4
Ɔ̀nyʉ̀-tsè ɔ̀rɛ rɨ́ alɛ tɔ́ mbólí
(Màt 13.1-9; Luk 8.4-8)
1 Wɔ̀ dhu-dzidɔ̌, Yěsù ɨvà ndɨ̀ ndàrà Gàlìlayà tɔ́ rɛ̀rʉ̀-bɨdɔ̀. Nɨ́ ányɨ̀ ndɨ̀ ndàrà àhʉ rɔ̀, kǎpɛ̀ ndàmbɛ dhu ùdhe dɔ̌ tdɨ́tdɔ̌ ìndrǔ tɔ̀. Nɨ́, ádrʉ̀ngbǎ ihé-yà nyʉ́ núundu ɨ̀, ’àkpɔ̀rɔ̀ kàngbɔ̀. Ndɨ dhu-okú dɔ̀ rɔ̀, kǎdʉ̀ ùpo ibhú ɔ̀, ndàdɨ ányɨ̀. Ndɨ ibhú nɨ́ɨ’ɨ̀ rɛ̀rʉ̀ dɔ̌, ihé-yà ràdʉ̀ òko rɛ̀rʉ̀-bɨdɔ̌.
2 Nɨ́ kǎmbɛ́nà ábhɔ̌ dhu nyʉ́ núdhe dɔ̌ abádhí tɔ̀ mbólí ɔ̌. Ndɨ pbɨ̀ndà dhu t’údheta ɔ̌, kǎwɛ dhu abádhí tɔ̀ ndàtɨ:
3 «Nyɨ̀rɨ pɛ́! Atdíku, atdí alɛ náahʉ̀ ndàrà ɔ̀nyʉ̀-tsè nɔ́rɛ̀ ɨnga ɔ̌.
4 Nɨ́ yà ɔ̀nyʉ̀-tsè nɔ́vɔ kàrɨ̌ ɔ̀ná kàsʉmɨ̀ ɔ̌, atdídhená itse náawà ɨ̀ otu ɔ̌. Nɨ́, àrɛ̀ adʉ̀ ìwu, ’ùbhǐ ɨ itse otu ɔ̌ rɔ̀.
5 Ngʉ̌kpà-tsí náawà ɨ̀ ɨ̀mbǎ adzɨ rɨ̌’ɨ̀ dɔ̀ná abhɔ odu-kɛngɛrɛ dɔ̌. Kɔ̀rɨ́ itse náadʉ̀ ɨ̀nga kòmbómbí, ɨ̀mbǎ adzɨ rɨ̌’ɨ̀ dɔ̀yá abhɔ nɨ́dhunɨ̌.
6 Nɨ́ adyifɔ̀ níitdègu ɨ̀ka, náadʉ̀ wɔ̀ ɨ̀ngɨngà ɔ̀nyʉ̌-nzo nɔ́bɨ̀, ràdʉ̀ òtdyù, ɨ̀mbǎ ɨvɛ́ya rɨ̌’ɨ̀ ádzàdzǐ nɨ́dhunɨ̌.
7 Atdídhená itse náawà ɨ̀ okpèna nà itsukpó nzínzì ɔ̌, ɨ okpèna nà itsu náadʉ̀ àta, ’àdʉ̀ òvi, ’àdʉ̀ wɔ̀ ɨ̀ngɨngà ídzì ɔ̀nyʉ̀ nʉ́tsɨ̀, ɨ̀nzɨ̌ ràdʉ̀ ɔ̀’ɔ̀.
8 Pbɛ́tʉ̀, ngʉ̌kpà itse náawà ɨ̀ ídzì adzɨ ɔ̌. Nɨ́ ɨ ɔ̀nyʉ̀ nɨ́ɨnga, ’òvì, ’àdʉ̀ ɔ̀’ɔ̀ mběyi nyʉ́. Atdídhená náadhɨ̀ itse ɨ̀bhʉ kumì-gʉ̀na ròsè, ngʉ̌kpà náadhɨ̀ azà kumì-gʉ̀na ròsè, ndɨrɔ̀ ngʉ̌kpǎkà-tsí náadʉ̀ ɔ̀dhɨ atdɨ́-mɨyà-gʉ̀na ròsè.»
