26
Jesunya Pungkunytjikitjangku Kulintja
(Markaku 14:1-2; Luke-aku 22:1-2; Johnku 11:45-53)
Munu Jesulu tjukurpa nyanganpa wangkara wiyaringkula palumpa nintintja tjuṯangka wangkangu, “Nyura panya ninti panya nyanga palulanguṟu tjiṉṯu kutjara wiyaringkula inma panya Katuwanu Ankunytjanya ngaṟanyi, ka inma nyara palula wati mirpaṉtju tjuṯangku Watiku Katjanya witilku munuya ma-ungkuku puṉu kaṯakutjarangka wakaṟa utitjunkunytjaku.”*
Kaya wati tjukurtjara kuranyitja tjuṯa munu tjiḻpi kuranyitja tjuṯa kuḻu tjunguringu wati panya tjukurtjara puḻkaku ngurangka ini panya Kayapatjaku. Munuya wangkara kuliningi kampangkaṯu Jesunya witintjikitjangku munu palula maḻangka iluntankunytjikitjangku. Munuya wangkangu, “Wanyula kuwaripangku wantima, panya aṉangu tjuṯaya inmaku pitjangu kuwari, munulanya tjinguṟu tjanala miṟangka witinnyangka nyakula tjituṟu-tjituṟurira winkingku tjaṯuringkula pungkuku.”
Minymangku Jesula Paṉṯi Wiṟu Tjutintja
(Markaku 14:3-9; Johnku 12:1-8)
Ka Jesunya panya ngura Piitjanila nyinangi wati ini Simonku ngurangka, panya wati nyara paluṟu ngaṉmanypa miṟi pikatjara nyinangi. Ka tjana nyinara mai ngalkunnyangka minyma kutjupa Jesulakutu pitjangu munu paluṟu katingi patalangka uwila wiṟu paṉṯipai mani puḻkatja. Munu paluṟu aḻaṟa Jesula katangka tjutinu. Kaya nintintja tjuṯangku nyakula tjananku mirpaṉarira wangkangi, “Ai! Nyaaku nyangangku pupatjuṟa wiyaṉu? Mani puḻkatja alatjiṯu. Uti nyangangku mani puḻkakitjangku tjalamilanma munu mani mantjiṟa ngaḻṯutjara tjuṯa ungama.”
10 Ka Jesulu kuliningi tjana wangkanyangka munu tjananya wangkangu, “Nyaaku nyura nyaṟaringkula wangkanyi? Nyangangku wiṟu mulapa palyaṉu ngayuku. 11 Panya ngaḻṯutjara tjuṯaya nyurala rawa alatjiṯu nyinanyi, palu ngayulu nyurala rawa nyinanytja wiya. 12 Kaṉi minyma nyanga paluṟu paṉṯi nyanga wiṟungka ngaṉmanytju tjutinu ngula panya kuṟulta ngarinytjaku.* 13 Tjukaṟurungkuṉa nyurala wangkanyi, panya ngula Tjukurpa Palya ngayunyatjara ngura winkingka para-wangkaraya minyma nyanga palunyatjara kuḻu tjakultjunkuku paluṟu nyanga wiṟu palyantja ngayuku.”
Judasalu Jesunya Tjanala Nintintjikitjangku Kalkuntja
(Markaku 14:10-11; Luke-aku 22:3-6)
14 Ka nyara palulanguṟu nintintja panya 12-nguṟu kutju anu Judas Kaṟiyatanya tjukurtjara kuranyitja tjuṯakutu. 15 Munu tjanala wangkangu, “Ngayulu nyurala Jesunya nintinnyangka nyura ngayunya mani yaaltjiṯu ungkuku?” Kaya wangkanyangka kuliṟa mani tjaraṟa 30 palunya ungu. 16 Ka nyara palulanguṟu Judasalu kuliningi, “Yaaltjingaṟaṉa tjanala nintilku Jesunya?” Munu paluṟu rawangku nyakukatingi Jesunya tjanala nintintjikitjangku.
