9
Jesulu Nintintja 12 Wangkara Iyantja
(Matthew-ku 10:5-15; Markaku 6:7-13)
Munu palula maḻangka Jesulu nintintja panya 12 aḻṯira tjunguṉu munu tjananya witulyanu mamu tjuṯa aṉangu tjuṯanguṟu paintjaku munu pikatjara tjuṯa kuḻu palyaṟunguntjaku. Munu tjananya wituṉu Godaku tjukurpa aṉangu tjuṯangka para-wangkanytjaku tjukurpa panya Godalu aṉangu tjuṯa walytjanmaṟa mayatjangku kanyintjatjara. Munu pikatjara tjuṯa kuḻu palyaṟunguntjaku tjananya wituṉu.
Munu tjanala wangkangu, “Kutjupa kutjupa tjuṯa katinytja wiyangkuya wantima, tjukara wiya, yakutja wiya, mai, mani munu mantara tjuṯa wiya. Munuya tawunu kutjupangka wirkaṟa aṉangungku aḻṯira waḻingka tjunkunyangka, waḻi pala palula alatjiṯu ngarima, munuya pala palulanguṟu para-ngaṟala waṟkarima, munu ngula panya ankunytjikitjangku kutju ngura palunya wantikatima. Palu tawunu kutjupangka wirkaṟa aṉangungku aḻṯira ngurangka tjunkuwiyangku wantinyangka, nyura uti ngura palunya wantikatima, mununku ulpuru puutanguṟu patapatala piṟuku tjananya nyakunytja wiyakitjangku. Kaya nyakula kulilku Godanya tjanampa mirpaṉarinyangka.” Alatji Jesulu tjananya wangkara wituṉu.
Kaya nintintja panya tjuṯa ma-pakaṉu. Munuya ngura tjukutjuku tjuṯangka para-pitjaliṟa Tjukurpa Palya wangkangi munu pikatjara tjuṯa palyaṟunguningi.
Iṟatalu Puṯu Kulintja
(Matthew-ku 14:1-12; Markaku 6:14-29)
Ka mayatja Iṟatalu panya Galileeku mayatjangku Jesulu palyantja uwankara kulinu munu puṯu kuliningi, “Wati ngananya nyangatja?” Panya aṉangu kutjupa tjuṯangkuya wangkangi Johnnga ilunytjatjanu wankaringkunytja. Kaya kutjupa tjarangku wangkangi Ilaitjanya maḻaku pitjanytja, kaya tjara kutjupangku wangkangi wangkatjara irititja kutjupa maḻaku wankaringkula pakantja. Ka Iṟatalu wangkangu, “Johnnga panyaṉa ngaṉmanytju kata kaṯantjaku wangkangu. Palu wati nganalu nyangangku palyaṟinanyi?” Munu paluṟu Jesunya nyakunytjikitja mukuringangi.
Jesulu Paḻtjantja Wati 5,000
(Matthew-ku 14:13-21; Markaku 6:30-44; Johnku 6:1-14)
10 Kaya iyantja panya tjuṯa ankunytjatjanu ngula maḻaku pitjangu munuya Jesula tjakultjunu uwankara tjana palyantjatjanungku. Ka tjananya Jesulu aḻṯira katingu ngura ini Pitjaitalakutu paluṟu tjana aṉangu tjuṯa wantikatira mauṉṯalpa nyinanytjikitjangku. 11 Kaya aṉangu tjuṯangku kulinu tjana ankunytja munuya maḻawanungku waṉaṟa nguṟurpaṯu tjanala tjunguringu. Ka Jesulu tjananya pitjanyangka nyakula pukuḻṯu aḻṯingu munu tjanala tjakultjunangi tjukurpa panya Godalu aṉangu tjuṯa walytjanmaṟa mayatjangku kanyintja. Munu paluṟu pikatjara tjuṯa kuḻu palyaṟunguningi.
