12
Kɩŋasan lɩɩ paa
agyipu kʋ sʋ
(Matiwu 21:33-46; Luka 20:9-19)
Yesu bɔ bamʋ kɩŋasan yɛ, “Ɔnyɩn kʋ kyɩna dɔɔ wayɩn kʋdɔɔ kʋ. Nɩɩ ɔ pɔyɩ kɩbandɩyɛ kyaabɔɔ kɩmʋ, nɩɩ o kuu wayɩn ɔnyɩyɛkpa ɔbɔ kʋdɔɔ mʋ tɔ, nɩɩ ɔ pɔyɩ opula bʋnswɩɩsa mʋ nɩɩ akɩɩsʋpʋ bee dii bɛɛ kɩɩ kʋdɔɔ mʋ sʋ. Nɩɩ ɔ taa mʋ kadɔɔ maŋa waa paa agyipu kʋ abaa tɔ, nɩɩ o kpee ɔkpa. Kɩtɩŋɛ saŋa maa fʋʋ mʋ, nɩɩ o sun mʋ kɩyaafɔlɛ kʋ paa agyipu mʋ asɛ, kɛ ɔ naa kɔɔlɛ ɩmʋ nɩɩ ɩ gyɛ mʋ lɛɛ mʋ bɩya mʋ. Amaa paa agyipu mʋ ba kɩtaa mʋ kɩyaafɔlɛ mʋ, dayɩ mʋ bwiiyaa mʋ abaakpan. Nɩɩ kadɔɔ wuya mʋ bwii sun ɔkʋ, nɩɩ paa agyipu mʋ ba dayɩ mʋ paatɛ mu kumu gyila mʋ ipeeli. Kadɔɔ wuya mʋ bɩla sun ɔkʋ, nɩɩ paa agyipu mʋ ba dayɩ mʋ mɔɔ. Ɔ bɩla sun gaalaagaa, nɩɩ ba dayɩ akʋ, nɩɩ ba mɔɔ akʋ mɔɔ.
“Ɔkʋlʋn mʋ nɩɩ ɔ dan san kɛ o sun mʋ ɩ gyɛ mu‐bii mʋ nɩɩ ɔ sʋ kebiti sa. Laalaalʋwɛ mʋ o sun mʋ nɩɩ tɔwɛ yɛ, ‘Ɔ maa gyɛ mi‐bii gbaa‐gbaa falɛ bɩrɛ, bee biti ba taa bɛɛrɛɛ sa mʋ.’
“Amaa paa agyipu mʋ ba tɔwɛ abaa nɩn yɛ, ‘Ɔnɩmʋ ɩ gyɛ kapatɩyɛ ogyipu mʋ. Fan ba kɛ a mɔɔ mʋ, kɛ kapatɩyɛ mʋ ki biliŋi anɛ lɛɛ!’ Ɩmʋ sʋ ba kɩtaa mu‐bii mʋ, nɩɩ ba mɔɔ, lɛɛ mʋ lɩɩ kadɔɔ mʋ tɔ.”
Nɩɩ Yesu taasɛ bamʋ yɛ, “Ɩnɩmʋ falɛ kudubi mʋ, mɩnɛ nɩɩ kadɔɔ wuya mʋ ii biti ɔ waa?” Nɩɩ ba yɛ, “Ee biti ɔ ba mɔɔ paa agyipu mʋ kpini, kɛ ɔ taa kadɔɔ mʋ waa paa agyipu pʋpwɛ abaa tɔ.” 10 Nɩɩ Yesu yɛ, “Fan man pɩɩta kalɛ Asɩnkyan yɩlasa mʋ? Asɩn mʋ ɩ gyɛ yɛ,
‘Kibuu mʋ nɩɩ apɔyɩpʋ ba kina mʋ,
kɩmʋ ɩ ba biliŋi kɩbɔntɔnbʋlɔntɔ
kubuu kparɛ mʋ nɩɩ kɩ sʋ obu mʋ tɔ.
11 Ɔnyɩrɩpɛ ɩ waa ɩnɩmʋ,
nɩɩ i kyinkyin anɛ.’ ”
12 Gyiwu abɩlɩsa mʋ ba paa Yesu kɩkɩta, kpalɩ fɛɛ ba bɩɩ yɛ bamʋ nɩɩ Yesu bɔ kanɩn kɩŋasan maŋa. Amaa ba sɩlɛ sakyɔ mʋ, ɩmʋ sʋ ba yɛgɛ mʋ, nɩɩ ɔ kyʋn.
