7
USiteefani akwilingaania mundaashi mu ibhalaasa
Po umupuuti usongo akamubhuusha uSiteefani akati, “Kali, ishi shiisho bhakukusitaaka sha nalooli?” USiteefani akabhaamula akati, “Mwe bhoghwamwitu na bhotaata, ingubhasuuma muumbulikishe. UChaala uMwene Bhukulumba akamusetukila usekulu ghwitu uAbhulahamu mu chiisu icha Mesopotaamiya bhwo akaali ukusaamila mu chiisu icha Haalani. Bhwo aamusetukila, akamubhuula akati, ‘Ghwe Abhulahamu, tiilaamwo mu chiisu ichi, bhaleke muno muno abhakamu bhaako, bhuuka ku chiisu chiicho indiingulangishe.’ Po uAbhulahamu akatiila mu chiisu icha Bhakalindaayi,* akabhuuka nu kwikala mu chiisu icha Haalani. UChaala akamubhuula uAbhulahamu ukuti atiileemwo mu chiisu icha Haalani nu kwisa mu chiisu ichi chiicho umwe nuune tukwikala. UChaala atakamupa uAbhulahamu umughunda naaghumo mu chiisu ichi nalinga litambo limolyene, loole akafinga ukumupa ichiisu ichi ukubha chaake umwene pamupeene na bha chikolo chaake pamupeene nu kuti mu kabhalilo ako atakabha nu mwana naayumo. UChaala akamubhuula uAbhulahamu akati, ‘Ghwe Abhulahamu, abhandu abha kufuma mu chikolo chaako indibhakabhe bhaheesha mu chiisu icha bhandu abhanine. Abhenekaaya abha chiisu icho indibhakabhabhiike ukubha bhatumwa bhaabho, indibhakabhabhombele akabhiibhi ku kabhalilo aka fyinja imya inna (400). Loole une indiingabhalonge abhandu bhala bhaabho indibhakabhabhiike ukubha bhatumwa bhaabho. Pabhumalilo, indiingabhatiishe abhandu abha mu chikolo chaako ukufuma mu chiisu chila ukuti bhiise pakuunyiipuuta mu chiisu ichi.’ Po uChaala akiitikana nu Abhulahamu, akamulaghila ukumukwesula ghweshi umwana umuliisha ukufuma mu nyumba yaake. Po bhwo uIsiyaka aapaapighwa, uAbhulahamu akamukwesula bhwo ghaafika amashiku mahaano na matatu (8). Bhubhuubhwo, bhwo uIsiyaka amupaapa uYaakobhu, akamukwesula ghwepe. Pabhumalilo uYaakobhu akapaapa abhaana bhaake kalongo na bhabhili (12) nu kubhakwesula. Abho bho bhaabho bhosekulu bhiitu.
“Abhosekulu bhiitu abho bhakamwibhunagha ughwamwabho uYoosefu, po bhakamughulisha ukuti abhe mutumwa mu chiisu icha Miisili. Loole uChaala akabhanga pamupeene nu Yoosefu, 10 akamupokagha ku ndamyo shooshi shiisho shikamwaghagha. Soona akamupa uYoosefu amahala ghaagho ghakamupelela, ukuti uFalaabho umalafyale ughwa chiisu icha Miisili amughane, nu kumusala ukubha mulongoshi ughwa chiisu chooshi icha Miisili ni nyumba ingulu iya bhunyafyale. 11 Po akabhalilo kamu isala ingali yikaghwa mu chiisu chooshi icha Miisili pamupeene na mu kaaya aka Kaanani. Isala ingali iyo yikabhapelela abhandu indamyo ingulu ngaani. Abhosekulu bhiitu bhoope bhatakabha ni findu. 12 Loole bhwo uYaakobhu aapulika ukuti ifindu filiikwo ku chiisu icha Miisili, akabhatuma ulwa kwanda ku chiisu icho abhaana bhaake bhaabho bhosekulu bhiitu ukuti bhaye bhaghule ifindu fimo. 13 Bhwo bhaabhuuka ulwa bhubhili pakughula ifindu ku chiisu icho, uYoosefu akiilingaania ku bhakulu bhaake ku nongwa iya kuti bhatakamumanya akabhalilo kala kaako bhakabhuuka ulwa kwanda. Mu kabhalilo ako abhandu bhakamubhuula uFalaabho isha bhakulu abha Yoosefu, ghwepe akabhamanya. 14 Po uYoosefu akatuma indumi kwa ghwise uYaakobhu ukuti abhuuke ku chiisu icha Miisili pamupeene na bhandu bhaake bhooshi abha mu nyumba yaake. Mu kabhalilo ako abhandu abha mu nyumba iya Yaakobhu bhakabha amalongo mahaano na mabhili na bhahaano (75). 15 Po bhwo uYaakobhu aapulika isho, akabhuuka pamupeene na bha mu nyumba yaake pakwikala mu chiisu icha Miisili muumwo umwene pamupeene na bhosekulu bhiitu bhakafwa. 16 Loole imifimba yaabho bhakayeegha, bhakayighalusha ku chiisu chaabho mu kaaya aka Sheekemu. Bhwo bhaafika, bhakayishiila mu ipumba liilyo uAbhulahamu akaghula ku bhaana abha mundu yumo yuuyo ingamu yaake akabha ghwi Hamooli.
