11
Jesuu jàna'a ra naja kua kà'an yo chi'in Ndioo
(Mt. 6:9-15; 7:7-11)
1 Iin ora ndaa Jesuu kà'an ra chi'in Ndioo, tajan ma ora cha chīnu kā'an ra, ta te'en chīkatu'un ndio iin ra jàkua'a chi'in ra nuu ra:
―Yo'o Racha'nu, kùuni ndi ña jana'un nuu ndi naja kua ka'an ndi chi'in Ndioo takua jāna'a Xuva ra jàkunduta nuu ma ndra jàkua'a chi'in ra ―kàti ra.
2 Tajan te'en nāka'an ndio Jesuu chi'in ndra:
―Ora kà'an ndo chi'in Ndioo, te'en ìyo yi ña ka'an ndo:
Yo'o ra kùu Tatá ndi, ra ìyo andivi,
ma siviun ya'a ga ií yi.
Na kichi ma nuu chà'ndaun tiñu nuu ndi.
Ta na ja'un takua kùuniun ma nuñu'u' ñuñivi takua jà'un yi ma andivi.
3 Ta na ku'vaun kua'a' ma paan ña chiniñu'u ndi ta'ii'iin kivi.
4 Na jaka'nuniun ma kuati ndi,
takua jàka'nuni ndi ma kuati jà'a kua'a' ñivi chata ndi.
Ta koto kü'vagaun ña titunini ndi ja'a ndi ma kuati ta na jakaku̱n ndi nuu yi.
5 Takan kūu ta ora chinu kā'an Jesuu takan, tajan te'en nāka'an tuku ra chi'in ndra:
―Ta tu iin yo'o ìyo iin ra nàkotoun, ta chāa iin ora ña ku'u̱n kujakate'un yuve'e ra ora java ñuu chanikuaa chi'in tu'un i'ya: “Yo'o xaa, na jaya'a nuu̱n uni ta'an paan nui,
6 vati já chāa iin ra nàkotoi, ña kīchi nuu chika ma ve'i, ta tükuii nayi ku'vai kachi ra.” Takan kàtiun chi'in ra.
7 Va tu ma ra nàkotoun te'en nàka'an ra chi'un nda nuu kàndii ra ma tichi ve'e: “Na kä'an kuatigaun nui ti cha ndāsi yuve'i ta kìxi̱ kàndii̱ nuu chito chi'in ndiakuati se'i. Yakan va na küu ndetai ku'vai nï'iin nakuyi nuu̱n”, kàti ra.
8 Va yu'u kàti̱, ti vaji küuni ra ndakoo ra ña ku'va ra nï'iin nakuyi nuu̱n cha'a' ña kùu̱n ma ra nàkoto ra, ìyo yi ña ja'a ra yi tuva ya'a kua'a' yu'u̱n. Tajan ndēta ndio ra ta chā'a ra tandi'i ma ña chìniñu'u̱n.
9 Yakan va yu'u kà'in chi'in ndo: ña na ndakan ndo ña chìniñu'u ndo nuu Ndioo, ta ku'va ra yi nuu ndo. Ta tu nànduku ndo ra, ta nàta'an ndo ra. Ta tu jàkate'e ndo yuve'e ra, ta nuna ra yi nuu ndo.
10 Vati tu chìkan ndo iin nakuyi, ni ni'i ndo yi, ta tu nànduku ndo iin nakuyi, ta nàta'an ndo yi, ta tu jàkate'e ndo yuve'e ra, ni nuna ra yi nuu ndo ndia.
11 ’Yakan va tu ìyo nda ndyo'o ìyo se'e ndo, ta chìkan na ña kachi na nuu ndo, ta, ¿a ku'va ndo yuu ña kachi na yunuu paan? ¿A ku'va ndo koo kachi na yunuu tiaka'?
12 Ta juuni, ¿a ku'va ndo tisu'ma kachi na tuva chìkan na ndivi nuu ndo?, kùuni ndo. ¡Na küu ja'a ndo takan chi'in se'e ndo!
13 Ta tuva ndyo'o ndian ìyo kuati chìto ndo ku'va ndo ña va'a nuu ma se'e ndo, nda ma Racha'nu Tatá yo, ra ìyo andivi kua'a' ga ña va'ani ja'a ra chi'in ndo, ta juuni kùu ku'va ra ña koo ma Tati Ií Ra nuu nda ndian chìkan yi nuu ra ―kàti Jesuu chi'in ra.
Kàti ñivi ti chi'in ndatu kui'na jànda'a Jesuu ma ñivi ku'vi
(Mt. 12:22-30; Mr. 3:20-27)
14 Iin kivi ndaa Jesuu jànda'a ra iin ra kīndoo ñi'i jā'a ma tati xaan. Ta ora kēe yi jā'a Jesuu, ma ora ikani kīcha'a ra kà'an ra. Ta ma ñivi ka'ìin ikan ndava kuà'an anima na ña ndē'e na ña jā'a ra.
