9
Godanya Munu Palumpa Walytja Tjuṯa
1-2 Kulilaya! Ngayulu kurunpa puḻkaṟa tjituṟu-tjituṟurinyi ngayuku walytja tjuṯaku, Israelkunu tjuṯaku, panya tjana Jesunya tjanampa wankaṟunkupainya wantinyangka. Munuṉa tjanampa rawa alatjiṯu unngu ulapai. Nyangatjaṉa nyurala tjukaṟurungku wangkanyi Christala miṟangka ngunti wangkanytja wiyangku. Panya Kurunpa Miḻmiḻṯu ngayula unngu nintinnyangkaṉa tjukaṟurungku wangkanyi. Uwa, ngayulu tjituṟu-tjituṟu mulapa nyinanyi nyara palumpa tjanampa ngayuku walytja tjuṯaku, munuṉa palulanguṟu ngaḻṯuringkula unngu kulilpai, “Yaaltjingaṟaṉa tjananya alpamilalku Jesuku walytjaringkunytjaku?” Munuṉa puḻkaṟa tjituṟu-tjituṟurira kulilpai, “Tjinguṟuṉa alatji Godala wangkama, ‘God, ngayunyaṉi wanyu paila mauṉṯalpa nyinanytjaku Christalanguṟu, kaya paluṟu tjana ngapartji nyuntumpari Christaku mulamularingkula.’ ” Alatjiṉa tjituṟu-tjituṟurira wangkanytjikitjangku kulilpai tjanampa mukuringkula, panya tjana ngayuku walytja tjuṯa, Israelkunu tjuṯa.
Panya palunya tjananya Godalu ngurkantaṟa tjunu palumpa katja uṉṯalpa nyinanytjaku. Munu paluṟunku tjananya nintinu witulya puḻka nyinara, munu wiṟu tjuṯa tjanampa palyantjikitjangku kalkuningi tjana ngapartji palula wangaṉarangku kulintjaku, munu panya tjananya ungu tjukurpa puḻka tjuṯa Moselawanungku. Munu tjananya nintinu tjunguringkula palunya tjukaṟurungku waḻkuntjaku. Munu tjananya wiṟu tjuṯa ungkunytjikitjangku kalkuṉu. Ka tjanampa panya tjamupiti iriti nyinangi Aipuṟamanya, Isaacanya, Jacobanya tjana. Ka panya walytjapiti nyanga palula tjanalanguṟu Christanya kuḻu aṉangurira nyinangi palumpa tjanampa walytja alatjiṯu.
Uwa, Christanya Godanya alatjiṯu mayatja puḻka mulapa nyinanyi uwankarangka waintarinytja, kala palunya waḻkunma tiṯutjarangku. Uwa mulapa.
Mulapa ngayuku walytja tjuṯangku Christanya wantingu, Israelkunu tjuṯangku. Kala pala palulanguṟu nyaa kulilku? Godalu wanyu ngunti kalkuṉu Israelkunu tjuṯa? Wiya, Godalu tjukaṟurungku kalkuṉu, panya paluṟu ngunti wangkapai wiya. Mulapa wati panya Israelku walytja tjuṯa mulararingu maḻatja maḻatja,* palu kutjupatjara kutjuya Godaku walytjapiti nyinanyi, uwankara wiya. Nyara paluṟu tjana kutju Israelkunu mulapa nyinanyi Godaku walytjapiti. Palu wanyu Aipuṟamaku pakaḻipiti maḻatja maḻatja Godaku walytjapiti nyinanyi? Wiya, kutjupatjara kutjuya Godaku walytjapiti nyinanyi. Panya Godalu Aipuṟamanya kalkuṉu nyanga alatji wangkara, “Isaacalanguṟu kutjuya nyuntumpa walytjapiti tjuṯaringkula ma-nyinara waṉalku maḻatja maḻatja, ngayulu panya kalkuntjanguṟu kutju.”* Ka panya Aipuṟamalu walytja mukuringkula minyma kutjupangka katja kutjupa utinu ini panya Itjumailnga, kaya nyanga palumpa pakaḻipiti maḻatja maḻatja Godaku walytjapiti wiya nyinanyi, panya palunya tjananya Godalu kalkuntja wiyaṯu. Palu panya Aipuṟamaku kuri Tjiiṟalanguṟu aṉangu tjuṯa utiringu Godalu ngaṉmanytju kalkuntjitjanguṟu, nyara paluṟu tjana kutju Aipuṟamaku pakaḻipiti mulapa nyinanyi, Godaku walytjapiti. Panya Godalu kalkuṉu Aipuṟamanya nyanga alatji,
