewü lambe lambe.
9 Dela si-ngü te Me za mere bi wü meme ka wö yi la, to ewü ꞌburu fere ne.
10 Ta gbü gara biti, gbü lakï te wü meme ngbü elüwa tete, fü ra ayia aroto roto. Fü ra awu wü meme, te ewü ngbü elüwa. Wü moko meme la, wüh ꞌburu ewü de tere te wü.
11 Fü Me amala ngü fere gbü roto la, gü ba,
12 ‘Ma ceka eceka! Wü moko meme ꞌburu, de te ewü ngbü elüwa la, wüh ka-wü ꞌburu de tere te wü. Wü mene la ena azu wü di enga wü kpah ꞌburu de tere te wü. Dela ngü te ni, Me, mere me-ni. Kükürü de, angü ni wu mani de te Labana ngbü emere de ra la eyi.’
13 Gbü roto la, fü Me amala kpah gara ngü fere, gü ba, ‘De-ra Yakobo, ni de Me, ta te ni sere te-ni fere agbü Betele, gbü sü te ma za teme, fü ra afa *cangalï, fü ra adu kpah akïna kïna fü ni, Me, gü ba, “Ma ena adi ecu ngü ni, Me, fï mere badi.” Te di bala, ah le de ma yia eyia, de ma ce gba Labana, fü ra adu agbü sü ka-a, kpa gbü Kanana.’ Me mala ta ngü fere gbü roto la bala.”
Dela ngü ta te Yakobo mala fü wü wara ye, teka wü roto ka-ye la.
14 Fü wü Rayele ake Leya ayia alügü ngü, gü ba, “Ah mbi, dela ka-ye züka ngü. Ani go ka-ani ego agbü Kanana. Teka ne de, angü gara e-nga-kpa kpala, te wö ani ena ato fü ani nda ma.
15 Ani ka-ani gbü jia wö ni tïne eyi ba ganzi kpara la. Ah se ani ka-ye nda eyi asidi, kö jiase ka-ye, züfa nza eyi ꞌburu.
16 Mere bi wü nü, bete wü mene wü e, te Me za esaka wö ani, to fü ye ne, wü e la tïne kpah eyi ꞌburu nda-ani, de wü di enga ani. Te di bala, ani yia eyia, de ani go agbü Kanana, ba e te Me mala fü ye la.”
17-18 De te Yakobo je ngü la bala, fü engu ayia kürrrü, angbü ereke te-ye gbü zi. Fü ah ayia abiti wü e ka-ye ꞌburu, te engu ena ago di agbü Kanana ne. Fü ah adu kpah, abiti wü yiti, de wü kambiliki ka-ye, te engu maka de sela ne, atima ewü ꞌburu kpa engagira nü. Fü ah ao wü wara ye, de wü di ye ꞌburu füh wü kamele, de wüh nü di.
19-20 Wü Yakobo ngbü reke te-wü ꞌburu esalakumu, angü Labana ena atïrï ani. Fü ewü angbü ecï nga sïkpï te Labana ena anü tete agbü gü, awete kala wü kambiliki ka-ye. Te Labana nü sü tete kpala, fü wü Yakobo ayia akpe ka-wü sidi nganga na la. Fü Rayele ayia kpah amere mani, azi faranda ka wö ye, te wüh mï gbü se ne, akpe di mini. Wü Yakobo de wü wara ye fiti ta Labana baka e dela.
21 Fü ewü ayia akolo sü, anü akö ngu de ïrï ye Efürata ne. Fü ewü anü akoro kpa gbü gara sü, te di kpa eze da, to anga Gïlada. Fü ewü ayia ade gugu, angbü sela.
22 Fütanga sïkpï ꞌbasu, fü Labana adu aje nga wü Yakobo, gü ba, “Wüh kpe eyi!”
23 Fü Labana ayia akö wü di enga ni ye, anü afa nga wü Yakobo. Fü ewü afa nga Yakobo baaala, fü ewü anü amaka ewü gbü sïkpï lorozi.
24 Amba Me mala ta ngü fü Labana gbü roto, gbü biti engu de te kpï seke la, gü ba, “Labana deyï, te ye fa nga Yakobo, maka eyi la, ye mere e awü nga ake di de, angü engu de vüngüte ka-ni. Te ye mere engu esiti la, ye ena awu ngü.”
25 Baka te wü Labana nü maka wü Yakobo tete agbü Gïlada, fü ewü anü ade nda-wü gugu kpah mba gbamari ede nda wü Yakobo sela.
26 Te wü Labana maka wü Yakobo tete, fü ah ayia amala ngü fü Yakobo, gü ba, “Ye mere mani de ni bala, neh kü teka ne? Ye kö wü di ni, kpe de ewü bü baka wü kpara, te wüh zoro ewü gbü gü, neh teka ne? Dela ngbürü zu ngü fanü fanü na?
