Yohana
Kilɛ Jozaama pe pu wa wu Ja Yesu Kirisa kaa yu ge, Yohana wo nigama
Jɔgɔ wu ɲɛ Yohana wɛ?
Yohana bɛ wu bye Yesu wo tudunmɔɔ kɛ ni shuun wu ni. Zebede ni Salomɛ yɛ wo ja wu bye wii. Wu ceborona wu bye Yakuba. Yawutu wu bye wii, fyashaa di ɲɛ wu labye. Kalaapiire taanri wemu fanha kʼa bi ɲɛhɛ Yesu yíri xuuni ge, Yohana bɛ wu bye pee ni. Tuun wemu ni pʼa Yesu kori tige ki na ge, wee Yohana we ninumɔ keŋɛ ni wʼa wu nu wu kaa le (Yohana 19:27).
Yohana ya ta sɔɔ na wuyɛ mɛgɛ yiri bada we Kitabu we ni wɛ. Ga na wuyɛ pyi na le li kalaapire lemu kaa li bi dan Yesu ni ge (Yohana 13:23; 19:26; 20:2; 21:20).
We Jozaama Kitabu we kakana ɲuŋɔ
Yohana Egilizi wʼa wee na wee wʼa we Kitabu we ka na wu yaha Efese kulo li ni. Wʼa Yesu kaa yu wèe mu na wu bi se tɔɔɲii niɲɛhɛŋɛɛ ni Zheruzalɛmu ni kaleŋɛɛ ni.
Yohana ya li shɛ na Yesu wu ɲɛ To Kilɛ wo Ja nigin pe we, wemu Kilɛ ya tun na pa koŋɔ puga funŋɔ ni ge. Yesu ya yi yu tɔɔɲii niɲɛhɛŋɛɛ ni we Kitabu we ni na Kilɛ wu ɲɛ wee To. Wʼa Yesu shɛɛ wèe na na wee wu ɲɛ koo le, lee lemu lʼa se ɲìi sicuumɔ pu ni ge.
Jozaama Kitabu wu kafila ɲugbɔyɔ
Yohana ya li shɛ na Yesu ya yu wu wo nɔɔrɔ wu wo tuun wu keree na: Tuun wu sanha nɔ wɛ (Yohana 1-12); tuun wʼa nɔ (Yohana 13-21).
Yohana 1 Yohana Batizelipye wo sɛɛri keree ni Yesu kalaapiire nizhiilee pee.
Yohana 2—12 Yesu ya wu sefɛɛrɛ ti shɛ wu labye wu ni sipyiire ti niŋɛ ni ni ɲaha shɛshɛɛrɛ kakanhaŋaa gbarashuun ni.
Yohana 13—17 Yesu ya wu taanɲɛɛgɛ ki shɛ wu kalaapiire ti shizhaa na.
Yohana 18—21 Yesu na xu, na ɲɛ.
1
Jomɔ pe pu ɲɛ kpɛɛngɛ n i ɲìi sicuumɔ ge
1 Fo taashiinɛ li ni, na ta koŋɔ sanha yàa wɛ, wemu wʼa yiri Jomɔ ge, wee ya bye na xɔ. Pee Jomɔ pu ni Kilɛ wu bye shiizhan, pee Jomɔ pu ɲɛ Kilɛ.