12 Ka mungartjirira tjiṉṯu nguwanpa ma-tjarpanyangka nintintja tjuṯangku palula wangkangu, “Nyangatjala ilytjingka nyinanyi mai wiyangka. Wanyu aṉangu nyanga tjuṯa witula, kaya ara ngura nyanga ilatja tjuṯakutu munuya mai mantjiṟa ngalkula paḻtjaringkula ma-ngari ngura unytjunta.”
13 Palu Jesulu wangkangu tjanala, “Wiya, nyura alatjiṯuya tjananya uwa mai ngalkuntjaku wituntja wiyangku.”
Kaya wangkangu, “Wiya, nyangatjala mai tjukutjuku kutjara maṉkurpa kanyini munu kuka antipina kutjara kuḻu. Kan mukuringanyi nganaṉa ankula puḻka payamilantjaku aṉangu nyanga winkiku?” 14 (Panya ngura nyara palula kunyu wati 5,000 nyinangi winki mulapa, ka tjinguṟu minyma tjitji winkiṯu nyinangi pala palula.)
Ka Jesulu wangkangu nintintja tjuṯangka, “Uwa palya, aṉangu pala tjuṯa wanyu tjaraṟa nyinatjuṟa waṉala 50 kutjupa, 50 kutjupa.” 15 Kaya nintintja tjuṯangku mulapaṯu nyinatjuṟa waṉaṉu paluṟu wangkanyangka. 16 Ka palulanguṟu Jesulu mai panya kutjara maṉkurpa antipina kutjara kuḻu mantjinu munu ilkaṟi ira-nyakula Godanya waḻkuṟa wangkangu, “Wiṟungkulanyan mai kuka nyangatja ungu.” Munu paluṟu kaṯantaṟa nintintja tjuṯa ungangi. Kaya nintintja tjuṯangku aṉangu tjuṯa para-ungangi. Ka mai panya tjuṯa mulararira waintarira ngaringi.
17 Kaya uwankarangku ngalkula paḻtjaringkula wantingu waintarira ngarinyangka. Ka ngalkula wiyaringkunyangka nintintja tjuṯangku tjana paḻtjaringkula wantinytja tjuṯa mantjiṟa piti puḻka 12-ngka tjaalyngaṟatjunu.
Peterlu Tjukaṟurungku Wangkanytja Jesunya
(Matthew-ku 16:13-19; Markaku 8:27-29)
18 Ka kutjupa-aṟa Jesulu kutjungku ankula mauṉṯalpangku nyinara Godala tjapiningi. Kaya palumpa nintintja tjuṯangku waṉaṟa wirkanu. Ka Jesulu tjanala tjapinu, “Nyura ninti? Ngananyaṉiya wangkanyi aṉangu tjuṯangku?”
19 Kaya wangkangu, “Wiya tjarangkuntaya wangkapai ‘John Baptistanya.’ Kaya tjara kutjupangku wangkapai ‘Ilaitjanya.’ Kaya kutjupa tjuṯangku wangkapai nyuntu Godaku wangkatjara kutjupa irititja maḻaku wankaringkunytja.”
20 Ka Jesulu wangkangu tjanala, “Kaṉi nyura ngananya wangkanyi?”
Ka Peterlu wangkangu, “Nyuntun Christanya, panya Godalu kalkuṟa iyantjanya nganaṉanya wankaṟunkunytjaku.”
21 Ka Jesulu tjananya wangkara markuningi, “Tjukurpa nyanga palunyaya kutjupa tjuṯangka tjakultjunkuwiyangku wantima.”
Jesulu Ngula Ilunytjikitjangku Wangkanytja
(Matthew-ku 16:20-28; Markaku 8:30—9:1)
22 Munu palulanguṟu alatji wangkangu, “Ngula wati kura tjuṯangku ngayunya Watiku Katjanya puḻkaṟa pikantankuku. Panya tjukurtjara kuranyitja tjuṯa, Moseku tjukurpa nintilpai tjuṯa, munu wati tjiḻpi kutjupa tjuṯa kuḻu ngayuku puḻkaṟa kuraringkuku, munuṉiya ma-ungkuku ngayunya pungkula iluntankunytjaku. Palu ngayulu ilunytjatjanu tjiṉṯu kutjara ngaṟala wiyaringkunyangka piṟuku wankaringkula pakalku.” Tjukurpa nyanga palunya paluṟu nintintja tjuṯangka kutju wangkara tjakultjunangi.
