24
Thana Isakalpa ipi madhin
1 Senabi thonara Abraman wathoel mina koeyma, nuy ngulayg kedha, Awgadhan nubepa woenab poeybarngu nungu igililmaypa mura.
2 Wara nungu zagethaw mabayg lak koey mabayg nungu wathal mura wara zagethaw mabaygiya gimal. Matha nuy Abraman getha doegam zagethaw mabayg. Abrama nubepa mulaydhin, ‘Ngidh piti madhuya apiya geth mar, mina ya muli Awgadhaw parunu. Ngidh bangal mura ngaw ubilmayl aymoeypu.
3 Nuy mina nubi apaw goewaw Awgadh, gimal daparaw Awgadh, ngidh lawnga ipi gasampa ngaw kazipa koezi Kananaw yoepkazingu.
4 Ngi ngaru bangal kuniya ngoena ngalaga nanga kazi madhin ipipa gasamaypa, ngaw thurkiyay kazipa Isakalpa nungu ipi bangal ngaru ngaw buwayngu.’
5 Kalanu nuy zagethaw mabayg yapu poeybaydhin kedha, ‘Wara kedha na ngoewakaz ubigasin ngaybiya ngapa kuniya oesile nabi goegathoepa ina nginu lag mina koey sigal, ngath bangal midh manine? Ngath bangal kasa Isakan kuniya yoelpane nginu thathiw kuyku lagoepa?’
6 Nuy kedha, ‘Maygi! Nuyn kuniya yoelpayg,
7 ina nubi boeradhar Awgadhaw ya wadhayzinga ngayapa a ngaw kaziw kazipa. Awgadhan nanga ngoena yoelpadhin ngaw thathiw lagoengu, ngaw mura buway lagoengu. Wa, nuydh Awgadhan bangal ngibiya wayane nungu angela ngibepa danal pathaypa, nginu zagethoepa ibupuydhaypa. Ngidh ngaw kazipa ipi gasamane ngay ngalagaz nanga ngapa.
8 Wara kedha ngoewakaz ubigasin ngibiya ngapa oesile, wa, ngi bangal kalanu ubipa nubi wadhayzimayngu. Kasa kay kedha ngidh bangal nuyn kuniya oengayg senabi lagoepa.’
9 Kalanu nuy zagethaw mabaygan nungu geth Abraman piti madhunu apal wanadhin, senawbi ya woedhayzi yoepa ridha poelaypa, Abraman yangukudupa aymoeypa.
Zagethaw mabayg miyaydhin naygay doegampa Mesopoetaymiyapa
10 Nuydh zagethaw mabaygan mura rugal buthpathamoeydhin nungu yawarpa. Nuydh Abramalngu ten mura kamelal gasamoeydhin, koey tetel uruyl. Kalanu nuy miyaydhin naygay doegampa Mesopoetaymiyapa, Abraman buway mabaygaw lagoepa, Nayon lagoepa.
11 Kurisipa nuy mangaydhin nuydh nungu kameloepa wal mizin kedha, ‘Apa nithamaw.’ Thana apiya poeydhan maynu pasinu. Senabi may sey goegathoenu adhal. Goeyga kay pawpa aymipa, thana goegathaw yoepkazil ngapa ngukipa.
12 Nuy thoeythupagaydhin kedha, ‘Awgadh, ngi ngaw kuyku mabaygaw Awgadh, ngidh ngaw kaybaw zageth ridh palar.
13 Ngidh lak nginu mam a woenab poeybar ngaw kuyku mabaygoepa, Abramalpa. Ngi waza mura Kuykulnga ngibepa kakal ngay in ngukinu pasinu a itha mura yoepkazil ngapa ngukipa. Thana mura nubi goegathaw kazil. Ngay gar koerawayg yoepkaz nga matha ngoedhagidh ngaw kuyku mabaygaw kazipa ipi, ngayapa gar kakal aymar, ngoewakaz nga?
14 ‘Na bangal nanga aymidhe, ngay bangal wara ngoewakazipa muledhe kedha, “Ngayapa gar kusungu nguki ngapa.” Na na kedha kuniya ngayapa, “Wani matha ngi lawnga ngukipa, mura ubipa nginu kameloepa lak kedha, ngath lak nguki gasampa nginu kameloepa mura.” Ina kay sikedh nabi yoepkaz ngidh adhapa thamadhin nginu zagethaw mabaygoepa ipi Isakalpa. Wa, nadh kasa nanungu kedha koey zageth aympa kamelal ngukin poeybepa, ngay ngulayg asin kedha, wa ina nginu adhapa thoemayzinga ipi, nginu poeybayzinga ngaw kuyku mabaygoepa. Na na kedha zagig nanga, na lawnga, ngidh bangal wara ngoewakaz adhapa thamane.’
