☰ Ruku 1
RUKU
Rukuva Iesusiva nrohurara tura
1
1 Nronra vaisi Tiopiraasio, Iesusiva tiri utaqaa variqaro mpo kyaiqa mpo kyaiqa varorara airi vaisivanto mwi quara qara ntumwa torave. 2 Tauraaqama kye vaisi mponramwuvanto nkyiari suqotaita mwi inraikyara taqeta, mwiaqaatai tiri timwa timwuvata vaisi airivanto mwi quara qara ntumwa torave.
3 Nronra vaisio, ntevata mwi quara okyaraqaataina ntapihi riarerave timwa kyena, airi enta kyaparamaqi vina mwi quara qio ntapihi kyena riena, evata ntapihi kyera riaante tina, mwaa quara okyaravata, tavaaravata, mwutuvata, qara ntumwa tena.
4 Vaisi mponramwuvanto i timwa mwu quara ntapihi kyera riaante tina, ntevata mwaa quara ntapihi kyena i timwa mwinrenrave.
Sekaraiaakya Irisavetikya
5 Herotiva vunyaa vaisivanto Iutaa mwataqaa ntaqikyi varu entara vaisi mpovanto Sekaraiaava mwaanra kyaiqa vareqaro nraakye qorara rieqaro Kotira kyaiqa vara mwate varu vaisiva varurama. Mwiva Avaisaara kuaa okyaravanto varura. Mwia nraata mwia nrutu Irisavetiva mwivavata Eroninra kuaa okyaravanto Kotira kyaiqa vare varu okyarahua varurama.
6 Sekaraiaakya Irisavetikya mwitanahua Kotira vuqaa avuqavuma variqata Kotira qua ekyaa qua riemwaqi vi varurama.
7 Mwitaamaqi viqata hia nraaqiaravata mwatorama. Irisavetiva ehaaraqa huva hia nraaqiara mwataraitiro, qatitana variqi vita kyonta nyaapaiqa hurama.
8-9 Mpo enta Kotira kyaiqa vara mwate varu vaisihua mponramwuvanto kyaiqa vara taiqa kyeta uro mwaatani varuvaro Sekaraiaava varaari iherava nruvata mwia vataahuavata mwia kyaahaqa hiqata Kotira nraamwuqi kyaiqa vararerata nrunrama. Mwihua kyaiqa vararera hiqata santu vera kyeqata kyaiqa ntuqaaqama/puhama kyeta Sekaraiaarara, E Kotira nraamwuqi variqara Kotirani kyuqe munra quarive tira, qia quara mwataante, tuvaro Sekaraiaava nronravanto hu nraamwunraqi nanrianraa vera ntero mwunta vu inraikyara vara kyero qiaqaa quararero viro.
10 Mwiva mwiqi variqaro mwi kyaiqara vare varuvata qati nraakye qoravanto mwaatasata ntuvaantua hita Kotirara aakyara nte varura.
11 Mwihua Kotirara aakyara nte varuvaro Sekaraiaava nraamwuqi varuvaro qamwanrama Kotiva titova nyaamwunyaa vaisivanto mwiaqaatairo qovarama viro munra quani taintara tataaqa mwia kyauqu kyaatutani siviro varuvaro 12 Sekaraiaava mwia taqero nrihanrama viro aatu hiro.
13 Aatu hi varuvaro Kotiva titova tiqaro, Sekaraiaao, hia aatu hiante. E Kotirara aakyara nteqara ntumwahiamwa hiananra Kotiva riaiho. I nraatavanto Irisavetiva qoraisi nraaqiara mwata taananrove. Mwi nraaqiarara nrutu nteqara Ioninrave qiante.
14 Mwia mwata taaninranra evata nraakye qora airivantovata mwianra qamwatevarave.
15 Mwiva Kotira vuqaa vaisi nronravanto varianinrave. Mwiva uainivata mwi nramanrinra voti hianinravata hia nraanrive. Mwia mwata taani entaraqaatairo Kotira mwanraquravanto kepukyaqama kyero mwiaqaa ntaqikyiraro variqiro quananrove.
16 Isareri mwatanaa mwaahua airivanto mwia qua rieqata uaqia hi aanranra qaqira kyeta uro ntante Kotirara tiri nronravantove timwa kyeta Kotira aanraqaa vivarave.
17 Kotiva i nraaqiara titairaro mwiva nraante urontero nkyi haivaqava Iraisaava kepukyaqama kyero varontema kyero mwiva airi nraakye qora kyaahaqa hianinrave. Ioninra qua rieqatama vaisivanto antua qua qaqirakye nkyiari nyaaqumwanravata qamwateqa varivarave. Ioniva qua timwa nyinrata Kotira qua raaqu kyehua qaiqaa ntapihi kye riemwaqi viqata varivarave. Ioniva nraakye qora terama tairata mwihua nronra vaisi vekya variate, tiro.
