7
Wati Rome-anya Nguraṟa Mulamularingkunytja
(Matthew-ku 8:5-13; Johnku 4:43-54)
Munu Jesulu tjanala tjukurpa wangkara wiyaringkula anu ngura Kapunimalakutu. Ka ngura nyara palula wati Rome-anya nguraṟa nyinangi. Wati paluṟu tjaultji tjuṯaku mayatja. Ka wati nyara palumpa waṟka palyalpai pika puḻka ngaringi ilunytjikitja. Ka wati nyanga paluṟu wati nyara pikatjaraku puḻkaṟa mulapa mukuringkupai. Munu paluṟu kulinu Jesunya ila nyinanytja munu wati Jew tjuṯaku mayatja maṉkurpa aḻṯira wituṉu Jesunya ankula aḻṯinytjaku pitjala palumpa panya waṟkaripai pika palyaṟunguntjaku. Kaya mulapaṯu ankula Jesula wirkaṟa puḻkaṟa tjapiningi palula wangkara, “Nyuntula wangkanytjikitjala pitjangu. Wati nyaratjanku nyuntumpa mukuringanyi nyuntu pitjala alpamilantjaku. Wati nyara paluṟu nganampa Jew uwankarakuṯu puḻkaṟa mukuringkupai munulanya paluṟu nganaṉanya mani ungu mungaṯu nganaṉa waḻi inmatja palyantjaku. Wati wiṟunya mulapa nyaratja.”
Ka Jesunya tjanala tjunguringkula anu wati nyara palunya nyakunytjikitja, kaya aṉangu tjuṯangku kuḻu tjunguringkula waṉaṉu palunya. Ka tjana nguwanpa ngurangka ilaringkunyangka wati mayatjangku piṟuku kulinu munu maḻpa kutjupa maṉkurpa wituṉu ngaparikatira Jesula wangkanytjaku. Kaya mulapaṯu ngaparikatira wangkangu palula alatji, “Awa, wanyu kulila! Wati nyara mayatjangkulanya wituṉu nyuntumpa, panya nyuntu mayatja puḻka, ka paluṟu kuṉṯaringanyi nyuntu palumpa waḻingka pitjala tjarpanytjaku. Munu paluṟu kuṉṯaringanyiṯu nyuntulakutu pakaṟa pitjanytjaku, panya paluṟu mayatja tjukutjuku, ka nyuntu mayatja puḻka mulapa nyinanyi. Kalanya wituṉu paluṟu nyuntula wangkanytjaku, ka kunyu palya nyuntu nyanganguṟu wangka, ka wati panya pikatjara palyariwa nyuntu nyanga paṯunguṟu mayatjangku wangkanyangka. Paluṟu kunyu ninti nyuntu Godaku waṟkaripai munu panyan paluṟu witunnyangka wangaṉarangku kuliṟa palyalpai. Ka nganampa panya maḻpa palu puṟunypaṯu Rome-aku mayatjangku witunnyangka wangaṉarangku kuliṟa palyalpai. Munu paluṟu ngapartji mayatjangkuṯu tjaultji tjuṯa wangkara witulpai, kaya palula wangaṉarangku kulilpai. Ka panya paluṟu tjananya aḻṯipai, kaya mapalku pitjapai. Munu tjananya wangkapai palyantjaku, kaya mapalku palyalpai paluṟu witunnyangka. Ka paluṟu kulini panya nyuntu palu puṟunypa mayatjaṯu nyinanyi munun panya nyanganguṟu wangkaku, ka paluṟu palyaringkuku wati panya palumpa waṟka nyuntu nyanga paṯunguṟu wangkanyangka.” Alatjiya tjakultjunu Jesula tjanampa mayatjangku wangkanytja.
Ka Jesulu nyangatja kuliṟa puḻkaṟa urulyaraṉu munu maḻakukutuṟa wangkangu aṉangu tjuṯangka, “Kuwariṉa nyurala tjukaṟurungku wangkanyi, panya wati nyanga tjaultji tjuṯaku mayatja wati Jew wiya, munu paluṟu ngayuku mulamularinganyi puḻkaṟa alatjiṯu aṉangu Jew tjuṯangka waintaṟa. Panya ngura nyanga Israelta ngayulu aṉangu Jew kutjupa wati nyangatja puṟunypa puḻkaṟa mulamularingkunyangka nyakunytja wiyaṯu.”
10 Ka wati panya tjakulpa ngaparikatinytja maṉkurpa maḻaku anu tjanampa maḻpaku waḻikutu munuya nyangu wati panya pikatjara ngarinytjatjanu pakaṟa palyaringkula nyinanyangka.
