LUKA
Kaviyak o Colai Ayɛɛt Luka
1
Tipoliz o kareezin, eteyeedit baale ɔl ci meelik kaal baal agooni ŋaatinai ŋina e. Eteyeedit niigi kaal baal aduwaket ageet ɔl baal icinit niigi alya keberene ugeec kaal nicoko ŋaati agooninɛ e. Arak kaal nicoko cinɛnta niigi, makacin waanice uuwayit niigi zɔɔz nico. Nyakaraŋatoi o adikir, kiiya zin buk naana kɛdɛmɛza kaal nicoko dook juruŋ ŋinti wun ɔrɔɔt. Inoko zin kayeedekin naana ineet waragɛ ci kazeden kaal nicoko. Kagoon zin nɔkɔ o, ka ga niina gi ween didi baal edemezu laadun e juruŋ.
Aduyai tiryan o Jɔn
Baale irkitowe baal ɛɛnɛ Erod alaan o looc o kazi Judiya e, anyak eet ci kazi Zakeriya ceen alaan ci miliny ceeze o Joowo. Niini borit ci ɔl o kazi Abija o gɔɔn aliŋliŋ ceeze o Joowo. Zakeriya anyak ŋaa ci kazi Ilizibɛz ceen buk niini borit ci ɔl o aliŋliŋ ceeze o Joowo. Ma waanice abaak Zakeriya kibeen Ilizibɛz baayiz ci abon ŋume o Joowo, ma azooni niigi dook lotinok o Joowo. Maje nɔɔgɔ akɔm dɔl cigeec, eeci waanice Ilizibɛz awɔ koliin zɛɛ makacin iziti niigi dook matuwo.
Ma iitene oman izi waŋi ci Zakeriya ka kook kiliŋliŋi ceeze o Joowo eo gɔɔn anyɔnɛ niigi liŋliŋɔn laadun. Aŋɛra ɔl nɔɔnɔ keere uneeŋ gɔɔn agɔɔni maadico ka kook kutururek karkar goo ŋaao taabinto. Ook ni niini ceeze o Joowo eecitɔ. 10 Maje ɔl dook aŋaryɛ ceez bitaala ŋinti ona akɔ arurɛkɛ niini karkar goo o.
11 Mazi ŋaan akɔ arurek Zakeriya karkar goo nɔkɔ, iiyak toonnyaiti ci Joowo nɔɔnɔ, ma aku abil ŋino taabinto libire ci azo o. 12 Mazi acin Zakeriya nɔɔnɔ nɔkɔ, ɔtɔŋɔlɛ ɔrɔɔt ɛlɛ.
13 Bar anek toonnyaiti nici nɔɔnɔ nɛ, “Zakeriya, má aŋolinan gaga, eeci kanyaakin kaviyak Joowa. Iziiwun Jooi ŋaryiin unun. Aritakin tiŋeere ŋaa cune kazi Ilizibɛz noko logoz. Zin mazi aritai, katek zaar ci kazi nɛ Jɔn. 14 Atalnɛ katin niina tiryante cin o, ma buk atalnɛ ɔl ci meel. 15 Eeci niini tiŋeere titiny ɔrɔɔt ŋume o Joowo. Ma alaŋ awot nyaan been nɛɛn. Akunak tiŋeere nɔɔnɔ Vɔŋizi o Joowo iŋaan aavi yaatin kɛŋa nɔkɔ. 16 Alama katin niini ɔl ci meel ole o Israyil ka kivita kiziiyit Manyi ween Jook uneeŋ. 17 Arayai katin niini ɔɔwa ŋaati Manyi, ma anyak dɔyiz ci abil kiyo baal anyak nyakaŋani o kazi Ilija e. Arom bodo katin niini dɔl ki baatigeec ŋaatodoi. Abadaan tiŋeere niini ɔl o alaŋ azooni zɔɔz o Joowo kivita kabaabanit baabaninok ci ɔl o abon. Aku tiŋeere atom niini ɔl ka kidimdimanit eleeti kereec kuni o Manyi.”
