11
Yesu Nuydh thoeythupoegay ngurpay ayman nungu niyay kazipa
(Mathayu 6.9-13; 7.7-11)
1 Wara thonara Yesu nuy nungu kusayg wara lagoepa thoeythu poegaypa, nuydh na muwasin nanga wara niyay kazi nubepa muliz kedha, ‘Kuykulnga, ngidh bangal ngoey ngurpamoeypu thoeythupoegayn Yoewane midh nanga nungu niyay kazil ngurpamoeydhin?’
2 Nuy kedha thanamulpa, ‘Ngitha bangal nanga thoeythupagemipa kedha,
“Ngoeymun Thathi gimal dapara,
ngoeymulpa koey ubilnga nginu maygi nel thawmanin
a kapu za nginu basalaya danapa yakamiz
a mura mabaygal ayman nginu ubilnga ina apal,
a matha kedha ngoedhalnga gimal dapara.
3 Ngidh ngoeymulpa matha ngoedhagidh poeybar
ngoeymun goeygipa ay.
4 Ngidh ngoeymulpa ngoeymun ipidhadh
gegeyadh gudwayar,
a ngoey lak kedha wara mabaygaw ipidhadh gegeyadh gudwayamoeyn,
thana mi thonara nanga ngoeymuniya bal pudhemipa.
Ngidh gar ngoey ridh
palimoeyn mura nuthayl zoengu
ngoeymulngu wati zoengu aymayle.” ’
5-6 Kalanu nuy niyay kazipa mulaydhin kedha, ‘Wara thonara nanga nginu igalayg sike mangiz dhadha kubilu. Nuy ngapa koeysigaz lagoengu. Ngi nanga aygig nanga, ngi ngaru wara igalgoepa a yoewdhiz kedha, “Ngaw igalayg, ngidh gar ngayapa thoeri thoewa aydel kasa thawpay thonarpa? Wara ngaw igalayg mangiz koey sigaz lagoengu; ngay zagig nubepa poeybaypa!”
7 ‘Kasa kay kedha nginu igalayg sike kedha muliz ngibepa, “Ngi ngapa maygi, ngaw pasa muynguz thamudhayzinga; ngay a ngaw kazil ngoey uthuy lagoenu. Ngayapa koey zageth uthuy lagoengu dan poelaypa ngibepa zapa poeybaypa.”
8 Wa, nuy ubigig nungu igalgoepa ibupuydhaypa kedha zoenguz kedha dhadha kubil, kasa kay kedha ngidh ngaru yapu poeybaypa, kurusipa nuy ridha koewban dan paliz a poeyban ngibepa nginu ubilnga mura.
9 ‘Wa, ngay ngithamulpa kedha muliz, ngi muliz a ngibepa poeyban, ngidh luman a ngidh iman, pasa mathamar, a na ngaru gud pudhiz ngibepa.
10 Mura setha ngaya yudhemipa, thana gasaman, a ngadh luman thana iman, a ngadh mathaman wa pasa pudhiz.
11 Ngitha thathil ngaya nanga, ngitha ngulaygal miza balbayginga ngithamun kazipa. Nginu kazi nanga ngibepa wapi tharan, ngidh koey zageth thabu manin nubepa.
12 A matha kedha nuydh ngibepa kakur tharan, ngidh koey zageth nubepa watharaw githalay manin.
13 ‘Ngithamun igililnga koey garsar zapul yoewdhepa, kasa kay kedha ngitha ngulaygal mina za ngithamun kazipa midh. Daparaw Thathi siba wanan ngaru mina adhapudhay ngithamulpa matha kedha Maygi Mari poeyban mabaygoepa ngaya nanga nubepa yoewdhemipa.’
Yesun kupay midh a Sathanan kupay midh
(Mathayu 12.22-30; Mareko 3.20-27)
14 Wara thonara Yesu, nuydh lak kedha zageth ayimpu, a wati mari nuydh adhapa madhin mabaygoengu. Nuy mabayg ngaru yagig, kuyk senawbi wati mari nuy kedha ngoedhalnga, kasa kay kedha wati marin nanga adhapadhadhin mabaygoengu, nuy kalanu ya mulaydhin balbayginga senabi mabayg. Mura mabaygal madhu pamemidhin.
15 Dhuray mabaygal thanamulngu kedha, ‘In Bilzibul mura wati mariw kuyk nuydh Yesulpa kupay poeyban. Nuy kedha zoenguz ngulayg wati maripa adhapa maypa mabaygoengu.’