Bethwel a nungu ngoewakaz kazi Rebeka
15-16 Abraman tukuypaw mabaygal si sethabi thonara. Nayo a nungu ipi Milka, palamun kazi Bethwel a nungu ngoewakaz kazi Rebeka. Wa Abraman zagethaw mabaygaw thoeythu poegaynu amadhan kuthoepa nanga Rebeka ngukipa uzaraydhin sizi, nabiya nanu koey ngukiw za kusu thabaynu mer. Na mina kapu ngoewakaz, alaygig, na garkazingu koerawayg. Na maypa mulupa ngukipa moelaypa uzaraydhin.
17 Na na koezi dhadhiya aymiz nanga, nuy Abraman zagethaw mabayg tari zilamiz nabepa muliz kedha, ‘Ngidh gar ngayapa seyzi kusungu nguki?’
18 Na kedha, ‘Wani.’ Nadh sobaginga thabayngu mulupa madhin ngukilnga kusu gasaman. Nuy waniz.
19 Nuydh nanga muwasin, na kedha, ‘Ngath lak nguki gasampa nginu kameloepa mura.’
20 Nadh sobaginga nanu kusu pay yoewdhan kamelaw ngukiw zapunu, kalanu na lak ngukipa zilamiz, kurisipa kamelan mura nguki wanimoedhin.
21 Nuy zagethaw mabayg kasa nan danal pathar wara yaginga imaypa kedha Awgadhan sike nungu mab kuyku nidhan.
22 Kamelan nanga nguki wani muwasin nanga nuydh zagethaw mabaygan nungu rugangu koey modhabil zapul gasamoeyn. Nuydh nabepa mamayin wara piti oengay za, a ukasar gethiya oengay za, thana mura koethilmayl, goli zapul.
23 Nuy kedha, ‘Ngay apasin ngibiya ngayapa gar muli nginu thathi nga, sey gar buthalnga ngoeymulpa ngaw mabaygal a ngay, kasa urapu kubilpa.’
24 Na kedha, ‘Ngoezu thathi Bethwel nuy Nayon kazi, a nungu apu Milka.
25 Ngoey aydegal nginu kameloepa, kapu uthuy lag thanamulpa lak mepa a ngithamulpa lak kedha.’
Nungu zagethaw mabaygaw ngoenakap mina koey dhiwalnga
26-27 Nuydh nanga karngemidhin nanga nungu ngoenakap mina koey dhiwalnga. Nuy lak Awgadhoepa apa pudhaydhin eso poeybaydhin a thawmadhin. Nuy kedha, ‘Ngi mina adhapudhay Awgadh ngaw kuyku mabaygaw Abraman Awgadh. Ngidh mina aymarngu nginu yawoedhayzinga midh nanga. Ngidh ngoena balbayginga yoelpadhin ngaw kuyku mabaygaw buwaypa.’
Na ngoewakaz zoelmaydhin lagoepa
28 Na ngoewakaz zoelmaydhin nanu apuwaw lagoepa mura yadu thuray aymoedhin.
29-30 Nanu babath nuy sey mepa nungu nel Leyboen. Nuydh na karngemidhin a imadhin nan a goli zapul nabiya, kalmel pitiya gethiya nuy sobaginga imaypa uzaraydhin Abraman zagethaw mabaygoepa. Nuydh nuyn iman ngukinu pasinu kaday sir nubiya kalmel nungu kamelal.
31 Nuy Leyboen kedha, Abraman zagethaw mabaygoepa, ‘Sa, mina ngi Awgadhaw woenabal mabayg, matha ngoedhagidh lawnga ngi in adhal. Ngaw lag ngithamulpa buthalnga a ngithamun kameloepa lak kedha.’ Kalanu thana mura lagoepa memayidhin.
32 Nuy Abraman zagethaw mabayg lagiya muy uthiz. Nuydh Leyboen mura kalmeloengu zapul adhapa memayin. Kalanu bupan poeybaydhin thanamulpa purthaypa, wara bupal thanamulpa apiya yuwipa nuydh ngukil kusumoeydhin thanamulpa mangayzi mabaygoepa ngaroepa garwoelgaypa.
