17
Kaꞌan ndoso ra Pablo ñuu Tesalónica
1 Ra saa ndiyaꞌa ndia chi ñuu Anfípolis, ra saa ndiyaꞌa tu ndia Apolonia va, ikan kee ndia ra iin saa ndixaa ndia ndia ñuu Tesalónica nuu iyoo iin veꞌe ñuꞌu na judío.
2 Ra saa ndixaꞌan ra Pablo veꞌe ñuꞌu na uni kii ña yunaꞌa na ndakindiee na, saa chi ndia ndia ka nuu kuaꞌan ra, ra xa saa yunaꞌa ra ^xa va ra, ra ndakani ra tuꞌun Ndioxi nuu na.
3 Ra mii tutu nuu vaxi tuꞌun Ndioxi ke xiniñuꞌu ra ña ndakani ra nuu na xaꞌa Cristo, ña xiniñuꞌu ndoꞌo ni ra, ra kaꞌni na ra, ra na yaꞌa uni kii ra ndatiaku ra, kachi ra. Ra saa ndikaꞌan ka ra xiꞌin na, kachi ra saa:
―Mii Jesús ra kaꞌan yu xaꞌa xiꞌin ndo yoꞌo, kuvi ra kuu Cristo ra tiꞌvi Ndioxi kixi sakaku yoo va ―kachi ra.
4 Ra kuaꞌa ni na griego na xa kandixa ndiayu Ndioxi kandixa Jesús, xiꞌin kuaꞌa ni na siꞌi na yoso tuꞌun ni, xiꞌin sava na judío, ra ndakutaꞌan na xiꞌin ra Pablo xiꞌin ra Silas.
5 Ra xaꞌa ña kandixa na kan, saa ra väꞌa ndikuni sava na judío, na ndikandïxa Jesús kuni na na, ra saa ndakaya na tiaa ndia xika sana, ndia väꞌa, ra chikaa yuꞌu na ndia ña ndakutaꞌan ndia xiꞌin na, ra sasaa na na ñuu, ra ndixaꞌan na ndikiꞌvi na veꞌe ra Jasón ndanduku na ra Pablo, xiꞌin ra Silas ña ndataxi na ndia ndaꞌa na ñuu kan kuni na.
6 Ndi su ndindanïꞌi vi na ra Pablo xiꞌin ra Silas, ra ndia ra Jasón va tiin kañuꞌu na kuaꞌan na, xiꞌin sava ka na ndikun Jesús, ra ndixaa na xiꞌin na nuu na chiñu ñuu kan, ra ndaꞌyu na, kachi na saa:
―Ra Pablo xiꞌin ra Silas, kuvi ndia xika sakaku kuachi ini saa ña yuuvi, ra vichin ra ndia yoꞌo va xaa ndia,
7 Ra ra Jasón kuvi ra iyoo kuachi, chi veꞌe ra yoꞌo ke xindee ndia. Ra takundiꞌi na yoꞌo, ra kuachi va ke kiꞌvi na xiꞌin ra chiñu César, saa chi kaꞌan na ña yoo inka rey, ra nani Jesús ―kachi na.
8 Ra ta xini soꞌo na ñuu xiꞌin na chiñu tuꞌun kan, saa ra tiaa ni ndisaa na.
9 Ra saa kindoo na chiñu kan xiꞌin ra Jasón xiꞌin na itaꞌan xiꞌin ra, ña na taxi na xuꞌun ndaꞌa na, ra saña na, ra tu na ndakiꞌin tuku na ra Pablo xiꞌin ra Silas saa ra ndakïꞌin ka na xuꞌun kan.
Xika ra Pablo xiꞌin ra Silas ñuu Berea
10 Ra saa ndakutaꞌan na ndikun Jesús, ra ndikun ñuu saa tiꞌvi na ra Pablo xiꞌin ra Silas kuaꞌan ndia chi ñuu Berea va. Ra ta ndixaa ndia ñuu kan, ra saa ndixaꞌan ndia veꞌe ñuꞌu na judío na ndee kan.
11 Ra na judío na ndee Berea kan, ra toꞌo ni ka va na kan nuu na judío na ndee ñuu Tesalónica, saa chi xiin va na kandixa na Jesús xiꞌin ndinuni nima na, ra iin takundiꞌi kii nanduku na ña sañaꞌa ra Pablo na nuu tutu nuu vaxi tuꞌun Ndioxi, a ndixa saa kachi ña.
