Ungbòta-Ɔwʉ́tá Tɔ́ Bhǔkù Màtayò 1

Màtayò

andí Yěsù Krɨ́stɔ̀ bhà Ídzì Màkʉ̌rʉ̀

Yàrɨ́ bhǔkù ɔ̀ ɨ̀ nòtù ádrɔ̀drɔ̌ dhu tɨ́ dhu

Yàrɨ́ bhǔkù nandí nɨ́ Màtayò. Ngǎtsi ndɨ Màtayò-ɔvɔ̀ nɨ’ɨ̀ Lawì (Mrk 2.14). Ka nɨ’ɨ̀ Mʉ̀yàhudì, ndɨrɔ̀ ka nɨ’ɨ̀ pàratà tɔ́ ndɔmbɛ̀ (9.9). Nɨ́ Yěsù náanzi ka ndɨ́nɨ̌ pbɨ̀ndà kasʉ nʉbhà tɨ́, ndàdʉ̀ òngo pbɨ̀ndà uvitatálɛ nzínzì ɔ̌ atdí alɛ tɨ́ (10.3).

Màtayò náandí pbɨ̀ndà bhǔkù fɨ̌yɔ̀ nɨ́, yà ɨ̀ nʉ́gɛ̀rɛ̀ ’à’ù Yěsù Pbàyàhúdí. Ɨ Pbàyàhúdí nʉ́ʉnɨ Ungbòta-Ayɨ́ tɔ́ Andítá mběyi nyʉ́. Ndɨ dhu-okú dɔ̀ rɔ̀ nɨ́ ndɨ, kǎránà pbɨ̀ndà andítá nɨ́pbɨ̀ rɔ̌ ndɨ Ungbòta-Ayɨ́ ɔ̀ ka kandí dhu rɔ̌.

Màtayò náandí pbɨ̀ndà bhǔkù, rɨ̀tɛ̀ dhu kpangba Yěsù ràrɨ̌ ndɨ yà Pbàyàhúdí náarɔ́dɔna ɨ̀rà rɨ́rà dhu tɨ́ Màsiyà (2.6).

Yěsù ka kʉgʉ Hɛ̀rɔdɛ̀ rɨ̌’ɨ̀ ádrʉ̀ngbǎ kamà tɨ́ Pbàyàhúdí tɔ́ pbìrì, Ìsràyelì, dɔ̌ ɔ̀ná kàsʉmɨ̀ ɔ̌ (2.1,15). Nɨ́, kǎdʉ̀ pbɨ̀ndà kasʉ ɔ̀pɛ̀ Gàlìlayà tɔ́ pbìrì ɔ̀ rɔ̀, ndàrà àhʉ nà Yèrùsalɛmà, Yùdɛyà tɔ́ pbìrì ɔ̌ ádrʉ̀ngbǎ kɨgɔ̀ ɔ̀. Ndɨ kàsʉmɨ̀ ɔ̌, Ìsràyelì nɨ́ɨ’ɨ̀ Pbàrɔ́má tɔ́ pbìrì ɔ̌ kámá dɔ̌ ádrʉ̀ngbǎ kamà nɔ́nyʉ̀ idzi dɔ̀ná rɔ́. Nɨ́, wɔ̀ ndɨ ádrʉ̀ngbǎ kamà nóongónà ndɨ̀ ndɔ́nyʉ̀ idzi dɔ̀yá pbìrì ʉ̀ndà yà ndɨ̀ ndʉ́lɨ ɨ pbìrì ɔ̌ pbàlɨ̀wálɨ́-otù ɔ̌. Nɨ́, Yěsù-ànyǎ natdɨ̀ ndɨ́nɨ̌ ka koho tɨ́ nɨ’ɨ̀ lɨ̀walɨ̀ Pìlatɔ̀.

Bhǔkù-nyɨ̀tɨ̀ ka kóhù tɨ́ dhu

- Yěsù Krɨ́stɔ̀ t’ábhúna-ɔvɔ̀ mà kʉ̀gʉ ka kɨ́ dhu mànà (1.1–2.23).

- Bàtizò nubhónà Yùwanɨ̀ náanzɨ̀ pbɨ̀ndà kasʉ tɨ́ dhu (3.1-12).