Jesulu Wanakaḻaku Katja Wankantja
11 Munu nyanga palula maḻangka tjukutjuku nyinara, Jesunya anu tawunu ini Naintakutu palumpa nintintja tjuṯatjara. Kaya aṉangu kutjupa tjuṯa kuḻu palula tjunguringkula anu. 12 Munuya nguwanpa tawunu panya Nainta kaitangka ma-ilaringkula nyangu, aṉangu nguratja tjuṯangku wati ilunytja puṉu pakutjangka tjunkula tjaḻiṟa ngalya-pakaltjingannyangka, uṟilkutu tjuṉutjunkunytjikitjangku. Ka wati nyara ilunytjanya panya minyma wanakaḻaku katja kutju alatjiṯu. Kaya aṉangu tjuṯa minyma palula tjunguṯu ngalya-ulara pakaṉu uṟilkutu.
13 Ka Mayatjalu minyma palunya nyakula puḻkaṟa ngaḻṯuringu panya paluṟu kurunpa winki tjituṟu-tjituṟurira kaṯakatingu palumpa katja kutju-tjiratja. Ka wangkangu palula, “Ulanytja wiya.” 14 Munu ankula wati panya ilunytja pampuṉu. Kaya wati panya tjuṯa palunya tjaḻiṟa katinytjatjanu ngaṟakatingu. Ka wangkangu, “Wati awa! Wangkanyiṉanta, pakala!” 15 Ka wati panya ilunytja mapalku pakaṉu munu nyinara wangkangi. Ka Jesulu miṉaṟa katira palumpa ngunytju ungu. 16 Kaya aṉangu tjuṯangku nyangatja nyakula nguḻuringu munuya Godanya waḻkuningi. Munuya alatji wangkangi, “Awari! Wangkatjara puḻka mulapa Godalanguṟu nganaṉala wirkanu. Tjinguṟu Godanya nyangatja pitjangu nganaṉanya wankaṟunkunytjikitja.” 17 Ka tjukurpa nyanga Jesunyatjara lipiringu ngura winkingka.
Johntu Wituntja Jesula Tjapintjaku
(Matthew-ku 11:1-19)
18 Kaya Johnku nintintja tjuṯangku ankula Johnta tjakultjunu tjailangka nyinanyangka tjana uwankara nyakunytjatjanungku munu kulintjatjanungku Jesulu palyantja munu wangkanytja. 19 Ka paluṟu wati kutjara wituṉu ankula Jesula tjapintjaku alatji wangkara, “Mulapan nyuntu panya paluṟu, panya Johntu tjakultjunangi ngula wankaṟunkupainya pitjanytjaku? Munta tjinguṟu nyuntu kutjupa, kantila kuwaripaṯu paṯanma.”
20 Kaya mulapaṯu ankula Jesula wirkanu munuya wangkangu, “Johntu panya baptise-katipaingkulanya wituṉu nyuntula tjapintjaku alatji, ‘Mulapan nyuntu panya paluṟu, panya Johntu tjakultjunangi ngula wankaṟunkupainya pitjanytjaku? Munta tjinguṟu nyuntu kutjupa, kantila kuwaripaṯu paṯanma.’ ”
21 Ka tjiṉṯu nyara palula Jesulu pikatjara tjuṯa palyaṟunguningi pika kutjupa kutjupa tjuṯatjara munu mamu tjuṯa kuḻu painingi aṉangu tjuṯanguṟu, ka wati panya kutjarangku nyangangi. 22-23 Ka palulanguṟu wangkangu pulala, “Ankula pula Johnta tjakultjura kuwari nyanga kuliṟa nyakunytjatjanungku, panya kuṟutjara tjuṯangku nyanganyi, nyumpu tjuṯa pakaṉu, miṟi pikatjara tjuṯa palyaringu, pina pati tjuṯangku kulini, munu aṉangu ilunytja tjuṯa kuḻu wankaringkula pakaṉu. Kaya ngaḻṯutjara tjuṯangku kuḻu Tjukurpa Palya ngayulu tjakultjunkunyangka kulini. Uwa, ankula pula Johnta wangka ngayunya tjukaṟurungku kulintjaku, panya paluṟuṉa ngayulu. Panya aṉangumpa ngayuku puḻkaṟa mulamularingkunyangka Godalu palunya pukuḻmankupai.”
