12
Yesu ya yemu jo cadɛɛngɛ ki keree na ge
(Marika 2:23-28; Luka 6:1-5)
1 Caŋa ka Yesu ni wu kalaapiire tʼa pa doroo shinma kɛrɛyɛ ya tɛ ni. Kee caŋa kʼi bi bye Yawutuu pu wo cadɛɛngɛ ka. Lee bi xuugo ta wu kalaapiire ti na, a pee di shinma sɛyɛ ya kɔn, na ganha na yee wo pya wu wo na guri.
2 Ba Farizhɛɛn pʼa lee ɲa wɛ, na Yesu pye: «Li wii, kaa lemu ya yaa li pye cadɛɛngɛ ni-i ge, go lee mu wo kalaapiire tʼa byi mɛ!»
3 A Yesu di pu pye: «Tuun wemu ni xuugo ya pa saannaa Dawuda ni wu tahama-nɔhɔmɔɔ pu ta ge, wʼa lemu pye ge, yee sanha lee kalaa-i gɛ?
4 Wʼa jé Kilɛ-pɛɛŋɛ puga ki ni, buuri we pʼa wo na gaan Kilɛ mu ge, na wee lɔ. A wu ni wu tahama-nɔhɔmɔɔ pʼi shɛ wee li. Na ta watii bi li wee buuri we ni, ni saraya ɲaha shɔɔnrivɛɛ pu yɛ bɛ wɛ.
5 Lʼa ka saliya wu ni na saraya ɲaha shɔɔnrivɛɛ pu ma kapyeŋɛɛ pyi Kilɛ-pɛɛŋɛ pugbɔhɔ ki ni cadɛɛngɛ ni; lee di ɲɛ kakuunɔ wɛ. Ta yee sanha lee bɛ kalaa wɛ?
6 Na ta wa di wa naha wemu ya ye Kilɛ-pɛɛŋɛ pugbɔhɔ ki na ge, di yee jo yi mu.
7 ‹Yʼa ɲuŋɔ ɲaari yiyɛ na, nɛ wa lee fɛni, na toro saraya tàan.› Yee da bi pee jomɔ pe kɔri cɛ dɛ, yee bi da jaagi shan pii sipyii pii na tawaga ni wɛ.
8 Bani Sipya Ja wu ɲɛ cadɛɛngɛ ki bɛ Kafɔɔ.»
Yesu ya ná kewaga fɔɔ wa cuuŋɔ cadɛɛngɛ ka ni
(Marika 3:1-6; Luka 6:6-11)
9 A Yesu di yìri wà, na gari na shɛ jé pu Kilɛ-pɛɛŋɛ puga ka ni.
10 Lee bi ná wa ta wà wu keŋɛ ke na waha. A sipyii pʼi Yesu yege na: «Na sipya cuuŋɔ cadɛɛngɛ ni, ta lee ya saha?» Pʼa yee jo bani pu bi giin pʼi kaɲuŋɔ sha pʼi wu tɔɔgɔ le.
11 Ga, a Yesu di pu pye: «Dubya nigin pe bu shɛ da wa mu yee ni, a wee dubya wʼi do wege ni cadɛɛngɛ ni, ta wufɔɔ da zhɛ wu wolo wɛ?
12 Ta sipya ya ye fo na shɛ ganha dubya na wɛ? Lee wuu na do, na kasaana pye cadɛɛngɛ ni, lee ya ɲɔ.»
13 Wee tuun wu ni a Yesu di ná wu pye: «Ma keŋɛ ki sanha!» A wu keŋɛ ki sanha, a kʼi juuŋɔ ba keki ɲɛ wɛ.
14 A Farizhɛɛn pʼi foro, na shɛ puyɛ ɲa, kɔnhɔ pʼi gbogana sha Yesu na.
Kilɛ ya kapyebye wemu ɲaha bulo ge, wee ɲɛ Yesu
15 Ba Yesu ya lee cɛ wɛ, a wʼi yìri wee xuu wu ni. A sipyiɲɛhɛmɛɛ di daha wu fɛni. Piimu pu bye ni yama ni ge, a Yesu di pee bɛɛri cuuŋɔ.
16 Ga, a wu yi jo na waha pu mu na wee ɲɛ sipya wemu ge, na pu ganha bu yee jo wa shishiin bɛ mu wɛ.
17 Lee ya pye mu kɔnhɔ Kilɛ bi yemu jo Kilɛ tudunmɔɔ Ezayi ɲɔ na ge, yee ɲɔ di fa na:
18 «Na kapyebye wu we, nɛ wemu ɲaha bulo ge.
Na ɲidaan wo we, wu kaa lʼa dan na ni fo xuuni.
Nɛ na ba na Munaa li tirige wu na.