- Yěsù rɨ̌ bàtizò àlʉ̌ dhu mà pfɔ̀mvɔ Sìtanɨ̀ rɨ̌ Kà-afí ùmvǔ dhu mànà (3.13–4.11).

- Yěsù rɨ̌ pbɨ̀ndà kasʉ ɔ̀nzɨ Gàlìlayà tɔ́ pbìrì ɔ̌ dhu (4.12–18.35).

- Yěsù rɨ̌ abhi ɔ̀pɛ̀ pbɨ̀ndà kasʉ nà Gàlìlayà rɔ̀, ndàrà àhʉ nà Yèrùsàlɛmà tɔ́ kɨgɔ̀ ɔ̀ dhu (19.1–20.35).

- Yěsù rɨ̌ pbɨ̀ndà kasʉ ʉ̀tsa ndɨ̀ ndɨ́ dɔ̀ná rɔ̀ kasʉ ɔ̀nzɨ Yèrùsàlɛmà tɔ́ kɨgɔ̀ ɔ̌, ràrà àhʉ ndʉ̀tɔ̌ ka kɨ́ mʉ̀sàlabhà dɔ̌ dhu ɔ̀ dhu (21.1–27.66).

- Yěsù rɨ̌ ndɨ̀ngbɛ̀ ɔvɛ-bvʉ̀ rɔ̀, ndɨ̀tɛ̀ ndɨ̀ pbɨ̀ndà ábhàlɨ̌ tɔ̀, ndàdʉ̀ dhu ɔ̀vɔ̀ fɨ̌yɔ̀ ndɨ́nɨ̌ «Ídzì Màkʉ̌rʉ̀» nʉnɔ tɨ́ kɔ́rɔ́ yà adzɨ ɔ̌ alɛ-tsʉ̀-tɨdɔ̀ tɔ̀ dhu (28.1-20).

Yěsù t’ábhúna-ɔvɔ̀

(Luk 3.23-38)

1 Yàrɨ́ nɨ́ Yěsù Krɨ́stɔ̀ t’ábhúna-ɔvɔ̀. Yěsù Krɨ́stɔ̀ nɨ’ɨ̀ Dàwudì-dhú bvʉ̌ alɛ, ndɨrɔ̀ Dàwudì nɨ’ɨ̀ Àbràhamʉ̀-dhú bvʉ̌ alɛ.

2 Àbràhamʉ̀ náadhɨ̀ Ìsakà, Ìsakà náadhɨ̀ Yàkɔbhɔ̀, Yàkɔbhɔ̀ náadhɨ̀ Yudhà mà adɔ́na mànà. 3 Yudhà náadhɨ̀ Pàrezì mà Zǎrà nà. Abádhí-tsánà nɨ’ɨ̀ Tàmarɨ̀. Pàrezì náadhɨ̀ Ɛ̀srɔmʉ̀, Ɛ̀srɔmʉ̀ náadhɨ̀ Àramʉ̀. 4 Àramʉ̀ náadhɨ̀ Àmɨ̀nàdabhʉ̀, Àmɨ̀nàdabhʉ̀ náadhɨ̀ Nàsɔnɨ̀, Nàsɔnɨ̀ náadhɨ̀ Sàlmɔnɨ̀, 5 ndɨrɔ̀, Sàlmɔnɨ̀ náadhɨ̀ Bɔ̀azà. Bɔ̀azà-tsánà nɨ’ɨ̀ Ràhabà. Bɔ̀azà náadhɨ̀ Ɔ̀bɛdɛ̀. Ɔ̀bɛdɛ̀-tsánà nɨ’ɨ̀ Rútà. Ɔ̀bɛdɛ̀ náadhɨ̀ Yɛ̌sɛ̀, 6 Yɛ̌sɛ̀ náadhɨ̀ Ádrʉ̀ngbǎ kamà Dàwudì, ndɨrɔ̀, Dàwudì náadhɨ̀ Sɔ̀lɔ̀mɔnɨ̀. Sɔ̀lɔ̀mɔnɨ̀-tsánà nɨ’ɨ̀ yà Ùriyà-fɔ́ rɔ̀ Dàwudì akɔ̀ tsìbhálɛ. 7 Sɔ̀lɔ̀mɔnɨ̀ náadhɨ̀ Rɛ̀hɔ̀bɔ̀hamʉ̀, Rɛ̀hɔ̀bɔ̀hamʉ̀ náadhɨ̀ Àbiyà, Àbiyà náadhɨ̀ Asà, 8 Asà náadhɨ̀ Yɔ̀sàfatà, Yɔ̀sàfatà náadhɨ̀ Yɔ̀ramà, Yɔ̀ramà náadhɨ̀ Ùziyà, 9 Ùziyà náadhɨ̀ Yɔ̀tamʉ̀, Yɔ̀tamʉ̀ náadhɨ̀ Àhazɨ̀, Àhazɨ̀ náadhɨ̀ Zèkíyà, 10 Zèkíyà náadhɨ̀ Mànasɨ̀, Mànasɨ̀ náadhɨ̀ Àmɔsɛ̀, Àmɔsɛ̀ náadhɨ̀ Yòsíyà, 11 ndɨrɔ̀, Yòsíyà náadhɨ̀ Yɛ̀kɔ̀nɨyà mà adɔ́na mànà, yà Pbàìsràyélí ka kʉmba kowù nà ɨnɔ tɨ́ Bàbelì tɔ́ pbìrì ɔ̀ nɨ́nganɨ́.