Mai Ngalkunytja Inma Panya Katuwanu Ankunytjanya Kulintjikitjangku
(Markaku 14:12-21; Luke-aku 22:7-13,21-23; Johnku 13:21-30)
17 Ka tjiṉṯu panya paluṟu wirkanu mai pilytja ngalkula aṟa panya Katuwanu Ankunytjanya kulintjaku. Ka palumpa nintintja tjuṯangku Jesula tjapinu, “Yaaltjingkala nyuntumpa nganampa mai kuka palyalku ngalkula aṟa panya Katuwanu Ankunytjanya kulintjikitjangku?”
18 Ka tjananya Jesulu wituṟa iyaṟa wangkangu, “Ankulaya Jerusalemala wirkaṟa nyawa wati ini nyangatja munuya palula wangka alatji, ‘Nintilpailulanya wituṉu, kala kunyu nyuntumpa waḻingka mai palumpa nganampa palyalku aṟa panya Katuwanu Ankunytjanya ngalkula kulintjikitjangku, panya palumpa ilaringu.’ Alatjiya wati panya palula wangka.”
19 Kaya mulapaṯu Jesulu panya wangkanytja uwankara ankula palyaṉu munuya mai pilytja kuka kuḻu pauṟa tjunkula wantingu mungartji ngalkuntjikitjangku.
20 Ka tjiṉṯu ma-tjarpanyangka Jesunya munu nintintja tjuṯa kuḻu waḻi panya palula tjarpangu munuya nyinakatingu mai ngalkuntjikitja. 21 Munuya antangku para-ngarira waṉaṟa mai ngalkuningi. Ka Jesulu tjanala wangkangu, “Tjukaṟurungkuṉa nyurala wangkanyi, panya kutjungku nyuralanguṟu ngayunya nintilku ngayuku mirpaṉtju tjuṯangka tjana ngayunya witintjaku.”
22 Kaya nintintja panya tjuṯangku kuliṟa unngu tjituṟu-tjituṟuringu, munuya kutjungku kutjungku palula wangkara tjapiningi, “Mayatja! Nyaa, ngayunyan wangkanyi?”
23 Ka Jesulu wangkangu, “Wiya, nyanga kuwari ngayula tjungungku pitingka tjaḻatjuṟa ngalkuṉi, nyanga paluṟuṉi nintilku.* 24 Uwa, mulapa Watiku Katjanya iluku, panya alatjirinytjaku nyiringka iriti walkatjunu. Palu ngaḻṯutjara, wati panya ngayunya nintintjanya, panya palumpa pika puḻka mulapa ngaṟaku. Wanyunti wati paluṟu iṯi wirkankunytja wiya ngaṟama.” Alatji Jesulu wangkangu.
25 Ka wati panya Judasalu, palunya panya nintintjalu wangkangu, “Nintilpai! Nyaa? Ngayunyan wangkanyi?”
Ka wangkangu, “Uwa nyuntunyaṉa wangkanyi.”
Mayatjalu Tjana Mai Maḻatja Ngalkunytja
(Markaku 14:22-26; Luke-aku 22:14-20; 1 Kaṟintjaku 11:23-25)
26 Ka tjana ngalkunnyangka Jesulu mai pilytja mantjinu munu maiku pukuḻarira Godanya waḻkuṟa wangkangu, “Wiṟungkulanyan mai nyangatja ungu.” Munu kaṯantaṟa palumpa nintintja tjuṯa wangkara ungu, “Mantjiṟaya ngalkula. Nyangatja ngayulu puntu.”
27 Munu palulanguṟu walpayaṯa wainatjara mantjinu munu wainaku pukuḻarira Godanya waḻkuṟa wangkangu, “Wiṟungkulanyan waina nyangatja ungu.” Munu tjananya ungu wangkara, “Mantjiṟaya tjikila. 28 Nyangatja ngayulu milkaḻi aṉangu tjuṯaku tjutinytja. Panya ngayulu ilura milkaḻi tjutinyangka Godalu kalkuṉu aṉangu tjuṯaku kalyparingkunytjikitjangku munu tjananya kura tjuṯa palyantjitjanguṟu pungkuwiyangku wantinytjikitjangku. 29 Kaya kulila, panya ngayulu waina piṟuku tjikintja wiya mantangka nyanga nyinara, palu ngula Mamalu mayatja puḻkangku palumpa walytja uwankara uṯuḻuṟa kanyilku, kaṉa nyara palula aṟangka nyurala piṟuku tjikilku waina kuwaritja.” Alatji Jesulu tjanala wangkangi.
