11
Godalu Israelkunu tjuṯa Ngaḻṯunytjungku Kulintja
Munta tjinguṟu nyura kulini ngayulu nyanga alatji wangkanyangka-palku Godalu Israelkunu tjuṯa ngaṉmanytjulpi ngurkantankunytjatjanungku tjananya wantir'iyaṉu. Palu wiya, ngayulu alatji wangkanytja wiya! Panya ngayulu kuḻu wati Israelkunu nyinanyi, Aipuṟamalanguṟu. Panya ngayuku tjamu nguṟuritja Pintjimannga Jacobaku panya katja maḻatja.* Panya Godalu tjananya Israelkunu tjuṯa ngaṉmanytju mulapa ngurkantanu iṯi wirkankunytja kuwaripangka palumpa walytjapiti nyinanytjaku munu tjananya wantir'iyantja wiyangku alatjiṯu kanyiningi. Panya nyura tjukurpa nyangaku ninti panya nyiringka iriti walkatjunkunytja ngarinyi Ilaitjalu Godala puḻkaṟa ngatjintja Israelkunu tjuṯanguṟu alatji wangkara, “Mayatja, Israelkunu tjuṯangkuya nyuntumpa pitjilpa tjuṯa minya-minyaṉu,* munuya nyuntumpa wangkatjara tjuṯa iluntanu. Kaṉa ngayulu kutju alatjiṯulta nyinanyi, kaṉiya ngayunya kuḻu iluntankunytjikitjangku kulini. Wanyuṉi aṯunytju kanyinma.” Nyanga alatji wangkara paluṟu Godala puḻkaṟa tjapiningi. Ka Godalu kuliṟa nyaa wangkangu palula? Wiya, nyanga alatji wangkangu, “Nyuntu kutju mulapa wiya! Panya ngayulu tjananya kutjupa tjuṯa kanyini ngayuku walytja mulapa wati panya 7,000. Nyara paluṟu tjana panya god ngalypa-ngalypa ini Paalnga pupakatira waḻkulpai wiya.” Alatji Godalu ngapartji wangkangu Ilaitjala. Ka kuwari palu puṟunypa ngaṟanyi, panya Godalu ngaḻṯunytjungku maṉkur-maṉkurpa ngurkantaṟa kanyini. Palu wanyu Godalu tjananya wiṟu palyannyangka ngurkantanu? Wiya paluṟu tjananya ngaḻṯunytjungku ngurkantanu, paluṟu mukuringkula. Panya paluṟu palya nyinanyangka nyakula ngurkantankupai wiya. Paluṟu alatjiṯu ngaḻṯuringkula walytjangku kuliṟa ngurkantankupai ngaḻṯunytjungku.
Ka panyaya Israelkunu tjuṯangku iwara puṯu nguriningi Godalakutu ilaringkunytjikitjangku. Palu maṉkur-maṉkurtu kutjuya iwara palunya ngurkantanu Godalu ngurkantankunytja tjuṯangku kutju. Kaya tjuṯa mulapa pina patiringkula tiṯutjara watarku nyinangi Godalu aḻṯinyangka kulintja wiya. Panya nyiringka iriti walkatjunkunytja alatji ngarinyi,
“Godalu tjananya kulintja kampa kutjupanu puṯu kulintjaku, kaya kuṟu patingku puṯu nyanganyi munuya pina patingku puṯu kulini munu panyaya kuwari kuḻu puṯu kulilpai tiṯutjara nyinanyi.” *
Ka panya Davidalu iriti wangkanytja ngarinyi nyanga alatji,
“Ka God, nyuntu tjananya ngapartji puḻkaṟa pikantanama,
munu tjanampa maingka kanpa tjura tjana pitjala watarkungku ngalkula ilunytjaku.