17 “Bhwo akabhalilo kaapalamila aka Chaala ukushibhomba shiisho akafinga kwa Abhulahamu, abhosekulu bhiitu bhakeendelela ukubhaala nu kubha bhingi ngaani mu chiisu icha Miisili. 18 Po umalafyale umunine yuuyo atakamanya naashimo isha Yoosefu, akaanda ukulongosha ichiisu icha Miisili. 19 Umalafyale uyo akaanda ukubhabhombela akabhiibhi abhosekulu bhiitu. Akabhalaghila ku maka ukuti bhabhataaghaghe abhaana bhaabho abhafyele ukuti bhafwe.
20 “Mu kabhalilo ako, akapaapighwa umwana yumo yuuyo ingamu yaake akabha ghwi Moose. Umwana uyo akabha mwisa leka pandaashi pa Chaala. Abhapaapi bhaake bhakamusungagha ku sila iya kumufifa mu nyumba yaabho ku kabhalilo aka myeshi mitatu. 21 Bhwo bhaapootwa ukumufifa, bhakamubhiika mu chipombo, bhakamufumya kuuse nu kumubhiika mu lusooko. Umwana umulindu ughwa Falaabho akamwagha, akamwegha nu kwanda ukumusunga ungati mwana ghwake. 22 UMoose akamanyila amahala ghooshi agha Bhamiisili, soona akayughagha nu kubhomba imbombo ku maka.
23 “Bhwo uMoose aabha ni fyinja amalongo manna (40), akatumula ukubhuuka pakubhalamuka abhandu bhaake aBhaisilaeli. 24 Bhwo aafika, akamubhona uMumiisili yumo akumukoma uMwisilaeli chishita nongwa naayimo. Po uMoose akamwafwa uMwisilaeli yula, akamukoma uMumiisili nu kumughogha. 25 UMoose akiinongʼonagha ukuti aBhaisilaeli abhanine bhakashaaghanianga ukuti uChaala indiabhapoke ukughendela kukwake, loole abheene bhatakashaaghanianga. 26 Ishiku liilyo likakongagha, uMoose akabhabhona aBhaisilaeli bhabhili bhali pakulwa. Akaghela ukubhafwania akati, ‘Umwe mwe bhanamundu, kali, kooni mukulwa bheene-bheene?’ 27 Loole umundu yula yuuyo akamufulashanga uMwisilaeli umunine akamusungila uMoose, akamubhuusha akati, ‘Kali, ghwini yuuyo akubhiikite ughwe ukuti ubhe mulongoshi nu kuti ubhe mulongi ghwitu? 28 Kali, kulonda ukuungogha isa muumwo ghwamughoghiile uMumiisili yula mumasubha?’ 29 Bhwo uMoose aapulika amashu agho, akooghopa leka, akakindila ku chiisu icha Mindiyani, akiikala ku chiisu icho ungati muheesha, akeegha umukolo nu kupaapa abhaana abhaliisha bhabhili.