23 Munu palulanguṟu aṉangu tjuṯangka tjukurpa kutjupa wangkangi alatji, “Kutjupangku ngayunya waṉantjikitja mukuringkulampa uti paluṟu walytjangku kuliṟa palyantja wiyangku wantima, munu tjiṉṯu kutjupa tjiṉṯu kutjupa ngayunya kutju kuliṟa waṉanma. Tjinguṟuya nyuranya iluntanama ngayunya waṉannyangka, palu palya, nyura uti ilunytja kuliṟa nguḻuringkuwiyangku ngayunya tungun-tunguntu waṉanma tiṯutjarangku. 24 Aṉangu kutjupangku tjinguṟu alatji kulilku, ‘Wanyu kaṉatju ngayulu walytjangku aṯunymanama mantangka nyanga rawa wanka nyinanytjikitjangku.’ Palu alatji kuliṟa paluṟu ngayunya wantinyi, ka Godalu palunya ngula ilunyangka puṯu wankaṉi palula tjunguringkula tiṯutjara nyinanytjaku. Ka aṉangu kutjupangku tjinguṟu alatji kulilku, ‘Wanyu kaṉa nguḻuringkuwiyangku Jesunya tiṯutjarangku waṉanma, kaṉi palya kutjupangku ngayunya iluntankuku palunya waṉannyangka.’ Ka alatji kulinnyangka Godalu ngula ilunyangka palunya wankaṟa pakaltjingalku palula tjungu tiṯutjara wanka nyinanytjaku. 25 Palu aṉangungku mantatja tjuṯaku mukuringkula winki mulapa mantjiṟa kanyiṟampa ngula paluṟu ilura nyaaringkuku? Wiya, paluṟu ilura kawankatiku, panya paluṟu mantatja wiṟu tjuṯaku mukuringkula Godanya wantingi, ka mantatja tjuṯangku palunya puṯu wankaṟunanyi Godala tjunguringkula tiṯutjara nyinanytjaku.
26 “Ka tjinguṟu aṉangu kutjupa ngayuku tjukurpa kuliṟa ngayuku mulamularingkulampa kuṉṯaringkuku aṉangu tjuṯangka miṟangka, munu ngayunya wantiku ngayuku tjukurpa kuḻu, ka palu puṟunypaṯu ngayulu ngula Watiku Katjangku pitjala palunya ngapartji wantiku ngayuku kuṉṯaringkunytjanguṟu. Panya nyara palula aṟa ngayulu Mamalanguṟu pitjaku pitalytji witulya puḻka, angelpa wiṟu tjuṯangka tjungu, munuṉa ngayulu ngapartji ngayuku kuṉṯaringkupai tjuṯa wantiku. 27 Kaṉa tjukaṟurungku nyurala wangkanyi, panya nyura nyanga kutjupa kutjupa tjuṯa kuwari ngaṟanyi, munu nyura kutjupa tjarangku ngula ilunytja kuwaripangka wankangku nyakuku, Godalu mayatja puḻkangku aṉangu tjuṯa mulapa palumpa walytjaringkunytjaku palyannyangka.” Alatji Jesulu wangkara nintiningi palumpa nintintja tjuṯangka kuliṟa mulamularingkunytjaku.