10 Munu tjananya kuṟu patinma puṯu nyakunytjaku.
Munu tjananya tjituṟu-tjituṟu puḻka rawangku palyanma iwara kurangka ankunyangka.” *
11 Tjinguṟu nyura ngayulu nyanga alatji wangkanytja-palku kulini panya Jew tjuṯangkuya Godanya wantira tiṯutjara paṯuringu. Palu wiya, alatjiṉa wangkanytja wiya! Panya Jew tjuṯa paṯuringkunyangka Godalu aṉangu kutjupa tjuṯangka tjukurpa Jesunyatjara utinu Jew wiya tjuṯangka tjana kuliṟa mulamularingkula wankaringkunytjaku, kaya nyara palulanguṟu Jew tjuṯangku nyakula urulyaraṟa kulilku, “Ai, Mama Godalu nganaṉanya wantira nyara tjananya wankaṟunu Jew wiya tjuṯa.” Munuya alatji kuliṟa kuṉṯaringkuku alatji wangkara, “Munta-uwa mulapa nganaṉa alatjiṯu Godanya wantingu. Utilanku maḻaku palulakutu aṟuringama, kalanya nganaṉanya kuḻu wankaṟunkuku.” 12 Uwa, Jew tjuṯa watarkurira paṯuringu, ka nyara paṯuringkunytjanguṟu Godalu aṉangu kutjupa tjuṯa manta winkitja puḻkaṟa pukuḻmanu. Palu kulila, ngula Jew tjuṯa maḻaku aṟuringkula Jesuku mulamularingkunyangka Godanya nyakula puḻkaṟa alatjiṯu pukuḻariku. Munu palulanguṟulta nganaṉanya kuḻu tjunguṟa uwankara mulapa puḻkaṟa pukuḻmankuku, Jew tjuṯa munu Jew wiya tjuṯa kuḻu.
Godalu Aṉangu Kutjupa Tjuṯa Kuḻu Wankaṟunkunytja
13 Uwa, kuwariṉa nyangatja wangkanyi nyurala Jew wiya tjuṯangka. Panya Godaluṉi nyuralakutu wituṟa iyaṉu palumpa tjukurpa nyurala tjakultjunkunytjaku, kaṉa kuwari nyurala pukuḻṯu waṟka nyanga palunya palyaṉi. 14 Ka ngayulu nyurala Jew wiya tjuṯangka tjukurpa tjakultjunkunyangka ngayuku walytja tjuṯa tjinguṟu nyaṟaringkuku, Jew panya tjuṯa, munuya palulanguṟu tjinguṟu tjara Jesuku mulamularingkuku, ka Godalu tjananya wankaṟunkuku. Kaṉa nyanga alatjirinyangka puḻkaṟa alatjiṯu pukuḻariku. 15 Panya Jew tjuṯa Godalanguṟu paṯuringkunyangka Godalu tjananya wantingu munu aṉangu kutjupa tjuṯa manta winkitja walytjanmanu. Ka nyaaringkuku ngula Godalu Jew tjuṯa maḻakungku mantjinnyangka? Wiya, pukuḻpa puḻka mulapa ngula ngaṟaku panya Jew tjuṯaya paṯuringkula ilungu puṟunypa munuya ngula maḻaku aṟuringkula ilunytjatjanu puṟunypa wankaringkuku.
16 Kulilaya wanyu aṟa nyanga nganampa. Panya nganaṉa mai nyuma kaṯantaṟa Godanya-waraṟa ungkupai, ka mai panya winki palumparinyi.* Ka palu puṟunypaṯu puṉu atuṟu Godaku ngaṟanyangka miṉa nyaḻpi winki kuḻu palumparinyi.* 17 Kulilaya aṟa nyangatja, nintiringkunytjikitjangku. Wati kaana kanyilpaingku nyanga puṟunypa palyalpai. Puṉu wiṟu ngaṟanyangka paluṟu tjinguṟu miṉa kutjupatjara kaṯaṟa waṉiku munu palulanguṟu ankuku puṯikutu puṉu miṉa kaṯaṟa ngalya-katinytjikitja. Munu palulanguṟu puṉu miṉa puṯitja katira puṉu panya kaanangka pakaltjingantjitjangka kultungka tjunguṟa karpilku.* Ka palulanguṟu puṉu miṉa puṯitja panya paluṟu wanka iwiṟinguṟu mantjiṟa puḻkaringkuku. Ka Jew tjuṯa puṉu nyara palu puṟunypa ngaṟanyi Godaku walytjapiti, panya paluṟu Jew kutjupatjara wantingu puṉu miṉa kaṯaṟa waṉinytja puṟunypa, munu aṉangu kutjupa tjuṯa puṉu miṉa puṯitja puṟunypa mantjiṟa katira palumpa walytjapitingka tjunguṉu. Kaya palulanguṟu Godaku walytjaringkula wanka mantjiṟa puḻkaringanyi. 18 Ka nyura Jew wiya tjuṯa nyaaku kaṉany-kaṉanyarira Jew tjuṯa kuranmananyi tjana panya puṉu miṉa kaṯaṟa waṉinytja puṟunypa nyinanyangka? Wiya, nyura uti kaṉany-kaṉanyarinytja wiya nyinama, panya nyura kuḻu puṉu miṉa puṟunypa. Ka puṉu miṉangku wanyu wanka kanyilpai? Wiya, iwiṟingku kutju puṉu wanka kanyilpai.