15 Ta ìyo ndian kà'an ña ma kui'na Beelzebú ña chà'nda tiñu nuu tati xaan, yakán' kùán' ña chà'án' ndatuán' nuu ra'ya ña na tavani'i ra tati xaan ndiso ñivi, kàti na.
16 Ta ìyo inga ndian chìkan ña na ja'a ra iin ndatu chi'in sivi Ndioo, ra ìyo andivi, ti nànduku na naja kua kùu tisokuati na ra.
17 Va tava cha chìto Jesuu ti töve va'a chànini na, yakan va te'en nāka'an ndio ra chi'in na:
―Tu kànita'an ñivi ìyo iin ñuu juuni chi'in maa na, ni ndi'i nuu na. Ta tu ìyo ñivi ìyo iin ve'eni ta kanita'an na juuni chi'in maa na, ni ndi'i nuu na chi'in nda ma ve'e na ndia.
18 Ta juuni kà'in ña tu kànita'an ñivi Satanaa chi'in juuni maa na, juuni ni ndi'i nuu na, vati na küu kanita'an ma kui'na juuni chi'in ma ñivián'. Takan kàti̱ chi'in ndo vati kàti ndo ña chi'in ndatu ma kui'na nàni Beelzebú jànda'i ñivi ku'vi ña ndiso tati xaan.
19 Tu chànini ndo, ña chi'in ndatu Beelzebú tàvai ma tati xaan. Tajan juuni ma ndian tàva tati xaan ndiso ma ñivi ña ìyo tañu ndo, juuni maa na ni tisokuati na ndo ti tüvi va'a chànini ndo.
20 Vati tu yu'u tàvani'i̱ tati xaan ndiso ñivi chi'in ndatu Ndioo, yakan kùuni yi jana'a yi ña cha ìyo ma nuu chà'nda Ndioo tiñu chi'in ndo.
21 ’Taku iin ra'ii ña ya'a ga ìyo ñandee, ña kùmi ra ve'e ra chi'in ña xaan, ma ña va'a ña ka'ìin tichi ve'e ra töve nani ta'an yi.
22 Va tu chaa inga ra ña ìyo ga ñandee, rakan ni janaa ra ra ta nāmaa ra ma ña xaan ña kùndeeni ra, ta kùu ndonuu ra nuu ma ña xuña'a ra, ta nata'vi ra yi nuu inga na.
23 Vati ma ndian tüvi chàkunuu chi'i̱n, xaani na nde'e na yu'u, ta ndian tüvi tìndee yu'u ña kàtitu'un na tu'un Ndioo, ndiakan töve chà'a na ña koto ñivi ma tu'in.
Chìkoni'i ndiko tati xaan tichi kuñu ñivi ta vi'a ga jànde'e yi tundo'o na
(Mt. 12:43-45)
24 ’Ora kèe tati xaan tichi kuñu iin ñivi, ta chàkunuu yi nuu ñu'u' ití ña nànduku yi nuu koo yi. Va takua töve nàta'an yi nuu koo yi tajan te'en chànini ndio yi: “Na chikoni'i ndikoi tichi ve'e nuu kēi”, kàti yi.
25 Takan kūu ta ora chīkoni'i ndiko ndio yi tichi kuñu na, ta ndē'e yi ña nduva'a kuii va'a kàa na takua kàa iin ve'e ma ora nàti'vi yi.
26 Tajan kèe ndio yi kuà'an yi kuàjati'vi ta'an yi inga ucha ma tati xaan ña ìyoga ñàndee. Tajan induku kì'vi ndio yi tichi kuñu na, ta vi'a jànde'e yi tundo'o na ma takua ndè'e na yi ma nunuu niku.
Ya'a ga chìsii ñivi ti chìto na ma ña ndaa
27 Takan kūu ta ora juuni takä'an chinu kà'an Jesuu, tajan iin ña ndaa tañu ma ñivi ikan te'en nāka'an ni'an chi'in Jesuu:
―¡Ya'a ga sii kùu ma ña'a jākaku ñu̱n, ta jākua'nu ñu̱n! ―kàtian.
28 Tajan te'en nāka'an ndio Jesuu chi'an:
―¡Na siiga kùuni ma ndian chìni ta jàchi'in na ña kà'an Ndioo! ―kàti Jesuu chi'an.