2 Fo taashiinɛ ni pee Jomɔ pe ni Kilɛ wu bye shiizhan.
3 Pee gbɔɔrɔ ni Kilɛ ya yaŋmuyɔ yi bɛɛri yàa. Yaaga yaaga kʼa yàa ge, kee ka shishiin ya yàa pee kadugo na wɛ.
4 Pee ni ɲìi sicuumɔ ya daa. Pee ɲìi sicuumɔ pu bi kpɛɛngɛ yeege sipyii pu mu.
5 Kee kpɛɛngɛ kʼa ɲí nibiige ki ni sipyii pu mu, ga nibiige ki sipyii pʼi ya ta sɔɔ ki na wɛ.
6 A Kilɛ di ná wa tun, wee mɛgɛ ki bye na Yohana.
7 Wee ya pa bye sɛɛri na kpɛɛngɛ ki kaa yu sipyii pu mu, kɔnhɔ pu bɛɛri di dà kee kpɛɛngɛ ki na, wee baraga ni.
8 Weeyɛ pyaa bi ta pye kpɛɛngɛ ki wɛ, ga wu kapana ɲuŋɔ kʼa pye na kpɛɛngɛ ki kaa yu sipyii pu mu,
9 Pee jomɔ pʼa bye kpɛɛngɛ can can wogo. Pee ya pa koŋɔ na, na ba ganha na kpɛɛngɛ yeege sipyii pu bɛɛri mu.
10 Pee bye koŋɔ na, pee shiin gbɔɔrɔ ni koŋɔ ya yàa. Ga koŋɔ sipyii di ya ta sɔɔ pee na wɛ.
11 Pʼa tigi puyɛ pyaa fiige shɛɛn mu, ga pee di ya ta sɔɔ pu na wɛ.
12 Ga lee bɛ na, shɛɛn nigin nigin ya sɔɔ pu na, na dà pu na; a Jomɔ pʼi fanha kan pee mu na pu pye Kilɛ nagoo.
13 Pee ya ta se sipyii segana na wɛ, pʼi ya se sipyii wo daan na mu funŋɔ ni wɛ, pʼi ya se ná bɛ wo ɲidaan funŋɔ ni wɛ. Ga Kilɛ yɛ pyaa wo ɲidaan funŋɔ ni pʼa pye wu nagoo.
Jomɔ pʼa ɲɛri sipya
14 Ayiwa, pee jomɔ pe, pʼa ɲɛri sipya, na ba diin wèe niŋɛ ni, a wèe di pu nɔɔrɔ wu wii, Ja nigin pe wu wʼa foro Kilɛ ni ge, na wu ta wee wo. Wee wʼa sii fɛrɛmɛ ni can wu Kafɔɔ.
15 Wee kaa Yohana bi yu, na mujuu waa na sipyiire ti pyi: «Ná wemu kaa nɛ jo, jo wʼa ma nɛ kadugo ge, wee bye nɛ ɲaha na; bani yani nɛ wu se ge, wee bye na xɔ. Wee wu ɲɛ we.»
16 Wèe bɛɛri ya wù tahaa ta wu fɛrɛmɛ nigbɔ pu ni, na duba bɛ ta na fara duba na.
17 Kilɛ tudunmɔɔ Musa baraga ni Kilɛ ya wu saliya ɲɔmɛhɛɛ ki kan wèe mu. Ga Yesu Kirisa baraga ni wèe ya fɛrɛmɛ ni can cɛ.
18 Sipya wa shishiin sanha Kilɛ ɲa bada wɛ. Ja nigin pe wu wu ɲɛ Kilɛ, na ɲɛ ni wu To Kilɛ ni shiizhan ge, wee wʼa wèe pye wèe ya To Kilɛ wu cɛ.
Yohana Batizelipye wo Kilɛ jomɔ yɛrɛ
(Macoo 3:1-12; Marika 1:1-8; Luka 3:1-18)
19 Pe pʼa pye Yohana Batizelipye wo Kilɛ jomɔ pe, tuun wemu ni Yawutuu ɲuŋɔfɛɛ pʼa pa saraya ɲaha shɔɔnrivɔɔ ni Kilɛ-pɛɛŋɛ pugbɔhɔ ki kapyebyii pu tun wu mu ge. Tudunmɔɔ pʼa yìri Zheruzalɛmu ni na pa wu yíri na ba wu yege na: «Jɔgɔ mu di ɲɛ wɛ?»
20 Yohana ya ta li pye ŋmɔhɔrɔ kaa wɛ, na yi tii jo pu mu na: «Nɛ ɲɛ Shɔvɔɔ wu wɛ.»
21 A pʼi wu yege na: «Wee tuun wu ni mu di ɲɛ jɔgɔ wɛ? Kilɛ tudunmɔɔ Eli gɛ?» A wu jo: «Nɛ ɲɛ Eli wɛ.» A pʼi wu pye sanha na: «Pʼa Kilɛ tudunmɔ wemu kaa jo ge, mu wu wa gɛ?» A wu jo: «Ahayi.»