18 Mwitaa tuvaro Sekaraiaava Kotiva titorara tiqaro, Qaqao, e tinanranra nte nataama kyenave qutaave qianinrave? Nte nyaapaiqama vuqaro ni naatavantovata kyontaqama viho, tiro.
19 Tuvaro Kotiva titova mwia timwa mwinro tiqaro, Nte Keviriarivave. Nte Kotira vuqaa sivi varuvave. Kotiva ni titaihana nte kyuqe mwakyaakya tumu i timwa mwuqo. 20 Qio riaante. E ni quara hia qutaave tinanra mwia kyaara i nrovanto tita virara hia qio qua tinanrave. Mwitaama variqira viraro i nraatavanto nraaqiara mwata tairarama qaiqaa qua tinanrave. Nte iara qianinra qutaama qovara hiananrove, tiro.
21 Kotiva titova nyaamwunyaa vaisivanto mwitaa ti varuvata mwaatani varu nraakye qorahua Sekaraiaara vekya variqata taqovaro nraamwuqi mpuahaama varuvata mwihua airi nraato tita tiqata, Nataa hiqarove mwiva hia vaakya veva ntaiho? timwa kyeta taqe varuvaro 22 Sekaraiaava veva ntovata mwihua taqovaro qua qiankye tura hia qio qua tura.
Mwiva hia qua tuvata mwihua tiqata, Sekaraiaava mwiqi variharo mpo inraikyavanto mwia vuqaa qovara iharoma mwia nrovanto tita viharo hia qio qua tiho, tita. Tuvaro Sekaraiaava qua qiankye tura hia qua tiraitiro, kyauquqo nraahu piaateqaro varurama.
23 Mwiva kyaiqa varo iherava taiqa vuvaro mwiva nrumu ntantero nai mwaatani uro varurama. 24 Uro varuvaro mwia nraatavanto Irisavetiva nraaqiara tuaqa hurama.
Irisavetiva nraaqiara tuaqa hiro mwiva tora hini kyauquruara nraamwuqi nraahu tuqeta kyero varurama. 25 Mwiva tiqaro, Kotiva nianra po tirave. Tauraaqama hia nraaqiara mwataraitina, kyauriqa varurave. Mate mwaa entara nte nraaqiara tuaqa hina hia kyauriraitina varuqo, tiro. Mwitaa turama.
Keviriariva nyaamwusairo tumu Mariaara timwa mwunra
26 Irisavetiva nraaqiara tuaqa huvaro 6 tora nritarovaro Kotiva qaiqaa Keviriarira titovaro mwiva Nasareti mwatukya Karirini tumu ntora. 27 Keviriariva Iosepira tito nraakyera qaraakya nraakye mwakyaakya timwa mwinrenro tumunrama. Iosepira okyara varirerata Ntevitira nai haivaqara kuaa okyara varurama. Iosepira tito nraakyera nrutu Mariaava.
28 Kotiva titova tumu ntero verante Mariaarara tiqaro, Varirave hiaro? I kyuqema mwatai nraakyeva variaro. Nronravanto ivata variho, tiro. 29 Mwitaa tuvaro Mariaava mwia qua riero nronra nraato riero tiqaro, Nataa iharove nianra mwitaa tiho? tiro.
30 Mwitaa tuvaro Kotiva titova tiqaro, Mariaao, hia aatu hiante. Kotiva iara qamwateqaro variho. 31 E riaante. E nraaqiara tuaqa hira qoraisi nraaqiara mwata tera mwia nrutu nteqara Iesusirave qiante. 32 Mwiva nronra tuero nronra vaisima variananrove. Mwianrama Kotiva nai virini nyaamwuni varira mwia mwaaquve tivarave. Nronravanto Kotiva Ntevitiva nai haivaqava ntaqikyiani kyaiqara mwia mwianinrave. 33 I nraaqiaravanto Iaikopura okyaraqaama ekyaa enta ekyaa enta ntaqikyianinrave. Mwiva ntaqikyiani kyaiqava hia taiqaaninrave, tiro.
34 Keviriariva mwitaa tuvaro Mariaava mwia kyapara hiro tiqaro, Nataama kyerove mwitaa hiananrove? Hia nte qoraisi varauvave, tiro.
35 Mariaava mwitaa tuvaro Kotiva titova timwa mwinro tiqaro, Kotira mwanraquravanto ivata variraro Kotira peqavanto i ntumwaqu taaninrave. E mwata terava Kotira kyaiqa nraahu varaari vaisiva varirata mwianra Kotira mwaaquve tivarave, tiro.