33 A kalanu aydel thanamulpa, kasa kay kedha Abraman zagethaw mabayg kedha mulaydhin thanamulpa, ‘Thuma, ngay kay ngaru ngithamulpa kulay a mulepa kalanu kay aygud.’
Leyboen nuy kedha, ‘Wa, muli.’
Nuy zagethaw mabayg mura zapul sakar pudhaydhin thanamulpa
34 Nuy zagethaw mabayg kedha, ‘Wa, ngay Abraman mabayg,
35 Awgadhan koeyma woenab poeybadhin Abramalpa, nungu zapul koeygarsar mamuyl, nanil, kawal, silbal, golil, koeygarsar, zagethaw mabaygal, yoepkazil, matha kedha garkazil, wara kamelal a donkil mura koeygarsar nungu zapul.
36 ‘Ngaw kuyku mabaygaw ipi Seray na koey apu aymaydhin nanga palay thurkiyay kazi gasamoedhin. Nuydh nubepa senawbi kazipa poeybadhin mura nungu zapul,
37 kalanu nuy ngayapa kedha, ngath ngaru ya wadhan nubepa kedha, mura nungu ubilnga aymaypa nungu kazipa. Nuy kedha ngayapa, “Ipi gasamayg koezi Kananaw ngoewakazingu ngaw kazipa.
38 Ngi ngaru ngaw thathiw buwaypa kuniya. Ngidh ngaw buwayngu ipi gasamar nubepa.”
39 ‘Kalanu ngay yapupoeybiz kedha, na ngoewakaz sike ubigig ngaybiya ngapa kuniya Kananapa oesile.
40 Nuy kedha, “Nuydh Awgadhan bangal ngin danal pathaypu, kedha zoenguz kedha ngath mura thonara ngungu ubilmayl aymoeyrngu. Nuydh bangal nungu angela wayane ngibepa, danal poethaypa, nginu zagethoepa kuykunidhaypa. Ngi ngaru ngaw buwaypa bangal Isakalpa ipi lumepu.
41 Ngoeban ya woedhayzimayngu pathidhayle kasa kay kedha thana nanga ubigigal nanga ngoewakaz ngibiya na woeyayg nanga, wa ngoeban ya wadhayzinga kasa gegeyadh ngi bangal nginu ubipa.”
42 Ngay ina kayb na mangema nanga nubi ngukiw maynu, wa ngaw thoeythupoegay kedha Awgadhoepa, Kuykulnga ngi ngaw kuyku mabaygaw Awgadh, ngidh gar nungu ubilnga kuyku nidhar.
43 Ngay gar in pasinu maynu nipa. Ngidh ngayapa kakal aymar, ngoewakaz na bangal nanga aymidhe ngay bangal ngoewakazipa muledhe kedha, “Ngayapa gar nguki ngapa.”
44 ‘Wa, ina kay sike nabi ngoewakaz ngidh adhapa thamadhin nanga ngaw kuyku mabaygaw kazipa ipi. Wa kedha nanga na ngaru kedha muledhe, “Wa, wani ngath kay kalanu nginu kameloepa nguki maypa.”
45 ‘Ngaw thoeythupoegaynu muynu amadhan kuthapa, na Rebeka mangiz nabiya kalmel nanu ngukiw za kusu. Na maypa woelmay ngukipa. Kalanu ngay ngukipa yapupoeybiz,
46 Nadh sobaginga nanu kusu gasaman, kalanu ngayapa woenipa nguki manin. Na kedha mulaydhin, “Ngath kay kalanu nginu kameloepa nguki maypa!” Wa ngay waniz, kalanu nadh kamelal ngukin poeybiz.
47 Ngay nabepa yapupoeybiz, “Nginu thathi nga?” Nadh ngayapa mura sakar manin nanu thathiw doegam, Bethwel, Nayom Milkom kazi. Kalanu ngath nabepa piti oengayza manin a gethiya oengayza.
48 Ngay kalanu kulun pasoeyniz thawmanin a eso pugiz Awgadhoepa kedha, ngi mina ngaw kuyku mabaygaw Awgadh. Ngidh ngoena balbayginga gethiya yoelparngu ngaw kuyku mabaygaw buwaypa. Ngayapa kakal kedha, nuydh Awgadhan ngithamun yoepkaz kazi adhapa thamadhin Abraman kazipa.
