13
Bernabé chi'in Saulu, jàtiñu ndra kuenda Racha'nu Ndioo
1 Ma tañu ndian chìnuni tu'un Jesuu ìyo ñuu Antioquía, ikan ka'ìin ndra kà'an chi'in tu'un yu'u Ndioo chi'in ndra kùu matru. Ta ndrakan te'en nàni ndra: Bernabé, chi'in ra tuun nàni Simón, chi'in Luciu ra ñu'u' Cirene, chi'in Manaén ma ra indukuni chā'nu chi'in Herode ra kùu kalecha'nu ñu'u' Galilea. Ta juuni ikan, ndaa Saulu ndia.
2 Ta ikan kēta iin kivi kūti'vi ma ñivi ña ndìta yu'u na ña jàka'nu na Ndioo. Ta ikan te'en nāka'an ma Tati Ií Ndioo chi'in ma ñivi ikan:
―Na tavani'i siin ndo Bernabé chi'in Saulu kuenda ma tiñu kāchi̱n ndra ña ìyo yi ña ja'a ndra ―kàti yi.
3 Yakan va ora cha yā'a ña kā'an ma ndian ka'ìin ti'vi ikan chi'in Ndioo ta ndīta yu'u na, ta ikan jan jūndii na nda'a na xini Bernabé chi'in Saulu. Ta kēe ndio ndra kàcha'an ndra.
Bernabé chi'in Saulu kàtitu'un ndra tu'un Jesuu ñu'u' Chipre
4 Yakan va ma Tati Ií Ndioo tāchi ndio ndra na kàtitu'un ndra tu'un Jesuu, va ji'na yā'a ndra ñuu nàni Seleucia. Ta ikan kī'vi ndra iin varku, tajan chāa ndra ñu'u' Chipre iin ñu'u' kàndii tichi tañu'u.
5 Yakan va ora chāa ndra ma yu'u tañu'u ñuu Salamina chi'in varku, ta ikan kīcha'a ndra kàtitu'un ndra tu'un va'a Racha'nu Ndioo tichi ta'ii'iin veñu'u ñivi judíu ñu'u' ikan. Ta juuni kuà'an Xuva chi'in ndra ña tìndee ra ndra ndia.
6 Ta ikan chākunuu ndra tandi'i ñu'u' ikan, nda kati chāa ndra iin ñuu nàni Pafos. Ta ikan nāta'an ndra iin randuvi. Ta rakan ti iin ra judíu kùu ra, ta nàni ra Barjesuu. Ta kàti ra ti tu'un Ndioo kàtitu'un ra ndia, va tüvi ndicha.
7 Ta ma randuvi ikan nàndi ra chi'in ra kùu kalecha'nu nàni Sergiu Paulu. Ta ma ra kalecha'nu ikan, ti ya'a ìyo chinituni ra, yakan va tāchi ra iin tatun ra na kuki'in ra Bernabé ta Saulu, vati kùuni ra taso'o ra tu'un Ndioo ña kàtitu'un ndra ndia.
8 Ta ora chāa ndra nuu ndaa ra, ta ma randuvi Barjesuu, ra juuni nàni Elimas chi'in tu'un griegu, kīcha'a ra kànita'an yu'u ra chi'in ndra ti küuni ra na taso'o ma kalecha'nu ma tu'un Jesuu ña kàtitu'un ndra, ti koto indukuni chinuni ra tu'un Jesuu ndia.
9 Takan kūu ta ikan ma Saulu ti juuni nàni ra Paulu, ta ya'a ìyo Tati Ií Ndioo chi'in ra, tajan ndē'e kachin va'a ra nuu ma randuvi nàndi ikan.
10 Ta te'en nāka'an ma Paulu chi'in ra:
―Ra vata, ra kini, ta ra se'e kui'na kùu̱n, ti küuniun nde'un ma ña va'a. ¿Ta naja chàta'aniun keña'un ma ñivi chi'in ma tu'un vata kàtitu'u̱n, ta tüvi chà'un ña na ki'vi na iti' Ndioo?