27 Ye ce ta emala nga ye fü ni de, neh teka ne? Wü zi te-wü bü zïrrrï, akpe, anü sü, neh teka ne? Te ni ena awu ta kpo, gü ba, wü yia eyi, ego ago la, de bane ni ena amere mere siti karama, fü wü kpara, teka fü wü ago gbü züka ngü.
28 Ye ceka la, baka te wü yia kpe ka-wü bü bala, ni sü de, gba ngüsü emaguma wü kundu ni, de wü di ni ne. De bala ne töndö ngü ne?
29 Te ni ena aroto ta gbü biti ne de la, de bane ni ena amere ye ta ꞌduwa asiti, teka ngü ka-ye la. Amba Me, te di de *vüngüte ka wö ye ne, koro, mala ngü fü ni, gü ba, ‘Te ni maka ye la, ni mere e awü nga ake ye de.’
30 Ah mbi! Baka te ye yia ka-ye nda eyi, edu kpa gba wü wö ye, teka gümü ewü ne, anga si-ngü de te ye zi faranda ka-ni tïne tete ne, ah de neh ene ya?”
31 Fü Yakobo ayia alügü ngü fefe na, gü ba, “Ngü te ni ce da emala ngü ni fü ye tete ne, kükürü de, angü ni kpe cürü, gü ba, ye ena aza wü di ye, atïrï ewü de wazi. Dela si-ngü de te ni mala nga ani tete na fü ye de ne.
32 Amba teka faranda ka-ye la, de-ni Yakobo, ni zi faranda ka-ye nda-ni de. Te wüh maka faranda ka-ye la ngbürü eyi esaka biri kpara esüka wü kpara ka-ni sene la, de wüh za kpara la, wüh mörö engu asidi. Te di bala ne, ye gïrï kpï egïrï kpo kpo kpo kpah gbü jia wü kpara ka-ye la, gbü wü gugu ka-ani ne biri biri ꞌburu. Mene e te ye ena amaka, te di de e ka-ye la, de ye za ꞌduwa aza, ye koro di gbü jia wü di enga ni ani, de te ye koro de ewü ne.” Amba Yakobo, mü wu ta, gü ba, Rayele zi faranda la me-ye ne, nda-mü de.
33 Fü Labana ayia akpo angbü egïrï faranda ka-ye ne. Fü ah arï kpa gbü gugu ka Yakobo, agïrï kpï kpala ma. Fü ah adu kpah, arï agïrï kpï gbü gugu ka Leya, de nda wü labï ꞌbasu ne, wü Bïla ake Zerïfa kpah bi ma. Ah maka faranda ka-ye nda kpah de. Fü ah anü kpah agïrï agbü gugu ka Rayele.
34-35 Amba Rayele za ta faranda engu la, wo ka-ye esa gara mere bongo. Fü ah ayia angbü ka-ye gaa fefeh na, da ecï nga wö ye. Te wö ye na rï kpa gbü nganga na la, fü engu ayia agü mandï fü wö ye ciki da ye. Fü ah amala ngü fü wö ye, gü ba, “Wö ni deyï, maguma ye mere e anzu eküte ni de. Si-ngü te ni yia tikpi, agu mandï fü ye de ne, angü ni ngbü ei ku.” Fü Labana agïrï kpï sela, ayiri ayiri, ah maka faranda ka-ye nda kpah de.
36 Fü maguma Yakobo ayia anzu eküte Labana. Fü ah akpo angbü ewü nga ake di, gü ba, “Angü de bala neh ene ngü ne? Mene *siti ngü de te ni mere fü ye ne, ah mbi mbi de ne ngü ne? Te ye fa nga ani, koro di zalü de kpakine, ba e te ani di tïne wü mürü zi ne?
37 Baka te ye gïrï kpï gbü wü e ka-ani sene ꞌburu ne, ye maka biri e ka-ye eyi gbügbü na? Te ye maka e engu eyi la, de ye za eza, ye koro di, ye o engagira wü di enga ni ye, de wü nda-ni wü kpara sene, teka de wüh ye süka ngü de esüka ani ne kere.
38-39 De-ni Yakobo, ni mere ta tima fü ye, mbü di ambü teka wü re teke biri. Fü wü nü ka-ye ayia ta asibi afa sü ne, ꞌburu teka ngü ka-ni. Wü tima ta te ye to fü ni, teka wü nü ka-ye ne, ni mere eyi ꞌburu mbi. Siti ngü te ni mere gbü tima la, ah de neh ene? Ni mörö ta süka gara wü nü ka-ye, zü eyi? Baka te siti wü nü ngbü ta ezoro süka wü nü ka-ye ne, ni ngbü ta eza nda-ni nü, eo dada na. Te mürü zi koro, zi süka wü nü ka-ye la, fü ni adi kpah eza nda-ni eo dada na. Ni mere ta dela siti ngü?
