13
Tore puapua ina unsoksok
(Mak 4:1-9; Luk 8:4-8)
1 Biaa leng tsaa Iesu a tsuul lalon anua ma ga laa xale sangan daan ulis.
2 Xaraxin malep di exumule ulti ia biaabi ga xaa papan mono ma ga laa tsotso papan, o no inaman di ga tiltil xuen.
3 Mil ga asaaiti di taman no totore puapua, “Lolong, iexa unsoksok a laa soxaa xan no xalitsa.
4 Biaa ta lo xaaparen abia no xalitsa, biexaal a xol lalon sal o no maan di ga xaalame ma ngen araraai no
5 Biexaal a xol papan no xaat, biaa ta xap xa xariin pula. Atsik laa lapalaa isagaa amuina biaa pula a dokdok mu papan no xaat.
6 Oro biaa pal ta laa xaalame lapalaa, biaa no ta tsik di suk birawis ma met amuina di xap aturung baa.
7 Biexaa xalitsa di xol labatina no xoxon, biaa no xoxon di xail pataminai no ma amantei no.
8 Biexaal tsaa di xol papan pula mamainaang, ma di ga waalii no waan ie, biexaal sangsangaul axuuk o biexaal no sangaul a paas xuuk o biexaal no sangaul a tuul buxa ngen biaa ta soxaa.
9 Saa ia ta ie talinga na lolong.”
10 No tsi asasing di xaalame sangan Iesu ma di ga atsuraa, “Ngalisa u ta papaare sin no inaman taman no totore puapua?”
11 Iesu a xisi, “Amuina Moroaa a se tali sinaae ina totore xuxii ina Maradaan ina balalangit sin gim, oro tii xap asen sin abala no inaman.
12 Saa ia ta se minaas, Moroaa naba taal buxaai sin ia, ngalibi naba ie minaas buxa oro saa ia ta xap iewas Moroaa naba saali no sen maarang biaa ta se taxaana.
13 Sin abia muina mu iaa ga papaare taman no totore puapua sin di.
“Di nanen, aso di xap lasi;
di alongmen, oro di xap lolong ma di xap leng.
14 Xan totore propet Aisaia a se taxaawiti sin di:
“ ‘Gim ba tigiri alongmen, oro gim ba suk xap leng
Gim ba tigiri lasi oro gim ba suk xap nen xilalaa xawas.
15 Amuina no balan abia no inaman naba se wat malen xaat;
di xap pupua ngali lolong taman no talingan di
ma di se aurangei no matan di.
O di ba soro nanen taman no matan di,
di ba soro lolong taman no talingan di,
di ba soro leng taman xadi no butsa
ma di naa puxisbal ma iaa ba atoaa di.’
16 Oro atatoni no matan gim amuina di se nanen ma no talingan gim amuina di se lolong.
17 Iaa asaaiti gim taman so, xuduxudu ina no propet ma no inaman tutiik di titii buxaai lasi no maarang talaawaa gim ta lasi no, oro di tii xap lasi no ma longmien sawe u ta alongmen oro di xap alongmen no.”
Muina ina totore puapua ina unsoksok
(Mak 4:13-20; Luk 8:11-15)
18 “Lolong, talaawaa gim ba alongmen muina totore puapua ina unsoksok.
19 Nawe xa alongmen a abala inesaait mamainaang ina Maradaan ma ga xap leng sin, Saatan naba xaalame ma na saali sawe di ta se soxaa lalon no balan di. Ilawaa xalitsa a soxaa amusili sal.
20 Ma xalitsa ta xol lalon pula ta ie xaat a malen xa ta alongmen totore ga adi isagaalen taman taton.
21 Oro amuina a xap ie baa, ga xap til adis. Biaa no mamaet o no xirabas ta xaalame amuina sin totore, di suk xol isagaa.
22 Ma xalitsa ta xol labatina no xoxon a malen xa ta alongmen totore, ga lolbiir ngali no maarang ina abala tino o no daraxe ina minaas di amantei, balawaa no maarang axaili xan totore Moroaa, ga xap waalii xaa waawaan.
23 Oro ilawaa xalitsa ta xol papan pula mamainaang a malen xa ta alongmen totore ga leng sin o ga waalii no waawaan pupua malen sangsangaul xuuk o no sangaul a paas xuuk o no sangaul a tuul buxa ngen biaa ta soxaa.”
Totore pupua ina palis tsaxa
24 Iesu asaaiti di taman biexa totore puapua: “Xan Maradaan Moroaa in balalangit, a malen xa taamat ta soxaa xalitsa axaau lalon xan uma.
25 Oro sin biexa bing no inaman araraa di ta urange xan matenkorot a xaalame ma ga soxaa no xalitsa ina palis tsaxa lolobet ina no wit ma ga laa.
26 Mil biaa wit ga tsik ma ga waalii no waawaan o di ga lasi no palis tsaxa di ta tsik mii no.
27 “Xan no untutule tapkina uma di xaalame sangan ma di ga paare, ‘Orong, giem sorowe, u tii soxaa no xalitsa axaau lalon num uma. Itaa axaal abala no palis tsaxa?’
28 “Tapkina uma a xisi di, ‘Iexa matenkorot a xosaraa abia namaang.’
“No untutule di atsuraa ia, ‘U saan ngali giem na laa ruplii no?’
29 “A xisi, ‘A xap, amuina nawe gim ruplii no palis tsaxa gim ba soro ruplii no wit mii no.
