13
UBhalinabha nu Saabhuli bhakutumighwa
pakubhomba imbombo iya Chaala
Mu chipanga icha ku Antiyokiya bhakabhaakwo abhandu bhamu bhaabho bhakabha bhasololi na bhamanyishi. Abhandu abho bho abha: uBhalinabha, uSimiyooni yuuyo bhakamwitishanga ingamu inine iya Ningeeli,* uLukiiyo ughwa kufuma mu kaaya aka Kileene, uManaeni yuuyo akasungighwanga pamupeene nu malafyale uHelooti, nu Saabhuli. Ishiku limo bhwo bhali pakumwipuuta uMalafyale uChaala nu kwiyiima ukulya ifindu, uMbepo uMwelu akabhabhuula akati, “Salile uBhalinabha nu Saabhuli ukuti bhabhombe imbombo yila yiiyo imbiitishiishe ukubhomba.” Po bhwo bhaamala ukwiyiima ukulya ifindu nu kumwipuuta uMalafyale uChaala, bhakabhabhiikila utukono ukuti uChaala abhasaye.
UBhalinabha nu Saabhuli bhakubhuuka
pakulumbilila ku Kiipulo
Po bhwo uMbepo uMwelu aabhatuma uBhalinabha nu Saabhuli, bhakiilomuka ukufuma mu kaaya aka Antiyokiya nu kubhuuka mu kaaya aka Selebhukiya. Ukufuma mu Selebhukiya, bhakabhuuka mu kaaya aka Salaami mu chiisu icha Kiipulo ku sila iya kukwela mu ngalabha. Bhwo bhaafika mu kaaya aka Salaami, bhakaanda ukulumbilila ishu ilya Chaala mu masinaghoghi agha Bhayuuta. Mu kabhalilo ako, bhakabha pamupeene nu Yoohani Maalika yuuyo akabhaafwanga imbombo. Bhwo bhaaghenda mu twaya twoshi utwo, bhakafika mu kaaya aka Paafo. Mu kaaya ako, bhakakomaana nu Muyuuta yumo yuuyo ingamu yaake akabha ghwi Bhali-Yeesu. Ingamu iyi mu njugha iya Chihibhuli kwo kuti, “Mwana ughwa Yooshwa.” UMuyuuta uyo akabha muloshi, soona akabha musololi ughwa bhumyashi. UBhali-Yeesu akabha mumanyani ughwa Selingiyo Paabhuli, umundu ughwa mahala yuuyo akabha mulongoshi ughwa chiisu icha Kiipulo chila. USelingiyo Paabhuli akabhiitisha uBhalinabha nu Saabhuli ukuti apulikishe ishu ilya Chaala. Loole umuloshi yula yuuyo ingamu yaake mu njugha iya Chighiliki kwo kuti, Elimaasi, akaanda ukukaanikana nabho nu kughela ukumusofya uSelingiyo Paabhuli ukuti manye amwitikaghe uYeesu. Po bhwo akulongoshighwa nu Mbepo uMwelu, uSaabhuli yuuyo ingamu yaake inine akabha ghwi Paabhuli akamulubhaalila ku maka uElimaasi umuloshi yula, 10 akamubhuula akati, “Ughwe uli ungati ghwi Seetano, ghwe mulughu ughwa mbombo shooshi shiisho shibhaghiile pandaashi pa Chaala! Ghwe kubhashimbula abhandu akabhalilo kooshi nu kubhomba shiisho mbiibhi. Kali, kooni utakuleka ukubhusanusha ubhwanalooli ubhwa Malafyale uChaala nu kubhubhiika ukubha bhumyashi? 11 Pulikisha, lwoshi ulu uMalafyale uChaala akuya pakukufunda ku sila iya kukubhiika ukubha mufwamaaso, soona utaaulibhone ni isubha ku kabhalilo kamu.” Nakalinga, ukabheefu ni chiisi fikamwifunikila, ghwepe akaanda ukupulupuuta bhwo akumulonda umundu ughwa kumukola akakono ukuti amulangishe isila. 12 Po bhwo usongo yula uSelingiyo Paabhuli aashibhona shiisho shikabhombighwa kwa Elimaasi umuloshi yula, akamwitika uMalafyale uYeesu. Akaswigha leka ku shiisho uPaabhuli nu Bhalinabha bhakamanyishanga isha Malafyale uYeesu.