30 “Bhwo ifyinja amalongo manna fyakinda, ughwandumi ughwa Chaala akamusetukila uMoose mu katengele kaako kakaakagha bhwo ali mu lungalangala, kupiipi na kaghamba kaako ingamu yaake bhakatingi Sinaayi. 31 UMoose akaswigha leka ukushibhona isho. Po akabhiyila papiipi ukuti ateshe, loole uChaala akamubhuula akati, 32 ‘Ghwe Moose, une nee Chaala ughwa bhosekulu bhaako, nee Chaala yuuyo uAbhulahamu, uIsiyaka nu Yaakobhu bhakaanyiipuutagha!’ Po uMoose akaanda ukutetema ku nongwa iya bhwogha, atakasulwa ukukatesha soona akatengele kala kaako kakaakagha. 33 UMalafyale uChaala akamubhuula uMoose akati, ‘Ghwe Moose, fuula ifilato fiifyo ufwalite paapo pabhuyo apo ghwimite peelu. 34 Nalooli naashibhona indamyo ingulu shiisho abhandu bhangu bhakushaagha mu chiisu icha Miisili. Naapulika ukulila kwabho, po niisa ukuti imbaabhule ukufuma mu bhutumwa. Po ulu ingukutuma ubhuuke ku chiisu icha Miisili chila.’ ”
35 USiteefani akeendelela ukulingaania akati, “UMoose uyo ghwe yuuyo abhosekulu bhiitu bhakamukaana, bhakamubhuusha bhakati, ‘Kali, ghwini yuuyo akubhiikite ughwe ukuti ubhe mulongoshi nu kuti ubhe mulongi ghwitu?’ Uyo ghwe yuuyo uChaala akamutuma ukuti abhe mulongoshi, nu kuti abhe mupoki ghwabho, ukughendela ku ghwandumi yula yuuyo akamusetukila mu katengele kaako kakaakagha. 36 UMoose ghwe yuuyo akabhalongosha aBhaisilaeli ukufuma mu chiisu icha Miisili bhwo aabhomba ifyika ifyingi mu chiisu chila, mu nyanja iya Shaamu na mu lungalangala ku fyinja amalongo manna. 37 Uyo ghwe yuuyo akabhabhuula aBhaisilaeli akati, ‘UMalafyale uChaala ghwinyu indiakabhasalile umusololi ukufuma pakati papiinyu yuuyo indiakabhe isa neene. [Mupulikishange umwene.]’ 38 UMoose ghwe yuuyo akabha pamupeene na Bhaisilaeli bhaabho bhakabhungaana mu lungalangala, ghwe yuuyo akabha pamupeene na bhosekulu bhiitu nu ghwandumi ughwa Chaala yuuyo akayughagha naghwe ku kaghamba aka Sinaayi, soona ghwe yuuyo akapokeela amashu ghaagho ghakubhapa abhandu ubhwumi ukuti atupe utwe.
39 “Loole abhosekulu bhiitu bhakakaana ukumupulikisha uMoose, bhakaanda ukunyonywa mu ndumbula shaabho ukuti bhaghaluke ku chiisu icha Miisili. 40 Bhwo uMoose akaali ali ku kaghamba aka Sinaayi, abhosekulu bhiitu bhakamubhuula uAaloni yuuyo akabha munungʼuna ughwa Moose bhakati, ‘Ghwe Aaloni, tukusuuma ututendekeshekeshe abhochaala bhaabho indibhatulongoshange mu sila paapo tutakushimanya shiisho shaamwagha uMoose yuuyo akatutiisha ukufuma mu chiisu icha Miisili!’ 41 Po bhakatendekesha uchaala yuuyo akabhonekagha ungati ngwata, bhakaghoghagha ifinyamaana ukuti bhamwipuutaghe nu kubhiika ulusekelo ukulangisha ulughindiko kwa chaala yuuyo bhakatendekesha nu tukono twabho. 42 Po uChaala akabhakalalila leka nu kubhakaana, ku nongwa iyo bhakaanda ukwipuuta ku isubha, ku mweshi na ku ndoondwa isa muumwo abhasololi abha Chaala bhasimbiile mu bhokalata bhaabho ukuti,
‘Mwe Bhaisilaeli umwe, kali, mukiikemeeshanga ukuti muufumishikishe ifyabhupe
akabhalilo kaako mukabha mu lungalangala ku fyinja amalongo manna? Nashiku!
43 Umwe mukapimbagha itembe ilya chaala uMooleki,
mukapimbagha nu lutoondwa ulwa chaala ghwinyu uLeefani,
mukatendekesha abhochaala abho ukuti mubhiipuutaghe.
Ku nongwa iyo, indiingabhasaamikishe ku chiisu icha kubhutali,
ukukinda akaaya aka Bhaabheli!’ ”
44 USiteefani akeendelela ukuyugha akati, “Bhwo abhosekulu bhiitu bhali mu lungalangala, bhakamwipuutagha uChaala mu itembe liilyo likalangishanga ukuti akabhanga pamupeene nabho. Bhoope bhakatendekesha itembe isa muumwo uChaala akamulaghilila uMoose. 45 Ifyinja fiifyo fikakongagha, abhosekulu bhiitu bhakeendelela ukupokelesania ukupimba itembe lila bhwo bhakulongoshighwa nu Yooshwa. Bhakalipimba bhwo bhaachipoka ichiisu ukufuma ku bhandu bhaabho uChaala akabhakiisha ku maka mundaashi mumwabho. Itembe lila likashaala mu chiisu icha Kaanani ukufika mu kabhalilo kaako umalafyale uNdaabhiti akaandagha ukulongosha ichiisu icha Isilaeli. 46 Umalafyale uNdaabhiti akapokeela isayo ukufuma kwa Chaala, ghwepe akamusuuma ukuti amusengele inyumba uChaala yuuyo uYaakobhu akamwipuutagha. 47 Loole uSolomooni umwana ghwake ghwe yuuyo akiisa aamusengela inyumba uChaala.