Jesunya Apu Katu Irnyantja
(Matthew-ku 17:1-8; Markaku 9:2-8)
28 Nyara palula maḻangka tjiṉṯu 8 ngaṟala wiyaringkunyangka Jesulu nintintja maṉkurpa aḻṯingu Peternya, Johnnga munu Jamesanya kuḻu, munu paluṟu tjananya puḻi murpukutu katingu puḻi katu Godala tjapintjikitja. 29 Munu nyara palula Godala tjapiṟa paluṟu yunpa kutjuparira irnyaningi, ka mantara kuḻu piṟanaringu munu wanangaṟa puṟunypa irnya-irnyaṟa rawa ngaṟangi. 30 Ka paluṟu ngaṟala tjapinnyangka wati Mosenya pula Ilaitjanya utiringkula palula tjungu ngaṟala wangkangi. 31 Panya pula pitalytji puḻkatjara utiringu munu pula Jesula wangkangi ngaṉmanytju panya ngula nyaaringkuku Jerusalemala paluṟu ngura ilkaṟitjakutu maḻaku ankunytjaku.
32 Kaya Peternya tjana ngaṉmanypa pilu-piluringkula kunkunaringu munuya wankaringkula nyangu Jesunya pitalytji puḻkatjara ngaṟanyangka munuya wati panya kutjupa kutjara kuḻu nyangu.
33 Ka palulanguṟu wati panya kutjarangku Jesunya wantikatira ankunytjikitjangku kuliningi, ka Peterlu wangkangu, “Mayatja, nyanga kuwarila wiṟuṟa nyangangka ngaṟanyi. Wanyula wiltja maṉkurpa palyala kutju nyuntumpa, kutju Moseku, munu kutju Ilaitjaku!” Alatji paluṟu ngurpangku wangkangi ngunti kuliṟa pula mantangka tjukutjuku nyinanytjikitja pitjanyangka-palku.
34 Ka ngaṟala wangkanyangka ngangkaḻi pitjangu munu Jesunya Mosenya Ilaitjanya tjananya tjutuṉu munu wati panya nintintja maṉkurpa kuḻu tjutuṉu, kaya puḻkaṟa nguḻuringu. 35 Ka wangka kutju utiringu ngangkaḻi unngunguṟu munu tjanala wangkangu, “Nyangatja ngayuku katja, panya ngayulu palunya iyantjikitjangku ngurkantanu. Nyanga palulaya kulinma!”
36 Ka wangkara wiyaringkunyangka ngangkaḻi panya katuringu, kaya nintintja panya maṉkurtu nyangu Jesunya kutju maḻaringkula ngaṟanyangka. Uwa, tjana wiṟu mulapa nyangangi nintintja panya maṉkurtu, palu tjana nyakunytjatjanungku kutjupa tjuṯangka wangkawiyangku wantingi unngu kutju kuliṟa. Munuya ngula kutju tjakultjunu.
Jesulu Palyaṟunguntja Tjitji Mamutjara
(Matthew-ku 17:14-18; Markaku 9:14-27)
37 Munuya mungawinki Jesunya tjana nintintja panya maṉkurpa kuḻu puḻinguṟu ukalingu, kaya aṉangu tjuṯa mulatu paluṟu pitjanyangka nyakula palulakutu ngaparikatingu. 38 Ka wati kutjupa aṉangu tjuṯangka nguṟur-nguṟurpa mirangu munu Jesula puḻkaṟa ngatjiṟa wangkangu, “Nintilpai! Wanyutju nyawa katja nyanga! Panya nyanga paluṟu ngayuku katja kutju. 39 Katju mamungku nyangatja miratjingalpai rawangku munu uritjingaṟa aṉṯa-waṉipai mantangka, ka wiṯaly-wiṯalyaripai. Munu rawangku alatjingaṟa unytju kutju pakaṟa ankula mapalku pitjala piṟuku tjarpapai. Ka uriṟa uriṟa pakuringkula nguwanpa ilupai. 40 Kaṉa nyuntumpa nintintja tjuṯangka ngaṉmanytju ngatjinu mamu nyanga palunya paintjaku, kaya puṯu painingi.”