9 Nɨ́ Yěsù adʉ̀ àtɨ̀nà abádhí nɨ̌: «Ɨnga t’ɨ́rɨta tɔ́ bɨ̌na nà rɨ́’ɨ̀ alɛ nɨ́rɨ ka.»
Yěsù rɨ̌ ɔ̀nyʉ̀-tsè ɔ̀rɛ rɨ́ alɛ tɔ́ mbólí-tɨ̀ náwɛ̌ dhu
(Màt 13.10-17; Luk 8.9-10)
10 Yěsù níitdègu ndìndrǐ ɨtsɛ ihé-yà rɔ̌ rɔ̀, nɨ́ yà kà-tɨ́ aróko alɛ mà, kàbhà atdí-kumì dɔ̀ná ɔ́yɔ̌ nà ábhàlɨ̌ mànà náavì ka ràwɛ kɔ̌kɔ̀ mbólí-tɨ̀.
11 Nɨ́ kǎdù dhu abádhí tɔ̀ ndàtɨ: «Fʉ̌kʉ̀ nyʉ́, ka kɨ́tɛ̀ wà ɔ̀rʉ̀-akpà ɔ̌ Ádrʉ̀ngbǎ kamà Kàgàwà bhà Idzi-nyʉ-tsì ndɨ̀ nórù dhu. Pbɛ́tʉ̀, ngʉ̌kpà alɛ náarɨ́ kɔ́rɔ́ dhu nɨ́rɨ mbólí tɔ́ ɔ́fɔ̀ ɔ̌,
12 ‹ndɨ́nɨ̌ ɨ̀ owu tɨ́ ɨnga àndà rɔ̌, pbɛ́tʉ̀ ɨ̀nzɨ̌ ’àdʉ̀ atdí dhu mà nála,
ndɨrɔ̀ ’àdʉ̀ nga nɨ́rɨ̀, pbɛ́tʉ̀ ɨ̀nzɨ̌ atdí dhu mà ràdʉ̀ dɔ̀ya nálʉ,
akyɛ ɨ̀ owuna ’ʉ̀gɛ̀rɛ̀ fɨ̀yɔ́ nzɛ́rɛnga ɔ̌ rɔ̀, Kàgàwà ràdʉ̀ dhu nʉ́bà fɨ̌yɔ̀ nɨ̌!›»
13 Tdɨ́tdɔ̌, Yěsù adʉ̀ àtɨ̀nà abádhí nɨ̌: «Nyɨ̌ nyʉ̀nɨ tɨ́ nzá yàrɨ́ mbólí rʉ̌nɔna dhu? Olu, nyɨ̌ nyádʉ̀ kɔ́rɔ́ ngʉ̌kpà mbólí rʉ̌nɔna dhu nʉ́nɨ ɨ̀ngbǎ dhu bhěyi?
14 Yàrɨ́ nɨ́ ndɨ ɔ̀nyʉ̀-tsè nɔ́rɛ rɨ́ alɛ tɔ́ mbólí-tɨ̀: Ɔ̀nyʉ̀-tsè ɔ̀rɛ rɨ́ alɛ nɔ́rɛ̀ dhu nɨ́ Kàgàwà bhà Ɔtɛ.
15 Ngʉ̌kpà alɛ nʉ́lɨ ɨ̀ yà Kàgàwà bhà Ɔtɛ náwà ɨ̀ ɔ̀ná otu bhěyi. Abádhí rɨ̌ ndɨ Kàgàwà bhà Ɔtɛ nɨ́rɨ, ányɨ̀rɔ̌ rɔ̀ tɨ́ Pfɔ̀mvɔ ràdʉ̀ ɨ̀rà, ndàdʉ̀ ndɨ ɔ̀rɛ ka kɔ̀rɛ̀ Ɔtɛ nípfo abádhí-afí ɔ̀ rɔ̀.
16 Ngʉ̌kpà alɛ nʉ́lɨ ɨ̀ odu-kɛngɛrɛ-dɔ yà ɨ̀mbǎ adzɨ rɨ̌’ɨ̀ dɔ̀ná abhɔ bhěyi. Kàgàwà bhà Ɔtɛ ɨ̀ ɨ̀rɨ̀ rɔ̀, abádhí rǎdʉ̀ kà’ù dhɛ̀dhɛ nyʉ́ nà ányɨ̀rɔ̌ rɔ̀ tɨ́.
17 Pbɛ́tʉ̀, abádhí rɨ̌ nzɨ̌ àdʉ̀ kàbhʉ ɨvɛ́na rɔ̀dɨ̀ ndɨ̀ afíya ɔ̀, ’àdʉ̀ ’àpba kà-rɔ̌ ákɛ̌ kàsʉmɨ̀ kɛ̀lɛ̌ tɨ́. Nɨ́, yà àpbɛ̀ mà avuta mànà nɔ́pɛ̀ ɨ̀ Kàgàwà bhà Ɔtɛ abádhí á’ù dhu-okú dɔ̀ rɔ̀ rɔ̀, abádhí rǎdʉ̀ ’àwà dòtsí fɨ̀yɔ́ a’uta ɔ̌ rɔ̀.