Lenpoo kɩka asɩn
(Matiwu 22:15-22; Luka 20:20-26)
13 Farasii abi yɛ owura Herodi asa akʋ ba ba Yesu asɛ ba sʋʋ mʋ ɔdʋʋ lɩɩ mʋ asɩn tɔwɛsa sʋ. 14 Ba ba mʋ asɛ ba tɔwɛ mʋ yɛ, “Ɔkaapʋpʋ, an nyi fʋ maa gyɛ kesintin ogyipu, nɩɩ fʋ mɛɛ tʋwɛ lɩɩ nfɛɛrɛ mʋ nɩɩ asa bɛɛ fɛ, nɩɩ fʋ mɛɛ kɩɩ nyɩmɩsa kɩkparɛ sʋ, amaa fɩɩ kaapʋ asa Ɩbwaarɛ asɩn bɔla kesintin ɔkpa sʋ. An biti a nu lɩɩ fʋ asɛ yɛ, ɩ dɛ ɔkpa fɛɛ a ka lenpoo sa Roma abi Owura lala Kasaro? 15 Ɩ dagaa fɛɛ a ka abɛɛ a man ka?” Amaa Yesu wʋla o nyi ba maa gyɛ kebunbun ansi wuya ana nɩɩ ɔ taasɛ bamʋ yɛ, “Mɩnɛ ɩ waa sʋ nɩɩ fan sʋʋ mɛ ɔdʋʋ? Fan sa mɛ kefulee nderebi kɛ n kɩɩ.” 16 Ba maa sa mʋ kefulee nɩɩ ɔ kɩɩ mʋ, ɔ taasɛ bamʋ yɛ, “Anɩmʋ foto yɛ kɩtɩɩ ɩ gyan kefulee mʋ sʋ falɛ?” Nɩɩ ba yɛ, “Owura lala Kasaro lɛɛ.” 17 Ɩmʋ sʋ nɩɩ Yesu yɛ, “To! Kʋtɔ mʋ nɩɩ kɩ gyɛ Kasaro lɛɛ mʋ, fan ka sa mʋ, nɩɩ kʋtɔ mʋ nɩɩ kɩ gyɛ Ɩbwaarɛ mɔɔ lɛɛ mʋ, fan taa sa mʋ.”
Nɩɩ Yesu asɩn a waa bamʋ kanankʋ.
Kekili yɛ kekyiŋi
lɩɩ lewu tɔ asɩn
(Matiwu 22:23-33; Luka 20:27-40)
18 Tʋtɔ nɩɩ Sadusi abi mʋ nɩɩ ba yɛ kelewu kyiŋi man bʋ tɔ mʋ, ba ba Yesu asɛ ba tɔwɛ mʋ yɛ, 19 “Ɔkaapʋpʋ, Mosesi kyʋrɔɔ nbara ɩnɩmʋ sa anɛ yɛ, nɩɩ ɔnyɩn kan wu yɛgɛ mʋ‐ka, nɩɩ maa mʋ ba man kʋʋgɛ nbii mʋ, mu‐supu ɩ taalɛ taa okulapu‐kyɩɩ maŋa kili kɛ ba kʋʋgɛ nbii sa olewupu mʋ. 20 Ɔnyɩn kʋ maa mu‐supu ana asunɔ ɩ kyɩna ba bʋ tɔ. Nɩɩ ɔdaa mʋ kili ɔkyɩɩ, nɩɩ o wu, yɛgɛ maa mʋ‐ka mʋ ba man kʋʋgɛ. 21 Osupu mʋ nɩɩ ɔ gyan sʋ taa okulapu‐kyɩɩ maŋa kili, nɩɩ ngbaa mʋ wu, yɛgɛ maa ɔkyɩɩ mʋ ba man kʋʋgɛ. Ɔsasapʋ maa bɩla taa mʋ, kʋkʋlʋn maŋa nɩn. 22 Bamʋ asunɔ maŋa kpini ba kili ɔkyɩɩ mʋ gyaŋɛ yɛgɛ bamʋ ɔkʋ maa ɔkyɩɩ mʋ ba man kʋʋgɛ. Laalaalʋwɛ mʋ, nɩɩ ɔkyɩɩ mʋ gbaa wu. 23 Nbɩɩnbɩɩ nɩmʋ, bamʋ asunɔ kpini ba maa kili mʋ falɛ, nɩɩ kelewu kyiŋi kakɛ mʋ, bamʋ tɔ ɔmɔɔ mʋ‐ka ii biti ɩ baa ɩ gyɛ ɔkyɩɩ mʋ?”