16 Wara mabaygal yabu luman ayman Yesulpa. Thana nubepa mulemidhin kedha, nuydh kay adhapudhay zageth ayimpa, lak mura mabaygan purkan gasaman kedha, midh Awgadh nubiya kalmel.
17 Nuy Yesu koey ngulayg thanamun wakay thoemamaynu midh. Nuy kedha thanamulpa, ‘Koey goegath nanga dhadhiya miziz ukasar thamu muynu, kidhakidhan pathowkaman, ngaru piranga sobaginga idimiz, a buway lak kedha, thanamun kedha mabaygaw igililnga bangal ngaru gegeyadh.
18 Matha kedha Sathanan buway. Na nay nabiya muynu ukasar thamu kidhakidhan pathowkaman, midh paru na kuykuthalnga kaday sipa Sathanan buway. Ngithamun kasa wakay thoemamay kedha ngath ngaw kupay gasaman Sathanalngu wati maripa adhapa maypa.
19 ‘Lawnga! Kedha lawnga. Ngay koey ngulayg kedha ngithamun ngurpay kedha, ngithamun niyay kazil ngulayg wati mari adhapa maypa mabaygoengu. Thana ngalagaz thanamun kupay gasamadhin, thana lak Sathanalngu gasaman lawnga midh? Wa, thana ngaru zoeyzi noeydhiz ngitha, ngitha nanga kedha, na kupay ngapa Sathanalngu. (Sathanan wara nel kedha, Bilzibul.)
20 Na ngaru kakal ngithamulpa kedha ngay ngulayg wati mari adhapa manin kuyk Awgadhaw geth ngaybiya gimal. Kedha nanga Awgadhaw Basalaya dhadha mangiz ngithamuniya, zageth ngaru magawlnga.
21 Koey magawl mabayg nanga nubiya mura nungu koewbu rugal butha pathayzimayl danal poethaypa nungu lagoepa; wa muynu mura zapul nungu, balbayginga.
22 ‘Wara na mina koey magawl mabayg mangiz nubiya, a senabi lagaw mabayg mulupa thayan, kalanu nuydh koewbu rugal adhapa mamayin senabi lagoengu. Nuy lagaw thathiw mina yoepathaman kedha, nuy balbayginga kuyk sethabi koewbu rugal, kasa kay thana mura adhapa mamayin, a nuydh kowebuzi mabayg nungu ubin dhadh mamayin zapul mura nungu mabaygoepa.
23 A ngitha sike mi dagam mabaygal? Ngadh nanga ngoena ibupuydhayginga, nuy ngawngu koeysigal, wati igalayg; a mabaygan ngadh nanga ngoena ibupuydhayginga mabaygoepa garwoeydhamoeypa, nuydh mabaygal adhapa thoemaypa, thanamun igililmayl sagul palimoeyn.
Wati mariw kuniya tiday thonar
(Mathayu 12.43-45)
24 ‘Ngath nubi maykuykaw kuth seysithamaypa ngithamulpa; mabayg sike wati mariw malayzinga, a senawbi wati mari adhapadhan mabaygoengu, nuy kasa mura loegiya ulaypa, ngukigi lag. Nuy lagiya yan lumepa nubepa uthuypa. Nuydh nanga lag gasamoeyginga nuy nubiya muynu kedha miziz, “Ngay lak ngaw kulay niyaylagoepa kuniya tidepa, senabi mabaygaw igililmaypa muypa.”
25 ‘Nuy kuniya tidiz senabi niyay lagoepa. Nuydh iman, pudhunga kapu butha poethayzinga.
26 Wa, wati mari lak gurguy toedipu igalgoepa lumaypa. Nuydh iman seben lak wati maril mina koey gegeyadh nubiya, a thana ngapa sin nubiya nungu niyay lagoenu. Kurusipa nungu muy yoewthayzi mabaygaw igililnga mina koey gegeyadh, kulay nuy midh nanga kuyk wati maril koeygarsar nubiya muynu.’
Awgadhaw mabaygan koey ika gasaman thana ngaya Nubepa kurusipagemipu
27 Yesun kedha ngurpaynu dhadhal, a urapun yoepkaz na wal miziz mabaygoengu dhadhaz. Na nubepa kedha, ‘Koey woenabalnga, ika gasaman senabi yoepkaz ngadh ngin kazi madhin nanga a danal poethaypu.’
28 Yesu nabepa kedha mulaydhin, ‘Kedha za moegina woenabalnga, kasa kay kedha koey woenabalnga kedha mabayg nga Awgadhaw yoepa kurusipagepa a aymoeypa nungu ubilmayl.’