30 Papaalii delu na arie tsik pupua sin leng ina tatat. Sin abia leng iaa ba asaaiti no untatat ngali di ba setauan axumuli no palis tsaxa ma rotsi no sin no poxo ngali axaii mil di na axumuli no wit ma alet laangen no lalon nugu anuen atuturung.’ ”
Totore puapua ina xalitsa ina tsupa
(Mak 4:30-32; Luk 13:18-19)
31 Asaaiti di taman biexa totore puapua, “Maradaan in balalangit a malen xa xalitsa ina tsupa, biaa taamat ta adi ma ga soxaa lalon xan uma.
32 Xalitsa ina tsupa asuk dokdok buxa ngen biexaal. Oro biaa ta tsik a malen ie lot lalon uma biaabi no maan di ta lo lapalaa di xaa le xosor uni papan xa no laxe.”
Totore puapua ina iis
(Luk 13:20-21)
33 A sebula asaait taman biexa totore puapua sin di, “Maradaan in balalangit a malen iis. Iexa aina a adi iis ga putsi mii palaua xan mamaxet a pupua malen no sangaul a tuul ina kilogram. Mil palaua araraa asuk pupuet.”
Iesu paare taman no totore puapua
(Mak 4:33-34)
34 Balawaa no totore araraa Iesu ta paare taman sin abala malep, biaa no totore puapua. A xap alengi xa totore ina no sin no inaman. A xap, a asaait taman no totore puapua mu.
35 Biaabi ga taxaawiti sawe iexa propet ta paare taman:
“Iaa ba paare taman no totore puapua.
Iaa ba paare taman no mat maarang ta man xuxii sin atiltsoli ina xolkolmoxo.”
Muina ina tore puapua ina palis tsaxa
36 Apapaali abia malep o ga tsiga lalon anua o xan no tsi asasing di ga xaalame sangan di ga we, “U na alengi giem taman muina abala totore puapua ina palis tsaxa ta tsik lalon uma.”
37 O Iesu ga xisi, “Iwaa taamat ta soxaa no xalitsa axaau, ia Xan Tsi Taamat.
38 Biaa uma balawaa xolkolmoxo ma biaa no xalitsa axaau a til axilangi no inaman lalon Maradaan, xan no palis tsaxa Saatan.
39 Iwaa matenkorot ta soxaa no xalitsa tsaxa, ia Saatan. Leng ina tatat, biaa xapkap ina xolkolmoxo, no untatat biaa no angelo.
40 “Biaa no palis tsaxa di ta ruplii o di ga axaii no lalon ie a malen mu Moroaa naba ta xosaraa sin xapkap ina xolkolmoxo.
41 Xan Tsi Taamat naba tulen xan no angelo ngali di ba ruplii abia no mat maarang araraa lalon xan Maradaan biaa ta atsapngen namaang tsaxa ma no unlaklaxei lo araraa.
42 Di ba lii di lalon ie suaamsuaam ta suk les biaa di ba ta tengteng angiririki no lian di.
43 Mil no untutiik di ba tsila malen pal lalon Maradaan sin xadi Mom. Saa ia ta ie talinga axaau na lolong.
Totore puapua ina tang ta xuxii
44 “Xan Maradaan balalangit a malen xariin tang buxa di tii axuina lalon uma. Biaa iexa taamat ta tatanginai, ga sebula axuina. Asuk taton buxa o ga laa sune taman xan no maarang araraa o ga laa uuli abia uma.
Totore puapua ina xatuul ina gem
45 “Xan Maradaan balalangit a sebula malen iexa unsusune ta tsatsel ngali no xatuul ina gem ta mat geramis.
46 Biaa ta tatanginai iexa xan iliil ta laa lapalaa buxa, a suk sol ma ga laa sune taman xan no maarang araraa ma ga laa uuli abia xatuul.
Totore puapua ina xe
47 “Iaa sebula paare, xan Maradaan balalangit a malen xe di ta atilngi lapula lalon daan ulis o ga saai no mat laxen xoo.
48 Mil xe ga us o no untsunulau di ga alet laangen xuen. Di ga tsotso ngali axumuli no xoo axaau lalon no xiis. Oro biaa no xo tsaxa di lii.
49 Naba weaatia sin xapkap ina xolkolmoxo. No angelo di ba xaalame ma di na exasen no untsaxa sin no untutiik.
50 Ma di ba lii di laa lalon ie suaamsuaam ta suk les. Lalon abia ie di ba ta tengteng angiririki no lian di.”
51 Iesu ga atsuraa di, “Gim se leng sin abala no maarang araraa?”
O di ga xisi, “Iou.”
52 Mil ga asaaiti di, “Biaabi no unaasasing araraa biaa di ta tsap no tsi asasing ina xan Maradaan balalangit, a malen tapkina anuen atuturung iwaa ta xaa alet atsuulngi no mat laxen maarang axaau ta uul ma no maarang xabaar sin xan anuen atuturung.”
Di xap manglen propet
(Mak 6:1-6; Luk 4:16-30)
53 Mil Iesu a se paare araraa taman balawaa no totore puapua o ga poroklii abia xobel.
54 O ga laa lalon xan xobel tsaa ma ga taal asasing sin no inaman lalon xadi anua sausawit. Di alongmen xan totore o di ga suk olol, di ga atsura, “Itaa ilawaa taamat adi abala sinaae ma watwat ngali xosaraa no axixila xoror?
55 Gita atii we ilawaa taamat xan tsi untumtumar o Maria ia xan nagaa. Ma Jeims, Josep, Saimon ma Judas biaa xan no taamat.
56 O no moton di manman mii gita. Asen parawe o ga pupua ngali xosaraa abala no mat maarang?”
57 Di taaltalu sin.
Oro Iesu ga paare sin di, “Propet di manglen lalon no xobel araraa. Oro lalon xan xobel ma matenaanua so di xap manglen.”
58 Ma ga xap xosaraa xaa daan axixila xoror atia amuina di xap taltaalnge sin.