19 Palu nyura tjinguṟu wangkaku, “Wiya, Jew tjuṯa panya puṉu miṉa puṟunypa Godalu kaṯaṟa waṉingu nganaṉanya puṉu miṉa puṯitja puṟunypa mantjiṟa tjunguntjikitjangku palumpa walytjapitingka. Panya Jew kutjupatjara paluṟu kitikitiṉu nganaṉa palula tjunguringkunytjaku.” 20 Uwa mulapa nyangatja tjukurpa tjukaṟuru. Palu wanyu nyangatja kulila, panya Godalu tjananya wantingu mulamularingkunytja wiyangku wantinyangka. Munu nyuranya mantjiṟa tjunguṟa kanyini mulamularingkunyangka, nyara palulanguṟu kutju. Kaya kaṉany-kaṉanyarinytja wiya nyinama, munuya nguḻu-nguḻu nyinama panya Godanya puḻka mulapa nyinanyi. 21 Jew tjuṯa panya puṉu miṉa puṟunypa, panya puṉu walytja alatjiṯu pakaṟa puḻkaringkula miṉa tjuṯatjararingkupai, palu puṟunypa. Palu tjana mulamularingkunytja wiyangku wantinyangka Godalu tjananya ngaḻṯuringkunytja wiyangku puṉu miṉa puṟunypa kaṯaṟa waṉingu. Ka nyura nyaa kulini? Godalu wanyu nyuranya kutju ngaḻṯuringkula rawangku kanyilku nyura mulamularingkunytja wiyangku wantinyangka? Wiya, nyuranya kuḻu puṉu miṉa puṟunypa kaṯaṟa waṉiku palunya wantinyangka.
22 Uwa kulinma nyangatja. Godanya ngaḻṯunytju kutju wiya palu paluṟu wituwitu kuḻu. Paluṟu mirpaṉaripai tjanampa palula tungunpungkula wantinyangka. Munu paluṟu ngaḻṯunytjungku nyuranya kanyilpai palumpa mulamularingkula tiṯutjarangku waṉannyangka. Palu nyura palunya waṉalwiyangku wantinyangka nyuranya puṉu miṉa puṟunypa kaṯaṟa waṉiku. 23 Ka tjinguṟu Jew tjuṯa piṟuku Godaku mulamularingkunyangka paluṟu tjananya maḻakungku mantjilku, munu panya paluṟu ngaṉmanytju kanyintja puṟunytju tjananya kanyilku.
24 Panya nyura Jew wiya tjuṯa ngaṉmanypa Godaku walytja wiya nyinangi. Panya nyura puṉu miṉa puṯitja puṟunypa ngaṟangi, palu mulamularingkunyangka nyuranya Godalu mantjiṟa tjunguṉu palumpa walytjapitingka puṉu panya kaanangka ngaṟanytjitjangka puṟunypa. Kaya Jew tjuṯa ngaṉmanypa Godaku walytjapiti nyinangi, puṉu miṉa tjuṯa puṟunypa panya puṉu kaanangka pakaltjingantja puṟunypa. Ka Godalu tjananya puṉu miṉa puṟunypa kaṯaṟa waṉingu. Ka nyura Jew wiya tjuṯa, puṉu panya miṉa puṯinguṟu kaṯaṟa ngalya-katira tjunguntja puṟunypa, puṉu panya kaanangka ngaṟanytjitjangka. Ka tjinguṟu ngula Jew tjuṯa piṟuku mulamularingkunyangka Godalu tjananya mapalkungku alatjiṯu puṉu miṉa tjuṯa puṟunypa maḻakungku tjungulku palumpa walytjapitingka.