41 Ka Jesulu kuliṟa tjituṟu-tjituṟuringu munu tjanala wangkangu, “Nyura mulapa uwankara puṯu mulamularinganyi munu tiṯutjarangku ngunti kulini. Kaṉa yaaltjiṯu aṟangku nyuranya nyinara nintilku nyura kuliṟa mulamularingkunytjaku? Pakuringanyiṉa nyuranya rawangku nintiṟa nintiṟa.” Munu palulanguṟu watingka panya wangkangu, “Katjanku ngalya-kati ngayulakutu!”
42 Ka tjitji panya ngalya-katinyangka mamungku piṟuku uritjingaṉu. Ka mantangka punkaṟa ngarira tjinanpungangi. Ka Jesulu mamu panya painu munu tjitji panya palyaṟunguṉu munu palumpa mama ungu. 43 Kaya aṉangu tjuṯa puḻkaṟa urulyaraṉu Godalu Jesulawanungku witulya puḻkangku palyannyangka nyakula.
Jesulu Piṟuku Wangkanytja Ilunytjikitjangku
(Matthew-ku 17:22-23; Markaku 9:30-32)
Ka aṉangu tjuṯa ngaṟala urulyarannyangka Jesulu palumpa nintintja tjuṯangka wangkangu alatji, 44 “Kuwariya watarkuriwiyangku kulinma ngayulu nyanga wangkanytja. Panya wati kutjupangku ngayunya Watiku Katjanya nintilku wati mirpaṉtju tjuṯangka, kaṉiya witiṟa katira iluntankuku.” 45 Palu nintintja tjuṯangkuya puṯu kuliningi paluṟu alatji wangkanyangka, panya Godalu tjananya puṯu kulintjaku palyaṉu. Kaya puṯu nguwanpa tjukaṟurungku kuliningi munuya nguḻuringangi palula tjapintjaku.
Ngananya Puḻka Nyinaku?
(Matthew-ku 18:1-5; Markaku 9:33-37)
46 Palulanguṟu nintintja panya tjuṯangkuyanku anga-angangku ngaparku wangkangi alatji, “Ngananya wanyu puḻka nguwanpa nyinanyi?” 47 Ka tjana wangkanyangka Jesulu kulintja wiya, palu paluṟu nintingku ngurkantanu tjana kulintjitja munu tjitji tjukutjuku aḻṯira palula itingka ngaṟatjunu. 48 Munu wangkangu tjanala, “Tjinguṟu nyura ngayuku nintingku tjitji tjukutjuku nyanga puṟunypa mantjiṟa pukuḻṯu walytjanmankulampa nyura ngayunya kuḻu walytjanmananyi, munu ngayunya iyantjanya kuḻu walytjanmananyi. Panya nyura walytjangku kuliṟa tjukutjukuringkulampa kutju Godala miṟangka puḻka mulapa nyinaku.” Alatji Jesulu tjanala wangkangi.
Wati Kutjupangku Mamu Tjuṯa Paintja
(Markaku 9:38-40)
49 Ka Johntu Jesula wangkangu, “Mayatja, nganaṉa nyangu wati kutjupangku aṉangu tjuṯanguṟu mamu tjuṯa painnyangka nyuntu witunnyangka-palku, panya paluṟu painingi nyuntunya ini wangkara. Kala palunya painu, panya paluṟu nganaṉala tjungutja wiya.”
50 Ka Jesulu wangkangu tjanala, “Wantimaya paintja wiyangku! Panya aṉangu kutjupa nganampa kuraringkunytja wiya nyinarampa nyara paluṟu nganampa walytjaṯu nyinanyi.”