24 Ka wati panya kutjara Johntakutu maḻaku ankunyangka Jesulu aṉangu tjuṯangka wangkangi tjukurpa Johnngatjara alatji, “Nyura panya mungaṯu ilytjikutu anu wati panya Johnnga nyakunytjikitja. Palu nyaaku nyura palunya nyakunytjikitja anu? Paluṟu wanyu wati upa, panya nyaḻpi waḻpangku uritjingannyangka uripai, palu puṟunypa? Wiya, wati paluṟu nguḻunytju wiya rapangku alatjiṯu wangkapai. 25 Palu nyaaku nyura palunya nyakunytjikitja anu? Tjinguṟu nyura anu mantara wiṟutjara ngaṟanyangka nyakunytjikitja. Palu wiya, Johnnga palu puṟunypa wiya, panya wati mantara wiṟutjara mayatja puḻkaku waḻingka kutju nyinapai ilytjingka wiya. 26 Tjakultjuraṉiya! Nyaaku nyura palunya nyakunytjikitja panyatja anu? Wiya, Godaku wangkatjarangku wangkanyangka kulintjikitja nyura anu, panya paluṟu Godaku wangkatjara puḻka mulapa nyinanyi kutjupa uwankarangka muṉkara. 27 Panya tjukurpa palunyatjaraya nyiringka iriti walkatjunu Godalu wangkanytja nyanga alatji,
‘Ngayuluṉatju tjakulpa wituṟa iyalku nyuntula kuranyu.
Ka nyara paluṟu ankula kuranyungku nyuntumpa iwarankuku mayatja puḻka pitjanytjaku.’ ” *
28 Munu Jesulu piṟuku wangkangu tjanala, “Wati nyanga Johnnga puḻka mulapa nyinangi, ka nyanga palu puṟunypa aṉangu kutjupa ngaṉmanypa nyinanytja wiya alatjiṯu. Palu nyanga palulanguṟu kuwari aṟa kutjupa ngaṟakatinyi, panya Godalu aṉangu tjuṯa walytjanmaṟa mayatjangku kanyini tjitji tjukutjuku tjuṯa kuḻukuḻu, kaya paluṟu tjana uwankara Johnta waintaṟa puḻka mulapa nyinanyi tjitji tjukutjuku tjuṯa kuḻu.” Alatji Jesulu tjanala wangkangi Johnngatjara.
29 Panya aṉangu nyanga paluṟu tjana uwankarangku ngaṉmanytju kuliningi Johntu wangkanyangka ilytjingka, wati kamantaku mani mantjilpai tjuṯangku kuḻu panya nyara paluṟu tjana kuliṟa mulamularingu, “Munta mulapa Godaku tjukurpa tjukaṟuru alatjiṯu.” Munuya wangaṉara mukuringu Johntu baptise-katinytjaku kuranguṟu piiwiyaringkula. 30 Palu Paṟatji tjuṯangku munu Moseku tjukurku ninti tjuṯangku kuḻuya paluṟu wangkanyangka kuliṟa wantingi, munuya wantingi alatjiṯu piiwiyaringkula mukuringkunytja wiyangku Johntu uṟungka baptise-katinytjaku.
31 Munu Jesulu piṟuku wangkangu tjanala, “Palu nyura kutjupa tjuṯa wanyu nyaa puṟunypa nyinanyi? 32 Wiya, nyura tjitji tjuṯa puṟunypa kuliṟa wantipai, panya tjitji uṯuḻu kutju nyinara mirara ngaparku wangkapai alatji, ‘Inma wiṟula inkara wangkatjinganingi, ka panya nyura pitjala nyaṉpinytja wiyangku wantingi.’ Kaya uṯuḻu kutjupangku ngapartji wangkapai, ‘Uwa, ka panya nganaṉa ngapartji ulara inma tjituṟu-tjituṟu inkangi, ka nyura kuliṟa tjunguringkula ulanytja wiyangku wantingi.’ 33 Nyanga palu puṟunypa panya nyura Johnnga ngalinya kuliṟa wantingi. Panya Johnnga pitjangu munu paluṟu mai waina kuḻu tjikintja wiyangku wantingi Godaku waṟka palyantjikitjangku. Ka panya nyura palunya alatji nyinanyangka nyakula mamutjaranmanangi. 34 Ka ngayulu Watiku Katjanya pitjangu munuṉa mai puḻka nguwanpa ngalkula waina kuḻu tjikiningi Johnnga puṟunypa nyinanytja wiyangku, ka nyura ngayunya nyakula palu puṟunypaṯu kuranmanangi alatji wangkara, ‘Palatja wati maiku manyu, wainaku kuḻu, munu aṉangu kura tjuṯangka maḻparingkula tjungu nyinapai, panya wati mani mantjilpai tjuṯangka munu aṉangu kura kutjupa tjuṯangka kuḻu.’