UPaabhuli nu Bhalinabha bhakulumbilila
mu kaaya aka Antiyokiya iya Pisindiya
13 Po uPaabhuli na bhanine bhakachuula ukufuma mu kaaya aka Paafo kala, bhakafika mu kaaya aka Peleghe ku chiisu icha Pamufiiliya. Loole uYoohani yuuyo ingamu inine ghwi Maalika akabhaleka kula kula nu kughaluka ukubhuuka ku Yelusaleemu. 14 Ukufuma mu kaaya aka Peleghe kala, bhakabhuuka nu kufika mu kaaya aka Antiyokiya iya chiisu icha Pisindiya. Bhwo lyafika ishiku ilya Sabhati, bhakabhuuka nu kwingila mu sinaghoghi, bhakiikala. 15 Bhwo ukalata ughwa ndaghilo isha Moose na bhokalata abha bhasololi abha Chaala bhaabhelengighwa, abhalongoshi abha sinaghoghi yila bhakatuma umundu kwa Paabhuli nu Bhalinabha abhabhuule ukuti, “Mwe Bhayuuta bhanyiitu, linga muli ni ishu limo ilya kubhaafwa abhandu abha, tukubhasuuma muyughe.”
16 Po uPaabhuli akiima, akagholosha akakono kaake ukuti abhandu bhamupulikishe, akabhabhuula akati, “Mwe Bhaisilaeli bhanyiitu, nuumwe mwe mutaa Bhayuuta mwe mukumwipuuta uChaala, ingubhasuuma muumbulikishe. 17 UChaala yuuyo utwe twe Bhaisilaeli tukumwipuutagha akabhasala abhosekulu bhiitu ukubha bhandu bhaake. Mu kabhalilo kaako bhakabha bhaheesha mu chiisu icha Miisili, uChaala akabhabhiika ukubha chikolo chikulu leka. Pabhumalilo, akabhafumya nu kubhatiisha mu chiisu icha Miisili ku maka ghaake amakulu. 18 UChaala akeendelela ukubhasunga ku fyinja amalongo manna (40) bhwo bhali mu lungalangala pamupeene nu kuti bhatakapulikagha shiisho akalaghilagha. 19 Akafipyuta ifikolo fihaano na fibhili (7) fiifyo fikabha mu chiisu icha Kaanani, akabhapa ichiisu icho abhosekulu bhiitu ukuti chibhe chaabho. 20 Shooshi isho shikabhombighwa ku fyinja imya inna na malongo mahaano (450).
“Bhwo isho shaakinda, uChaala akabhapa abhosekulu bhiitu abhatumuli abha kubhalongosha ukufika akabhalilo kaako umusololi uSamweli akaanda ukubhalongosha. 21 Po bhwo uSamweli akaali akubhalongosha, abhandu bhakamusuuma ukuti abhasalile umalafyale ughwa kubhalongosha. Po uChaala akabhasalila uSaabhuli umwana ughwa Kiishi ukufuma mu chikolo icha Bhenjamiini ukubha ghwi malafyale ghwabho. USaabhuli akabhalongosha ku fyinja amalongo manna. 22 UChaala akamutiisha uSaabhuli ukufuma pa bhulongoshi. Bhwo aamutiisha, akamusala uNdaabhiti ukubha ghwi malafyale ghwabho. UChaala akayugha isha Ndaabhiti akati, ‘Naamubhona uNdaabhiti, umwana ughwa Yeese ukuti mundu yuuyo akuyihobhosha indumbula yangu. Uyo ghwe yuuyo indiabhombe shooshi shiisho ingulonda ukuti abhombe.’
23 “Ukufuma mu mbaapo iya Ndaabhiti mwo muumwo uChaala akaghendela ku sila iya kumutuma uYeesu ukuti iise abhapoke abhandu abha Isilaeli isa muumwo akafinga. 24 Bhwo uYeesu akaali ukwanda imbombo yaake, uYoohani uMwoshi akatangila ukulumbilila ku bhandu bhooshi abha Isilaeli. Akalumbililagha ukuti bhiilaataghe imbiibhi shaabho shooshi ukuti uChaala abhahobhokele. Po linga bhaabhomba ulwo, uYoohani abhooshe. 25 Bhwo uYoohani akumaliisha imbombo yaake, akabhabhuulagha abhandu akatingi, ‘Kali, umwe mukwinongʼona ukuti une nee Mesiiya yuuyo mukumulindililagha? Nashiku, indaa neene. Loole pulikisha, akwisa umundu yumo yuuyo ali na maka ukuunginda une, yuuyo indabhaghiile ukusatula utughoye utwa filato fyake.’