48 “Loole uChaala Yuuyo Ali Pamwanya Ngaani atakwikala mu nyumba shiisho abhandu bhasengite isa muumwo umusololi ughwa Chaala akayugha akati,
49 ‘UChaala akuti,
“Kumwanya kwo kuukwo chitengu changu icha bhunyafyale,
ichiisu bhuyo bhuubhwo utulundi twangu tukukanyagha.
Kali, nyumba iya chikolo chiki yiiyo mubhaghiile ukuusengela?
Kali, pooki paapo indiindushange?
50 Kali, indaa neene nee indupelite utundu twoshi
utwa kumwanya nu twa pa chiisu?” ’ ”
51 USiteefani akeendelela ukuyugha akati, “Umwe imitu yiinyu mikafu! Indumbula shiinyu ni fyufwo fyinyu fili ungati fya bhandu bhaabho bhataa Bhayuuta. Amashiku ghooshi umwe mukukaanagha ukumupulika uMbepo uMwelu isa muumwo abhosekulu bhiinyu bhakabhombelagha. 52 Kali, musololi yuki mu bhasololi abha Chaala yuuyo abhosekulu bhiinyu bhatakamubhombela akabhiibhi? Tesha, bhakabhaghoghagha na bhasololi bhaabho bhakasololagha isha kwisa ukwa Mubhombi uMugholofu ughwa Chaala. Uyo ghwe yuuyo umwe mwamubhiikite mu tukono utwa bhalughu nu kumughogha! 53 Umwe, mwemwe mukapokeela indaghilo isha Chaala ukughendela ku bhandumi bhaake, loole mukakaana ukushikonga.”
Bhakumughogha uSiteefani ku sila iya kumukoma na mayondo
54 Bhwo abhalongoshi abha Bhayuuta bhala bhaapulika amashu ghaagho uSiteefani akayughagha, bhakakalala leka mu ndumbula shaabho, bhakashesheetusha amiino ghaabho ku nongwa iya lyoyo. 55 Loole bhwo uSiteefani akulongoshighwa nu Mbepo uMwelu, akatesha kumwanya, akabhubhona ubhukulumba ubhwa Chaala, akamubhona nu Yeesu iimite ku kakono aka kumwisa aka Chaala. 56 Po akayugha akati, “Tesha, ingukubhona kumwanya kwighuka, uMwana ughwa Mundu iimite ku kakono aka kumwisa aka Chaala!”
57 Po abhalongoshi abha Bhayuuta bhala bhakaywegha ku ishu ilya pamwanya, bhakashindila ifyufwo fyabho ukuti manye bheendelelaghe ukumupulikisha uSiteefani, nakalinga bhooshi pamupeene bhakamunyeelela. 58 Po bhakamufumya kuuse ku kaaya aka Yelusaleemu, bhakaanda ukumukoma na mayondo ukuti bhamughoghe. Abhakeeti bhala bhaabho bhakayugha isha bhumyashi bhakafuula taashi imyenda yaabho ukuti manye yibhashighilaghe bhwo bhakumukoma na mayondo. Bhakeegha imyenda yila, bhakayibhiika pa tulundi utwa mulumyana yumo yuuyo ingamu yaake akabha ghwi Saabhuli ukuti ayilindililaghe. 59 Bhwo bhakwendelela ukumukoma, uSiteefani akiipuuta akati, “Ghwe Malafyale Yeesu, ingwibhiika mu tukono twako.” 60 Po akafughamila, akalila ku ishu ilya pamwanya akati, “Ghwe Malafyale, ingukusuuma ubhahobhokele abhandu abha ku mbiibhi yaabho iyi.” Bhwo uSiteefani aayugha amashu agho, akafwa.
7:3 7:3 Bhwandilo 12:1 * 7:4 7:4 Mu chiisu icha Bhakalindaayi Ingamu inine iya chiisu ichi bhakuti, Mesopotaamiya. 7:6 7:6 Bhwandilo 15:13; Bhufumilo 12:40 7:7 7:7 Bhwandilo 15:14; Bhufumilo 3:12 7:8 7:8 Bhelenga ishu ilya Ukukwesulighwa ku Mashu aMaheesha. 7:8 7:8 Bhwandilo 35:23-26 7:18 7:18 Bhufumilo 1:7-8 7:21 7:21 Bhufumilo 2:3-10 7:32 7:32 Bhufumilo 3:6 7:34 7:33-34 Bhufumilo 3:5, 7-10 7:35 7:35 Bhufumilo 2:14 7:37 7:37 Ngumbusho isha Ndaghilo isha Moose 18:15 7:40 7:40 Bhufumilo 32:1, 23 7:43 7:42-43 Aamosi 5:25-27 7:44 7:44 Bhufumilo 25:8-9 7:44 7:44 Bhufumilo 25:16, 21 7:50 7:50 Yesaaya 66:1-2 7:56 7:56 Bhelenga ishu ilya UMwana ughwa Mundu ku Mashu aMaheesha.