Godalu Uwankaraṯu Ngaḻṯunytjungku Kanyintja
25 Walytja tjuṯa! Tjinguṟu nyura kulini Godalu Jew tjuṯa tiṯutjarangku wantinytja-palku. Palu nyura alatji kuliṟa kaṉany-kaṉanyarinytjaku-tawaraṉa tjukurpa nyanga kumpilitja nyurala kuwari wangkara utini. Tjukurpa nyanga paluṟu alatji, panya Israelkunu kutjupa tjaraya tungun-tungunpa alatjiṯu nyinanyi Jesuku mulamularingkunytja wiya. Munu paluṟu tjana rawa alatji tungun-tungunpa nyinaku, panya Godanya paṯaṉi Jew wiya tjuṯaku palumpa mulamularingkula tjuṯa mulararinytjaku, nampa panya paluṟu ngaṉmanytju kuliṟa ngurkantankunytja tjuṯaku. Ka nampa panya paluṟu uwankaraṯu palumpa mulamularingkunyangka kutjuya Israelkunu tjuṯa Godalakutu maḻaku aṟuringkula pitjaku tiṯutjara tungun-tungunpa nyinanytja wiya. 26 Ka Godalu tjananya uwankara wankaṟunkuku. Panya nyiringka iriti walkatjunkunytja ngarinyi nyanga alatji,
“Wati Wankaṟunkupainya wirkankuku ngura ini Tjayanta.*
Munu paluṟu aṉangu Jacobakunu tjuṯa kura rawangku palyannyangka kampa kutjupankuku Godanya tjukaṟurungku kulintjaku.*
27 Panya paluṟu ngaṉmanytjulpi kalkuṉu tjananya kura tjuṯa palyantjitjanguṟu pungkuwiyangku kalypangku wantinytjikitjangku.
Ka mulapa alatjiriku.
Kaya uwankara Godala kalypa nyinaku.” *
28 Panya aṉangu Jew tjuṯangku Tjukurpa Palya Christanyatjara wantira Godalanguṟu paṯuringu munuya kuwari watarku alatjiṯu nyinanyi palumpa maḻpa wiya. Uwa, Godalu tjananya wantir'iyaṉu nyurampa, Jew wiya tjuṯaku, iwara aḻantjikitjangku nyura palulakutu wirkankunytjaku. Palu panya Godalu tjananya Jew tjuṯa ngaṉmanytjulpi ngurkantanu Aipuṟamanya, Isaacanya, Jacobanya tjananya, munu panya palumpa tjanampa paluṟu rawaṯu mukuringanyi maḻatja maḻatjaku kuḻu. Panya Godalu nyara palunya tjananya kalkuṉu Aipuṟamanya, Isaacanya tjananya. 29 Munu tjananya ngurkantankunytjatjanungku puṯu wantinyi munu paluṟu ungkunytjatjanungku maḻakungku mantjilpai wiya. Paluṟu kampa kutjuparipai wiya alatjiṯu. 30 Panya nyura Jew wiya tjuṯangku ngaṉmanytju Godanya wantingi. Palu kuwari nyanga Israelkunu tjuṯangku Godanya wantingu, ka Godalu nyuranya ngaḻṯunytjungku mantjinu Israelkunu tjuṯangku palula tungunpungkunytjitjanguṟu. 31 Uwa, Godanya nyurampa ngaḻṯuringkunyangka, aṉangu panya Jew tjuṯa kuwaripaṯu tungun-tungunpa nyinanyi. Palu ngula Godalu tjananya kuḻu ngaḻṯunytjungku aḻṯira tjunguṟa kanyilku, nyanga kuwari nyuranya ngaḻṯunytjungku mantjiṟa kanyini, palu puṟunytju. 32 Uwa, aṉangu uwankara Jew tjuṯa munu Jew wiya tjuṯa kuḻu Godala tungunpungkupai nyinanyi munuya iwara kurangka tiṯutjara ananyi. Ka alatjirinytjaku tjananya wantir'iyaṉu Godalu tjana walytjangku kuliṟa kura palyantjatjanungku ngurkantankunytjaku munu kuṉṯaringkunytjaku. Ka nyara palulanguṟu Godanya tjanampa uwankaraku ngaḻṯuringkuku munu tjananya wankaṟu kanyilku.