26 “Mwe Bhaisilaeli bhanyiitu mwe bha chikolo icha Abhulahamu, nuumwe mwe mutaa Bhayuuta mwe mukumwipuuta uChaala, ingubhasuuma muumbulikishe! UChaala atutumiile utwe tweshi indumi yaake muumwo akubhapoka abhandu. 27 Abhandu bhaabho bhakiikalagha mu kaaya aka Yelusaleemu pamupeene na bhalongoshi bhaabho bhatakamanya ukuti uYeesu ghwe yuuyo uChaala akamutuma pakubhapoka. Soona, amashu ghakabhelengighwanga ukufuma mu bhokalata abha bhasololi lyoshi ishiku ilya Sabhati, loole bhatakashaaghanianga shiisho abhasololi bhakasimba. Po bhakamulonga uYeesu ukuti aghoghighwe isa muumwo abhasololi bhakayughila. 28 Pamupeene nu kuti bhatakayaagha inongwa naayimo iya kumulonga uYeesu ukuti aghoghighwe, poope bhakamusuuma uPilaati ukuti alaghile ukuti aghoghighwe. Po uPilaati akabhomba isa muumwo bhakalondelagha. 29 Bhwo bhaamala ukumubhombela uYeesu shooshi shila shiisho abhasololi bhakasimba ukumuyugha umwene, bhakamwisha pa chikobhekano nu kumushiila mu ipumba. 30 Loole uChaala akamushuusha. 31 Ku mashiku amingi uYeesu akabhasetukilagha bhala bhaabho bhakiisa pamupeene naghwe ukufuma mu Ghalilaayi ukufika mu Yelusaleemu. Abheene bho bhaabho bhakeeti bhaake ku bhandu bhiitu.
32 “Utwe tukulumbilila iNongwa iNyiisa ukuti shila shiisho uChaala akafinga ku bhosekulu bhiitu, 33 abhombite kukwitu twe tuli bhiisukulu, ku sila iya kumushuusha uYeesu, isa muumwo shisimbiighwe mwa kalata ughwa Sabhuli iya bhubhili, ukuti,
‘Ughwe ghwe mwana ghwangu,
umuusughu naabha nee Ghuuso.’
34 “Soona tukubhabhuula ukuti uChaala akamushuusha uYeesu ukuti manye akafwe soona. UChaala akabhabhuula abhosekulu bhiitu amashu agho akati,
‘Indiingabhasaye umwe mwe bhandu bhangu ku sila inyeelu
isa muumwo ingafinga kwa Ndaabhiti.’
35 “UNdaabhiti ghwepe akasimba inongwa isho mwa kalata ghwake, akayugha akati,
‘Linga umubhombi ghwako uMwelu aafwa,
utaaukaghuleke umubhili ghwake ghubhole.’ ”
36 UPaabhuli akeendelela ukuyugha akati, “Bhwo uNdaabhiti aabhomba shooshi shiisho uChaala akalondagha, akafwa. Bhwo aafwa, bhakamushiila papiipi na mapumba agha bhosekulu bhaake, umubhili ghwake ghukabhola. 37 Loole uYeesu yuuyo uChaala akamushuusha, umwene umubhili ghwake ghutakabhola.
38 “Mwe Bhayuuta bhanyiitu, kiisa mumanye ukuti ukughendela kwa Yeesu uyo yuuyo tukumulumbilila kukwinyu, uChaala akubhahobhokela imbiibhi shiinyu shooshi. 39 Ukughendela kukwake, ghweshi umundu yuuyo akumwitika, uChaala akumubhelengela ukubha ghwanalooli ku kooshi akandu kaako atabhaghiile ukubhelengelighwa ukubha ghwanalooli ku sila iya kushikonga indaghilo isha Moose. 40 Po mubhange maaso ukuti manye shikabhaaghe shiisho abhasololi abha Chaala bhakasimba mu bhokalata bhaabho ukuti,
41 ‘Pulikisha, umwe mwe muli nu lufuuyo,
swighagha, mupyutighwe,
paapo ishi shiisho ingushibhomba bhwo muli bhuumi,
mutabhaghiile ukushiitika na kaakanandi,
nalinga umundu abhabhuule.’ ”
42 Bhwo uPaabhuli nu Bhalinabha bhakufuma mu sinaghoghi, abhandu bhakeendelela ukubhasuuma ukuti bhakiise soona pi ishiku ilya Sabhati bhakabhabhuule soona ishu ilya Chaala. 43 Bhwo abhandu bhooshi bhaafuma mu sinaghoghi nu kunyambaana, aBhayuuta abhingi na bhaabho bhatakabha Bhayuuta bhaabho bhakamwipuutagha uChaala, bhakabhuuka pamupeene nu Paabhuli nu Bhalinabha. Abhatumighwa bhabhili abho bhakaanda ukuyugha na bhandu bhala nu kubhakasha ukuti bheendelelaghe ukumwitika uChaala yuuyo ali ni chisa kukwabho.