18 Ma abɛdɛkɛ Zakeriya toonnyai nico anek nɛ, “Ka zin yo naana kaga zɔɔz nico een didi o ku? Inoko naana ki ŋaa onan kidikirta naaga dook kizita matuwo.”
19 Ma abɛdɛkɛ toonnyaiti nɔɔnɔ anek nɛ, “Aneeta Gabriyal o gɔɔn kabil ŋume o Joowo nɛɛn nici. Nɔɔnɔ nɛɛn o itoonanan aneet ka kiiya kuduwayin ineet zɔɔz ci abon noko. 20 Zɔɔz nici katin didi abil tɔ iitene o arek Jooi, bar zin giye o alaŋ atuwɛ zɔɔz ci kaduwakin o, alagunyin rak Jooi inoko ineet aat calaŋ azooz zɛɛ been iiten ci abilni zɔɔz nici tɔ.”
21 Agooni gi nici ceeza eecitɔ, maje ɔl ona ɛɛl bitaala e ŋaan arɛ Zakeriya nɔkɔ. Bar alaŋ aga niigi gi ci alam nɔɔnɔ ŋinti rɛɛn ceeza eecitɔ o. 22 Mazi akɔ aduŋnak niini bitaalin, alaŋaan azoozek nɔɔgɔ, eeci alagonyɛ aati. Enico ɛlɛ agaac niigi icinun Zakeriya ceeza eecitɔ gi ci itoona Jooi. Ma azoozek niini nɔɔgɔ azɛɛnɛ doon.
23 Mazi akɔ aṯornɛkɛ iinya ci liŋliŋɔn onin ceeze o Joowo, imiire ook ɔlɔ. 24 Ma iinyaye ci miliny nɔkɔ obona ŋaa oninɛ Ilizibɛz anyawɔ, ma aavi ceeza nɔkɔ nyɛlɔwɛ tur calaŋ aduŋnak bitaalin.
25 Ma aduwa Ilizibɛz gi ci azi nɛ, “Nicini dɛtɛn ci anyan Jooi. Aarawan niini aneet alyaan baal kawɔyɛ koliin e.”
Aduyai tiryan o Yesu
26 Mazi akɔ een Ilizibɛz nyɛlɔwɛ ci anyayin tɔrkɔnɔm, itoona Jooi bodo toonnyai o kazi Gabriyal kiiyak kutur o kazi Nazarɛt abil looce o kazi Galili. 27 Anyaak niini molok ci Joowo dole ci kazi Meri ci agam nɔɔnɔ ɛɛti ci kazi Josev ka kiriyi kizi ŋaa cin. Ma ɛɛti ci kazi Josev noko dole ci dɔl ci alaan o kazi Devid. 28 Ma akunak toonnyaiti Meri, ma aku azaa anek nɛ, “Abona? Amayuwin Jooi ineet.”
29 Mazi azii Meri zɔɔz nico, anyawun ŋoliin ɔrɔɔt. Ma abiir ɔɔ zooze ci azaawi toonnyaiti nɔɔnɔ o.
30 Ma anek toonnyaiti nɔɔnɔ nɛ, “Meri. Má anyei ŋoliin gaga, eeci iiyayin dɛtɛni o Joowo ineet. 31 Anyake tiŋeere, ma ookca logoz. Katek zin tiŋeere nɔɔnɔ zaar ci kazi Yesu. 32 Tiŋeere niini titiny ɔrɔɔt. Ma awɛ kizi ŋɛɛrti Jook o adikir. Anyek tiŋeere Jooi nɔɔnɔ kizi alaan ci adikir kiyo baale jijitinɛ Devid e. 33 Ma een tiŋeere niini alaan ci ɔl o Israyil nɔkɔ kodot, ma alaŋ alaazɛt cinɛ o aṯornɛkɛ nɔkɔ been nɛɛn.”