22 Wee tuun wu ni a pʼi jo: «Mu dʼa sii jɔgɔ wɛ? Ya jo wù mu gɛ, kɔnhɔ wù bɛ di shɛ yee jo wù tunvɛɛ pu mu. Jɔgɔ yɛ pyaa mu dʼa sii wɛ?»
23 A Yohana di pu ɲɔ shɔ ni Kilɛ tudunmɔɔ Ezayi wo jomɔ pa ni na:
«Sipya wa wʼa mujuu waa sipoŋɔ ki ni na:
‹Yi Kafɔɔ wu koo li tii!›
Nɛ wu ɲɛ wee sipya we.»
24 Piimu pʼa bi tun Yohana mu ge, Farizhɛɛn pii bye pee ni.
25 A pee di wu yege sanha na: «Mu bye mu di ɲɛ Shɔvɔɔ wu wɛ, mu di ɲɛ Eli wɛ, Kilɛ tudunmɔ wemu kaa pʼa jo ge, mu di ɲɛ wee bɛ wɛ, wee tuun wu ni ɲaha na mu di batizeli pyi wɛ?»
26 A Yohana di pu ɲɔ shɔ na: «Nɛ wi ge, nɛ sipyii batizeni lɔhɔ yɛ ni, ga sipya watii wa wà yee niŋɛ ni na xɔ, yee di ya wee cɛ wɛ.
27 Wee wʼa ma nɛ kadugo, nɛ yaa ni wu tanhaya mɛɛrɛ bɛ zanha ni wɛ.»
28 Kii keree kii ya pye kulo lemu ni ge, lee mɛgɛ ɲɛ Bɛtani. Lee wa Zhurudɛn Gba wu Kilɛ-nɔhɔ ki na. Wee xuu wu ni Yohana bi sipyii pu batizeni.
Kilɛ wo Dubyapige ki ɲɛ Yesu
29 Kee caŋa ki ɲimuguro ti na, a Yohana di Yesu ɲa wu na ma wu mu, na jo: «Kilɛ wo Dubyapige ke ki da ba koŋɔ ki jurumu wu lɔ laha wà ge, kee ki wa mɛ.
30 Ná wemu kaa nɛ jo yee mu ge, jo: ‹We wʼa ma nɛ kadugo ge, wee bye wà fo taashiinɛ li ni. Wʼa pye wà na ta nɛ sanha se wɛ.› Wee wu ɲɛ we.
31 Nɛ kunni bi sanha wu cɛ wɛ, ga nɛ pa sipyii pu batizeni lɔhɔ ni, kɔnhɔ di wu shɛ Izirayɛli sipyii pu na.»
32 Yohana ya Yesu kaa jo sipyii pu mu na: «Nɛ Kilɛ Munaa ɲa lʼa tigi na yìri fugba we ni, na ba diin wu na ba gbegbe shazhira ɲɛ wɛ.
33 Nɛyɛ pyaa bi ta wu cɛ wɛ, ga Kilɛ wemu wʼa nɛ tun na nɛ wʼa sipyii pu batizeni lɔhɔ ki ni ge, wee ya jo na: ‹Ma ba Kilɛ Munaa ɲa lʼa tigi na pa diin ná wemu na, wee wʼa da ba batizeli wu pyi Fɛfɛɛrɛ Munaa ni.›
34 A nɛ shiin di li ɲa mu, na bye li sɛɛri, na pee jomɔ pe yu na Kilɛ Ja wu ɲɛ wee ná we.»
Yesu kalaapiire nizhiilee
35 Kee caŋa ki ɲimuguro ti na, Yohana ni wu kalaapiire shuun wa bi yere wà sanha.
36 A wu Yesu ɲa wu na doroo, na ganha na wu wii, na ba jo: «Kilɛ wo Dubyapige ki ke!»
37 Ba Yohana wo kalaapiire shuun wʼa wee kafila wu logo wɛ, na daha Yesu fɛni.
38 A Yesu di ŋmahana ɲɛri, na pee ta pʼa taha wu fɛni, na pee yege na: «Ɲaha yee di zhaa wɛ?» A pee di wu pye: «Rabi, (Lee kɔri ɲɛ ‹Karamɔgɔgbɔ›.) mii mu dʼa tigi wɛ?»