30 Munuya palulanguṟu ngalkula tjikintjatjanungku inma kutju inkara wiyaringkula ma-pakaṟa anu apu panya Alipatjaralakutu.
Jesulu Peternya Ngurparingkunytjaku Wangkanytja
(Markaku 14:27-31; Luke-aku 22:31-34; Johnku 13:36-38)
31 Ka Jesulu tjanala wangkangu, “Munga nyanga kuwari nyura uwankara ngayulanguṟu wililyaralku, panya nyiringka iriti walkatjunkunytja ngaṟanyi Godalu wangkanytja alatji,
‘Ngayuluṉa tjiipi tjuṯaku tjapata pungkula iluntankuku, kaya tjiipi tjuṯa wililyaralku.’ *
32 Palu ngayulu ilunytjatjanu wankaringkula pakaṟa nyurala kuranyu ankuku Galileelakutu.”
33 Ka Peterlu wangkangu, “Wiya, nyanga tjanantiya nyuntunya wantikatira wirtjapakalku palu ngayulu wiya.”
34 Ka Jesulu palula wangkangu, “Wiya, tjukaṟurungkuṉa nyuntunya wangkanyi, panya tjiṉṯu pakantja kuwaripangka tjuki wangkapai, ka munga nyanga kuwari tjuki paluṟu wangkanytja kuwaripangka nyuntu ngayuku maṉkuraṟa ngurparingkuku.”
35 Ka Peterlu puḻkaṟa alatjiṯu tungun-tunguntu wangkangi, “Wiya, ngayulu nyuntumpa ngurparingkunytja wiya alatjiṯu. Tjinguṟuli nyuntu ngaliṯu palya iluku.”
Kaya nintintja panya kutjupa tjuṯangku kuḻu tjukurpa palu puṟunypaṯu wangkangu.
Jesulu Godala Tjapintja Ngura Katjimanila
(Markaku 14:32-42; Luke-aku 22:39-46)
36 Munuya palulanguṟu apu panya Alipatjarala tatiṟa ngura ini Katjimanila wirkanu, ka Jesulu wangkangu nintintja panya tjuṯangka, “Nyangangkaya nyinama paṯaṟa kaṉa nyarangka tjukutjuku ankula Mamala tjapila.” 37 Munu paluṟu aḻṯira katingu nintintja maṉkurpa Peternya munu Tjipitiku katja kutjara Jamesanya pulanya Johnnga. Munu tjukutjuku paṯupaṯu ankula nyara palulalta paluṟu puḻkaṟa tjituṟu-tjituṟuringu. 38 Munu nintintja panya maṉkurta wangkangu, “Ngayulu puḻkaṟa tjituṟu-tjituṟurira kurunpa paku puḻkaringkula nguwanpa ilunyi. Kaya wanyu nyangangka ngayula tjungu nyinara wankangku nyangama kunkunpa wiyangku, kaṉa Mamala tjapila.” 39 Munu paluṟu paṯupaṯu nguwanpa ilaṯu ankula mantangka waṯungaṟakatira Godala tjapiningi tjituṟu-tjituṟu puḻkangku alatji wangkara, “Uwa Mama, wanyu tjananya ngayuku panya mirpaṉtju tjuṯa markula ngayunya pungkunytjaku-tawara. Palu wiya, nyuntu mukuringkula palya tjananya wantir'iyala ngayunya pungkunytjaku, kaṉa palula tjanalanguṟu kumpintja wiya, panya ngayulu mukuringanyi nyuntu mukuringkunytjitja kutju palyantjikitja.”
40 Munu panya tjanalakutu maḻaku pitjangu munu nyangu nintintja panya maṉkurpa kunkunpa ngarinyangka. Munu wangkangu, “Peter, nyura puṯu wankangku nyanganyi rawa nguwantu?” 41 Munu tjanala piṟuku wangkangu, “Wankangkuya nyangama munuya Mamala tjapinma nyuranya anga-kanyintjaku mamungku nyuranya kurantjaku-tawara, panya nyura puḻkaṟa mukuringanyi wanka nyinanytjikitja, palu kuṟu nyura pilu-pilu ngaṟanyi.”