“Ngula tjiṟirpi nyara ngayulu kalkuntjitjangka ngayulu maḻaku pitjaku witulya puḻkanya, ka nyuntumpa kuringku Tjiiṟalu tjitji katja kanyilku.” *
10 Ka aṟa kutjupa kuḻu ngaṟanyi nyura kuliṟa nintiringkunytjaku, panya Ripikalu iṯi katja kutjara kanyinu mama kutjutja Isaacalanguṟu. 11-12 Palu pula iṯi wirkankunytja kuwaripangka Godalu Ripikala wangkangu, “Nyuntun kuwari iṯi katja kutjara kanyilku, ka maḻatja mayatjariku munu kuṯangka waintariku.”* Alatji Godalu Ripikanya kalkuṉu ngaṉmanytju. Tjinguṟu paluṟu alatji wangkama pulanya nyakula kutju. Palu wiya, Godalu kura nyinanyangka palya nyinanyangka nyakunytja wiyangku ngaṉmanytju ngurkantanu pula iṯi wirkankunytja kuwaripangka maḻanypa mayatjarinytjaku. Panya Godalu alatjiṯu walytjangku kulilpai munu paluṟu alatjiṯu mukuringkula ngurkantankupai, palya nyinanyangka kutju nyakula tjunkunytja wiyangku. 13 Panya iriti nyiringka walkatjunkunytja alatji ngarinyi,
“Ngayuluṉa Jacobanya ngurkantanu munuṉa Iitjunya wantingu.” *
14 Palu nyura yaaltji kulini? Tjinguṟu nyura kulini Godanya tjukaṟuru wiya panya paluṟu Iitjunya wantinyangka. Palu wiya, Godanya tjukaṟuru alatjiṯu nyinanyi ngunti palyalpai wiya. 15 Panya iriti paluṟu wangkangu Mosela alatji,
“Ngayulu alatjiṯuṉa walytjangku kuliṟa aṉanguku ngaḻṯuringkuku. Munuṉa ngayulu alatjiṯu mukuringkula aṉangu ngaḻṯunytjungku kanyilku.” *
16 Kulini nyura? Godanya walytja alatjiṯu mukuringkula aṉangu tjuṯaku ngaḻṯuringkupai. Panya aṉangungku walytjangku kuliṟa mukuringkula ngatjinnyangka kutju paluṟu ngaḻṯuringkupai wiya. Munu palu puṟunypaṯu aṉangu kutjupa wiṟuṟa tjukaṟuru nyinanyangka ngaḻṯuringkunytjikitjangku kulintja wiya. Panya paluṟu alatjiṯu mukuringkula ngaḻṯuringkupai. 17 Panya iriti nyiringka walkatjunkunytja ngarinyi nyanga alatji Godalu Piiṟala wangkanytja,
“Ngayuluṉa nyuntunya Itjipaku mayatja puḻka tjunu ngayuku witulya puḻka nyuntulawanu utiringkunytjaku munu aṉangu ngura winkitjangku ngayunya kuliṟa mirawaṉinytjaku.” *
18 Pala palulanguṟula kulini panya Godalu walytjangku alatjiṯu mukuringkula aṉangu kutjupa ngurkantaṟa ngaḻṯunytjungku kanyilpai, munu piṟuku paluṟu alatjiṯu aṉangu kutjupa wantinytjikitjangku mukuringkula wantipai alatjiṯu wituwitu tiṯutjara nyinanytjaku.