18 Ngʉ̌kpà alɛ-tsí nʉ́lɨ ɨ̀ okpèna nà itsu nzínzì ɔ̌ itse náwà ɨ̀ ɔ̀ná ɨnga bhěyi. Abádhí náarɨ́ Kàgàwà bhà Ɔtɛ nɨ́rɨ,
19 pbɛ́tʉ̀, yà adzɨ dɔ̌ ka kóko tɨ́ dhu tɔ́ ɨrɛ̀ta mà, ònzì náaríbhona ʉtrátá tɔ́ dhɛ̀dhɛ mà, ngʉ̌kpà dhu-atdyú mànà rǎdʉ̀ òtsù abádhí-afí ɔ̀. Nɨ́, kɔ́rɔ́ kɔ̀rɨ́ dhu rǎdʉ̀ ndɨ Ɔtɛ nʉ́tsɨ̀, ’àdʉ̀ àbhʉnà ɨ̀nzɨ̌ rɔ̀dhɨ̀ itse.
20 Ndɨrɔ̀ ngʉ̌kpà alɛ nʉ́lɨ ɨ̀ ídzì adzɨ ɔ̌ itse náwà ɨ̀ ɔ̀ná ɨnga bhěyi. Ɨ alɛ náarɨ́ Kàgàwà bhà Ɔtɛ nɨ́rɨ, ’àdʉ̀ à’ùnà. Ndɨrɔ̀, ɨ alɛ náarádʉ̀ ídzì itse nɔ́dhɨ̀: atdídhená alɛ rɔ̀dhɨ̀ ka ɨ̀bhʉ kumì-gʉ̀na ròsè, ngʉ̌kpà rɔ̀dhɨ̀ ka azà kumì-gʉ̀na ròsè, ndɨrɔ̀ ngʉ̌kpà-tsí ràdʉ̀ kɔ̀dhɨ̀ atdí-mɨyà-gʉ̀na ròsè.»
Tarà tɔ́ mbólí mà Kàgàwà bhà Ɔtɛ rɨ̌ ìndrǔ-dɔ àlʉ̌ dhu tɔ́ mbólí mànà
(Luk 8.16-18)
21 Tdɨ́tdɔ̌, Yěsù ivú dhu abádhí-tsʉ̌ ndàtɨ: «Ka katɨ́ tarà ɔ̀bɔbɨ, kadʉ̀ àtsìnà ɨ̀tǎ-tsì? Ndɨrɔ̀, ka katɨ́ kɔ̀bɔbɨ, kadʉ̀ ɨ̀lɨnà ara-tsì? Ka katɨ́ nzɨ̌ kɔ̀bɨ kɨlɨ ɔrʉ́, mběyi kàrɨ̌ ɨnga náwʉ̀ rɔ́?
22 Obhó tɨ́, kɔ́rɔ́ dhu-tsí yà ndɨ̀ narù náalaya ndɨ̀ kpangba, ndɨrɔ̀ kɔ́rɔ́ dhu-tsí yà ɔ̀dhʉ̌ ɔ̀ arádɨ náavìya ndɨ̀ kpangba awáwʉ̀ ɔ̀.
23 Ɨnga t’ɨ́rɨta tɔ́ bɨ̌na nà rɨ́’ɨ̀ alɛ nákǎ ndɨ̀rɨ̀ ka!»
24 Yěsù adʉ̀ àtɨ̀nà tdɨ́tdɔ̌ abádhí nɨ̌: «Nyàndà nga mběyi yà nyɨ̌ nyɨ́rɨna dhu nà. Ka kudhèya dhu fʉ̌kʉ̀ àdhàdhɨ̀ yà nyɨ̌ nyarɨ́ dhu núdhě ìndrǔ tɔ̀ ɔ̀ná mʉ̀gɛ̀rɛ̀ ɔ̌, kadʉ̀ àmànà àma tɨ́.
25 Obhó tɨ́, dhu nà arɨ́’ɨ̀ abhɔ alɛ tɔ̀, ka kabhʉ̀ya dhu abhɔ nyʉ́ ròsè. Pbɛ́tʉ̀, ɨ̀mbǎ dhu arɨ́’ɨ̀ abhɔ fɔná alɛ-fɔ́ rɔ̀, ka kakɔ̀ya yà akɛ kǎrɨ́’ɨ̀ nà dhu mà.»