24 Nɩɩ Yesu lɛɛ bamʋ kɔnɔ yɛ, “Man gyɛ fan maa man nyi abwaarɛsɩn abɛɛ Ɩbwaarɛ ɔlʋn mʋ sʋ nɩɩ fan fɔyɩ falɛ? 25 Ɩmʋ kasɛ ɩ gyɛ fɛɛ kelewu kyiŋi saŋa mʋ, asa ba man bɩla yɛ ba kili, bee biti ba biliŋi fɛɛ sʋsʋ nbɔɔ mʋ nɩn. 26 Nbɩɩnbɩɩ, lɩɩ bamʋ nɩɩ bee biti ba kyiŋi lɩɩ lewu tɔ mʋ, fan man pɩɩ kalɛ Mosesi ɔwʋlɛ tɔ lɩɩ kanan mʋ nɩɩ o wu fʋlɔn maa dɛɛ apʋnfa mʋ, nɩɩ Ɩbwaarɛ tɔwɛ mʋ yɛ, ‘Mɛ ɩ gyɛ Abraham Ɩbwaarɛ, Isaki maa Gyekobu Ɩbwaarɛ mʋ!’ 27 Ɔ gyɛ asa kɩɩsa Ɩbwaarɛ nɩn, man gyɛ alewupu lɛɛ. Fan fɔyɩ kesintin sʋ!”
Nbara mʋ tɔ kɩlala
(Matiwu 22:34-40; Luka 10:25-28)
28 Nbara ɔkaapʋpʋ kʋ bʋ tʋtɔ nɩɩ o nu ɩmɔɔrɛ mʋ nɩɩ bee gyii. O wu fɛɛ Yesu lɛɛ Sadusi abi mʋ kɔnɔ danbɩrasa. Ɩmʋ sʋ ɔ ba mʋ asɛ ba taasɛ mʋ yɛ, “Nbara mʋ kpini tɔ mʋ, kɩmɔɔ kɩ gyɛ kɩkparɛ?”
29 Nɩɩ Yesu lɛɛ kɔnɔ yɛ, “Nbara mʋ tɔ kɩkparɛ mʋ ɩ gyɛ kɩnɩmʋ mʋ nɩɩ kɩɩ tɔwɛ yɛ, Oo! Ɩsɩrayɩ nu! Ɔnyɩrɩpɛ anɛ Ɩbwaarɛ mʋ, Ɔnyɩrɩpɛ ɩ gyɛ ɔkʋlʋn nɩn. 30 Taa fʋ kɔkɔlɔ yɛ fʋ kala yɛ fʋ nfɛɛrɛ yɛ fʋ ɔlʋn kpini nyɛ kebiti sa fʋ‐Nyɩrɩpɛ Ɩbwaarɛ. 31 Kɩnyɔsapʋ mʋ ɩ gyɛ yɛ, ‘Biti fʋ bɩrɩsa fɛɛ fʋ n‐yɩɩ!’* Nbara kʋ n man bɩla ɔ bʋ tɔ nɩɩ ɩ kyɔ ɩnɩmʋ.”
32 Nɩɩ nbara ɔkaapʋpʋ mʋ tɔwɛ Yesu yɛ, “Fʋ waa atɔ gaa, Ɔkaapʋpʋ! Ɩ gyɛ kesintin fɛɛ kanan mʋ nɩɩ fʋ tɔwɛ yɛ, Ɔnyɩrɩpɛ mʋ nkʋn ɩ gyɛ Ɩbwaarɛ, nɩɩ Ɩbwaarɛ kʋ man bɩla ɔ bʋ tɔ. 33 Nɩɩ ɔkʋ kan ɔ taa mʋ kɔkɔlɔ yɛ mʋ nfɛɛrɛ yɛ mʋ ɔlʋn nyɛ kebiti sa Ɩbwaarɛ, nɩɩ o biti mʋ‐bɩrɩsa fɛɛ mʋ n‐yɩɩ mʋ, ɩ bʋrɔn ɩ kyɔ fɛɛ ɔ maa waa saraga yɛ kakɛɛ sa Ɩbwaarɛ.”