35 “Palya nyura alatji kaṉany-kaṉanytju wangkapai palya-palku nyinara. Palu nyangatjaya kulila, panya Godanya ninti puḻka nyinanyi munu iwara tjukaṟuru palyaṉu aṉangu tjuṯangku waṉantjaku, ka iwara nyara palunya waṉalpai tjuṯangku kulilpai, ‘Munta-uwa, iwara nyangatja Godalu kuliṟa palyaṉu, aṉangungku wiya.’ ”
Minyma Jesulakutu Pitjanytja
36 Ka wati Paṟatjingku ini Simontu Jesunya aḻṯingu palumpa ngurangka mai ngalkuntjaku munuya tjunguringkula ngalkuningi palumpa waḻingka. 37 Ka tawunu nyara palula nyinangi minyma kura mulapa munu paluṟu kulinu Jesunya Simonku waḻingka nyinanyangka munu uwila wiṟu paṉṯipai mantjiṟa pitjangu Jesulakutu. 38 Munu wirkaṟa nyangu tjana taipulangka antangku para-ngarira arintaṟa mai ngalkunnyangka, munu tjarpara Jesula maḻarku ngaṟala ulangi. Ka iḻanypa palula tjinangka punkaningi, ka pupakatira mangkangka muṉiṟa tjina nyunytjuningi munu uwila panya wiṟu paṉṯipai tjutiningi palula tjinangka.
39 Ka wati panya Simontu nyangatja nyakula unngu kuliningi alatji, “Ai! Wati wangkatjara-palkuṉa nyangatja kulinu. Uti nyangangku wangkatjarangkumpa ngurkantanama minyma nyanga kurangku pampunnyangka. Palu nyaaku nyangangku pailwiyangku wantinyi.” 40 Ka Jesulu Simonta wangkangu, “Ngayulu nyuntula wangkanytjikitja mukuringanyi.”
Ka wangkangu, “Palya nintilpai, wangkaṉi kaṉa kulila.”
41 Ka Jesulu wangkangu, “Wati kutjara nyinangi munu pula ngatjinu wati mani kanyilpaingka. Kutjungku ngatjinu $25,000-ku, ka kutjungku ngatjinu $2,500-ku, ka pulanya tjaraṟa ungu ngula ngapartji maḻakungku ungkunytjaku. 42 Palu wati panya kutjarangku puṯu kuliningi maḻakungku ungkunytjikitjangku. Ka pulanya wati panya mani kanyilpaingku kalypangku palyanmanu munu pulanya wantir'iyaṉu.” Munu wangkara wiyaringkula tjapinu Simonta ngapartji, “Ala, wangkaṉi! Yaaltji puḻkaṟa mukuringu wati mani kanyilpaiku?”
43 Ka paluṟu wangkangu, “Wati panya puḻka mantjintjanya.”
Ka Jesulu wangkangu, “Tjukaṟurungkun wangkangu.” 44 Munu Jesulu minyma panya nyakula Simonta wangkangu, “Nyuntu wanyu minyma nyangatja nyanganyi? Ngayulu nyuntumpa ngurakutu pitjangu, kan ngayunya mina ungkunytja wiyangku wantingi tjina paltjintjaku, palu nyanga paluṟuṉi paltjiṉu palumpa iḻanypangka munuṉi mangkangka muṉinu. 45 Nyuntu ngayunya nguku kutjara nyunytjuṟa pukuḻmankunytja wiyangku wantingi, palu nyanga paluṟuṉi tjina rawangku nyunytjuningi wantinytja wiyangku. 46 Ka nyuntu ngayula katangka uwila tjutintja wiyangku wantingi, palu minyma nyanga paluṟu kutju ngayula tjinangka tjutinu wiṟu paṉṯipai. 47 Kulinin Simon? Panya Godalu minyma nyanga palunya kura tjuṯa palyantjitjanguṟu kalypangku wantingu, ka nyara palulanguṟu paluṟu ngayuku puḻkaṟa mukuringanyi munu paluṟu ngayuku kuwari palyaningi. Panya aṉangungku kura puḻka tjuṯa palyantjatjanu piiwiyaringkunyangka Godanya palumpa kalyparinganyi munu kalypangku pungkuwiyangku wantinyi, ka pala palulanguṟu paluṟu Godaku puḻkaṟa mukuringanyi. Ka aṉangu kutjupangku kura tjukutjuku palyantjatjanu piiwiyaringkunyangkampa Godanya palumpa kalyparinganyiṯu, ka pala palulanguṟu aṉangu nyara paluṟu Godaku tjukutjukuṯu mukuringanyi kura tjukutjukunguṟu palumpa kalyparingkunyangka.”
48 Munu Jesulu wangkangu minyma panya palula, “Godalu nyuntunya kura tjuṯa palyantjitjanguṟu kalypangku wantinyi.”
49 Kaya aṉangu kutjupa tjuṯangku tjungu nyinanytjatjanungku unngu nyaṟaringkula kuliningi alatji, “Nyaa nyangangku wangkanyi? Panya Godalu kutjungku wangkapai kura palyantjitjanguṟu kalypangku pungkuwiyangku wantinytjikitjangku?”
50 Palu Jesulu piṟuku wangkangu minyma panya palula, “Nyuntu ngayuku mulamularingkunyangka Godalu nyuntunya kuranguṟu wankaṟunu. Ka ankula pukuḻpa nyinama!”
* 7:27 Malakaiku 3:1