42 Munu tjanala wangkanytjatjanu maḻaku ankula Mamala piṟuku tjapiningi, “Uwa Mama, wanyu tjananya ngayuku mirpaṉtju tjuṯa markula ngayunya pungkunytjaku-tawara. Palu wiya, nyuntu mukuringkula palya wantir'iyala ngayunya pungkunytjaku, kaṉa palula tjanalanguṟu kumpintja wiya, panya ngayulu mukuringanyi nyuntu mukuringkunytjitja kutju palyantjikitja.” 43 Munu tjapiṟa wiyaringkula piṟuku maḻaku pitjala tjananya nyangu kunkunpa ngarinyangka panya kuṟuya pilu-pilu mulapa ngaṟangi.
44 Ka tjananya wantikatira maḻaku ankula piṟuku Mamala tjapiningi tjukurpa panya palunyaṯu wangkara. 45-46 Munu tjapiṟa wiyaringkula maḻakulta pitjangu munu tjanala wangkangu, “Kunkunpaṯu nyura ngarinyi? Alatjiṯu nyura kunkunarira pakuwiyaringu. Nyawaltaya pakaṟa! Pala wirkakatingu tjananya ngayuku panya mirpaṉtju tjuṯa, munuṉi kuwari ngayunya Watiku Katjanya tjanala nintini wati pala kura tjuṯangka, kaya ngayunya witiṟa katiku. Walaya pakala kala palula tjanalakutu ara!”
Jesunya Witintja
(Markaku 14:43-50; Luke-aku 22:47-53; Johnku 18:3-12)
47 Ka Jesunya kuwaripaṯu tjanala ngaṟala wangkanyangka Judasanya palumpa panya nintintja wirkanu wati tjuṯatjara, munuya paluṟu tjana tjuḻa waṟatjara tjuṯinypatjara kuḻukuḻu pitjangu, panya tjukurtjara kuranyitja tjuṯangku munu tjiḻpi kutjupa tjuṯangku kuḻu tjananya wituṟa iyaṉu Jesunya witintjaku. 48 Ka wati panya palula tjanala Judasalu ngaṉmanytju wangkangu tjana pitjanytja kuwaripangka alatji, “Ngayuluṉawi mitamita kutjara nyunytjula wati palunya, kaya nyunytjunnyangka nyakulampa witilalta.” 49 Munu palulanguṟu Judasanya Jesulakutu pitjala wangkangu, “Awa! Nintilpai!” Munu palula ilaringkula palunya nguku kutjara nyunytjuṉu.
50 Ka Jesulu wangkangu, “Uwa maḻpa, walangku palyala nyuntu mukuringkunytja!” Kaya wati panya tjuṯangku pitjala palunya witiṟa kanyiningi. 51 Ka wati kutjungku Jesula tjungutjangku tjuḻa waṟa piltangka kanyintjatjanungku ilaṟa wati tjukurtjara puḻkaku waṟkaripai pungkula pina kutju muṯuṉu.
52 Ka Jesulu palula wangkangu, “Tjuḻa pala maḻakungku tjarpatjuṟa! Panya aṉangungku tjuḻangka kuṉṯaṟa iluntaṟampa palu puṟunypaṯu iluku kutjupangku palunya ngapartji tjuḻangka kuṉṯannyangka. 53 Nyuntu ngayuku ninti. Tjinguṟu ngayulu mukuringkulampa Mamala tjapinma ngayunya alpamilantjaku, ka paluṟu angelpa tjuṯa mulapa witunma panya minga puṟunypa, kaṉiya warmaḻarira pitjala ngalkinma alatjiṯu. 54 Palu tjinguṟu angelpa tjuṯangku pitjala ngayunya ngalkinnyangkampa tjukurpa panya nyiringka iriti walkatjunkunytjanya utiringkunytja wiya ngaṟaku, panya ngayunya iluntankunytjaku wangkanytjanya. Nyara palulanguṟuṉa angelpa tjuṯangku ngalkintjaku Mamala tjapintja wiyangku wantinyi.”