34 Ma anek Meri toonnyai nɛ, “Inoko naana ŋaan keen dole ci ŋaai. Ka zin yo kanyak dole ku?”
35 Ma abɛdɛkɛ toonnyaiti nɔɔnɔ anek nɛ, “Ŋaan akunakin Vɔŋize o Joowo. Buk dɔyizi o Joowo ŋaan aavi ŋaatun. Zin giye nico awɛ tiŋeere dole nici kizi ŋɛɛrti Joowo. 36 Cin di atenoi unun kazi Ilizibɛz baal azi ɔl nɛ, Alaŋaan bodo tiŋeere niini arit e. Inoko anyawun niini nyɛlɔwɛ tɔrkɔnɔm ci anyayin kizi matuwoc nɔkɔ 37 Eeci akɔm gi ci akɔmnek Jook ŋaati agɔɔni.”
38 Ɛbɛdɛkɛ ni Meri nɔɔnɔ enek nɛ, “Keen naana gabaren ci Joowo. Anyek kutuguwozeyan gi nici kiyo ona aduwakan o labak.” Enico ɔtɔɔ toonnyaiti ci Joowo noko ḏim.
Eerononek Meri Ilizibɛz
39 Ma iinya ci miliny nɔkɔ itiŋa Meri, ma ayiik akɔ kuture o abil biyɛnɛ looce o kazi Judiya. 40 Mazi akɔ arum kɔrɔk o Zakeriya, azaawun Ilizibɛz. 41 Mazi azii Ilizibɛz zaawinɛt ci azaawi Meri nɔɔnɔ o, ɔtɔɔmɔ dole kɛŋa. Ma akunak Ilizibɛz Vɔŋizi o Joowo. 42 Ma agɛrɛny molowe ci appe azi nɛ, “Amayukin Jooi ineet kujuk ŋaai dook, ma buk amayuk Jooi dole ci anyei kɛŋa noko. 43 Ma naana keen ŋɛnɛɛn ci akɔ ma akunakan niina yaati Manyi onan aneet ceeze can o? 44 Uyene akɔ mazi olla kazii zaawinɛt unun e, ɔtɔɔmɔ dole kɛŋa talniinta enico ɛlɛ. 45 Amayuwin zin Jooi ineet, eeci atu niina zɔɔz baal aduwakin niini ineet e abil didi tiŋeere tɔ.”
Beniin o Meri anaati Jook
46 Ma abɛn Meri beniin ci azi nɛ, “Kanaati Jook zinize onan dook. 47 Atalnɛ ziniz cane o ŋaaten Jook ween ruguzoi onan, 48 eeci aadawan niini aneet gabaren onin o keen cɛlbɛz labak. Inoko zin waanico zɛɛ been iinyaye ci avu e utuyan bulowa ci ŋaan avu e dook aneet kizi ŋaa ci amayukan Jooi, 49 eeci agoonekan Jooi o anyak dɔyiz dook aneet kaal ci adiŋdiŋ ɔrɔɔt. Nɔɔnɔ nɛɛn o awɔ doon. 50 Ayelza niini gi o awucnɛkɛ ɔl o aŋole nɔɔnɔ bulok ki bulok. 51 Eyeliza niini dɔyiz ci ibaati ogin, ma azaan ɔl o adɔŋ eleeti baabaninowe ugeec. 52 Ma iinanɛ alaat o loocu dak, ma adɔŋ ɔl o cɛlbɛzik kɔɔt ki taden. 53 Anyɛrizan niini ɔl o adak magizeeti kaale ci abon, ma anyek ɔl ween arɔk kɔɔt katamaatit. 54 Atirit niini ɔl o Israyil een gabara ogin kiyo baale aterkedek niini jijitigaac e. 55 Baale enek Jooi nɔɔgɔ nɛ, Awucnekan katin Ibrayim kibeen dɔl ci dɔl ogin dook nɔkɔ kodot.”
56 Ma aromɛ Meri ki Ilizibɛz ŋinaante nyɛlɔwɛ iiyu. Itiŋa ni imiire ook ɔlɔ.
Tiryan o Jɔn
57 Mazi avɔ aṯornɛkɛ iinya o Ilizibɛz nyayiinto, otowa niini logoz. 58 Mazi azii atenowa kibeen ɔl o abaawɔ ki nɔɔgɔ tirtɛn o anyek Jooi nɔɔnɔ, ataltɔ buk niigi dook kibeen Ilizibɛz ɔrɔɔt ɛlɛ.