12 Pbàìsràyélí ka kʉ́mbà kowù nà ɨnɔ tɨ́ Bàbelì tɔ́ pbìrì ɔ̀ dhu-dzidɔ̌, Yɛ̀kɔ̀nɨyà náadhɨ̀ Sàrtɨ̀yɛlɛ̀, Sàrtɨ̀yɛlɛ̀ náadhɨ̀ Zèrùbàbelì. 13 Zèrùbàbelì náadhɨ̀ Àbìhudì, Àbìhudì náadhɨ̀ Èlìyàkimù, Èlìyàkimù náadhɨ̀ Àzɔrɔ̀. 14 Àzɔrɔ̀ náadhɨ̀ Zàdhokì, Zàdhokì náadhɨ̀ Àkimù, Àkimù náadhɨ̀ Èlìhudì, 15 Èlìhudì náadhɨ̀ Èlìyèzerì, Èlìyèzerì náadhɨ̀ Màtanɨ̀, Màtanɨ̀ náadhɨ̀ Yàkɔbhɔ̀, 16 Yàkɔbhɔ̀ náadhɨ̀ Yɔ̀zɛfʉ̀, ndɨ Yɔ̀zɛfʉ̀ nɨ’ɨ̀ Màrɨyà bhà alɛ. Ndɨ Màrɨyà nɨ́ ndɨ, Yěsù, yà Krɨ́stɔ̀ tɨ́ kátɨna alɛ nadhɨ̀.

17 Nɨ́ kɔ́rɔ́ ɨ rʉ̀gànda-bvʉ nɨ́ɨ’ɨ̀ yà dhu bhěyi: rɔ̀pɛ̀ ndɨ̀ Àbràhamʉ̀ rɔ̌ rɔ̀, ràrà àhʉ Dàwudì rɔ̌, nɨ’ɨ̀ atdí kumì dɔ̀ná ɨ̀fɔ nà rʉ̀gànda. Rɔ̀pɛ̀ ndɨ̀ Dàwudì rɔ̌ rɔ̀, ràrà àhʉ Pbàìsràyélí nʉ́mba ka kɨ́ kowù nà ɨnɔ tɨ́ Bàbelì tɔ́ pbìrì ɔ̀ dhu ɔ̀, nɨ’ɨ̀ atdí kumì dɔ̀ná ɨ̀fɔ nà rʉ̀gànda. Ndɨrɔ̀ rɔ̀pɛ̀ ndɨ̀ Pbàìsràyélí ka kʉ́mbà kowù nà ɨnɔ tɨ́ Bàbelì tɔ́ pbìrì ɔ̀ dhu rɔ̌ rɔ̀, ràrà àhʉ Yěsù Krɨ́stɔ̀ nʉ́gʉ ka kɨ́ dhu ɔ̀, nɨ’ɨ̀ atdí kumì dɔ̀ná ɨ̀fɔ nà rʉ̀gànda.