49 Sa, ngitha nanga nubi za balbayginga buwayl thayane nanga ngaw kuyku mabaygoepa, ngayapa mulemiw midh nanga, ngath kay bangal pudhamayne, ngath bangal midh paru kuykul za aymoene nanga.’
50 Leyboen a Bethwel palay kedha, ‘In nubi za Awgadhoengu ngapa, ngoeymulpa kuthoepa maypa lawnga.
51 Wa, Rebeka ina mariw nginu kuyku mabaygaw kaziw ipi bangal aymoene Awgadhaw mulayzinga midh nanga.’
52 Nuydh nanga Abraman zagethaw mabaygan karngemidhin, nuydh kuyk patidan a thawmanin Awgadh.
53 Kalanu nuydh mina thoeyaygi kapu dhoemawakul a silba goli koethil zapul nabepa Rebekalpa kusumadhin a mina koey modhabil sibaw wanay zapul kusumoedhin nanu babathoepa a nanu apupa.
54 Kalanu Abraman zagethaw mabayg a nungu mabaygal aygud gasamoedhin a thana senabi kubil mura si madhin. Wara bathaynga nanga nuy kedha mulaydhin, ‘Ngoey ngaru kuniya ngaw kuyku mabaygoepa.’
Thanamun kuniya mab
55 Kasa kay kedha Rebekana babath a apu palay kedha, ‘Ngitha gar moegina thuma oesipa, ngoewakaz na ngaru koew ngoeymuniya lak urapun wikipa lawnga ten goeygipa. A na bangal senawki kay.’
56 Abraman zagethaw mabayg kedha kuniya mulaydhin thanamulpa, ‘Ngitha ngoey woeydhayg, ina Awgadhan ngaw mab kuyku nidhaypa. Ngitha gar ngoena pawayaw ngaw kuyku mabaygoepa.’
57-58 Thana nubepa kedha mulemidhin, ‘Ngalpa mamu ngoewakaz thuraypa, na kay midh mulepa.’ Wa, thana nan thuran a yapupoeyban, ‘Ngi kay thanamuniya oesipa?’ Na kedha mulaydhin, ‘Wa ngay kay oesipa.’
59 Kalanu thana nan wayadhin kalmel nanu kulay buway zagethaw mabayg, na koey apu.
60 Thana nanu doegam mabaygan poeybadhin woenab Rebekalpa kedha,
‘Ngi ngoeymun mina tukuyap.
Ngi bangal nanga apu aymidhe
mura koeygarsar mabaygoepa a
nginu kaziw kazin bangal
uma mathampu thanamun thabukiril
a ngurumaw mabaygal.’
61 Kalanu Rebeka a nanu ngoewakaz zagethaw mabaygal a nanu kulay buway zagethaw mabayg buthpathemin a kameloenu gimal thanuraydhin. Kalanu thana mura kalmel Abraman zagethaw mabaygiya oesipa. Thana koeyma goeygilnga uzaraydhin kurusipa amadhan thamadhin.
62 Isaka senabi thonara woelmay mabaygoegi maya. Nuy ngapa woelmay ngukiw maypa amadhan. May nel Nungu May Danal Pathay Kuykulnga Nuy Ngaru Igililnga. Nuy senawbi thonara Kananaw zey doegamoenu meparu.
63 Nuy senawbi kutapa kulay miyaydhin gurguy mabapa puygi lagiya. Kedha nanga nuy nagiz, thanamun kamelal imiz.
64 Nadh nanga Rebeka Isakan iman nanga na adhapa pagan kameloengu.
65 Kalanu na yapupoeybiz Abraman zagethaw mabaygoepa kedha, ‘Senaw nga boey kuniya ulaypa ngalpalpa?’ Nuy kedha, ‘Senaw ngaw kuykulnga.’ Kalanu nadh nanu paru dhoemawakun wardhan.
66 Wa, kalanu Abraman zagethaw mabaygan balbayginga mura yadu thuray ayman, zapul midh paru mura nanga aymoeydhin.
67 Kalanu palay garwoeydhamoemoedhin, nuydh Isaka nan Rebekana yoelpadhin potowakupa nungu apu ngalaga nanga niparu a nuydh nan mina koeyma maman mayparuy, a mina koeyma danal poethaypu a siyargitha kabuthoepu matha kedha nungu apu midh nanga nuydh danal poethaypu. Kalanu nungu ngoenakap lak balbaygoesidhin nungu apuwaw awmoengu, mura balbayg asidhin.