7
Ndakani ra Esteban nuu na chiñu
1 Ra saa ndindakatuꞌun ra sutu kuchee kan ra Esteban, kachi ra saa xiꞌin ra:
―¿A ña ndixa kuu ndiꞌi ña kaꞌan na yoꞌo? ―kachi ra.
2 Ra saa ndakuiin ra Esteban kachi ra saa:
―Na taꞌan yo, na xikuaꞌa, tiaa soꞌo ndo ña kaꞌan yu xiꞌin ndo. Tata yo Ndioxi, ra kaꞌnu, kuvi ra ndañaꞌa mii nuu ra xii xikua yo Abraham ta ndixiyo ra ñuu ña ndikaa chi Mesopotamia, te täan kuꞌun ra kanduꞌu ra chi ñuu ña nani Harán,
3 ra ndikaꞌan ra xiꞌin ra, kachi ra saa: “Ndakoo ñuu kun, ra ndakoo kun takundiꞌi na taꞌan kun, ra kita kun kuꞌun kun ñuu ña ñaꞌa yu nuu kun” ―*kachi ra.
4 Ra saa ndakoo ra Abraham nuu ndixiyo ra, nuu ndee na Caldea taꞌan ra, ra ndakiꞌin ra ndixaꞌan ra ndixiyo ra chi Harán. Ra ikan ndixiꞌi va iva ra, ra saa ndakiꞌin tuku Ndioxi ra xaa ra xiꞌin ra, ndia mii nuu ndee yo yoꞌo vichin va.
5 Ndi su ndia nii loꞌo ñuꞌu nditäxi vi Ndioxi ndaꞌa ra nuu ndee yo yoꞌo vichin, saa chi ndia ni nuu kanindichi ra xaꞌa ra ke ninïꞌi vi ra, ndi su kindoo va tu Ndioxi xiꞌin ra ña taxi ra ñuꞌu kundee na ^kuu ndiseꞌe ra, ta xa na kuvi ra. Ra vaꞌa ni täan koo vi seꞌe ra kii kan, ndi su xa ndikaꞌan va Ndioxi xiꞌin ra xaꞌa na.
6 Ra saa ndikaꞌan ka Ndioxi xiꞌin ra kachi ra saa: “Na ndiseꞌe kun, ra inka ñuu xika va kuꞌun na kundee na, ra sachiñu ndaꞌvi na nuu yuvi kan, ra kumi ciento kuiya ke sandoꞌo ni ñaꞌa na.
7 Ndi su yuꞌu va taxi tundoꞌo ndaꞌa na ñuu kan xaꞌa ña sandoꞌo ni na na, ra ta xa na ndiꞌi, ra saa kee na ñuu kan ra nandiko na ndaxaa na yoꞌo ña ndasakaꞌnu na yuꞌu”, kachi Ndioxi xiꞌin ra.
8 Ra xaꞌa ña kindoo Ndioxi xiꞌin ra Abraham ña nandiko na kuu ndiseꞌe ra kañuꞌu na Ndioxi ke xaꞌndia ra chiñu nuu ra Abraham ña na kakin ra tuni tiaa seꞌe ra. Ña kan ke ta kaku ra loꞌo Isaac seꞌe ra Abraham, ra ta xa ndixinu una kii kaku ra saa ra ndikun xakin va ra tuni Ndioxi ra. Ra mii saa ke xa tu ra Isaac va xiꞌin ra loꞌo Jacob seꞌe ra te kaku ra, ra mii saa ke xa tu ra Jacob va xiꞌin takundiꞌi tiaa vali seꞌe ra te kaku ndia, ra ndia kan kuvi ndia kuu iva uxi uvi saa na xii xikua yo na kuu ndiseꞌe ra Jacob.
9 ’Ra ndia seꞌe ra Jacob ndia kuu xii xikua yo, ra ndukuini va ini ndia xini ndia ñani ndia ra xinani José, ra ndixiko ndia ra ndixaꞌan ra ñuu Egipto. Ndi su xindiaa va Ndioxi ra,
10 ra sakaku va ra ra nuu takundiꞌi ña uꞌvi. Ra taxi ra ña xinituni ra, ra ndasa ra ra iin tiaa ra vaꞌa ni, ña kan ke vaꞌa kindoo ni ini ra faraón ra xikuu rey ñuu Egipto xini ra ra, ra taxi ra chiñu ndaꞌa ra ña xaꞌndia ra chiñu xiꞌin ra nuu na ñuu kan, ra taxi tu ra rey kan ndiayu ndaꞌa ra ña xaꞌndia ra chiñu veꞌe va ra.