Thanamun ya kedha, nuydh ngaru nungungu koeyza za ayman thanamuniya parunu
(Mathayu 12.38-42)
29 Wa, mabaygal mina koeyma ngapa Yesulpa, nuy yadu matha umay kedha, ‘Mina koey gegeyadh kaybaw maykuyk. Ngitha mura thonara adhapudhay zageth purkaw imaypa umamoeypa. Matha urapun adhapudhay zageth ngitha imane bangal, sena mi adhapudhay zageth aymoedhin kay paypa kulay Yonan doegamoenu, wa senabi adhapudhay zageth aymoeyne bangal ngithamuniya dhadhal.
30 Yonan sakara nanga nuyn kay paypa kulay yakamoedhin Ninebaw mabaygoepa. Thana imadhin koey zageth kuyk senabi peropetha, a ngitha bangal lak kedha ngoedhal za imane Mabaygaw Kazipa kaybaw maykuykoepa.
31 ‘Lawnga! Ngithamun ngoelkay yoepathaman koeyza. Awgadhaw kuthaw goeyga nanga mura mabaygal bangal kaday nithamoene, matha kedha wara kuyku yoepkaz zoey doegamoengu. Kay paypa kulay na ngapa ngalpan kuyku mabaygoepa imaypa, Solomon. Na kakal aymiz kedha nanu mina yoepathaman mina koeyza, ngitha lawnga. Kedha zoenguz na uzaraydhin koeysigaz nanu boeradharoengu, koerngaypa Solomonan yoepa a nungu mina ngurpay. Kasa kay kedha mabayg kay ngithamuniya koeyza adhapudhay Solomonaniya.
32 ‘A Ninebaw mabaygal lak kedha kuthaw goeyginu nanga thana mura kaday nithamoene. Na bangal kakal kedha thanamun mina yoepathaman koeyza, ngitha lawnga. Minguz kedha thana gasaman Yonan maw a thana garthi thoeyamoeydhin mura wati pawangu. Wara mabayg maw sipa in nuy ngaru koeyza Yonaniya ngitha mingu garki thoeyayginga?’
Ngalpa midh paru gasaman buya ngalpan gamupa
(Mathayu 5.15; 6.22-23)
33 Yesu lak mulaydhin thanamulpa kedha, ‘Mabaygan koey zageth thungi gamu woeydhan, kalanu bupa wardhan a matha kedha kubarnu apiya thayan. Lawnga nuydh ngaru nanu thoeray lagoenu tharan, kalanu mabaygal muya na uthemin nanga thana iman nanu buya.
34 Nginu purka matha kedha thunge nginu gamupa, nginu purkiya nanga balbayginga nginu mura gamu koey zurulnga, balbayginga. Wara kedha nginu na purka gegeyadh nginu gamu mura inur, igililnga ngaru gegeyadh.
35 ‘Ngithamulpa sike kedha ngithamun gasamayzi ngurpay ngoedhe koey buyalnga. Ngay ngithamulpa kedha muliz, koey poeypiyam bangal, na lawnga inur.
36 Ngi nanga buyanu nipa nanga sena buya nginu gamunu muynu wara moegina kopi inur mayginga, na zuru mura pathan, matha kedha thunge zuru midh nanga ngi zurunu dhadhal nipa.’
37 Yesun senabi ngurpay kalanu, wara Parasayalayg nuyn thuradhin thanamuniya kalmel aygudoepa. Wa, Yesu kalmel asidhin thanamuniya a apa thanuraydhin aygudoepa.
38 Nuy Parasayalayg madhu pamaydhin nuydh na imadhin kedha Yesun nuy geth garwalgayginga kulay, wagel kay aygud, purthaydhin.
39 Kuykulnga kedha mulaydhin nubepa, ‘Ngitha Parasayalgal, ngitha kasa adhiya aygudaw rug garwalgan, mina muynu gamunu nanga ngitha mina koey gegeyadh, kunubur a matha kedha wati pawa.
40 Ngitha koey rimarim mabaygal, Awgadh nuydh aymoeydhin mura zapul, za adhal a matha kedha za mina muynu.
41 Lak ngithamun mina ubi nanga ngitha pudumayl gamunu muynu, zapa garwalgaypa ngoenanu maygi, ngitha ngaru ngoenakapoengu poeybamoeyn aygi zagi mabaygoepa; kalanu ngitha mura balbayginga.
