13
Nu quichaha cachicá ra Saulo ta ra Bernabé tyiño Nyoo
1 Vehe ñuhu Antioquía cuan iyó ra cacuví profeta Nyoo. Ta iyó tucu ra cha sañahá tuhun Nyoo chi ñáyɨvɨ. Ta sɨvɨ ra cuan ican cuvi ihya: Ra Bernabé, ra Simón Toon, ra Lucio ra ñuu Cirene, ra Manaén cha chahnu̱ ɨɨn ri chihin ra Herodes cha cuví rey ityi Galilea, ta ra Saulo.
2 Ta noo quɨvɨ nyicú tandɨhɨ ra ta casacahnú ra chi Sutu Mañi yo. Ta casahá ra ayunar: ña cachachi ra ta cananducu ra chi Nyoo cuví cuan. Tyicuan ta catyí Tatyi Ii chi ra:
―Ta̱va sɨɨn ndo chi ra Bernabé ta ra Saulo cha cuenda tyiño cha cané chi ra ―catyí Tatyi Ii chi ra.
3 Tyicuan ta cha ndɨhɨ saha ra ayunar, ta catyiso̱ ra ndaha ra sɨquɨ ra, ta cachica̱n tahvi ra chi Nyoo cha cuenda ra. Ta cacahan ra chihin ra tahan ra ta cuaha̱n coyo ra.
Nu cahán ra apóstol tuhun Nyoo ñuhu Chipre
4 Yaha̱ cuan tachi̱ Tatyi Ii chi ra Bernabé ta chi ra Saulo noo ñuu cha nañí Seleucia. Tyicuan ta cuahan coyo ra. Ta yucuan caquɨhvɨ̱ ra chichi noo barcu ta cuaha̱n ra nya ñuhú Chipre cha nyaa mahñu tyañuhu.
5 Yucuan ta cachaa̱ coyo ra noo ñuu yuhu tyañuhu cha nañí Salamina. Ta quichaha̱ cahan ra tuhun Nyoo vehe ñuhu ra Israel. Cuaha̱n tucu ra Juan chihin ra vatyi tyinyee ra chi ra.
6 Tyicuan ta cuahan coyo ra cahán ra tuhun Nyoo noo noo ñuu cha nyaa Chipre cuan nyacua nya chaa coyo ra ñuu cha nañí Pafos. Ta yucuan nañihi ra chi noo ra Israel cha nañí Barjesús. Ta chitó ra tuhun tasɨ́. Cuví ra noo ra cuendu vatyi catyi ra vatyi cuenda Nyoo cahán ra.
7 Ta ra tasɨ cuan nyaá ra chihin gobernador Sergio Paulo. Ta ra Sergio cuví ra noo ra cachi iñi. Ta cana̱ ra chi ra Bernabé ta chi ra Saulo, vatyi cuñí ra cuɨñɨ ra tuhun Nyoo.
8 Ta ra tasɨ cuan nañí tucu ra Elimas, ta chasɨ́ ra nu chino iñi gobernador cuan chi ra Cristo.
9 Tyicuan ta ra Saulo cha nañí tucu Pablo, tyitú ra chihin Tatyi Ii. Ta nyehe̱ vavaha ra chi ra Elimas cuan.
10 Ta catyí ra chi ra:
―Yoho ra sandaví ñaha, cuendu xaun. Sehe cuihna cuví chuun. Ta cuñún satɨvun tandɨhɨ cha vaha. Ta tyicuan ri chasún ityi vaha Sutu Mañi yo.
11 Ta vityin Sutu Mañi yo cutachi tuñi ra chuun, vatyi cunducuaun. Ta ma cuvi nyehun ñuhu̱ ñanyii suhva quɨvɨ ―catyí ra Pablo chi ra Elimas.
Tyicuan ta caa cuhva ri cuan ta nducuaa̱ ra. Ta ndoo̱ ra nu ñaa iñi. Ta nducu̱ ra noo ra tɨɨn ndaha ra vatyi ña ndichin ca nyehé ra.
12 Cuhva cha nyehe̱ gobernador cuan cha cuvi̱ chi ra Elimas, chino̱ iñi ra chi ra Jesucristo. Vatyi iyo cuñi ra nyehe ra cha sañahá Sutu Mañi yo.