11 ’Ra saa kuu, ra ndiyaꞌa ndiaꞌvi kuiya ra saa ndikiꞌvi tama iinii saa kuvi Egipto ra ndoꞌo ni na, ra saa tu Canaán va. Ña kan ke nïniꞌi na xii xikua yo ña kuxi na.
12 Ndi su ta kundaa ini ra Jacob ña iyoo nuni trigo ñuu Egipto, ra saa tiꞌvi ra ndia seꞌe ra, ndia kuu xii xikua yo, ña ndixaꞌan ndia ñuu Egipto, sata ndia nuni trigo ichi ña nuu.
13 Ra saa ndiko tuku ndia ndixaꞌan ndia ichi ña uvi, ra saa ke xa ndañaꞌa va ra José mii ra nuu ndia ñani ra, ra kundaa tu ini mii ra rey ñuu Egipto kan va yoo kuvi na kuu iva siꞌi ra José.
14 Ra saa xaꞌndia ra José chiñu nuu ndia ñani ra ña ndixaꞌan ndia ndakiꞌin ndia iva ndia xiꞌin takundiꞌi na veꞌe ndia. Ra uni xiko xaꞌun yuvi kuvi na ndixaꞌan ndia ndakiꞌin ndia.
15 Ra suꞌva va ke kuu ña ndakiꞌin ra Jacob ndixaꞌan ra ndixiyo ra chi Egipto, ra ikan ndixiꞌi va ra, ra saa tu na xii xikua yo na kuu seꞌe va ra.
16 Ra kee na ñuu Egipto ra ndixaꞌan na ninduxin na na ñuu Siquem ña ndikaa tixin ñuꞌu ña Israel, nuu iyoo yavi ña sata ra Abraham nuu na seꞌe ra Hamor ta yachi.
17 ’Ra ta kuyachin kii ña saxinu Ndioxi nuu ña kindoo ra xiꞌin ra Abraham, ra xa ndukuaꞌa ni va na xii xikua yo ndee na kii kan ñuu Egipto.
18 Ra saa ndakiꞌin inka ra rey xaꞌndia ra chiñu ñuu Egipto, ra ndikundäa ini vi ra kan xaꞌa ña xa ra José.
19 Ra sandaꞌvi ra na xii xikua yo ra kundivaꞌa ni ra xiꞌin na, ra xa nduxa ra xiꞌin na ña ndakoo ndaꞌa na seꞌe vali na, na sakan kaku, ña na kuvi na.
20 Ra suvi mii kuiya kan ke kaku tu ra Moisés va. Ra nduvi ni ndixiyo ra xa Ndioxi, ra uni yoo va ke sakuaꞌnu na iva siꞌi ra ra.
21 Ra te ndixaa kii ña ndakoo ndaꞌa na ra ña kuvi ra, saa ra xa íin va ña seꞌe siꞌi ra rey ñuu Egipto kan ndakiꞌin ña ra, ra sakuaꞌnu ña ra, iin ta kuꞌva seꞌe mii va ña.
22 Ra xaꞌa ña kan va ke kutuꞌva ra takundiꞌi ña ndichi ña xini na ñuu Egipto kan, ra nda̱ku̱ ni ndixiyo yuꞌu ra, ra nda̱ku̱ ni tu xa ra chiñu va.
23 ’Ra ta xa ndikaa ra Moisés uvi xiko kuiya, saa ndixaꞌan ra xitoꞌni ra, na ñuu ra, na Israel.
24 Ra te ndixaa ra nuu ndee na, ra saa xini ra ña kundivaꞌa ni iin ra ñuu Egipto kan xiꞌin iin ra ñuu yo. Saa ra ndukuiin va ra Moisés ndakiꞌin ra tuꞌun ra, ra xaꞌni va ra ra ñuu Egipto kan xaꞌa ra.
25 Ra saa ke xa ra Moisés, saa chi ndakani ini ra ña ndakiꞌin xini va na ñuu ra na Israel, ña kuu ra ra kuniñuꞌu Ndioxi ña saña ndika na kaꞌan ra, ndi su ndikundäa ini vi na kan.