12 Ra kuaꞌa ni na judío kan kandixa Jesús, xiꞌin kuaꞌa ni na griego, ta kuu na siꞌi na kuika ni, xiꞌin tiaa ndia kuika ni.
13 Ndi su ta kundaa ini na judío na ndee Tesalónica ña xika ra Pablo sañaꞌa tu ra tuꞌun Ndioxi ñuu Berea va, saa ra ndisaa ni na, ra ndakiꞌin na ndixaa na Berea ra chikaa yuꞌu tu na, na ñuu kan va ra xavaꞌa na kuachi xiꞌin ra Pablo.
14 Saa ra ndikun tava va na ndikun Jesús ra Pablo kuaꞌan ra chi yuꞌu mini, ra ra Silas xiꞌin ra Timoteo nindoo ñuu Berea va.
15 Ra ndia kuaꞌan xiꞌin ra Pablo ra ndia ñuu kaꞌnu Atenas va ndixaꞌan ndia ndiaka ndia ra. Ra ta nandiko ndia ndaxaa ndia ñuu Berea, ra saa ndikaꞌan ndia xiꞌin ra Silas xiꞌin ra Timoteo, ña numi ni na kuꞌun ndia ndakutaꞌan ndia xiꞌin ra Pablo ñuu Atenas.
Kaꞌan ndoso ra Pablo ñuu Atenas
16 Ra nani saa kuu ra Pablo ndiatu ra ña xaa ra Silas xiꞌin ra Timoteo, ra xini ra ña iyoo ni naꞌna iinii kuvi nuu yaꞌa kuaꞌan ra ñuu kan, saa ra väꞌa ndikuni vi ra.
17 Ra saa ndixaꞌan ra veꞌe ñuꞌu ndatuꞌun ra xiꞌin na judío, xiꞌin na inka na xa kandixa Ndioxi, ra iin takundiꞌi kii ndatuꞌun tu ra xiꞌin na ndakutaꞌan ra xiꞌin nuu yaꞌvi va.
18 Ra ta xini soꞌo sava tiaa ndia ndichi ndia sakuaꞌa nuu na nani epicúreo, xiꞌin ndia sakuaꞌa nuu na nani estoico, tuꞌun Ndioxi, ra saa ndikaꞌan sava ndia, kachi ndia saa xaꞌa ra Pablo:
―¿Ni ke kaꞌan ni tiaa ra sandaꞌvi yuvi kaa? ―kachi ndia.
Ra sava tu ndia ndikaꞌan, kachi suꞌva va:
―¿Vaꞌa xaꞌa takundiꞌi ndioxi ña iyoo inka ñuu xika va ke kaꞌan ni ra? ―kachi ndia.
Ra xaꞌa ña ndatiaku yuvi, xiꞌin xaꞌa tuꞌun vaꞌa xaꞌa Jesús ke ndakani ra Pablo, ña kan ke kachi ndia saa.
19 Ra saa ndakundiaka na ra Pablo kuaꞌan ra xiꞌin na iin nuu nani Areópago, saa chi ikan kuu nuu yunaꞌa na xikuaꞌa kan ndakutaꞌan va na, ra saa ndindakatuꞌun na ra, kachi na saa:
―¿A kuvi kundaa ini ndi xaꞌa ña xaa ña kaꞌan kun xaꞌa?
20 Saa chi xïni ndi ni ñaꞌa ke kaꞌan kun xaꞌa, ra ña kan ke kuni ndi kundaa ini ndi ni ke kuni kachi ña ―kachi na xiꞌin ra.
21 Saa chi takundiꞌi mii na ñuu Atenas xiꞌin na kee inka ñuu ra ndee na suvi ñuu kan, ra niña ña xaa ke kuni na kuni soꞌo na, ra niña ña xaa tu kuni na ndatuꞌun va na.
22 Ra saa ndakundichi ra Pablo maꞌñu na, ra ndikaꞌan ra xiꞌin na, kachi ra saa:
―Ndoꞌo, na ñuu Atenas, xitoꞌni yu ra tiaa ni xatoꞌo ndioxi ndo, ra xa vii ni ndo xiꞌin ña.