Cuahan ra Pablo ta ra Bernabé nya ñuu Antioquía ityi Pisidia
13 Ra Pablo ta ra tahan ra quɨhvɨ̱ ra chichi noo barcu ñuu Pafos. Ta cuahan coyo ra nya ñuu Perge ityi Panfilia. Soco ra Juan Marcos sandoo̱ ra chi ra ta cuanuhu ra nya Jerusalén.
14 Yaha̱ cuan ta caquita̱ ra Perge cuan, ta cuahan coyo ra ñuu Antioquía cha nyaá ityi Pisidia. Yucuan quɨhvɨ̱ coyo ra chichi vehe ñuhu ñu Israel ta cuví chi noo quɨvɨ nyitatu ñu. Ta chicunyicu̱ ra.
15 Tyicuan ta quichaha̱ sacuaha ñáyɨvɨ nu libru ley cha tyaa̱ ra Moisés. Ta sacuaha̱ tucu ñu libru cha tyaa̱ ra cacuvi profeta Nyoo ta cha naha. Yaha̱ cuan ta ra cacuví nuu vehe ñuhu catyi̱ ra chi ra hermano nyicú cuan, vatyi tatu iyó noo tuhun cuñí ra cahan ra chihin ñáyɨvɨ, cuví cahan ra.
16 Tyicuan ta ndɨcuita̱ ra Pablo ta sacuvi̱ ra noo seña chihin ndaha ra vatyi na cutaxin ñu. Ta catyí ra:
―Cuɨ̱ñɨ ndo nyoho ra Israel, ta nyoho cha quichahá ndo chi Nyoo.
17 Nyoo cuenda yo, ñu Israel, nacachi̱ vaha ra chi sutu chahnu yo. Ta quɨvɨ cha iyó ca ñu ityi Egipto sacuvi̱ ra noo ñuu cahnu chi ñu. Vasɨ ñima ñáyɨvɨ ñuu cuan cuví ñu, soco sanducuaha ra chi ñu. Yaha̱ cuan ta tava̱ ra chi ñu ityi cuan chihin tunyee iñi chi ra.
18 Ta cunyee̱ iñi Nyoo tandɨhɨ cuhva chiyo̱ ñu nu chicá noo ñu ñuhú ityi chichi cha uvi xico cuiya.
19 Ta sanaa̱ ra ucha tahan ñuu nahnu cha chiyo̱ nɨcahnu Canaán, vatyi chaha̱ ra ñuhú cuan chi sutu chahnu yo.
20 Yaha̱ cuan ta sacuvi̱ Nyoo vatyi cunyaca ñaha maa maa ri juez chi ñáyɨvɨ cuan. Tari noo cumi ciento sɨsava cuiya chinyaca̱ ñaha juez chi ñu nyacua nya quɨvɨ chinyaca̱ ñaha ra profeta Samuel chi ñu.
21 Tyicuan ta maa ñu chica̱n ñu noo rey cha cunyaca ñaha chi ñu. Ta Nyoo chaha̱ ra chi ra Saúl sehe ra Cis chi ñu, vatyi cunyaca ñaha ra chi ñu. Ta ra Saúl vachi ra tata ra Benjamín. Ta uvi xico cuiya chinyaca̱ ñaha ra chi ñu.
22 Yaha̱ cuan ta Nyoo tava̱ ra chi ra Saúl cha cuví ra rey. Ta chaha̱ ra vatyi cuvi ra David rey. Ta catyí ra: “Nyehí vatyi ra David sehe ra Isaí cuví ra noo rayɨɨ cha tahán iñi cuhva iyó. Ta cusacuvi ra tandɨhɨ cha cuñí yuhu”, catyí Nyoo tuhun ra David.
23 Ta minoo ra vachi tata ra David cuan ican cuví ra Jesús. Ta maa Nyoo tachi̱ chi ra vatyi sacacu ra chi yo ñu Israel, tari catyi̱ ra chi sutu chahnu yo.
24 Ta cumañi ca quichi ra Jesús, ra Juan ra sacondutya chi ñáyɨvɨ caha̱n ra nuu tandɨhɨ ñáyɨvɨ Israel. Ta catyí ra chi ñu vatyi cuñí chi cha ndu uvi iñi ñu cuatyi ñu, ta condutya ñu.