Ndian jà'a kuati chìkan na ña na ja'a Jesuu ndatu ra nuu na
(Mt. 12:38-42; Mr. 8:12)
29 Takan kūu ta ma ñivi tiaga kua'a' na kīcha'a kùti'vi na nuu ndaa Jesuu, tajan te'en kīcha'a kà'an ra chi'in na:
―Ma ñivi jà'a kuati ìyo ñuñivi i'ya chìkan na ña na ja'i iin ndatu nuu na. Va yu'u kàti̱ ti tüva ga ni jana'a Ndioo ndatu nuu na, vati uvaa ma ndatu ña jā'a Jonás taji'na. Yakani kùu ma ña ni nde'e na.
30 Vati takua Jonás, kūu ra iin seña kuenda ñivi ñuu Nínive ña chīyo taji'na, takua ikan ni kuu yu'u ra Se'e ñivi iin seña kuenda ñivi ìyo tiempu i'ya ndia.
31 Vati ora ni chaa tiempu ña ni tiku'va Ndioo ma kuati jà'a ndisaa ñivi, juuni ni jaketa ra iin ña'a kūu reina ña chà'nda tiñu nuu ñivi chīyo iti' xuu. Ta yakan kùu ma ña ni tachi Ndioo ña na tisokuatian ndo ora ni tiku'va ra kuati. Vati yakan kīchian iin ñuu ya'a chika, tajan jāchi'an tu'un Ndioo ña kā'an Rey Salomón taji'na. Va vitin yu'u kùu iin ra ka'nu ga kua Rey Salomón.
32 Yakan va ma ñivi chīyo ñuu Nínive ni jaketa ndiko Ndioo na, tajan ni tachi ra na ña na tisokuati na ñivi ìyo tiempu i'ya ora ni tiku'va ra kuati ñivi. Vati ma ñivi ñuu Nínive ndākoo na kuati jā'a na ta chīkoni'i ndiko na iti' Ndioo ora kātitu'un Jonás tu'un Ndioo nuu na. Yakan va yu'u ra kàtitu'un nuu ndo ka'nugai kua Jonás ―kàti Jesuu.
Jesuu kàtitu'un ra iin ku'va ña kà'an yi ña ma tinuu yo kùu yi takua kùu iin ñu'ú
(Mt. 5:15; 6:22-23)
33 ’Vati taku ma ndian tàa ñu'ú kandil ta tìxe'e na yi a chàsi na iin nakuyi nuu yi, töve nda kuenda yi, vati ìyo yi ña kutaa na yi iin nuu sukun, ikan na ndondichin nuu ma ndian kì'vi tichi ve'e na.
34 Ti ma tinuu yo kùu yi takua kùu iin ma ñu'ú ña ìyo tichi kuñu yo. Ta tu va'a ìyo yi ma tichi tinuu yo, ni ndondichin iti' va'a ña kùuni Ndioo ña ku'un yo, vatu töve ìyo ña va'a ma tichi tinuu yo ni ndonaa nuu yo.
35 Yakan va na ki'in yo kuenda nuu yo juuni chi'in maa yo, nde'o tu ma ñu'ú ìyo chi'o jàndondichin yi nuu yo a ndonaa nuu yo jà'a yi.
36 Vati tu ndichin va'a nde'e ndo ta töve naa tichi tinuu ndo, ni nde'e kachin va'a ndo takua nde'e ñu'ú kandil ora jandondichin yi iti' kuà'an yo ―kàti Jesuu chi'in na.
Jesuu tìsokuati ra ndra fariseu chi'in ndra matru jàkua'a tutu ley Ndioo
(Mt. 23:1-36; Mr. 12:38-40; Lc. 20:45-47)
37 Takan kūu ta ikan jan jāinvitaa iin ra fariseu Jesuu ña na ku'un ra kukachi ra chi'in ra nuu ìyo ve'e ra. Ta ora chāa ndio Jesuu ma ve'e ra, tajan kī'vi ndio ra, ta chūnandi ra yu'u mesa.
38 Va ma ra fariseu kīcha'a ra nàkanini ra ña naja töve nī nakata ji'na ra nda'a' ra, ta kachi ra takua ìyo costumbre ma ndra fariseu.
39 Takan kūu ta Jesuu tava numi nākuni ra takua chànini ra, yakan va te'en nāka'an ndio ra chi'in ra:
―Taku ndyo'o ndra fariseu, chìto va'a ndo tava ndo ña meku nuu ndatiñu ndo ora nàkata ndo yi, ta kuñu ndo ora chìti ndo ndia, va töve ndakuenda yi ti nàani ndo nàkata va'a ndo ma ña kini kìndoo tichi anima ndo chi'in ma ña su'u ndo ndia.
40 ¿Ta naja ya'a tondo xini ndo ña chànini ndo takan? ¿A tüvi chìto ndo ti Ndioo kùu ma ra ña jātuvi tandi'i ña ìyo yo, nda ma iti' chata kuñu yo ta nda ma iti' tichi yi ndia?