19 Ka nyanga palunya kuliṟaṉi tjinguṟu kutjupangku tjapilku alatji, “Godalu alatjiṯu-manti ngurkantankupai paluṟu mukuringkulampa. Munu nyaaku nganampa mirpaṉarinyi kura palyannyangka? Uti paluṟu wantima nganaṉanya kuranmankunytja wiyangku, panya paluṟu kulintjitja nganaṉa puṯu kampa kutjupananyi.” Alatjiṉi tjinguṟu kutjupangku tjapilku. 20 Kaṉa palunya wangkaku, “Wiya, nyuntun aṉangu munun nyaaku nyanga alatji wangkanyi, panya Godalu nyuntunya palyaṉu, ka nyuntu uti Godala ngaparpungkula wangkanytja wiyangku wantima. Panya watingku piti palyantjitjangku wanyu ngaparpungkula wangkapai, ‘Nyaakuṉin alatji palyaṉu?’ Wiya, piti palyantjitjangku alatji wangkapai wiya.
21 “Kulila, panya minymangku puṉu kutjunguṟu piti kutjupa kutjupa tjuṯa palyalpai. Nyara paluṟu mukuringkula palyalpai. Tjinguṟu paluṟu kutju palyaṉi maiku minaku munu kutjupa palyaṉi manta tjawantjikitjangku. Nyangatja paluṟu mukuringkula walytjangku kuliṟa palyantja puṉu panya kutju palulanguṟu.”
22 Ka Godalu palu puṟunypa mukuringkula walytjangku kuliṟa palyalpai aṉangu tjuṯangka. Kala nganaṉa ngapartji puṯu Godala wangkanyi, panya paluṟu tjinguṟu mukuringangi aṉangu tjuṯangka nintintjikitja nyanga alatji, panya paluṟu kuranguṟu puḻkaṟa mirpaṉaripai munu witulya puḻkangku tjukaṟurulpai. Panya aṉangu kuralpai tjuṯa iluntankunytjaku ngaṟanyi alatjiṯu. Palu panya Godalu tjananya nyakula kuwaripangkuṯu wantingi paṯaṟa mapalku wiyantja wiyangku. 23 Munu paluṟu mukuringangiṯu nganaṉanya, palumpa walytja tjuṯa, wiṟuṟa mulatu kanyintjikitja. Panya paluṟu alatjiṯu nganaṉanya ngaḻṯunytjungku ngurkantanu ngaṉmanytju, nganaṉa palula tjungu tiṯutjara wiṟuṟa nyinanytjaku. 24 Panya paluṟu nganaṉanya Jew tjuṯanguṟu munu Jew wiya tjuṯanguṟu kuḻu ngurkantanu palumpa walytja tjuṯa nyinanytjaku. 25 Panya wati wangkatjarangku iriti Godaku wangka walkatjunu wati panya ini Utjiyalu nyanga alatji,
“Kutjupa tjuṯaya ngayuku walytjapiti nyinanytja wiya.
Nyara palunya tjananyaṉa wangkaku alatji, ‘Nyura kuwari ngayuku walytjaringu!’
Panya ngaṉmanypaṉa tjanampa mukuringkunytja wiya nyinangi,
palu kuwariṉa tjananya wangkaku alatji, ‘Nyurampaṉa puḻkaṟa mukuringanyi.’ ” *
Alatji Utjiyalu iriti walkatjunu. Munu piṟuku nyangatja kuḻu walkatjunu.
26 “Panya Godalu ngaṉmanytju ngura kutjupangka tjananya wangkangu nyanga alatji, ‘Nyura ngayuku walytja nyinanytja wiya.’
Alatji paluṟu ngaṉmanytju wangkangu.