25 Ta cha cuandɨhɨ tyiño saha ra Juan ta catyí ra: “¿Atu cuñí maa ndo vatyi yuhu cuví noo ra cahnu cha saquichi̱ Nyoo? Soco ñima yuhu cuví ra cahnu cuan. Vatyi chata cha yaha̱ yuhu ta vachi nonga ra. Ta ni ndichan nyaá chaha ra ta ña nañé cha ndachi. Vatyi cahnu xaan ra cuvi ra”, catyí ra Juan.
26 ’Hermano ―catyi ra Pablo― nyoho ñu vachi tata ra Abraham, ta nyoho cha quichahá ndo chi Nyoo. Cha cuenda nyoho cuví tuhun ihya tyi sañahá Nyoo chi yo yoso caa cacu añima yo.
27 Ñáyɨvɨ ñuu Jerusalén ta ra cuví nuu chi ñu cuan, ña chitó ñu vatyi ra Jesús cuví ra cha sacacú chi yo. Ta ni ña cutuñí iñi ñu tuhun cha catyaa̱ ra profeta Nyoo ta cha naha, vasɨ sacuaha vavaha ñu tuhun cuan tandɨhɨ quɨvɨ cha nyitatu ñu, soco ña cutuñi̱ iñi ñu. Ta quɨvɨ chahñi̱ ñu chi ra Jesús chino̱ cava tari cuhva catyi̱ ra profeta Nyoo cuan.
28 Vatyi vasɨ ñahri cuatyi ra nañihi̱ ñu, soco chica̱n ñu chi ra Pilato na tyihi ra tyiño cucahñi chi ra.
29 Ta cha yaha̱ sacuvi̱ ñu chi ra tari cuhva catyí maa tuhun ra nu libru Nyoo ta chihi̱ ra. Tyicuan ta sanoo̱ ñu chi ra nu cruzi. Ta tyihi̱ ñu chi ra chichi ñuhú.
30 Soco Nyoo sanandoto̱ ra chi ra.
31 Ta chichi cha cuaha quɨvɨ tuvi̱ ra nuu ra cha quichi coyo chihin ra quɨvɨ quita̱ ra ityi Galilea, ta quichi ra Jerusalén. Ta ican ra cuan cacahán tuhun ra chihin ñáyɨvɨ vityin.
32 Ta yucuan chaha nyuhu cahán ndi tuhun vaha cha catyi̱ Nyoo chi sutu chahnu yo vatyi cuhva ra chi yo.
33 Vatyi cha cuenda cha vaha chi maa yo cha cuví yo ñáyɨvɨ vachi tata ñu cuan, sacuvi̱ maa Nyoo cha catyi̱ ra. Vatyi sanandoto̱ ra chi ra Jesús tari cuhva nyaá nu cu uvi salmo nu catyí Nyoo tyehe caa: “Sehi cuví chuun, ta yuhu chahí ñayɨvɨ̱ coun vityin”, catyi Nyoo.
34 Nyoo tyaa̱ ra cuhva vatyi sanandoto ra chi ra, tacuhva cha ma tyahyu coño ñuhu ra. Vatyi catyí nu tutu Nyoo: “Cuhve chi nyoho cha vaha cha catyi̱ chi ra David.”
35 Yucuan chaha catyí tucu nu inga salmo tyehe caa. “Ma cuhvon cha tyahyu coño ñuhu Sehe iun”, catyí chi.
36 Ra David sacuvi̱ ra tyiño nuu ñu cha chiyo̱ quɨvɨ chiyo̱ ra, yoso cuhva cha catyi̱ Nyoo chi ra tyi sacuvi ra. Yaha̱ cuan ta chihi̱ ra ta chicuchi̱ ñu chi ra tari chicuchi̱ ñu chi sutu ra. Ta tyahyu̱ coño ñuhu ra.
37 Soco ra cha sanandoto̱ Nyoo chi, ña tyahyu̱ coño ñuhu ra.
38 Yañi, cuñí chi coto ndo vatyi cha cuenda cha chihi̱ ra Jesús tyiño nuu yo, Nyoo sahá ra tɨcahnu iñi cuatyi yo.
39 Ta cha cuenda ra Jesús sahá Nyoo tɨcahnu iñi chi tandɨhɨ ñu cha chinó iñi chi ra, tyi ley ra Moisés ña cuví sacuvaha chi yo nuu Nyoo.