11 Yakan va vitin ni jande'e Ndioo tundo'o ñu̱n iin tiempu. Ta na tüva kuu nde'un ti ni kukuaun nda ma ñu'ú nikandii küu ga nde'un ndia ―kàti Paulu chi'in ra.
Ta ma ora ikani ndōkuaá ra. Ta ikan kīcha'a ra nànduku nda'a' ra yo kundaka ra ve'e ra ti kuaá ra.
12 Ta ora ndē'e ma kalecha'nu ña kūu chi'in ma randuvi, ta ma ora ikani kīcha'a ra chìnuni ra tu'un Racha'nu Jesuu, ti ndava kuà'an tati ra ora chīto ra ña chi'in kua'a' ndatu jàna'a ndra tu'un Jesuu.
Paulu chi'in Bernabé, chàa ndra ñuu Antioquía ñuu kàndii yatini ñu'u' Pisidia
13 Paulu chi'in ndra meru ra kī'vi ndra tichi varku ma ñuu nàni Pafos. Ta ikan kēe ndio ndra kuà'an ndra ñuu Perge, ti ma ñuu ikan kàndii yi ñu'u' Panfilia. Va Xuva Marku ndākoo ra ndra, ta chīkoni'i ndiko ra kuà'an ra ñuu Jerusalén.
14 Ta ora chāa ndra ma ñuu Perge, tajan nūu ndio ndra ma varku ikan. Ta ikan kuà'an ndra nda ñuu Antioquía, ñuu kàndii yatin ñu'u' Pisidia. Ta ma kivi nìndee ñivi judíu, kī'vi ndra ma veñu'u na, ta chūnandi ndra ma ikan.
15 Yakan va ora cha yā'a jàkua'a ma ndra vika ma tichi ma veñu'u ikan ma tu'un Ley Ndioo chi'in tu'un tāa ma ndra kà'an chi'in tu'un yu'u ra taji'na, ta ikan kīcha'a chìkatu'un ndra vika ikan nuu Paulu chi'in meru ra tuva kuu katitu'un ndra iin tu'un. Tajan te'en nāka'an ndra chi'in ndra:
―Ndyo'o ndra yani, ¡na'a ndo tuva ìyo iin ña kùuni ndo ka'an ndo tuva kùuni ndo ña jàkuninaa ndo ma ñivi, kùu ka'an ndo yi vitin! ―kàti ndra.
16 Tajan ma ora ikani chūndaa Paulu ta jānda'a ra nuu ma ñivi, ikan na taxiin koo yu'u na. Tajan te'en nāka'an ndio ra:
―Ndyo'o ndra judíu kuni va'a ndo ña ni ka'in. Ta juuni ndra yüvi judíu, ndra tìñu'u Ndioo.
17 Ma Ndioo ñuu Israel, kāchin ma ndian judíu kùu ñivio chīyo taji'na. Ta jā'a ra iin ñuu ka'nu chi'in ma ñivi ikan, ora juuni ìyo ga na ma ñu'u' Egiptu. Vati ma ñu'u' ikan ti yüvi ñu'u' na kùu yi. Ta ikan tāva ndio ra na ñu'u' Egiptu chi'in ndatu ra.
18 ’Yakan va uvi xiko kuiya kūmi Ndioo na ta jāndeeni ra ma ña jā'a ñivio ña chīyo na tatiempu tichi ku'u nuu chàkunuu na.
19 Ta ikan Ndioo kūta'an ra chi'in ma ndian kùu ñivio taji'na, na ki'vi na ñu'u' Canaán. Ta ikan na ka'ni na tandi'i ñivi ìyo ndi ucha ñuu ikan. Yakan va, takan jā'a na, ikan na kuu ni'i na ma ñu'u' chā'a Ndioo nuu na, ta ikan na kuu yi ñu'u' maa na.