39 A wu pu ɲɔ shɔ na: «Yi pa ki wii.» A pʼi binnɛ kari ni wu ni, na shɛ wu tatigiŋɛ ki ɲa. Lee bi caŋa ki ta kʼa tigi na nɔ lɛɛrɛɛ kɛ ni gbaara wu na (16h00), a pʼi caŋa ki saŋa xɔ wà.
40 Kalaapiire shuun wemu wʼa Yohana kafila wu logo na daha Yesu fɛni ge, wa mɛgɛ bye Andire, wee ɲɛ Simɔ Pyɛɛri cuun.
41 A Andire di fɛnhɛ shɛ wu ɲahafɔɔ Simɔ yíri na shɛ wu pye: «Wèe ya Kirisa wu ɲa,» (lee kɔri ɲɛ «Kilɛ ya wemu shɔɔnri lɔ ge.»)
42 Lee kadugo na a Andire di gari ni Simɔ ni Yesu yíri. A Yesu di Simɔ wii na wu pye: «Yohana ja Simɔ wu ɲɛ mu. Mɛgɛ katii ki da le nimɛ mu na, kee ɲɛ Sefasi.» (Kee kɔri ɲɛ «Faakagereŋɛ.»)
Yesu ya Filipe ni Nataɲɛli yiri; a pʼi daha wu fɛni
43 Kee caŋa ki ɲimuguro ti na, a Yesu di jo na wee da zhɛ Galile fiige ki ni. A wu nigariwo di jíri Filipe na na wu pye: «Taha na fɛni.»
44 Filipe bi bye Bɛtisayida kulo li shɛn wa, lee kulo le ninunɔ shɛɛn pu bye Andire ni Pyɛɛri bɛ.
45 Lee kadugo na a Filipe di ba Nataɲɛli ɲa na wu pye: «Kilɛ tudunmɔɔ Musa ya sipya wemu kaa jo Kilɛ wo saliya Kitabu wu ni, a Kilɛ tudunmɔɔ pusamaa bɛ di wu kaa jo pu wo Kitabuu pu ni ge, wèe ya wee ɲa. Wee ɲɛ Yusufu ja Yesu na yìri Nazarɛti kulo li ni.»
46 A Nataɲɛli di wu pye: «Dii yasaaŋa di da já voro Nazarɛti ni wɛ?» A Filipe di wu ɲɔ shɔ na: «Pa wu wii.»
47 Ba Yesu ya Nataɲɛli nibawo ɲa tuun wemu ni wɛ, na jo: «Izirayɛli see sipya wa we, naŋmahara ɲɛ wemu zɔ ni wɛ.»
48 A Nataɲɛli di wu yege na: «Mii mu dʼa nɛ ta cɛ wɛ?» A Yesu di wu ɲɔ shɔ na: «Nɛ ɲii bye mu ni na mu yaha nitoodige ki tàan, na ta Filipe sanha mu yiri wɛ.»
49 A Nataɲɛli di gaala, na jo: «Wù Karamɔgɔ, Kilɛ Ja mu ya sii, Izirayɛli wo saan we!»
50 A Yesu di wu pye: «Nɛ mu pye jo nɛ ɲii bye mu ni na mu yaha nitoodige ki tàan ge, lee yɛ lʼa mu pye mu ya dà nɛ na ya? Ma na ba kagbɔhɔɔ kii bɛ ɲa kiimu kʼa ye le na ge!»
51 A wu jo sanha na: «Can can na, nʼa da yi jo yi mu jo yi na ba fugba wu ɲɔ ɲa kʼa mugi, na Kilɛ wo mɛlɛkɛɛ pii ɲaa pu na duri na diri Sipya Ja wu na.»