36 Mwitaa timwa kyero mwiva tiqaro, I vataava Irisavetiva kyontaqama vivavata mwiva nraaqiara mwataaninrave. Mwi nraakyerara ehaaraqa hivave qiavaro mwiva nraaqiara tuaqa iharo 6 tora nritaraiho. 37 Kotiva ekyaa kyaiqa qio nraahu vare varivama variho, tiro.
38 Kotiva titova mwitaa tuvaro Mariaava tiqaro, Nte Kotira kyaiqa nraahu varaarivama varuqo. Qio e tinantema kyero Kotiva ni mwitaa hiarive, tiro. Mwitaa tuvaro Kotiva titova tumu ntantero vurama.
Mariaava Irisavetira uro timwa mwunra
39 Kotiva tito vaisiva tumu ntantero vuvaro Mariaava qamwanrama kyero siviro Iutiaani mwatukya mpo taaqiqi vahuraqi Irisavetira timwa mwinrenro vurama. 40 Vuva uro Sekaraiaara nraamwuqi vera ntero Irisavetira qua mwantora.
41 Qua mwante varuvaro Irisavetira vikyokyaqitairo nraaqiaravanto qakyaa huvaro Kotira mwanraquravanto Irisavetira kepukyaqama kyero kyaahaqa huvaro 42 Irisavetiva aakyara ntero tiqaro, Airi nraakye variavaro Kotiva i nraahuma kyuqema mwataiho. E mwata tena nraaqiararavata Kotiva kyuqema mwataarive.
43 I nraaqiara vunyaa vaisi kepukyavanto variqaro niqaa ntaqikyiariva varihara e mwia nrova variqarama e ni qumina nraakye nrumu taqarera nrianro.
44 E vaakya ni qua mwantaarana nte i qua rie varuqaro nraaqiaravanto ni pikyokyaqitairo qakyaa iho. 45 Nronravanto mwi mwakyaakyara timwa mwihanra e mwia quara qutaa mwitaa hiananrove qiananranra tiro, Kotiva i kyuqema mwataihara qamwateqara variaro, tiro.
Mariaava ihi tiqaro Kotira nrutu tuaaherora
46 Irisavetiva mwitaa tuvaro Mariaava Kotira nrutu tuaaherero
tiqaro,
47 Nte ntena mwutukyaqitaina Kotira nrutu tuaaherauqo.
Kotiva ni kyaahaqa hiariva variharora tiro,
ni mwanraquravanto qamwateqaro variho.
48-49 Nte Kotira kyaiqa nraakye qumina nraakye varuqaro
Kotiva ni nraahu kyuqema matairave.
Kotiva kepukyavanto variqaro
nronra inraikya ni mwitaama matairara tita,
mate varihuavata, nraakiara varihuavata,
nianra Kotiva nronraqama kyero
mwi nraakyera kyuqema mwatairave tivarave.
Kotira okyaravanto vahirero
nai avuqavuma kyero vahirave.
50 Haaruvata, matevata, qakyovata,
ta nraakye qorahuave, Kotira qua riaahua
mwihua Kotiva po tiro kyuqema nyatairave.
51 Mwihua nkyiari nyutu tuaahera kyeta ntuvaantuama vita
uaqia hi kyaiqara vararerata uti variavaro
Kotiva nai kyauqu kepukyaqo mwihua raaputa
mpona mpona kyairave.
52 Kotiva nronra vaisi vara mwatumwi qumina
vaisiqama tero qumina vaisi vara nronraqama taiharo
nronraqama virave.
53 Nraataa hi vaisihua Kotiva kyara nyihata
nreta qio variarave.
Airi inraikya vataira Kotiva titaiharo
hia mpo inraikyavata vararaitiro, qati virave.
54-55 Kotiva nai kyauqu nriqiqaa vatero timwa tai quara
vataqiro viqaro tiri Isareri nraaqiara kyaahaqa hirave.
Mwiva haaru Evarahaamunranra tiqaro,
Nte iaravata, i nraisi mwihuaravata,
ekyaa enta ekyaa enta po tina kyuqemaqina virerave,
tu quara hia taunru kyairave, tiro.
56 Mariaava mwitaa timwa kyero Irisavetikya variqiro viro taarampo tora vara kyero nrumu ntantero nai mwaatani vurama.
Irisavetiva Ioninra mwatora
57 Irisavetiva nraaqiara mwataari entava nri ntovaro mwiva mwi entara qoraisi nraaqiara mwata kyora. 58 Mwata kyovata mwia nramwunaahuavata, mwi mwatanaahuavata, riovaro Kotiva Irisavetirara kyuqe huvata mwihua uro Irisavetiravata variqata nraaqiara mwianra qamwatarerata nrunra.