20 Ta ndisaa ña'a kūu yi tichi iin kumi cientu uvi xiko uchi kuiya.
’Ta tichi ma tiempu ikan, juuni chā'a Ndioo iin ndra vesi, ndra jàkutuni tiñu nuu na. Takan kūu nda kati kēta kuiya chīyo Samuel, ra kà'an chi'in tu'un yu'u Ndioo taji'na.
21 Ta ikan chīkan na iin ra kùu rey ña ka'nda tiñu nuu na. Ta Ndioo chā'a ra tiñu ikan, nuu ra nàni Saulu ra se'e Cis. Ta Saulu ti iin ra kichi tata Benjamín kùu ra, ta chā'nda ra tiñu uvi xiko kuiya.
22 Ta tiá iti' nuu, nāmaa Ndioo ma tiñu jà'a Saulu ña kùu ra rey. Ta ikan chā'a ndio ra ma tiñu rey nuu inga ra nàni David. Takan kūu ta te'en nāka'an Ndioo kuenda ma racha'nu David: “Ya'a kùuni̱ nde'i David ra se'e Isaí, ti jà'a ra ma ndisaa ña kùuni̱ ña na ja'a ra.” Takan kàti Ndioo.
23 ’Ta Jesuu kīchi ra tata David ña na kuu ra ra tāchi Ndioo ña na jakakú ra ñivi ñuu Israel tava chā'a Ndioo tu'un nuu ma ñivi ti takan ni kuu.
24 Yakan va ora takäaga kichi Jesuu, kātitu'un Xuva tu'un ra nuu ndisaa ñuu Israel. Ta kāti ra chi'in na ti ìyo yi ña kunduta na ta juuni ìyo yi ña ndakoo na iti' kini kuà'an na ta ki'vi na iti' Ndioo.
25 Yakan va ora chani kūu Xuva tiñu ña chā'a Ndioo nuu ra, ta kāti ra nuu ma ñivi ña yüvi ra Cristu kùu ra takua chànini na. Ta juuni kā'an ra: “Ti ma ra kùu Cristu, ni kichi ra tiá iti' nuu. Ta kuenda ra, ti iin ra tüvi iñu'u kùi, vaji na ndachi̱ ma ndichan indii cha'a ra, ti nduva'a kuii ka'nu ga ra ta ìyo ga ndatu ra kua yu'u”, kāti Xuva.
26 ’Yakan va ndyo'o yani̱, ndian kùu ñivi judíu, tata Abraham, ta juuni ndyo'o ndian yüvi judíu ña tìñu'u Racha'nu Ndioo, Ndioo kùu ma ra tāchi yu'u ña na katitu'in ma tu'un i'ya nuu ndo, ikan na kuu kakú yo jà'a ra.
27 Vati ma ndian ìyo ñuu Jerusalén, chi'in ndra chà'nda tiñu nuu na, nī tuvi nakoto na ña Jesuu kùu ra ña jàkakú ra yo. Ta ni töve nī kutunini va'a na ma tu'un Ndioo tāa ndra kà'an chi'in tu'un yu'u Ndioo taji'na ndia, vaji nani kivi ora nindeo jàkua'a na yi tichi veñu'u na. Yakan va tīsokuati na chata Jesuu, ta ndō'iin tu'un na ña kàti na ña na kuvi ra. Ta takan chīnu ma tu'un ña kā'an ma ndra kà'an chi'in tu'un yu'u Ndioo ña ni kuu.
28 Tajan chāka'an na nuu Ponciu Pilatu na ka'ni ra Jesuu chi'in ndra kùu jandaru ra, vaji tüvi nī nani'i na nï'iin kuati ña jā'a Jesuu ña ìyo yi na kuvi ra.
29 Ta ikan ora cha chīnu ndisaa ma ña kà'an ma tutu Ndioo kuenda ra, ta ikan jan jānuu ndio ndra ra nuu kruu, tajan kūchi ndio ndra ra.