Yěsù nʉ́gʉ ka kɨ́ dhu

(Luk 2.1-7)

18 Yěsù Krɨ́stɔ̀ nʉ́gʉ ka kɨ́ dhu nɨ́ɨ’ɨ̀ yà dhu bhěyi: kà-tsánà, Màrɨyà, nɨ́ɨ’ɨ̀ ɨwà Yɔ̀zɛfʉ̀ órì rɔ́. Pbɛ́tʉ̀, ɨnzá ɨ̀ àpɛ̀ ’ʉ̀mbǎ rɔ́rɔ̀, Màrɨyà náatù ndɨ̀ ɔ̀na nà Ɨ̀lɨ̌lǎ-Alafí bhà ɔbɨ nɨ̌. 19 Yɔ̀zɛfʉ̀, yà kà mà rɨ̌ ’ʉ̀mbǎ nà alɛ, nɨ’ɨ̀ obhónángatálɛ. Pbɛ́tʉ̀, kǎzè nzá kà-nyɨ̀ nɨ́wʉ̌ ndɨ̀ ndɨ́ ibí alɛ nzínzì ɔ̌ dhu. Nɨ́ kǎzè ndɔ̀dhɔ̀ ka ɨnzá ìndrǔ nʉ́nɨ rɔ́rɔ̀.

20 Wɔ̀ dhu nɨ́rɛ̀ kà rɨ̌ rɔ́rɔ̀ nɨ́ ndɨ, Kàgàwà bhà màlàyikà náavì ndɨ̀ ɔnyʉ-bvʉ̀ kà tɔ̀ ndàtɨ: «Yɔ̀zɛfʉ̀, Dàwudì-dhú bvʉ̌ alɛ́, ɨ̀nzɨ̌ ɔnzɨ Màrɨyà nídyì nyɨ nyɨ́ pbʉ̀kʉ̀ tsìbhálɛ tɨ́ dhu-ɔdɔ̀. Obhó tɨ́, kà rɨ̌’ɨ̀ nà ari nɨ́ Ɨ̀lɨ̌lǎ-Alafí bhà ɔbɨ nɨ̌ kǒdyì. 21 Kʉ̌gʉya kpatsìbhíngba, nyadʉ̀ ɔvɔ̀na nɔ́vɔ̀ Yěsù tɨ́, ka nɨ́ ndɨ pbɨ̀ndà alɛ nɨgʉ́ya fɨ̌yɔ́ nzɛ́rɛnga ɔ̌ rɔ̀ nɨ́dhunɨ̌.»

22 Kɔ́rɔ́ wɔ̀ dhu náanzɨ̀ ndɨ̀, ndɨ́nɨ̌ angyí Kàgàwà nʉ́ʉnɔ pbɨ̀ndà nabì otù ɔ̌ dhu náaká tɨ́. Kǎtɨ:

23 «Kànɨ̌ ɨnzá àpɛ̀ kpatsìbhálɛ nʉ́nɨ̌ tsìbhíngba nɨ́ɨ’ɨya ɔ̀na nà.

Ndɨrɔ̀ kʉ̌gʉya kpatsìbhá ngbángba,

kadʉ̀ ɔvɔ̀na nɔ́vɔ̀ Mànolì tɨ́*.»

Kà-tɨ̀ nɨ́: «Kàgàwà rɨ̌’ɨ̀ atdíkpá àlɛ̌ mànà.»

24 Ɨdhɔ ɔ̀ rɔ̀ ndɨ̀ ndɨ̀và ndɨ̀ rɔ̀, Yɔ̀zɛfʉ̀ náanzɨ̀ yà Ádrʉ̀ngbǎlɛ Kàgàwà bhà màlàyikà nʉ́nɔ̀nà fɨ̌ndà dhu. Nɨ́ kǎdʉ̀ Màrɨyà nídyì pbɨ̀ndà tsìbhálɛ tɨ́. 25 Pbɛ́tʉ̀ kʉ̌pbá nzá kà-ngbɔ̀, ràrà àhʉ kà rɨ̌ kpatsìbhá ngbángba nʉ́gʉ dhu ɔ̀. Nɨ́ Yɔ̀zɛfʉ̀ náadʉ̀ ndɨ ngbángba-ɔvɔ̀ nɔ́vɔ̀ Yěsù tɨ́.