Vǐyà dɔ̌ rɔ̀ rɨ́nga itse tɔ́ mbólí
26 Yěsù adʉ̀ àtɨ̀nà tdɨ́tdɔ̌: «Yàrɨ́ nɨ́ ndɨ ɔ̀rʉ̀-akpà ɔ̌ Ádrʉ̀ngbǎ kamà Kàgàwà bhà Idzi nɔ́fɔ̀ ndɨ̀ nà dhu: Atdí alɛ nɨ́ɨvà ndɨ̀ ndɔ̀rɛ̀ nganʉ̀-tsè pbɨ̀ ɨnga ɔ̌.
27 Nɨ́ yà ɨnga náarátɨ, ndàdʉ̀ ùbho dhu bhěyi, kǎráyi ɨnga nátɨ rɔ̀, ndàdʉ̀ ndɨ̀và ɨnga núbho rɔ̀. Wɔ̀ ndɨ kàsʉmɨ̀ ɔ̌ ɔ̀nyʉ̀-tsè náaráta, ndàdʉ̀ ɨ̀nga ɨnzá àbadhi nʉ́nɨ ɨ̀ngbǎ dhu bhěyi màtɨ́ kà rɨ̌nga dhu rɔ́rɔ̀.
28 Adzɨ rǎdʉ̀ wɔ̀rɨ́ nganʉ̀ nɨ́’ɔ ndɨ̀tɨ́rɔ̀. Wɛmbɛrɛ̀ tɨ́ kà rɨ̌ kàbhʉ̌ rɨ̀ngà, ɔyɔ rɨ́ kìsě nɨ̌ ndàdʉ̀ kàbhʉ ròvì, kà rǐku dɔ̀ ná rɔ̀ nɨ̌, ndàdʉ̀ kàbhʉ rìtù ndɨ̀, ràdʉ̀ ɔ̀’ɔ̀.
29 Wɔ̀ nganʉ̀ nɔ́’ɔ̀ dhu-dzidɔ̌ nɨ́ ndɨ, wɔ̀ alɛ rǎdʉ̀ kasʉ nɔ́pɛ̀ pbɨ̀ndà obhi nɨ̌, nganʉ̀ t’ótseta tɔ́ kàsʉmɨ̀ nákǎ wà nɨ́dhunɨ̌.»
Hàràdalɨ̀-kpɔ̌-tʉ́tʉ̌-ngba tɔ́ mbólí
(Màt 13.31-32,34; Luk 13.18-19)
30 Yěsù adʉ̀ àtɨ̀nà tdɨ́tdɔ̌: «Ádhu àlɛ̌ kádʉ̀ àtɨ̀nà ɔ̀rʉ̀-akpà ɔ̌ Ádrʉ̀ngbǎ kamà Kàgàwà bhà Idzi nɔ́fɔ̀ ndɨ̀ nà dhu tɨ́? Ndɨrɔ̀, ɨ́ngbà mbólí ndɨ kà dɔ̌ àlɛ̌ kádʉ̀ àwɛnà rɨ̀tɛ̀ ka?
31 Kɔ̌fɔ̀ ndɨ̀ hàràdalɨ̀ tɔ́ itsukpó-tsè nà. Adzɨ ɔ̀ ka kɨ́ kòzò ɔ̀ná kàsʉmɨ̀ ɔ̌, ka nɨ́ ákɛ̌ dhu-tʉ́tʉ̌-ngba nyʉ́ ròsè kɔ́rɔ́ yà adzɨ ɔ̌ itse dɔ̀nǎ.
32 Pbɛ́tʉ̀, yà nɨ́ ka kɨ́ kòzò adzɨ ɔ̀, nɨ́ kà rǒvi, ndàdʉ̀ òngo ádrʉ̀ngbǎ itsukpó tɨ́, ròsè kɔ́rɔ́ itsukpó-tɨdɔ̀ dɔ̀nǎ. Kɔ̌pbɨ́ rǎdʉ̀ òvi ádzàdzǐ nyʉ́, àrɛ̀ mà ràdʉ̀ ɨdzàya nɔ́sɨ̀ kà-bɨ̌ tɔ́ sɨ́sɨ́ ɔ̌.»