Wu na ba shi wusama kalaa tiimɛ keree ni.
19 Wʼa da ba nakaara pyi wɛ.
Wʼa da ba nama kɔɔn wɛ.
Sipya wa shishiin wa da ga wu mujuu logo
kakuutoroyo ni wɛ.
20 Wahagaan lemu ya kuri ge,
wʼa da ga lee sana kɛgi wɛ.
Sokinna wemu kpɛɛngɛ ya jin wà ge,
wʼa da ga wee sama fugi wɛ.
Mu wʼa da ba bye fo na shɛ tiimɛ pu pye pʼa se ta.
21 Shi we bɛɛri na ba wu pye pu tadaŋa.»
Yesu wo fanha ki ya ta yìri Shitaanni yíri wɛ
(Marika 3:22-30; Luka 11:14-23)
22 Lee kadugo na a pʼi ba wu mu ni ná wa ni, jinaa pu bye wu ni, wee bye fyɛn, na nɔhɔ pye bobo. A Yesu di wu cuuŋɔ. A wu já na ɲaa, na yu bɛ.
23 A lee di bye kakanhana sipyiire ti bɛɛri mu, a pʼi ganha na yu na: «Ta we ya sii mɛ saannaa Dawuda Ja wu wɛ?»
24 Ga ba Farizhɛɛn pʼa yee logo wɛ, na jo: «Jinaa ɲuŋɔfɔɔ Belizebuli fanha ni we ná we ya jinaa pu kɔri.»
25 Ga, a Yesu di pu fungɔnyɔ cɛ na jo: «Saanra bɛɛri tʼa yìri tiyɛ kaa na ge, tee na gyɛɛgi. Kulo bɛɛri, kelee puga bɛɛri, ki sipyii bu yìri puyɛ kaa na, kee na gyɛɛgi.
26 Shitaanni di bu yìri na Shitaanni wa kɔri, li ɲɛ kanna Shitaanni wʼa yìri wuyɛ kaa na. Shitaanni di bu yìri wuyɛ kaa na, wu saanra ti na bye dii kyɛɛgi baa wɛ?
27 Ni yee wa yu na jinaa ɲuŋɔfɔɔ Belizebuli baraga ni nɛ jinaa pu kɔri, wee tuun wu ni yee wo sipyii piimu pʼa pu kɔri ge, pee di pu kɔri jɔgɔ baraga ni wɛ? Yee wo sipyii puyɛ pyaa ki da ba kiiri kɔn yee na.
28 Ga nɛ bu da nɛ na jinaa pu kɔri Kilɛ Munaa li baraga ni, lee wʼa li shɛɛ na Kilɛ saanra tʼa nɔ yee na.
29 «Wa na já pye dii na jé fanhaɲɛhɛŋɛ fɔɔ puga, di wu yaŋmuyɔ kuu na ta ma ya fɛnhɛ wu pɔ-ɛ wɛ? Ga ma bu fɛnhɛ wu pɔ, ma na já jé puga ki ni na yaŋmuyɔ yi kuu.
30 «Sipya wemu ɲɛ nɛ ɲii wɛ, nɛ pɛn wu ɲɛ weefɔɔ. Sipya wemu ya nɛ tɛri na sipyii pu pinnɛɛ wɛ, weefɔɔ ya pu caaga.
31 Lee wuu na, nʼa da yi jo yi mu jo sipyii ya jurumu wemu bɛɛri pyi, na fanhara temu bɛɛri pyi Kilɛ na ge, kee bɛɛri na já yafa pu mu. Ga wa bu Fɛfɛɛrɛ Munaa li fanha, wufɔɔ da lee wo yafa ta bada wɛ.
32 Sipyaa sipya wʼa joguumɔ jo wá Sipya Ja na ge, lee na yafa wufɔɔ mu. Ga wemu bu Fɛfɛɛrɛ Munaa li mɛgɛ kyɛɛgi, weefɔɔ da lee wo yafa ta naha ke koŋɔ ke na wɛ, wʼi da li yafa ta laxhara bɛ ni wɛ.
Ki yasɛyɛ fɛni pʼa tige cɛni
(Luka 6:43-45)
33 «Tige kemu bu ɲɔ, ki yasɛyɛ bɛ na ɲɔ. Tige kemu bu golo, ki yasɛyɛ bɛ na golo, bani ki yasɛyɛ fɛni pʼa tige cɛni.
34 Yee piimu pʼa kolo ba mateŋɛɛ ɲɛ-ɛ ge, dii yee di da já kafila nizaama jo wɛ? Bani lemu lʼa sipya zɔ we ɲi ge, lee lʼa fòro wu ɲɔ ke ni.
35 Sipyisaama wʼa yasaaya kilee na yeege wu yasaaya tayahaŋa ni; sipyikuuŋɔ di yakuuyo kilee na yeege ki yakuuyo tayahaŋa ni.