30 Va Ndioo jānataku ndiko ra ra tañu ndian ndií.
31 Ta kua'a' va'a kivi kēta Jesuu nuu ma ndra chā'an chi'in ra ñu'u' Galilea, ta nda ñuu Jerusalén. Ta vitin juuni ndrakan kùu ma ndra kà'an cha'a' Jesuu nuu ma ñivi vitin.
32 ’Ta vitin ndyu'u kùu ndi ña kàtitu'un ndi tu'un va'a i'ya nuu ndo. Ti ña'a kùu ma tu'un ña chā'a Ndioo nuu ma ndian kùu ñivio chīyo taji'na.
33 Ta vitin cha jāchinu Ndioo ma tu'un i'ya nuu maa yo, ti tata ma ñivi chīyo taji'na kīchi yo. Ña'a jāchinu Ndioo ora cha nātaku ra Se'e ra Jesuu, vati nuu ma tutu Salmu uvi, te'en kà'an Ndioo: “Yo'o kùu se'i, ta vitin kùu ma kivi ña kùu tatáun yu'u”, kàti yi.
34 Vati Ndioo cha kātitu'un ra ña ni janataku ndiko ra ma Jesuu, ikan na kü'ini ma kuñu ra, vati te'en kà'an ma tutu Ndioo cha'a' yi: “Nuu ndyo'o, ni jachinui ma tu'un ña chā'i nuu ma racha'nu David. Ta ma tu'un ikan ya'a ga ií yi ta ndaa yi”, kàti Ndioo.
35 Ta juuni kà'an ma tu'un Ndioo ña: “Na kü'vaun ña ku'ini kuñu ma ra se'un ra ya'a ga ií.” Takan kā'an iin Salmu ña tāa ma racha'nu David.
36 Yakan va ndicha kuii ña ma racha'nu David, jā'a ra tiñu takua kùuni Ndioo nuu ma ñivio ora chīyo ra ma ñuñivi i'ya niku. Tajan chī'í ndio ra, ta kūchi ndio na ñunda'yu ra xiin nuu ñaña ma tatá ra. Ta ma kuñu ra kū'ini yi.
37 Va ma kuñu ma ra jānataku Ndioo, tüvi nī ku'ini yi.
38 Yakan va ndyo'o ndra yani̱, ìyo yi ña koto ndo ti cha'a' Jesuu ikan, Ndioo jànaa ra ndisaa ma kuatio.
39 Ta juuni cha'a' Jesuu kùu yi ña jàndondaa Ndioo anima ndisaa ndian chìnuni tu'un ra. Va töve kùu ndondaa anima yo cha'a' ña jàka'nu yo ma tutu Ley Ndioo tāa Moisés.
40 Yakan va na ja'a ndo kuenda nuu ndo, ti koto ta'an ndo takua kà'an ma tutu tāa ma ndra kà'an chi'in tu'un yu'u Ndioo chīyo taji'na. Vati ma tutu tāa ndra te'en kà'an yi:
41 Na taso'o va'a ndyo'o ndian kà'an ti'ini chata tu'un kà'in.
Ta na yu'vi ndo, ti chani kuvi ndo.
Vati yu'u chani ja'i iin tiñu nduva'a kuii ka'nu ma kivi vitin ña juuni ìyo ga ndo.
Ta ma tiñu ni ja'i ya'a ndetiñu ña chìnuni ndo yi, vaji ìyo ndian katitu'un kàchin yi nuu ndo, kàti Ndioo.
―Yakan va ikan chīnu ma tu'un nātu'un Paulu tichi ma veñu'u ndian judíu ikan.
42 Ta ora kīcha'a Paulu chi'in meru ra, kèe ndra ma tichi veñu'u ikan, ta ikan iin ndra chīkan ndra nuu Paulu na kichi ra tichi una kivi ma kivi nindeo, ta kà'an ndiko ra ma tu'un i'ya nuu na.