26 Ra inka kii ndituvi ndixaa ra Moisés nuu xika uvi ndia taꞌan mii ra, ra xini ra ña kanitaꞌan ndia xiꞌin taꞌan ndia xika ndia, ra kuni ra ña sandakutaꞌan mani ra ndia, ra ndikaꞌan ra xiꞌin ndia kachi ra saa: “Ñani va ndo, ¿ra ni ke ndoꞌo ña kanitaꞌan ndo xiꞌin taꞌan ndo?”, kachi ra.
27 Ra saa ndukuiin va iin mii ra kanitaꞌan xiꞌin taꞌan kan chindaꞌni ra ra Moisés, ra ndikaꞌan ra xiꞌin ra kachi ra saa: “¿Yoo kuvi na tava yoꞌo ña kaꞌndia kun chiñu nuu ndi, ra ^sandaku kun kuachi xiꞌin ndi?
28 ¿Ra a kuni kun kaꞌni kun yuꞌu, ta kuꞌva xa kun xaꞌni kun ra ñuu Egipto kuni?”, kachi ra.
29 Ra ta xini soꞌo ra Moisés ña kachi ra kan saa xiꞌin ra, saa ra ndiyuꞌvi va ra, ndia saa ra xinu ra ndixaꞌan ra ndixiyo ra inka ñuu xika ña nani Madián va, ra ikan nditandaꞌa va ra, ra kaku uvi seꞌe ra.
30 ’Ra saa kuu ndiyaꞌa uvi xiko kuiya, ra saa kanata iin ra tatun Ndioxi tiañu itun ìñu̱, tun ndixikun xíxî xini ra, chi iku yuu yachin nuu ndichi iku ña nani Sinaí.
31 Ra te xini ra Moisés ña xíxî itun ìñu̱ kan, saa ra ndakanda ni ini ra. Ra saa kuyachin ra ña kuni vaꞌa ra ña kuu kan, ra saa xini soꞌo ra ndikaꞌan Ndioxi kachi ra saa:
32 “Yuꞌu kuvi Ndioxi ra ^kañuꞌu ra Abraham, xiꞌin ra Isaac, xiꞌin ra Jacob. Ndia xikuu xii xikua kun”, kachi ra. Saa ra ndiyuꞌvi ni ra Moisés ra xaꞌa ña kisi ña, ra nii ndixäa ndiee ka ni ra ña kotoꞌni ra.
33 Ra saa ndikaꞌan Ndioxi xiꞌin ra kachi ra saa: “Tava ndixan xaꞌa kun, saa chi nuu xañu kun, ra nuu yii va kuvi ña.
34 Ra kuni yu ña na kundaa ini kun vichin, chi xa xini va yu ña tixuꞌvi ni na ñuu yu Israel ñuꞌu na ñuu Egipto, ra xa xini tu soꞌo yu ña xaku ni va na, ña kan ke nduxinu yu ña sakaku yu na. Ra naꞌa yoꞌo ra kuꞌun kun ñuu Egipto vichin”, kachi Ndioxi xiꞌin ra.
35 ’Ra mii na ñuu Israel ra kundasi va na ra Moisés ta yachi chi suꞌva va kachi na xiꞌin ra: “¿Yoo kuu na tava yoꞌo ña kaꞌndia kun chiñu nuu ndi, ra sayukun kun kuachi xiꞌin ndi?”, kachi na. Ndi su mii ra kan kuvi tu ra ndikaxin Ndioxi ña nduu ra iin ra chiñu chee va, ra ndixaꞌan ra sakaku ra na. Ra ra tatun Ndioxi ra kanata tiañu itun ìñu̱, tun xíxî kan va kuvi ra xiniñuꞌu Ndioxi ña ndikaꞌan ra xiꞌin ra Moisés
36 ña ndatava ra na xii xikua yo ndaꞌa na ñuu Egipto. Ra xa ra kuaꞌa ni ña ndichi xiꞌin ña xituꞌun mii ñuu Egipto kan, ra saa tu ke xa ra ta kee ra xiꞌin na ñuu yo tiañuꞌu, ra nani Tiañuꞌu Kuaꞌa va, ra saa tu xa ra ña ndixika ra xiꞌin na ñuu yo uvi xiko saa kuiya iku ichi kan va.
37 Ra suvi mii ra Moisés kan kuvi tu ra ndikaꞌan xiꞌin na xii xikua yo kachi ra suꞌva va: “Tiꞌvi Ndioxi iin mii ra ñuu Israel ña kixi ra kaꞌan ndoso ra tuꞌun yuꞌu ra, ta kuꞌva iyoo yuꞌu, ra na kandixa ndo ra”, kachi ra.