41 Ta na tindee ndo ñivi chi'in ma ña ìyo nuu ndo, ikan na nandoo anima ndo ta takan kindoo vii yi.
42 ’¡Nda'vi ta'an ndyo'o ndra fariseu, ti vaji sòkó ndo uchi porcientu ma xu'un' kuenda Ndioo, takua kùu ma ruda chi'in minutila ta inga tuku ma yuku tàchi ndo ndia, ta tüvi jà'a ndo ma ña ndaa kuenda ñivi takua kùuni Ndioo ña jà'a ndo, ti tüvi kùuni ndo nde'e ndo ra! Yakan va ìyo yi ña ja'a ndo ninduvi yi takua kùuni Ndioo ña koo ndo.
43 ’¡Nda'vi ta'an ndyo'o ndra fariseu! Ti kùuni ndo kunandi ndo ma tayu ka'nu ga ña ìyo tichi veñu'u ñivi judíu, ta juuni chàta'ani ndo tu ya'a tìñu'u ma ñivi ndo ora chàkunuu ndo nuya'vi.
44 ’¡Nda'vi ta'an ndo chi'in ma ndra matru jàkua'a tutu ley Ndioo! ¡Vati ña va'a jà'a ndo kùuni ndo, va ma ñivi cha chà'a na kuenda ti ndra vata kùu ndo! Yakan va kùu ndo takua kùu ma nuu ñaña ña ìyo kamajandu, ti ma ñivi chàñu na chata ndo ta tüvi chà'a ndo kuenda.
45 Takan kūu tajan iin ma ra matru jàkua'a tutu Ndioo ndaa ikan te'en nāka'an ra chi'in Jesuu:
―Matru, ma ña kà'un, kùuni yi ka'an yi ña kà'un chata ndi ―kàti ra.
46 Tajan te'en nāka'an ndio Jesuu chi'in ra:
―¡Nda'vi ta'an ndyo'o ndra matru jàkua'a tutu ley Ndioo! Vati ni nde'e ndo tundo'o ti tàchi ndo ña na jachinu ñivi tiñu ya'a ndetiñu ña na kündee na jà'a na. Ta na töve kùuni ndo tindee ndo na chi'in yi ndia.
47 ’¡Nda'vi ta'an ndo ndyo'o matru jàkua'a tutu Ndioo, ña jàva'a ndo nuu ñaña nuu cha kūchi ma ndra kà'an chi'in tu'un yu'u Ndioo ña chīyo taji'na ndra chī'í jā'a juuni ma ñivi ndo!
48 Ta chi'in ña jà'a ndo i'ya jàna'a ndo ti induku kùuni ndo chi'in ma ñivi ndo ña chīyo taji'na, ti chìto ndo ña chā'ni ndra na ta juuni maa ndo jà'a ndo nuu ñaña nuu kùchi ndra.
49 ’Yakan va Ndioo te'en nāka'an ra chi'in ma chinituni ra: “Ni tachi̱ ma ndra kùu tatuin chi'in ndra kà'an chi'in tu'un yu'u Ndioo nuu ndo, va ma ñivi ìyo tiempu i'ya ìyo ndian ni ka'ni ndra ta ìyo inga ndian ni jande'e ndra tundo'o.”
50 Vati ma ndian ìyo tiempu i'ya ni ndakan Ndioo kuenda nuu na cha'a' ña chā'ni na tandi'i ma ndra kà'an chi'in tu'un yu'u Ndioo ña chīyo nda ora jātuvi ra ñuñivi i'ya.
51 Ta juuni kà'an yi nuu ndo cha'a' ma nda tiempu chī'í Abel chi'in ma Zacaría, ra chā'ni na nuu jàka'nu na Ndioo yu'u nuu ndaa ma chito naá ií ma tichi veñu'u. Yakan va ni ndakan ma Ndioo kuenda nuu ma ñivi ìyo vitin cha'a' ña jā'a ma ñivi na, ndian chīyo taji'na.
52 ’Nda'vi ta'an ndyo'o ndra matru ña jàkua'a tutu ley Ndioo, ti ni nde'e ndo tundo'o cha'a' ña chä'a ndo koto ma ñivi ikan ma tu'un Ndioo, ta ni maa ndo küuni ndo ki'vi ndo ma iti' ra, ta ni töve chà'a ndo ña ki'vi inga ñivi ña kùuni ki'vi na ndia.
53 Takan kūu tajan ma ndra matru jàkua'a tutu ley Ndioo chi'in ma ndra fariseu nduva'a kuii kùxaan ndra ña kā'an Jesuu takan. Ta ikan jan kīcha'a ndra chìkatu'un ndra kua'a' nakuyi nuu ra,
54 nde'o tu kà'an ra iin tu'un ña tüvi va'a, ta takan kùu ni'i ndra kua tìsokuati ndra ra.