40 Ni mbü ta ka tima ka-ye la cu fa sü! Ra ngbü ta ecucuru ni, fü zü angbü kpah emere ni gbü biti! Ra gbü jia ni gbü biti kpah ma, teka tima la!
41 Bi wü re ta te ni mere gba ye, baka wü re teke biri ne (20), fï bü gbü wü cïnga bala! Ni mere ta tima fü ye, teka wü wara ni de ꞌbasu la, teka wü re nzükpa de füh ye bala (14). Fütanga ngü la, fü ni adu kpah amere tima fü ye, teka ngü ka wü nü, teka wü re maꞌdiya. Fü ye angbü ta kpah fï bü da efiti ni, enda nganga, da efüfü ri ye fü ni ꞌbasu ꞌbasu.
42 Amba gbü mere bi wü ngü la ꞌburu, Me ngbü ta fï bü ake ni, angü engu de *vüngüte ka-ni, kpah baka wü wö ni, Abarayama ake Yïsaka ne. Te Me ena di ta ake ni de la, de bane ye liki ni eyi gügü, de kpa ni kükürü. Me wu cïnga de te ye to ta eküte ni ne eyi ꞌburu nde. Engu wu züka tima, ta te ni mere fü ye, ne kpah eyi. Dela si-ngü de te Me koro kpaka ye tete esikine gbü biti, gbü roto, amala ngü fü ye kpekpeke ne.”
43 Fü Labana ayia alügü ngü fü Yakobo, gü ba, “Enga ni, ani mere e awü nga de, angü ni ena amere tïne dene neh baye ya? Angü wü jaji würüse ꞌbasu, de esaka ye la ꞌburu wü di ni, abe kpah te wü jaji, de te ewü bï ewü fü ye la, wüh kpah ꞌburu de wü kundu ni ne. Wü nü bete wü gara wü e de esaka ye la, ka-wü kpah ꞌburu wü e ka-ni. Gara ngü te ni ena amere nda ma! Angü wazi ni, te ni ena aza wü e la, adu di kpah ma!
44 Te di bala, ah le de ani mörö kambiliki emörö esüka ani, fü ani azü ake ye, teka areke ngü de ezengba ani ne di. Ani za kpah mere teme de ani rükü, o, de ah gü tamu kïna de esüka ani ne fü wü kpara.”
45 Fü Yakobo ayia ale ngü engu la. Fü ah aza mere ngbürükü teme, arükü, ao, teka de ani di efï nga ngü, de te ani reke esüka ani la tete.
46 Fü ah adu amala ngü fü wü kpara ka-ye, de wüh biti wü teme, wüh fa, wüh o gbü sü biringbö nzüüü. Fü ewü angbü ezü e de wü kpara ka Labana la, ede wü teme bala la.
47 Fü Yakobo ayia agü ïrï mere teme, te wüh rükü la, gü ba, Galede. Fü Labana ayia agü ïrï wü teme te wüh fa biti la, Yegara-Saduta,
48 gü ba, “Mere bi teme te ani fa ne, ena agü tamu ngü fü wü kpara, gü ba, ani reke ngü ezengba ani eyi.”
49-50 Fü Labana amala gara ngü fü Yakobo, gü ba dene, “Me ladü, te ena adi ewu mene wü ngü de te ye ena angbü emere eta kuru jia ni ne. Te ye ngbü emere wü di ni la esiti, anga te ye nü za kpah gara wü würüse ka-ye la, ye wu, gü ba, Me ladü te ngbü eceka ye de wü ngü la.” Fü ah adu kpah, agü ïrï sü la Mizipa, teka ngü la.
51 Fü Labana adu kpah amala gara ngü fü Yakobo, gü ba, “Dene ngü te ani ena areke ezengba ani enatikine. Angü wü teme te wüh fa ewü dene ne, bete mere teme, te wüh rükü o dene,
52 wüh ena aye zengba tö ka-mü ake nda-ra, fï mere badi. Mü tï aguru sü, anü atï de gü gbü nzö ra, gbü nda-ra sü de. Ma tï kpah aguru sü, anü atï de gü gbü nzö mü, gbü nda-mü sü de.
53 Me ladü, ah ena aceka ngü ka-ani la me-ye. Angü engu de vüngüte ka wü wö nih, wü Abarayama ake Nayora.” Fü Yakobo ayia akïna kïna kpah baka e la, te ïrï Me te di de vüngüte ka wö ye na, Yïsaka ne.
54 Fü Yakobo ayia aza nü, awa amörö fü Me. Fü engu ayia aï wü kpara ka-ye. Fü ewü ayia akoro azü e la de wü kpara ka Labana gbü sü la. Fü ewü ara sela zalü akoro kpurutokokpï.
55 Gügü kpurutokokpï la, fü Labana ayia afaka wü Leya ake Rayele, de wü kundu ye, ayia asü ngüsü emaguma ewü ꞌburu. Fü ah ayia alügü nga ye, adu kpa gba ye.