59 Mwihua nri ntovaro 8 enta nritarovaro mwi nraaqiarava qoraisi nraaqiara varuvatara tita, mwia mwamwanta toqarerata ntuvaantuama vita. Ntuvaantuama vita variqata mwihua mwia nrutu nteqata mwia qora nrutu Sekaraiaavave qiare tuvaro 60 mwia nrova qaqao tiro, Nte mwia nrutu Ionivave tirerave, tiro.
61 Mwiva mwitaa tuvata mwihua tiqata, Hia i okyaraqi mwi nrutura vahirama e mwi nrutura ntaaro, tita.
62 Mwitaa timwa kyeta mwihua Sekaraiaaraqaa kyauqu piaateqa mwia kyapara hita, E ena mwaaqu nanra nrutuve mwinanrave? tuvaro 63 Sekaraiaava kyauqu piaateqaro pepaa vara mpiate tuvata pepaa vara mwuvaro Sekaraiaava mwataama kyero qara ntiro, Mwia nrutu Ionivave, tiro.
Mwitaama qara ntumwa tovata mwihua nrihanrama vita.
64 Nrihanrama vuvaro qamwanrama Sekaraiaara nrovanto qatua vuvaro mwiva qio qua tiro. Mwiva qio qua tiqaroma Kotira nrutu tuaaherero.
65 Mwitaa ti varuvata mwia nramwunaahua mpoqama kyeta aatu hi varurama. Mwi quava ekyaa Iutiaani vuvata 66 nai timwa mwi nai timwa mwi hita tiqata, Mwi nraaqiarava nataa hiari vaisivave variananrove? tita. Mwihua taqovaro Kotiva kyaahaqa hi varuvaro mwi nraaqiarava varurama.
Kotira mwanraquravanto mwia kyaahaqa huvaro Sekaraiaava ihi tura
67 Kotira mwanraquravanto mwia qora Sekaraiaara kepukyaqama
kyero kyaahaqa huvaro mwiva Kotira qua mwataama tiro:
68 Kotiva nronravanto tiri Isareriqaa ntaqikyi varivave.
Nrivaqe mwia nrutu tuaaheraare.
Mwiva tiri nai nraakye qora kyaahaqa hiro
huvantu kyarero nriho.
69 Kotiva tiri haivaqara Ntevitira nraisi mpo vara
mwaamwianrama taiharo mwi vaisiva kepukyavanto
variqaro tiri huvantu kyairaqe qio variare.
70 Haaru Kotiva kyaahaqa huvata
mwia kyaiqa vaisinramwu mwia qua qovarama kyeta
nraakye qora timwa nyiqata 71 Kotiva mwitaa tiho tura,
Nkyi nramwutaahua nkyi ru kyevorave tinama,
nte nkyi kyaahaqa hirerave.
Nkyi uaqiama nyate varihua nkyiqa ntaqikyiqi vivorave
tinama, nte nkyi huvantu kyarerave turave.
72 Kotiva tiri haivaqahuara tiqaro,
nte nkyiara po timwa nyatena nte nkyivata variqana
qua vataura hia taunru kyarerave, turave.
73-74 Kotiva nai kyauqu nriqiqaa vatero
tiri haivaqara Evarahaamunranra tiqaro,
Nraakiara e mwatara terahua mwihua nramwutaahua
mwihua ru kyevorave tina,
mwihua nte vaitutuma nyataaninrave.
Nte mwihua vaitutuma nyataarita
mwihua hia nramwutaahua nraatu aatu hiraitita,
75 mwihua qati variqi viqata ni puqaa variqata
ni kyaiqa nraahu kyuqema kyeta vareqata
avuqavuma kyeta nrohivarave, tiro.
76 Sekaraiaava mwitaa timwa kyero mwiva nai nraaqiarara tiqaro,
Ni maaquo, nraakiara nraakye qoravanto iara tiqata,
Kotiva nyaamwuni variva vaisi mwia kyaahaqa hi variharo
mwiva Kotira qua ti variho tivarave.
Nronravanto nrinrenra hirara e nraante viqara mwia aanra
terama mwatenanrave.
77 Kotiva nraakye qora uaqia hi kyaiqara uti quara nruka
nyatero mwihua huvantu nyataani quara,
e nraante timwa nyinanrave.
78 Kotiva tiriara nronraqama kyero po tiqarora tiro, mwiva
ntuvaahaani vaisira titairaro mwiva tire variananrani
tuminro 79 tire quturahua kyokiraqi variananra
ntuvaahama timwa taananrove.
Mwiva tiri tivitairaqe tire mwaateraqama kyeta kyuqema
variare, tiro.
Sekaraiaava mwitaa turama.
80 Mwitaa tuvaro mwia mwaaquvanto nronra tuemwa vuvaro mwia mwanraquravantovata kepukyaqama vura. Mwiva qumina mwataqaa variqiro viro vaisiqama viro mwiaqaatairo mwiva Isareri mwatanaahua suqaa nri ntora.
☰