38 Ra suvi mii ra Moisés kan kuvi tu ra ndixiin xiꞌin na xii xikua yo na kuu ñuu Ndioxi ta ndixika na iku ichi va, ra suvi xiꞌin ra kan ke ndikaꞌan tu ra tatun Ndioxi iku Sinaí va, ra ra kan kuvi tu ra ndakiꞌin tuꞌun ña ^taxi ña kutiaku va yo, ra sandayaꞌa ra ña ndaꞌa yo.
39 ’Ndi su ndikandïxa vi na xii xikua yo ra, chi na kundasi va kuvi na ra, ra kuni na nandiko tuku na chi ñuu Egipto va.
40 Ra xaꞌa ña kan ke ndikaꞌan na xiꞌin ra Aarón kachi na saa: “Savaꞌa ndioxi ña kunuu nuu yo, saa chi ra Moisés ra ndixaꞌan ndatava yoo ñuu Egipto, ra kundäa ini yo ni ke ndoꞌo vi ra”, kachi na.
41 Ra saa xaꞌa na xavaꞌa na iin naꞌna ra ta kaa iin sindiki loꞌo saa kaa ña, ra te ndiꞌi saa xaꞌni na kiti ndisoko na nuu ña, ña ndasakaꞌnu na ña; ra ñaꞌa ña xavaꞌa mii va na kusii ni ini na xiꞌin.
42 Ra xaꞌa ña kan ke ndakoo ndaꞌa va Tata yo Ndioxi na, ra saa xaꞌa na ndasakaꞌnu na kimi ri ndee nuu ndiví. Saa chi xa saa ^kachi mii tuꞌun Ndioxi ña tiaa na ndikaꞌan tuꞌun yuꞌu ra xinaꞌa, ña kachi suꞌva va:
Ndoꞌo, na ñuu Israel, ¿ra a xaꞌni ndo kiti ndisoko ndo nuu yu,
te ndixika ndo iku ichi kan uvi xiko saa kuiya, tuvi ndo?
43 Su süvi saa ndixa ndo; chi veꞌe nuu ndasakaꞌnu ndo naꞌna ndioxi ndii ña nani Moloc,
xiꞌin naꞌna kimi ri kaꞌan ndo kuu ndioxi ña nani Renfán,
ra naꞌna ña xavaꞌa mii va ndo ke ndasakaꞌnu ni ndo.
Ra xaꞌa kan ke tava yu ndoꞌo ñuu ndo, ra tiꞌvi yu ndoꞌo ña kuꞌun ndo inka ñuu xika, ra yaꞌa ka va ndo chi ñuu Babilonia.
44 ’Ra na xii xikua yo, ra ndia ndia ka nuu ndixika va na ikun ichi kan, ra xavaꞌa na veꞌe ñuꞌu tikoto nuu chuvaꞌa na ña kuu ndiayu ra. Ra iin ta kuꞌva koo veꞌe kan kachi Ndioxi xiꞌin ra Moisés, ra iin saa ke xa ra xiꞌin va ña, saa chi saa ke iyoo ña ndiñaꞌa mii Ndioxi nuu va ra.
45 Ra veꞌe ñuꞌu kan ke saniꞌi va Ndioxi na xii xikua yo, ña ndixika ña xiꞌin na. Ra ta xa ndakiꞌin ndiaa ra Josué ñuꞌu xiꞌin na xitaꞌan xiꞌin ra ndaꞌa na inka ñuu, na sandiꞌi Ndioxi xaꞌa, ra xavaꞌa tu ra kan va veꞌe ñuꞌu kan ndia ndia ka nuu ndixika ra. Ra saa tu xa na xii xikua yo ndia kii ta xikuu ra David rey va.
46 Ra ra rey David kan kuvi ra niniꞌi ña vaꞌa nuu Ndioxi, ra kuni ra savaꞌa ra iin veꞌe ña kutu nuu koo Tata yo Ndioxi ña ndasakaꞌnu na xii xikua yo ra;
47 ndi su ndixaväꞌa vi ra rey David veꞌe ñuꞌu kan, chi ra Salomón seꞌe vi ra kuvi ra xavaꞌa ña.