34 Yesu maa wu fɛɛ ɔnyɩn mʋ lɛɛ kɔnɔ kanyaasɩn tɔ mʋ, nɩɩ ɔ tɔwɛ mʋ yɛ, “Fʋ man bʋ kata yɛ sʋsʋ Ɩbwaarɛ kuwura‐gyii mʋ.” Ɩnɩmʋ kamaa mʋ, ɔkʋ man bɩla nyɛ kɔkɔlɔ taasɛ Yesu asɩn kʋ.
Ɔmɔlɩgɛpʋ mʋ asɩn
(Matiwu 22:41-46; Luka 20:41-44)
35 Yesu maa kaapʋ kabwaarɛ‐sunkpa ayɛ mʋ tɔ mʋ, nɩɩ ɔ taasɛ yɛ, “Nɛnɛ sʋ nɩɩ nbara akaapʋpʋ mʋ bɛɛ tɔwɛ yɛ Krisito mʋ ii biti ɔ lɩɩ Dawidi kanaana tɔ? 36 Kayaayu Kyɩrɛkyɩrɛ mʋ yɛgɛ nɩɩ Dawidi tɔwɛ yɛ,
‘Ɔnyɩrɩpɛ mʋ ɩ tɔwɛ mɛ‐Nyɩrɩpɛ yɛ,
Kyɩna mɛ gyisa sʋ
naa fʋʋ saŋa mʋ nɩɩ n biti n taa
fʋ dʋn ana kpini waa fʋ ayaa kasɛ!’
37 Dawidi gbaa‐gbaa ɩ tɩɩ mʋ ‘Ɔnyɩrɩpɛ.’ Ɩmʋ sʋ, nɛnɛ sʋ nɩɩ Krisito mʋ ii biti ɔ lɩɩ Dawidi kanaana tɔ?”
Nɩɩ sakyɔ damantɛ mʋ kpini ba nu Yesu asɛ yɛ kinsigyi.
Yesu da mu abuupu amu
tɔ lɩɩ nbara akaapʋpʋ sʋ
(Matiwu 23:1-36; Luka 20:45-47)
38 Yesu maa san ɛɛ kaapʋ bamʋ mʋ, ɔ tɔwɛ yɛ, “Fan baa fan da nbara akaapʋpʋ mʋ nɩɩ ba bun bamʋ ɩbalɩmasʋ ba naa bee biti afwaala yɛ bɛɛrɛɛ agya tɔ mʋ sʋ, 39 yɛgɛ bɛɛ kɩɩ bɛɛ lɛɛ ɩkyɩnakpa kparɛ kabwaarɛ‐kʋlɛ ɔgyaŋɛkpa yɛ kensi‐gyii ipula mʋ. 40 Bɛɛ naa bee puni akulapu‐kyɩɩ bee gyii bamʋ atɔ, yɛgɛ bɛɛ yɩlɛ asa tɔ bɛɛ kʋlɛ kabwaarɛ‐kʋlɛ bʋnswɩɩsa. Bee biti ba nyɛ kʋsʋ bɩɩtɛ gaa ɩ kyɔ asa kpini!”
Okulapu‐kyɩɩ saraga
(Luka 21:1-4)
41 Kabwaarɛ‐sunkpa ayɛ mʋ, Yesu kyɩna yɛgɛ mu ansi ɩɩ kɩɩ afulee kɩdakaa katɩnɛ, nɩɩ ɛɛ kɩɩ asa ba maa sʋ afulee bɛɛ waa tɔ. Afulee wuya ana gaalaagaa ba waa afulee gaa. 42 Tʋtɔ nɩɩ okulapu‐kyɩɩ tiripu kʋ taa nderebi anyɔ ba waa tɔ.
43 Nɩɩ ɔ tɩɩ mʋ abɩɩlapʋ ba sarɛ tɔwɛ bamʋ yɛ, “N tɔwɛ fanɛ kesintin fɛɛ, okulapu‐kyɩɩ tiripu nɩmʋ waa afulee kɩdakaa mʋ tɔ ɔ kyɔ asa mʋ kpini, 44 lɩɩ fɛɛ bamʋ nɩɩ ba waa gaa‐gaa mʋ, ba gyii san ɩkʋ yɩla bamʋ ibu to nɩn, amaa okulapu‐kyɩɩ tiripu nɩmʋ bɩrɛ, mu afulee kpini mʋ nɩɩ ɔ dan ɔ sʋ mu obu to mʋ kpini‐kpini nɩɩ ɔ taa ba waa tɔ falɛ.”
* 12:31 12:31 Asɩn nɩmʋ ɩ lɩɩ Lewetiku 19:18 ɔwʋlɛ tɔ.