55 Munu palulanguṟu Jesulu wati tjuṯangka wangkangu, “Nyaaku nyura tjuḻa waṟatjara tjuṯinypatjara kuḻu pitjangu ngayunya wati pikaṯi-palku kuliṟa witintjikitja? Wanyuṉa ngayulu mirpaṉtju? Wiya, panya ngayulu tjiṉṯu kutjupa tjiṉṯu kutjupa timpula unngu nyinara nyurala nintilpai, ka panyaṉi nyura witilwiyangku wantingi. 56 Palu palya, panya nyanga alatjirinytjaku Godalu ngaṉmanytju wangkangu wati wangkatjara tjuṯangka, kaya panya nyiringka iriti walkatjunu.”
Kaya palulanguṟulta nintintja tjuṯangku palunya wantikatira nguḻu wirtjapakaṉu.
Jesunya Jewku Mayatja Tjuṯangka Kuranyu Ngaṟanytja
(Markaku 14:53-65; Luke-aku 22:54-55,63-71; Johnku 18:13-14,19-24)
57 Munuya Jesunya witintjatjanungku ma-katingu tjukurtjara puḻkakutu wati panya Kayapatjaku waḻikutu. Kaya tjukurtjara kuranyitja tjuṯa, Moseku tjukurpa nintilpai tjuṯa munu tjiḻpi kutjupa tjuṯa kuḻukuḻu waḻi nyara palula unngu tjunguringu. 58 Ka Peterlu Jesunya tjananya maḻawanungku kumpiṟa waṉaningi palula tjanala ilaringkunytja wiyangku munu waḻi panya palula wirkaṟa ma-tjarpangu yaatangka unngu munu wati timpula aṯunymankupai tjuṯangka tjunguringkula ngaṟangi nyakunytjikitja. Panya paluṟu kuliningi, “Kuwari yaaltjiriku? Wanyu kaṉa nyanganguṟu ngaṟala nyangama.”
59 Kaya tjukurtjara kuranyitja tjuṯa munu tjiḻpi kantjula uwankara tjunguringkula waḻi unngu nyinara wangkangi munuya aṉangu tjuṯa nguriṟa aḻṯira tjanala tjapiningi, “Wanyulanya tjakultjura Jesulu panya ngaṉmanytju wangkanytja tjuṯa, kala kuliṟa palunya ngurkantara.” Alatji tjana tjapiningi panya tjana mukuringangi aṉangu tjuṯangku Jesulu kura palyantja ngunti wangkanytjaku tjanala kuliṟa palunya iluntankunytjikitja.
60 Kaya aṉangu tjuṯangku kantjula tjuṯangku aḻṯinyangka pitjala tjukurpa Jesunyatjara wangkangi, palu ngunti-nguntiya wangkangi, ka tjukurpa tjana wangkanytja tjungu mulapa ngaṟanytja wiya kutjupa kutjupa ngaṟangi. Kaya puṯu nguriningi aṉangu kutjarangku pitjala tjukurpa kutju wangkanytjaku.
Ka palulanguṟu wati kutjara kutjupa tjanala wangkanytjikitja wirkanu, 61 munu pula wangkangu, “Wati nyangangku alatji mungaṯu wangkangu, ‘Ngayulu Godaku timpula nyanga piḻuntankuku, munuṉa ngayulu tjiṉṯu maṉkurarira piṟuku palyalku maḻakungku.’ Alatji wangkanyangkali ngali kulinu.”
62 Ka wati panya tjukurtjara puḻka pakaṉu munu Jesula tjapinu, “Nyuntun kulini? Wati nyanga pula nyuntunya kulintjatjanungku wangkanyi. Mulapa nyangantu nyuntunya tjukaṟurungku wangkanyi?” 63 Palu Jesunya wangkanytja wiya alatjiṯu pilunpa ngaṟangi. Ka wati panya tjukurtjara puḻkangku piṟuku wangkangu, “Kuwariṉa Godala miṟangka nyuntula tjapini, kalanya tjukaṟurungku wangka! Palu mulapan wanyu Christanya Godalu kalkuntjanya panya nganampa Wankaṟunkupainya, Mayatja Godaku katja?”
64 Ka wangkangu, “Pala nyuntun wangkanyi. Palu kulilaya! Panya nyanga palulanguṟu nyura uwankarangku ngayunya nyakuku Watiku Katjanya Godala witulya puḻkangka itingka nyinanyangka mayatja puḻka, munuṉi nyura nyakuku ilkaṟinguṟu ngangkaḻingka pitjanyangka.”