48 Ra vaꞌa ni xavaꞌa va ra Salomón veꞌe ñuꞌu nuu koo Ndioxi, ndi su Ndioxi ra kaꞌnu, ra kuëe iyoo vi ra kan ini veꞌe ñuꞌu ña xavaꞌa ndaꞌa na yuuvi yoꞌo, ta kuꞌva kachi ra ndikaꞌan tuꞌun yuꞌu Ndioxi xinaꞌa, ña kachi ra suꞌva:
49 Ndivi kuu tiayu kaꞌnu nuu nduꞌu yu xaꞌndia yu chiñu,
ra ñuꞌu kuu nuu xañu xaꞌa va yu.
¿Ra ni ke sa tu ndoꞌo ña savaꞌa ndo veꞌe yu?
¿Ra ndia iin veꞌe ke kita koo yu ndakindiee yu, tuvi ndo?
50 Ra a kundäa ini ndo su yuꞌu kuvi ra xavaꞌa takundiꞌi va ñaꞌa, kachi Ndioxi, kachi ra ndikaꞌan tuꞌun yuꞌu ra.
51 ’Ndi su ndoꞌo, ra xa saa yuvi ndiee ni ini kuvi va ndo, saa chi ta iyoo yuvi na xïni vaꞌa tuꞌun Ndioxi va ke iyoo ndo. Saa chi xïin ndo kandixa ndo ña kaꞌan Tachi Yii Ndioxi xiꞌin ndo. Ra iin ta xa na xii xikua ndo ke ^xa tu ndoꞌo va.
52 Saa chi na xii xikua ndo kuvi na xa ndivaꞌa xiꞌin ndia ndikaꞌan tuꞌun yuꞌu Ndioxi xinaꞌa; ra xaꞌni tu na ndia xa ndikaꞌan ña kixi iin tiaa ra vaꞌa va. Ra ta kixi tiaa ra vaꞌa kan, saa ra ndukuiin tu ndoꞌo va tiin ndo ra, ra ndataxi ndo ra ndaꞌa na saa ini xini ñaꞌa, ra xaꞌni tu ndo ra xiꞌin va na.
53 Ra tiꞌvi vaꞌa Ndioxi na tatun ra ña kixi na ndataxi na ndiayu ra ndaꞌa ndo, ndi su xïin ndo kandixa ndo ña vichin ―kachi ra Esteban.
Xaꞌni na ra Esteban
54 Ra ta ndiꞌi xini soꞌo na chiñu kan takundiꞌi ña ndikaꞌan Esteban xiꞌin na, saa ra tiaa ni ndisaa na xiꞌin ra, ra iin ndiakua ndakaxi nùꞌù na ixtoꞌni na nuu ra.
55 Ra ra Esteban kan tu, tiaa ni chitu xiꞌin Tachi Yii Ndioxi va, ra saa ndakotoꞌni ra chi ndivi, ra xini ra takundiꞌi ña kaꞌnu ña kuu mii Ndioxi, ra xini tu ra ndichi Jesús chi xiin kuaꞌa Ndioxi va.
56 Ra saa ndikaꞌan ra kachi ra saa:
―¡Nuña ndivi ^xini yu vichin, ra ^xini tu yu Jesús ra kixi ña yuuvi yoꞌo va ña ndichi ra xitia kuaꞌa Ndioxi! ―kachi ra.
57 Saa ra iin ndasi ndaꞌa ndiꞌi va na soꞌo na, ra ndiee ka vi ndaꞌyu na, ra iin ndikati na tiin na ra.
58 Ra tava na ra ndia nuu ñuu, ra ikan xaꞌa na xakin na yuu ra; Ra mii na taxi kuachi siki xaꞌa ra, ra tava na tikoto ña isukun na, ra taxi na ña ndaꞌa iin tiaa ra itia loꞌo ra nani Saulo, ña na kondiaa ra ña.
59 Ra saa kuu na xika na ña xakin na yuu ra, ra saa xaꞌa ra kaꞌan ra xiꞌin Ndioxi kachi ra saa:
―Tata Jesús, ndakiꞌin nima yu ―kachi ra.
60 Ra saa ndakusiti ra, ra ndiee ka vi ndikaꞌan kachi ra saa:
―Tata, na koo kaꞌnu ini kun xaꞌa kuachi ña xa na xiꞌin yu ―kachi ra xiꞌin Ndioxi.
Ndia saa ra ndixiꞌi va ra.