43 Ta ikan ora cha chīnu ma junta jā'a na ma veñu'u ikan, ta ikan jan kua'a' ndian judíu chi'in ndian yüvi judíu ndian tìñu'u Ndioo, kīcha'a na tàndikun ndio na kuà'an na chata Paulu chi'in Bernabé. Ta ikan Paulu chi'in Bernabé chūndayu'u ndra ma ñivi ikan, na ku'un na iti' kuà'an Ndioo ta na kumi va'a na ma ñamani ra, ña chà'a ra nuu na.
44 Takan kūu ta ma una kivi sabadu ma kivi nindee na cha yati ndisaa ma ñivi ñuu Antioquía kūti'vi na ña kùuni na taso'o na ma tu'un Ndioo.
45 Va ora ndē'e ma ñivi judíu ña ya'a kua'a' ñivi ka'ìin ma ikan, yakan va kīcha'a na tixin na ndè'e na ndra. Tajan kīcha'a na kà'an ndaa na ta kànduva'a na Paulu chi'in Bernabé.
46 Yakan va töve kànuu Paulu chi'in Bernabé, ta te'en kīcha'a ndra kà'an ndra nuu na:
―Ji'na kuii ìyo yi ña ka'an ndi tu'un Ndioo niku nuu ndyo'o ñivi judíu, vati takan kùu yi kuenda ndo. Va vitin ndè'i ña töve chìnuni ndo tu'un cha'a' Racha'nu Jesuu ña kàtitu'un ndi nuu ndo, yakan va küu koo ndo chi'in Ndioo endeeni, tuva takan. Ta vitin iti' nuu, va'aga ña kukatitu'un ndi ma tu'un i'ya nuu ñivi yüvi judíu.
47 Vati ma Racha'nu te'en kā'an ra chi'in ndi ña jà'a ndi:
Tàchi̱ ndo ña na jana'a ndo nuu ñivi yüvi judíu,
ikan na chinuni na tu'in.
Vati indukuni kùu ña jàna'a ndo takua kùu ma ñu'ú ña jàndondichin iti' chìka yo.
Ta juuni na jana'a ndo nuu na ndava nda nuu ndi'i ñu'u' ñuñivi naja kua jà'i ña jàkakúi na.
Takan kàti Racha'nu ―kàti Paulu.
48 Ta ora chīni ma ñivi yüvi judíu ma tu'un kā'an Paulu, ta nduva'a kuii chīsii na. Ta ikan kīcha'a na jàka'nu na Ndioo ta kà'an na ña ma tu'un Ndioo ya'a ga va'a yi. Tajan juuni ma ora ikani, ma ndisaa ma ndian kāchin Ndioo ña koo ndito chi'in ra indeeni kīcha'a na chìnuni na tu'un ra.
49 Takan kūu ta tiempu ikan kīcha'a chìtakuati ma tu'un cha'a' Racha'nu Jesuu tandi'i ma ñu'u' ñuu ikan.
50 Va ma ndian judíu chāka'an na chi'in iin ndracha'nu ñuu ikan ta chi'in iin ñivi ña'a iñu'u ña jàka'nu vi Ndioo, na kicha'a vi ña jànde'e vi tundo'o Paulu chi'in Bernabé. Ta takan jā'a vi ña kūti'vi ñivi ñuu ikan, ña na jakunu na ndra ma ñuu ikan.
51 Yakan va ora tāvani'i na Paulu chi'in Bernabé iti' yu'u ñuu ikan, ta kīcha'a ndra jàkisi ndra yuyaka ka'ìin cha'a ndra. Ta chi'in ña jā'a ndra ikan jàna'a yi nuu na ña ya'a xaan ndè'e Ndioo cha'a' kuati ña jà'a na. Ta ikan jan kēe ndio ndra kuà'an ndra iti' ñuu nàni Iconiu.
52 Va ndisaa ma ndian chìnuni tu'un Jesucristu nduva'a kuii chìsii na, ti ya'a ga ìyo Tati Ií Ndioo chi'in na.