Palu kuwari Godalu ngura nyara palulalta tjananya walytjanmankuku,
kaya palumpa katja uṉṯalpa nyinaku God panya wankaku.” *
27 Ka wati panya Aitjayalu iriti wangkangu alatji,
“Aṉangu Israelkunu tjuṯa mulararira, minga tjuṯa puṟunypa nyinaku, winki mulapa.
Palu Godalu kutjupatjara kutju wankaṟunkuku.
28 Panya paluṟu rawaringkunytja wiyangku aṉangu watarku nyinapai uwankara manta winkingka ngurkantaṟa tjaralku munu wiyalku.” *
29 Panya Aitjayalu ngaṉmanytju tjukaṟurungku tjakultjunu alatji,
“Godanya panya witulya puḻka mulapa, munulanya tjinguṟu paluṟu mukuringkula nganaṉanya Israelkunu tjuṯa uwankara wiyanma,
panya paluṟu aṉangu uwankara tawunu panya kutjarangka wiyaṉu Tjatamala pulala Kumarala, nyara palu puṟunypa.
Palu wiya, Godalu nganaṉanya uwankara wiyantja wiyangku kutjupatjara wantingu wankaṟu nyinanytjaku.” *
Israelkunu Tjuṯa Munu Tjukurpa Palya
30 Uwa, nyangatjala utingku wangkanyi. Panya aṉangu Jew wiya tjuṯaya ngaṉmanypa mukuringkunytja wiya Godaku iwaraku tjukaṟuru nyinanytjikitja. Palu Godalu tjananya Jesuku mulamularingkunyangka tjukaṟurunmankula walytjanmanu. 31 Ka Jew tjuṯangku Moseku tjukurwanungku kuliṟa arkaṟa palyaningi Godala tjukaṟuru nyinanytjikitjangku, palu wiya tjana ngaṯalaringu. 32 Ka nyaanguṟu tjana ngaṯalaringi? Wiya, panya paluṟu tjana walytjangku arkaṟa palyalkatingi Godala miṟangka tjukaṟuru nyinanytjikitjangku, munuya kuliningi, “Godalu nganaṉanya walytjanmananyi wiṟuṟa tjukaṟuru nyinanyangka nyakula.” Palu tjana ngunti kuliningi. Utiya Godaku mulamularingama paluṟu tjananya kura palyantjitjanguṟu wankaṟunkunytjaku, ka paluṟu mulamularingkunyangka nyakula tjananya tjukaṟuruṟa walytjanmanama. Palu tjana wantinyangka Jesunya puḻi puṟunypa tjanampa iwarangka anga-ngaripai munu tjananya tjina tarpipungkula punkatjingalpai, panya tjana walytjangku kutju kuliṟa palunya puṯu tjukaṟurungku ngurkantankupai. 33 Panya nyiringka iriti walkatjunkunytja alatji ngarinyi,
“Nyawa, watiṉa tjunkuku Jerusalemala apu puṟunytju iwarangka nyinara tarpipungkunytjaku.
Kaya aṉangu tjuṯa tarpipungkunyangka punkalku palumpa puṯu mulamularingkupai tjuṯa.
Palu aṉangumpa palumpa mulamularingkula Godala miṟangka kuṉṯa wiya ngaṟaku pukuḻpa alatjiṯu.” *
* 9:6 Godalu wati panya Jacobanya ininu Israelnga, Aipuṟamaku pakaḻi panya. Palulanguṟula palumpa walytja maḻatja maḻatja wangkapai Israelkunu tjuṯa. * 9:7 Genesis 21:12 * 9:9 Genesis 18:10,14 * 9:11-12 Genesis 25:23 * 9:13 Malakaiku 1:2-3 * 9:15 Exodus 33:19 * 9:17 Exodus 9:16 * 9:25 Uutjiyaku 2:1; 2:23 * 9:26 Uutjiyaku 1:10 * 9:28 Aitjayaku 10:22-23 * 9:29 Aitjayaku 1:9 * 9:33 Aitjayaku 8:14; 28:16