Tjamiṟiyanya Nguraṟa Maṉkurtu Jesunya Wantinytja
51 Ka tjiṉṯu panya paluṟu ilaringangi Godalu Jesunya ilkaṟikutu mantjintjaku, ka paluṟu nguḻu wiyangku kulinu Jerusalemalakutu ankunytjikitjangku. 52 Munu wati maṉkurpa kuranyungku iyaṉu ankula ngura ngurintjaku manta Tjamiṟiyalakutu. Kaya Tjamiṟiyalawanu ankula ngura tjukutjukungka wirkanu ngura tjanampa palyantjikitja. 53 Palu aṉangu nyara palunya nguraṟa tjuṯangku Jesunya tjananya wantingi tjanampa ngurangka tjunkunytja wiyangku, panya paluṟu tjana wati Jew tjuṯa Jerusalemalakutu anangi. Nyara palulanguṟuya palunya tjananya wantingi Jew tjuṯa nyakula.*
54 Ka palumpa panya nintintja kutjarangku Jamesalu pula Johntu nyakula wangkangu Jesula, “Mayatja, nyuntu mukuringkulampa uti nganaṉa Godala tjapinma paluṟu waṟu ilkaṟinguṟu iyantjaku, ka aṉangu nyanganpa uwankara kampara wiyala.”
55 Palu Jesulu maḻakukutuṟa palunya pulanya painu.* 56 Munuya ngura palunya wantikatira ma-pakaṉu ngura kutjupakutu ngapartji.
Jesunya Waṉantjikitjangku Wangkanytja
(Matthew-ku 8:19-22)
57 Munuya iwarangka anangi, ka wati kutjupangku palula wangkangu, “Ngayuluṉa nyuntula tjungu para-pitjalinkunytjikitja mukuringanyi nyuntu ngura tjuṯakutu ankunyangka.”
58 Ka Jesulu palula wangkangu, “Panya tuuka tjuṯaku nyarkalpa tjuṯa ngarinytjaku ngaṟanyi. Ka tjuḻpu tjuṯaku maṉngu tjuṯa ngaṟanyi tjana ngarinytjaku, palu Watiku Katjaku ngura ngaṟanytja wiya ngarikatira pakuwiyaringkunytjaku. Panya ngayulu ngura wiyatjara rawa para-pitjalinkupai.”
59 Munu paluṟu wati kutjupangka wangkangu, “Ngayula tjunguriwa munuṉi waṉanma!”
Ka wati panya paluṟu Jesula wangkangu, “Munta Mayatja! Wanyuṉi unytjungku wantir'iyala, panya ngayuku mama tjiḻpi mulapa, kaṉa ngula tjiṯularira pitjala nyuntula tjunguringkula nyuntunya waṉalku.”
60 Ka Jesulu palula wangkangu, “Wiya, ngayunya-waraṟa kulinma, kaya ngurpa tjuṯangku nyuntumpa mama wiyaringkunyangka tjuṉutjunkuku. Palu nyuntu ankula ngura tjuṯangka para-tjakultjunama tjukurpa panya Godalu aṉangu tjuṯa walytjanmaṟa mayatjangku kanyintjatjara.”
61 Ka kutjupangku ngapartji palula wangkangu, “Mayatja, ngayulu nyuntula tjungu ankunytjikitja mukuringanyi. Palu wanyuṉi wantir'iyala-waraṟa, kaṉa ankula ngayuku walytja tjuṯa-waraṟangku tjakuṟiṟa pitjala nyuntula tjunguringkuku.”
62 Ka Jesulu wangkangu, “Wiya, aṉangungku Godaku waṟka palyantjikitja mukuringkula uti tiṯutjarangku palyanma maḻakukutuṟa kulintja wiyangku. Panya paluṟu piṟuku maḻakukutuṟa kuliṟampa waṟka Godalu wituntjitja puṯu tjukaṟurungku palyaṉi.”
* 9:53 Tjakaya aṉangu Tjamiṟiyanya nguraṟa tjuṯa Jew tjuṯaku puḻkaṟa kuraringkupai. * 9:55 Nyiri irititja kutjupa tjarangka tjukurpa nyangatja kuḻu ngarinyi alatji munu wangkangu palula, “Wiya kulila, nyura kurunpa palyatjara Godaku kuruntjara. Panya ngayulu Watiku Katjanya aṉangu tjuṯa wiyantjikitja pitjanytja wiya. Ngayulu aṉangu tjuṯa wankaṟunkunytjikitja pitjangu.” Palu nyangatja kunyu wati kutjupangku maḻa walkatjunu munu Luke-aku tjukurta tjunguṉu.