BALUWA YA PAULI KWA VANDU VA GALATIYA
VAGALATIYA
ULONGULELU
chitabu cha Vagalatiya chiyandikiwili na ndundami Pauli sula ya 1:1. Chaveli chitabu cheni Pauli ayandikili kwa vandu yivamjumilili Kilistu va Galatiya pamongapa gati ya myaka milongu mchechi na nani mbaka milongu muhanu na saba pawonikili Yesu. Yikuweshikana Vagalatiya vaveli vakwikala mu mkowa wa Loma yiveli Galatiya. Yivapwembukili vamanya ha kucha Pauli aveli koti payandikeyi baluwa ayi, lakini yikuweshikana yayandikiwili mumbwani sha Efesu na Kolindu.
Pauli avayandikilili vandu yivamjumilili Kilistu, vosi Vayawudi na vangutungu va Vayawudi kwa vandu yivamjumilili Kilistu va Galatiya. Chamunu ayandikili kulimba ng'ulilu ya ufyangu yila yiwomba vandu yivamjumilili Kilistu vakudayiliwa kukombikesha malawu va Vayawudi kufuma mulilaghanu lya dahili nendu kudumula jandu. Kwaveli na lipinga lya vandu gati ya vandu yivamjumilili Kilistu yivakemiwili Yudaiza veni vadayiliwili kuva vangutungu va Vayawudi yivamjumilili Kilistu kudumuliwa jandu. Kandi vabedalili utavala wa Pauli. Pauli ayitashili muundundami kwa kuhimulila ngalilu yaki sula ya 1:11-2:14 kandi mweni ayitashili Chilongu cha Nyanyi kwa kuhimulila kucha ulowolu wukuva kwa kumjumila Yesu Kilistu hela sula ya 2:16 awu ndi usangi wuuyeghiwa na Chapanga, figoli fya vandu ha.
fivelili mugati kwa chikata
Pauli akukanda baluwa kwa kuvajambusha vandu yivamjumilili Kilistu va aku Galatiya sula ya 1:1-5.
Kandi Pauli ahimulili milandu yaki ya dahili kwa kwitasha chadayila kuwula na kulangusha kucha mweni ayeshili kwikala ngimu ya malawu lakini yaveli yikutanga ha sula ya 1:6-2:21.
Pambeli akuhimulila nendu chichuku cha lilawu na nemusi muulowolu sula ya 3-4.
Kandi avagayilili malayililu vosi mungalilu nofu kwa vandu yivamjumilili Kilistu sula ya 5-6:10.
Pauli akumalilila baluwa yaki kwa kuvajambusha na ngulilu ya mbelu kukumbuka chivelili chighalambuka kwa Chapanga kuva mundu wa shonu ndi yitawuka nendu kucha shaliya sha panji, kucha kwingila jandu sula ya 6:11-18
1
Baluwa ya Pauli kwa Vagalatiya
1 Nenga Pauli ndundami vangema wala vanayisha vandu ha, ila kwa uwesu wa Yesu Kilistu na wa Chapanga Tati yamshukushili Yesu kufuma njifwa,
2 na valongu vosi yivaveli pamu na nenga tukuvajambusha vandu yivamjumilili Kilistu yivavelili aku Galatiya.
3 Tukuvaluvila usangi na kusika kwa Tati wetu Chapanga na kwa Bambu Yesu Kilistu.
4 Kilistu ayitawulili mweni kwanongwa ya sambi shyetu na wutami wa Chapanga wetu na Tati naha aweshi kutulowola mumlima awu wa wafu.
5 Kwa Chapanga ukomi wuvi jola! na jola! Yina.
Kuna chilongu cha Nyanyi chimu hela
6 Ngujuluvala, chipindi chidokwa hela chipita yumwi mukuchileka chilongu cha Nyanyi cha usangi wa Yesu Kilistu na mukukovekela chilongu cha ndambu yingi chivelili kucha chilongu cha nyanyi.
7 Kwahela “Chilongu cha Nyanyi chingi.” Nakaka kuna vandu yivavatilanga, vandu yivadayila kuchiyashinganya chilongu cha Kilistu.
8 Leki payiva, yumu wa yumwi awu makungu wa kumbindi, pavalandulila chilongu cha ndambu yingi na yila yituvalandulila yufwi, Chapanga amlapili mundu ayu!
9 Twadetili kala ponopa ngudeta kandi, Mani mundu yoyosi akuvalandulila chilongu cha ndambu yingi na chila chimuchiyangili kala, Chapanga amulapili mundu ayu!
10 Wudeta nahawu ngudayila kumunowesha ghani, mundu, awu Chapanga? Awu leki, ngudayila kuvanowesha vandu? Leki ningagolili naha, nenga ndingavelili ndumindumi wa Yesu Kilistu ha.
Pauli akukemwa na Chapanga.
11 Valongu, ngudayila mumanyi kucha chila Chilongu cha Nyanyi cha Yesu chindivalandulili unjagila wa mundu ha,
12 nenga mbokela kwa mundu ha, wala kang'ula mundu ha. Yesu Kilistu mweni yagubutulili nenga.
13 Pangajila hoshu mupikanisha kala ngajila chipwembu ndambu ya ngalilu yangu ya dahili kwa ngalilu ya Vayawudi na ndambu yindiligobulili lipinga lya vandu yivamjumilili Kilistu nendu kandi ngadayileyi kulimalila nakamu.
14 Yina, nenga ndavelili kuulongolu ya Vayawudi vayangu va tanga yangu mukuyikovekela deha ya kumkovikela Chapanga wa Chiyawudi ndakombikeshili munu kuvakamula mawuli va vavaha vetu.
15 Lakini Chapanga, kwa usangi waki, ashawulili nenga kukandila pang'onikili, kangema ndimkimbanikili.
16 Tepu palamulili kugubutulila mwana waki naha ndivalandulili chilongu cha nyanyi kwa vangutungu va Vayawudi kusaka malawu va vandu ha,
17 ngajila kuyenda tanila Yelusalemu kwa vala yivavelili vakwaa kuva vandundami, ngayendili tanila mkowa wa Alabia, pambeli ng'uya Damasku.
18 Payipitili myaka mitatu hela, ndi panyendili Yelusalemu kutang'ana na Kefa, ndayikalili kwa mweni majuva lilongu na muhanu.
19 Lakini ndavawonili ng'odu vandundami vengi ila Yakobi, mlongu mundu Bambu Yesu.
20 Afi findivayandikila, Chapanga kamanya, ngudeta udesi ha.
21 Pambeli ndayendili ngengeleka ya Siliya na Kilikiya.
22 Chipindi chila ndimweni baha ndaveli ngalihela kutang'ana mesu kwa mesu na lipinga lya vandu yivamjumilili Kilistu va kula Yudeya.
23 Chivamanyili ndi chila hela chivapikinishili, “Mundu yula yaveli akututesha pakwandi, ponapawu akulandula ujumilwa wuwula wula wagelagha kuuyaghamisha”
24 Topi vamtundamila Chapanga kwanongwa ya nenga.