Godanyala Mirawaṉima
33 Uwa, Godanyala mirawaṉima panya paluṟu ngaḻṯunytju mukulya puḻka mulapa nyinanyi. Paluṟu kutju alatjiṯu ninti puḻka mulapa nyinanyi munu paluṟu kutjungku tjukaṟurungku kulilpai. Panya nganaṉa puṯu kulini paluṟu kuliṟa palyantjitja uwankara, munula palumpa kulintja uwankara nganaṉa puṯuṯu kulilpai. 34 Panya nyiringka iriti walkatjunkunytja nyanga alatji ngarinyi,
“Ngananya ninti Godalu kulintjitjaku?
Wiya, uwankarangkula puṯu kulilpai.
Ka nganalu Godanya nintilpai paluṟu kuliṟa tjukaṟurungku palyantjaku?
Wiya alatjiṯu, uwankarala ngurpa.” *
35 “Ka nganalu kutjupa kutjupa ungu Godanya paluṟu ngapartji ungkunytjaku?
Wiya, paluṟu alatjiṯulanya kutjukampa ungkupai.” *
36 Panya Godalu uwankara paluṉu. Munu paluṟu uwankara witulyangku tjukaṟuru kanyini. Ka uwankara alatjiṯu palumpa ngaṟanyi tiṯutjara. Kala rawangkuṯu palunya mirawaṉima panya paluṟu wiṟu mulapa nganampa nyinanyi. Uwa mulapa.
* 11:1 Jacobanya panya ini kutjupa Israelnga. * 11:3 Tjakangkuya Jew tjuṯangku Godanya waḻkuntjikitjangku pitjilpa tjunkupai. * 11:8 Deuteronomy 29:4 * 11:10 Psalm 69:22-23 * 11:16 Panya mai kutju kaṯantaṟa ungkunytja Aipuṟamanya puṟunypa Godaku walytja, ka mai kutjupatjara Jew maḻatja maḻatja tjuṯa puṟunypa, kala pala palulanguṟu kulini tjana kuḻu Godaku walytja. * 11:16 Ka nyanga palu puṟunypa Godalu Jew tjuṯaku tjamu Aipuṟamanya palumpa walytja kanyintjatjanungku palunya tjananya kuḻu kanyilku tiṯutjarangku. * 11:17 Panya tjakangkuya kaanangka waṟkaripai tjuṯangku alatji palyalpai. Tjana puṉu puṯitja kaṯaṟa ngalya-katira puṉu panya kaanangka ngaṟanytjanya ankala kaṯaṟa nguṟurpa tjilpirpungkupai munuya puṉu panya puṯitja aḻa panya palula nguṟurpa tjarpatjunkupai munuya utjuṟa karpilpai, ka puṉu panya paluṟu puṉu panya kaanangka ngaṟanytjitjanguṟu mina tjikiṟa pakalpai palula tjungu. * 11:26 Tjayannga panya ini kutjupa Jerusalemanya, Jew tjuṯaku ngura puḻka. * 11:26 Jacobanya panya ini kutjupa Israelnga, kaya Israelkunu tjuṯa panya Jacobalanguṟu maḻatja maḻatja tjuṯaringkula nyinanyi. * 11:27 Aitjayaku 59:20-21; 27:9 * 11:34 Aitjayaku 40:13 * 11:35 Tjuupaku 41:11