23 Saa chi ta ndiyaꞌa yu xitoꞌni yu nuu ndasakaꞌnu ndo ndioxi ndo, ra xini tu yu iin nuu ndikaꞌyu tuꞌun kachi ña saa: “NDIOXI RA XÏNI YO”, kachi ña. Ra na kundaa ini ndo, chi xaꞌa Ndioxi ra xïni ndo kan ra ndasakaꞌnu ndo ra ke kaꞌan yu xiꞌin ndo vichin.
24 ’Ra ra kan kuvi Ndioxi ra xavaꞌa ña yuuvi yoꞌo, xiꞌin takundiꞌi ñaꞌa ña iyoo nuu ña. Ra kandüꞌu ra ini iin veꞌe ñuꞌu ña xavaꞌa na yuuvi, saa chi ra kan kuvi ra xaꞌndia chiñu ndivi, ra saa tu nuu ñuꞌu va.
25 Ra nii xiniñüꞌu tu ra ña chindiee taꞌan na xiꞌin va ra, saa chi mii ra kuvi ra taxi ña tiaku yo, xiꞌin tachi, xiꞌin takundiꞌi ka ñaꞌa ña xamani nuu yo.
26 ’Ra iin va tiaa kuvi ra xavaꞌa ra, ra ra indaa kan ku ra xiniñuꞌu ra ña ndasa kuaꞌa ra takundiꞌi nuu yuvi va, ña vaꞌa na kundee na takundiꞌi nuu ñuꞌu, ra chindee ra na nuu kuni mii va ra, ra taxi tu ra kutiaku na kuiya ña kuni mii va ra.
27 Ra ña xa ra takundiꞌi ña yoꞌo, ra ña kuni ra ña na nanduku va na ra ke, ra vaꞌa ni kuee kuee va na kaka kuaa ndaꞌa na, ra ndaniꞌi va na ra, saa chi kuëe iin kani ra, chi íin yachin va ra xiꞌin ta iin iin yo.
28 Ra mii ra kuvi ra taxi ña tiaku yo, ra taxi ra kanda yo xika yo, ña vaꞌa kuu yo yuvi ndee yo. Ra xa xini ndo chi ña ndikaꞌan ndia taꞌan ndo ndia tiaa tuꞌun nduvi ta yachi ra “Ndiseꞌe Ndioxi kuu tu yoo va”, kachi ndia.
29 Ra tu ndiseꞌe Ndioxi kuvi ndo, saa ra küvi vi kani ini ndo xaꞌa Ndioxi ña kuu ra oro, a plata a ndia ka tu yuu ña ndaku ini mii na yuuvi xavaꞌa va na.
30 Xinaꞌa ra xa ndiee ni va ini Ndioxi xaꞌa kuachi na xii xikua yo. Ndi su vichin ra ña kuni Ndioxi ke na nandiko ini takundiꞌi va yuvi na ndee iinii saa ña yuuvi ra kandixa na ra, ra kaku na.
31 Saa chi xa chituni va Ndioxi iin kii ña sayukun ra kuachi xiꞌin takundiꞌi yuvi, ra ndaku ni va sayukun ra ña, ra tiaa ra ndikaxin ra kuvi ra kuniñuꞌu ra ña sayukun ra ña. Ra xiꞌin ña xa sandatiaku Ndioxi tiaa kan ke xa ndañaꞌa va ra ra nuu takundiꞌi yuvi, ña kuu ra Jesús ―kachi ra Pablo xiꞌin na.
32 Ra ta xini soꞌo na ña ndikaꞌan ra Pablo xaꞌa ña ndatiaku na ndii, ra saa xaꞌa sava na xasiki na ra, ra saa ndikaꞌan tu sava na, kachi na saa:
―Inka ichi saa kuni soꞌo ndi xaꞌa ña kaꞌan kun xaan ―kachi na xiꞌin ra.
33 Ra saa ndakoo ra Pablo na, ra ndakiꞌin ra kuaꞌan va ra.
34 Ndi su sava na, ra kandixa va na ra, ra ndakutaꞌan na xiꞌin ra. Ra iin ra yutaꞌan xiꞌin na kandixa kan nani Dionisio, ra ra kuchee xiꞌin na nuu nani Areópago kan kuvi ra, ra kandixa tu ñaꞌa ña nani Dámaris va, xiꞌin kuaꞌa ni ka na.