44 Ishiku ilya Sabhati liilyo likakongagha, abhandu abhingi abha mu kaaya aka Antiyokiya bhakiisa nu kubhungaana mu sinaghoghi ukubhapulikisha uPaabhuli nu Bhalinabha bhwo bhakuyugha inongwa isha Malafyale uYeesu. 45 Loole bhwo abhalongoshi abha Bhayuuta bhaafibhona ifilundilo ifya bhandu, bhakabha nu lwibhuno, po bhakaanda ukumutuka uPaabhuli nu kughakaana amashu ghaagho akaghayughagha. 46 Po uPaabhuli nu Bhalinabha bhakabhaamula ku maka aBhayuuta bhala bhakati, “Shaatubhaghiile ukulumbilila ishu ilya Chaala kukwinyu taashi. Loole ku nongwa iya kuti mulikaanite nu kwibhona ukuti mutaa bhabhaghile ukubhwagha ubhwumi ukufuma kwa Chaala, ulu twabhaleka umwe nu kubhuuka ku bhandu bhaabho bhataa Bhayuuta nu kulumbilila ishu ilya Chaala kukwabho. 47 Tukubhomba ulwo paapo uMalafyale uChaala atulaghiile ukuti,
‘Naakubhiika ughwe ukubha ungati bhwelu ku bhandu abha fyisu ifinine,
ukuti ukughendela kukwako ubhapoke abhandu bhooshi ukufika kuukwo ichiisu chishiliile.’ ”
48 Bhwo abhandu bhaabho bhataa Bhayuuta bhaapulika amashu agho, bhakaanda ukuhobhoka leka nu kumupaala uMalafyale uChaala ku nongwa iya lishu lyake. Soona bhooshi bhaabho bhataa Bhayuuta bhaabho uChaala akabhasala ukubhapa ubhwumi ubhwa bhwila na bhwila, bhakamwitika uMalafyale uYeesu.
49 Po ishu ilya Malafyale uChaala likafumukwa ubhuyo bhula bhwoshi. 50 Loole aBhayuuta bhakabhasongeleshanga abhakolo abhaghindikighwa, bhaabho bhakamwipuutagha uChaala, pamupeene na bhalongoshi abha mu kaaya, ukuti bhabhafulashe nu kubhakiisha uPaabhuli nu Bhalinabha mu kaaya kaabho. 51 Po uPaabhuli nu Bhalinabha bhakakungʼunda ulufumbi ulwa mu tulundi twabho ukulangisha ukuti uChaala aabhakaana aBhayuuta abho nu kuti indiakabhalonge. Bhwo bhaakungʼunda ulufumbi lula, bhakatiila mu kaaya aka Antiyokiya nu kubhuuka mu kaaya aka Ikoniyo. 52 Loole mu kabhalilo ako, abhiitiki abha mu kaaya aka Antiyokiya bhakeendelela ukubha nu lusekelo ngaani nu kwendelela ukulongoshighwa nu Mbepo uMwelu.
* 13:1 13:1 UNingeeli Mu njugha iya Chilatiini kwo kuti, Mundu umutiitu. 13:2 13:2 Bhelenga ishu ilya Ukwiyiima ukulya ifindu ku Mashu aMaheesha. 13:14 13:14 Bhelenga ishu ilya ISabhati ku Mashu aMaheesha. 13:22 13:22 1 Samweli 13:14; Yesaaya 44:28 13:33 13:33 Sabhuli 2:7 13:34 13:34 Yesaaya 55:3 13:35 13:35 Sabhuli 16:10 13:41 13:41 Habhakuuki 1:5 13:47 13:47 Yesaaya 49:6