42 Ngitha bangal gegeyadh gasamoene, Parasayalgal, ngitha mura moegina sabil koey garsar aymoeypa, matha kedha ngitha ngulayg mura moegithap nagul dhadhiya dhadh mamayipa Awgadhoepa a ngithamulpa, kasa kay kedha ngitha mina pawaginga mabaygoepa, a Awgadhaw mamanu maboeginga. Kapu za ngidh oengaypa a wagel kay ngidh aymoeypa mura moegina sabil.
Thanamun sabiw ngurpay mabaygaw a Parasayalgaw wati igililnga
(Mathayu 23.1-36; Mareko 12.38-40)
43 ‘Ngitha bangal gegeyadh gasamoene Parasayalgal, ngitha koey ubilgal kedha kulay, mina niyaylagal adhapa thamayin ngithamulpa, yoewthanu muynu, a sawalagoenu lak kedha, ngithamun koey ubi mabaygal mura apasimoeyn ngithamulpa.
44 Wa, ngitha bangal gegeyadh gasamoene, ngithamun igililmayl kasa gimiya muk ngitha ngoedhe kulba moerama thoeyay lagal bupanu muynu pada kuyku kulaginga, mabaygal koerawaygal kasa gimiya toedipu, thanamulpa gumi kedha thana senabi zoengu gegeyadh palimoeyn amenipa.’
45 Wara sabiw ngurpay mabayg, nuy Yesulpa muliz kedha, ‘Ngurpay Mabayg, ngi na senabi yangukuduya umepa ngidh matha kedha ngoey mogo pugamoeypa.’
46 Nuy Yesu nubepa kuniya kedha muliz, ‘Wa, ngithamulpa lak kedha ngitha sabiw ngurpay mabaygal. Ngithamulpa koey gegeyadh bangal. Ngitha mapu thabaynu kabuthoepa mabaygiya, thanamulpa koey mapunga thoeridhoeypa. Ngitha wara moegina thana ibupuydhayginga, senawbi mapu.
47 Ngithamulpa bangal mina koey gegeyadh kedha, ngitha mina thawmanin ayman mura kulba peropethoepa, kapu padhakuyku kulal ayman thanamulpa. Kasa kay kedha ngithamun thawmanin kasa ngoelkay. Minguz kedha, ngithamun thathiw thathil umamathamoeyn thana,
48 A ngithamun ubi kedha, ngitha asimoeyn senabi wati pawa ngithamun thathiw a ayman. Thana umamathampu Awgadhaw woeyayzi peropethal, a ngitha lak thanamulpa pada kuyku kulal aymoeypu. Mina muynu nanga ngithamun ngoenakap ubilnga matha kedha ngithamun thathiw thathil midh.
49 ‘Wa, Awgadh koey ngulayg ngithamun buway ngapa midh paru nanga. Nuy nungu adhapudhay ngulaygoengu kedha mulaydhin, “Ngath bangal woeyadhe peropethal a yangu mabaygal sethabi buwaypa, a thana bangal wara umamathamaypu a wara adhapa imepu, a danal poethay thanamulpa gegeyadh.”
50 Wa senabi gegeyadh nabi maykuykun bangal gasamoene, mura parungu ngapa ngithamun buway gegeyadh, ina gugu ubidh thoeyayzinga na aymoeydhin ina apal.
51 ‘Kuykayman Aboelan kulka pay yoewdhaydhin a kurusipa pawpa peropeth Zakaraya kuykuginga mathamoedhin yoewthanu muynu, nuy dhadhal oltanu a koey maygi lag. Wa, ngay ngithamulpa muliz kedha, kaybaw goeygiw mabaygoepa, ngitha bangal mapu gasamoene senabi gegeyadhoengu, parungu ngapa kurusipa kayib.
52 Ngithamulpa sabiw ngurpay mabaygoepa mina koey gegeyadh. Pasa pudhay za ngithamun gethoenu mepa pasapa gud pudhaypa, ngalaga nanga mura Awgadhaw mina ngurpan lagoenu muynu mepa. Ngithamun ubiginga muya yoewthayle a matha kedha ngitha wara mabaygal ibupuydhayginga, kalanu thana senabi buya gasamayginga.’
53 Yesu nanga geth wanaydhin senabi lagoengu, thana Parasayalgal a sabiw ngurpay mabaygal, thana wagel asimoeydhin a koeygarsar ya umamoeyr a mogo pugar nuyn. Thana na nuyn yapa mar yapu poeybemir koey garsar zapa.
54 Minguz kedha, thana nubepa poethi aymar thanamun ubi kedha, thana nuyn gegeyadh manin thana nanga nungungu wati ya gasaman.