40 Sa̱ha ndo cuenda coto ndoo sɨquɨ ndo cha catyaa̱ ra profeta Nyoo nu catyi ra tyehe caa:
41 Nye̱he nyoho, ra chacú nyaa, tahán chi cha iyo cuñi ndo ta cunaa ndo. Vatyi yuhu cuví Nyoo, ta sacuví minoo cha cahnu quɨvɨ cha iyó ndo vityin.
Soco ma chino iñi ndo tandɨhɨ cha sacuví yuhu vasɨ nacatyi ñáyɨvɨ chi ndo, catyí Nyoo.
42 Ndɨhɨ̱ cahan ra Pablo ta cuaquita ra chata vehe ñuhu cuan chihin ra tahan ra. Tyicuan ta ñu cha ñima ñu Israel cuví quichaha catyi ñu chi ra, vatyi na cahan tucu ra tuhun ihya chihin ñu inga vitya quɨvɨ cha nyitatú ñu.
43 Cuhva cha ndɨhɨ ndu ɨɨn ri ñu, cuaha xaan ñu Israel ta ñu cha yɨhɨ́ cuenda ñu Israel, cachinyicon ñu chi ra Pablo ta chi ra Bernabé. Ta chaha̱ ra tuhun chi ñu vatyi na cuhun ca ñu ityi nuu ca chihin Nyoo. Ta na̱quehen vaha ñu tumañi iñi cha chahá Nyoo chi ñu.
44 Cha inga vitya quɨvɨ nyitatu ñu, ndu ɨɨ̱n ri ñu. Ta cha yatyin cha tandɨhɨ ñáyɨvɨ ñuu cuan ndu ɨɨ̱n ri ñu vatyi cuɨñɨ ñu tuhun Nyoo.
45 Soco cuhva cha canyehe ra Israel, cuxaan ra vatyi nyehe ra vatyi cuaha ñáyɨvɨ nyicón chi ra cuan. Ta quichaha cacuvi yuhu ra chihin ra Pablo, ta cacaha̱n ra chi ra.
46 Soco ña yuhví ra Pablo ta ra Bernabé. Ta quichaha cacatyí ra chi ra:
―Cuñi̱ chi cha cahan xihna ndi tuhun Nyoo chihin nyoho cha cuví ndo ñu Israel. Soco ña cuñí ndo naquehen ndo. Ta cuñí maa ndo vatyi ña naña ndo cha ñihi ndo ñayɨvɨ̱ chaa cha ma naa ca maa. Yucuan chaha cuhun ndi cucahan ndi chihin ñu cha ñima ñu Israel cuví.
47 Vatyi tyicuan caa tachí Sutu Mañi yo chi ndi ta catyí ra tyehe caa:
Tyai̱ chuun tari ñuhu̱ chi ñáyɨvɨ nɨcahnu ñuhu ñayɨvɨ̱.
Tacuhva vatyi cusañahun ityi chi ñu yoso caa cacu añima ñu, catyí Nyoo.
48 Cuhva cha cachiñi̱ ra cha ñima ra Israel cuví, ndusɨɨ̱ cuñi ra. Ta quichaha catyí ra vatyi tuhun Nyoo vaha xaan. Ta nachino̱ iñi tandɨhɨ ñu cha nacachi̱ maa Nyoo chii, vatyi coo ñu ñayɨvɨ̱ chaa cha ma naa ca maa.
49 Ta tyicuan caa chitya̱ tuhun Nyoo tandɨhɨ ityi ñuu cuan.
50 Soco ra Israel cacaha̱n ra chihin suhva ñusɨhɨ tyayɨɨ cha nyicón ley ra Moisés. Catyí ra chi ñu vatyi ña vaha tuhun cahán ra Pablo. Ta cahán tucu ra chihin ra cuví nuu chi ñuu cuan. Ta yucuan cuvi nu quichaha̱ chica nyicon ñu chi ra Pablo ta chi ra Bernabé, nyacua nya cha tava̱ ñehe ñu chi ra ñuu cuan.
51 Tyicuan ta canaquɨsɨ ra ñiyaca chaha ra tari noo seña vatyi ndoo cuatyi ñáyɨvɨ cuan sɨquɨ maa ñu. Ta cuahan coyo ra ñuu Iconio.
52 Soco ñu yɨhɨ cuenda Nyoo ñuu Antioquía cuan sɨɨ xaan cacuví chi ñu. Ta tyitu ñu chihin Tatyi Ii.