65 Ka wati tjukurtjara puḻkangku tjukurpa nyangatja kuliṟa mirpaṉarira mantara paluṟunku tjilpirpungu munu wangkangu, “Ala palatja! Wati nyangatja Godala inkanyi. Wanyula wanti aṉangu kutjupa tjuṯa piṟuku aḻṯinytja wiyangku pitjala palunya kuranmankunytjaku. Panya kuwari nyangala nganaṉa alatjiṯulta kulinu paluṟunku walytjangku Godanyanmankunyangka.* 66 Ka nyura yaaltji kulini?”
Kaya wangkangu, “Wiya, wati nyangatja kura mulapa. Utila iluntankunytjaku iyanma.” 67 Munuya Jesuku puḻkaṟa kuraringkula palunya yunpa wiṯalytjunangi munuya pungangi munuya nguku kampa kutjara patjalku-pungkula ngalypa-ngalyparingkula wangkangi, 68 “Tjukaṟurungku wangka, nganalunta panyatja pungu? Panya nyuntu kunyun wangkatjarangku nintingku kulilpai Godalu panya kalkuntjanya.”
Peternya Jesuku Ngurparingkunytja
(Markaku 14:66-72; Luke-aku 22:56-62; Johnku 18:15-18,25-27)
69 Ka Peternya waḻi panya palula yaatangka kuwaripaṯu nyinangi, ka kungkawaṟa tjukurtjara puḻkaku waṟkaripai pitjangu munu palula wangkangu, “Nyuntu kuḻu panyan Jesula para-ngaṟapai wati panya Galileenya nguraṟangka tjungu.”
70 Ka Peterlu winkingka miṟangka wiyanmaṟa wangkangu, “Wiya, ngayulu ngurpa. Nyaan wangkanyi?” 71 Munu ma-pitjala kaitangka itingka ngaṟangi. Ka kungkawaṟa waṟka kutjupangku ngapartji palunya nyakula wati tjuṯangka wangkangu, “Wati nyara paluṟu kuḻu Jesula tjungu para-ngaṟapai wati panya Nazarethanya nguraṟangka.”
72 Ka paluṟu piṟuku ngurparingu munu wangkangu, “Wati nyara palumpaṉa ngurpa alatjiṯu. Godala miṟangkaṉa tjukaṟurungku wangkanyi.”
73 Ka wati tjuṯangku ngapartji kapuṯu ngaṟanytjatjanungku palulakutu pitjala wangkangu, “Wiya, mulapa nyuntu palula tjungutja. Pala wangkala nyuntunya ngurkantananyi. Palu puṟunypan wangkanyi Jesunya puṟunypa.”
74 Ka wangkangu, “Wiya wati palumpaṉa ngurpa. Mulapaṉa nyurala wangkanyi. Tjinguṟuṉa ngunti wangkanyangkampa Godalu ngayunya iluntakuku.”
Ka palulanguṟu paluṟu wangkara wiyaringkunyangka tjuḻpu panya tjuki wangkangu.
75 Ka Peterlu kulinu Jesulu panya ngaṉmanytju wangkanytja alatji, “Nyuntu ngayuku maṉkuraṟa ngurparingkunytjatjanungku kulilku tjuki wangkanyangka.” Ka nyangatja kuliṟa paluṟu tjituṟu-tjituṟurira ankula uṟilta puḻkaṟa ulangi.
* 26:2 Aṟa nyanga Katuwanu Ankunytja kulintjikitjangku nyawa Exodus-ala chapter 12 munu verse 21-nguṟu. * 26:12 Jew tjuṯangkuya tjakangku aṉangu ilunyangka maḻangka uwila wiṟu paṉṯipai puntungka tjutilpai wiṟuringkula ngarinytjaku. Ka Jesulu paluṟunku ilunytjikitjangku kuliṟa nyangatja ngaṉmanytju wangkangi. * 26:23 Psalm 41:10 * 26:31 Tjakaṟayaku 13:7 * 26:65 Moseku tjukurtu puḻkaṟa pailpai aṉangungku walytjangku Godanyanmankunytja wiyangku wantinytjaku. Nyawa Exodus 20:2-7.