33 Ndɨ dhu bhěyi tɨ́, Yěsù nʉ́ʉnɔ́nà Kàgàwà bhà Ɔtɛ kɔ́rɔ́ alɛ tɔ̀ ábhɔ̌ yàrɨ́ mbólí-tɨdɔ̀ ɔ̌. Kʉ̌nɔ́nà ka àdhàdhɨ̀ yà ndɨ̀ ndʉ́nɔna dhu nɨ́rɨ rɨ́ alɛ-dɔ nálʉ rádʉ̀ dhu bhěyi.
34 Kɔ̌tɛ́nà nzɨ̌ abádhí nà ɨnzá ndɨ̀ ndʉ̀nɔ̀ mbólí ɔ̌ rɔ́rɔ̀. Pbɛ́tʉ̀, ɔ̀yá ɨ̀ òtù ɨ̀ pbɨ̀ndà ábhàlɨ̌ mànà ɔ̀ná kàsʉmɨ̀ ɔ̌, kǒngónà àdʉ̀ ɨ mbólí-tɨ̀ náwɛ kɔ́rɔ́ abádhí tɔ̀.
Yěsù rɨ̌ àpùpú nábhʉ̌ rìdè dhu
(Màt 8.18,23-27; Luk 8.22-25)
35 Ndɨ nɨ́nganɨ́ tɨ́ pbɨ́tsɔ̀ngǎ, Yěsù náatɨ pbɨ̀ndà ábhàlɨ̌ nɨ̌: «Kàda rɛ̀rʉ̀-adzè.»
36 Nɨ́, Yěsù bhà ábhàlɨ̌ nʉ́ʉbhà ihé-yà, ’àdʉ̀ òtsù yà Yěsù rɨ̌’ɨ̀ ɔ̀nà ibhú ɔ̀, ’àdʉ̀ òwu. Ngʉ̌kpà ibhú náadʉ̀ ɨ̀’ɨ̀ ìnè ányɨ̀rɔ̌.
37 Nɨ́rɔ̀ nɨ́ ndɨ àpùpú náapɛ̀ ndòpìlì ɔbɨ nyʉ́ nà, mʉ̀kʉrà ràdʉ̀ ’ɔ̀pɛ̀ ’àwà ɨ̀ ibhú ɔ̀, ibhú ràdʉ̀ àmbɛ àle dɔ̌ ɨdha nɨ̌.
38 Yěsù náadʉ̀ ɨ̀’ɨ̀ ibhú tɔ́ kɔ̀bhɛ́ ɔ̀ ndɨ̀ ndàyi ndɨ̀pbɨ̀ dɔ̀na kùsé rɔ̌, ɨdhɔ ràdʉ̀ ndòdyì rɔ́. Nɨ́ kàbhà ábhàlɨ̌ nɨ́ɨnga ka ɨdhɔ ɔ̀ rɔ̀, ’àdʉ̀ àtɨ̀nà kà nɨ̌ ìkǔ nyʉ́ ɔ̌: «Màlimǒ, yà àlɛ̌ kʉ́vɛ dhu nátdǔ tɨ́ obhó afínʉ akɛkpá màtɨ́?»
39 Nɨ́ ɨdhɔ ɔ̀ rɔ̀ ndɨ̀ ndɨ̀và ndɨ̀ rɔ̀, Yěsù náarʉ̀ awɛ dɔ̌, ndàdʉ̀ àtɨ̀nà rɛ̀rʉ̀ nɨ̌: «Ɨ́nɛ̀! Ʉ́tsɨ tsʉ̀nʉ!» Nɨ́ awɛ náadʉ̀ opilita nʉ́bhà, ɨnga ràdʉ̀ ɨnɛ̀ bhìì.
40 Nɨ́ Yěsù adʉ̀ àtɨ̀nà pbɨ̀ndà ábhàlɨ̌ nɨ̌: «Ádhu nyɨ̌ nyɨ́ ɔdɔ nɔ́nzɨ nɨ̌? Nyɨ̌ nyàpɛ̀ t’óbhó ɨ̀’ɨ̀ a’uta nà?»
41 Nɨ́, ádrʉ̀ngbǎ ɔdɔ nyʉ́ nɨ́ɨsɨ́ abádhí ɔ̀, abádhí ràdʉ̀ ’ɔ̀pɛ̀ ’ɔ̀tɛ̀ nzínzìya ɔ̌ ’àmbɛ àtɨ̀nà dɔ̌: «Ádhɨ pbá alɛ yà, awɛ mà, rɛ̀rʉ̀ mànà dhu náarɨ́ tsʉ̀ná dhu nɨ́rɨ?»