36 Nʼa da yi jo yi mu jo sipyii ya joguumɔ pemu bɛɛri yu ge, pu na ba yege yee bɛɛri na kiiri wu cagɔngɔ.
37 Kiiri na ba gɔn ma na, na kaɲii kan ma mu na saha ni ma ɲɔjomɔ pu ni, kelee na ma jaagi na saha ni ma ɲɔjomɔ pu ni.»
Yawutuu pʼa jo na Yesu wu kakanhana la pye
(Marika 8:11-12; Luka 11:29-32)
38 Ayiwa, a saliya karamɔgɔlɔɔ pii, ni Farizhɛɛn pii di Yesu pye: «Karamɔgɔ, wèe funŋɔ ki wa mʼa ɲaha shɛshɛɛrɛ kakanhana la pye ma shɛ wù na.»
39 A Yesu di pu ɲɔ shɔ na: «Niɲaa sipyii pii pʼa kolo, na nɔhɔ pye ɲɔmɛɛ baa fɛɛ ge, pee pʼa ɲaha shɛshɛɛrɛ kakanhana shaa, ga la shishiin da zhɛɛ pu na wɛ, fo Kilɛ tudunmɔɔ Zhonasi wuu le.
40 Ba Zhonasi ya ta caya taanri ni piiye taanri fya nagaŋa ki funŋɔ ni wɛ, mu Sipya Ja wu bɛ da ba da caya taanri ni piiye taanri ɲiŋɛ ke ni.
41 Ninive shɛɛn na ba yìri na niɲaa wo sipyii pii jaagi kiiri wu cagɔngɔ caŋa, bani Ninive shɛɛn ya daajeŋɛ jo pu wo jurumu wu na Zhonasi wo Kilɛ jomɔ yɛrɛ li baraga ni. Na ta wa di ɲɛ naha wemu ya ye Zhonasi na ge.
42 Kiiri wu cagɔngɔ, Seba fiige ki Saanzhɔ wu na ba yìri wu niɲaa sipyii pu jaagi, bani wee ya pa na yìri ɲiŋɛ ki tɛhɛnɛ na. Kɔnhɔ wu ba saannaa Solomani wo fungɔngɔ fɛɛrɛ jomɔ pu logo. Wa di wa naha wemu wʼa pɛlɛ Solomani na ge!
Jina na kuri jé sipya ni
(Luka 11:24-26)
43 «Jina bu foro sipya ni tuun wemu ni, tɛyɛ yemu yʼa waha waha ge, wʼa ganha na ɲaari yee ni na taŋmɔŋɔ shaa, ga wʼi da ki ta wɛ.
44 Wee tuun wu ni wʼa jo wuyɛ funŋɔ ni na: ‹Na puga kemu ni nɛ foro ge, nʼa da guri da se kee ni.› Wʼa guri kari, na shɛ kee puga ki niwaga ta pʼa ki pɔ fɛɛfɛɛ, na ki kemɛ xuuni.
45 Wee tuun wu ni wʼa gari na shɛ ba ni jinaa gbarashuun watii ni, piimu ya kolo wuyɛ pyaa ki na ge. Wu ni pee na ba jé kee puga ki ni, na diin wà. Lee funŋɔ ni wee sipya we wo taxɔgɔ na ba golo na toro taashiinɛ li bɛ tàan. Mu shiin lʼa da ba bye niɲaa wo sipyikuuyo ye bɛ wo shizhaa na.»
Jɔgɔ yɛ pu ɲɛ Yesu nu ni wu cebooloo pu wɛ?
(Marika 3:31-35; Luka 8:19-21)
46 Ayiwa, na Yesu yaha wu na yu ni sipyiire ti ni, a wu nu we, ni wu ceboronamaa pʼi nɔ, na yere kpɛɛngɛ ki na. Pu funŋɔ ki bye pʼi jo ni wu ni.
47 A sipya wa di Yesu pye: «Ma nu we ni ma ceboronamaa pu niyereye yi wa kpɛɛngɛ ke na, pu funŋɔ ki wa pʼi jo ni ma ni.»
48 A Yesu di wee ɲɔ shɔ na: «Jɔgɔ yɛ pu ɲɛ nɛ nu ni nɛ ceboronamaa pu wɛ?»
49 Ba wʼa yee jo wɛ, na keŋɛ shɛ wu kalaapiire ti na, na jo: «Nɛ nu ni nɛ ceboronamaa pu piiri naha.
50 Nɛ To we wu ɲɛ fugba wu ni ge, sipyaa sipya wʼa wee wo ɲidaan pyi ge, wee wu ɲɛ nɛ ceborona, ni nɛ ceboroshɔ, ni nɛ nu.»