59 Mazi akɔ een dole iinya turge, ivita niigi ka kivita keteedit nɔɔnɔ kul keere uneeŋ Juz. Ma arɔɔŋ kakatek atenowa dole zaar o baatin kazi Zakeriya. 60 Bar azi yaatinɛ nɛ, “Akɔm, kazi zaar cigin nɛ Jɔn.”
61 Ma anek ɔl nɔɔnɔ nɛ, “Atenowe ugooc dook akɔm eet ci anyak zaar nicoko.” 62 Ijinit ni niigi baati doleco azɛɛnɛ doon ka kɛtɛyɛɛdak nɔɔgɔ zaar ci arɔɔŋ kakatek dole.
63 Ma ajin Zakeriya ɔl kanycek nɔɔnɔ waragɛ ci ka kɛtɛyɛɛdi dole zaar, ma aku ayɛɛt azi nɛ “Kazi zaar cigin nɛ Jɔn.” Ma abiir nɔɔgɔ dook ooti ɔrɔɔt ɛlɛ. 64 Enico ɛlɛ ɔɔgɛ Zakeriya aati kɔzɔɔz labak, ma anaat Jook. 65 Ma anyaak zɔɔz nici ɔl o abaawɔ ki nɔɔnɔ dook ŋoliin, ma adala kaviyawa nicaga looc o Judiya abil biyɛnɛ dook. 66 Ma ɔl dook baal iziiyit kaviyak nicoko e, abaaban niigi zinzeetinɛ ɔrɔɔt, ma ajinɔ anɔ nɛ, “Ma dim tiŋeere dole nicini abil ku?” Azi nɔkɔ o, eeci aga niigi dɔyizi o Joowo didi aavi ŋaatin.
Beniin o Zakeriya
67 Iiyak ni Vɔŋizi o Joowo Zakeriya ceen baati Jɔn o, ma adiŋdiŋɛn niini Jook beniinta azi nɛ, 68 “Abon kanaat Manyi ween Jook o Israyil. Iiyak niini ɔl ogin, ma ɔɔga nɔɔgɔ kabaayitɔ yaak. 69 Anyaayet niini ageet ruguzoi ci adikir ceen dole ci dɔl o Devid ween gabaren onin. 70 Uduwa niini zɔɔz nico baale laadun nyakaŋanete ogin azi nɛ, 71 ka kiiya korogozet niini ageet modɛni, kibeen dɔyize o ɔl o amarninet ageet dook. 72 Zin giye nico eyeliza niini gi o awucnɛkɛ jijitigaac nɔɔnɔ, ma buk aada niini gi baal aterkedek niini nɔɔgɔ e. 73-74 Baale eterkedek niini jijitinai Ibrayim zɔɔz ci ka kɛɛlayet modɛni, ma anyet niini ageet kiliŋliŋtozek nɔɔnɔ kɔkɔm ŋoliin. 75 Ma buk anyet ageet kobonta ŋume onin ŋinti ŋaan rak karogni noko dook. 76 Maje niina Jɔn dole onane awɛ katin izi nyakaŋan ci Jook o anyak diŋdiŋɔn dook. Eeci arayinɛ rak katin niina Manyi ɔɔwa ka dimdimanek nɔɔnɔ gɔl onin 77 Aduwai tiŋeere niina ɔl ogin zɔɔz o ka korogozi Jooi nɔɔgɔ gole o ka kaarai niini nɔɔgɔ baciinok ugeec. 78 Agɔɔn Jooi onai nɔkɔ o, eeci areezet niini ageet, ma iina nɔɔnɔ ziniz. Itoona tiŋeere niini ŋɛɛrin kiiya kuduna kiyo gɔɔn aduŋna ii ririwɔna o 79 Ma anyaak tiŋeere niini vooritin ɔl dook o aavtiz muura daayiza. Ma amadet tiŋeere niini ageet kɔtɔɔz tɔp gole ci ganonto.”
80 Maje dole iroktai juruŋ kɔdɔk kak Vɔŋize o Joowo. Mazi akɔ adikir, itiŋa ook balala, ma akɔ abaak ŋinaante zɛɛ been iiten baal aku akanan liŋliŋɔn onin ole o Israyil e.