7
Tí nkehe kjuáte̱he chꞌín Esteban
A̱ ntá tí sín ncha̱tꞌá tꞌe̱to̱an kjuanchankíhi sín tí chꞌín Esteban kíxin:
―¿Á chaxín kaín tíhi tsíntáchrua?
Na ntá jehe chꞌán kjuáte̱he chꞌán ntáchro chꞌán kíxin:
―Kaínrá kíchó ni Israel la ko sín táda tinhínrá tí nkehe tsontáxrja̱n. Dios kuènteni chónta kjuachaxin mé kjua̱ko̱he̱ chꞌín Abraham tí nkexro kꞌuaxrjeníxinni tió kjuákꞌe chꞌán nación Mesopotamia tí na̱xa̱ sátjihya chꞌán tsjakꞌe chꞌán nonte Harán. Dios tsíntáchro kíxin: “Ti̱to̱hé chjasán la ko kaín tí nkexro kjéhya. Na ntá sátjia tí nonte tsjákohá jaha.”* Na ntá chꞌín Abraham kꞌuaxrjexín chꞌán tí nonte Caldea. Ntá sákjuí chꞌán kjuákꞌe chꞌán tí nonte Harán. Na ntá kjuixin ikꞌuén itꞌé chꞌán na ntá Dios kjui̱ka̱o tí jehe chꞌán tí nonte tjejorá ijie. Kjánchó chꞌín Abraham la kuákjahya chꞌán nítꞌo̱ nonte hasta ni tí tsjakꞌe to̱té chꞌán la chóntahya chꞌán. A̱ ntá chrónka Dios kíxin chaxín chrꞌéxi̱n tió tsjixin tsꞌen chꞌín Abraham la tí sín tsꞌaxrjeníxin chꞌán mé tsꞌáyéhe̱ sín tíha. Kjónté na̱xa̱ kohya nijnko xje̱en chꞌán la mé xi̱kaha ntáchro Ìnchéni. Kja̱xin tsíntáchro Dios kíxin tí sín tsꞌaxrjeníxin chꞌín Abraham la tsꞌejó sín ókjé nonte, la ko sichꞌexón sín xra̱ la ko náxrjónhya tsꞌejó sín noó ciento nánó. La kja̱xin xíntáchro Dios ínaá kíxin: “Ntá chrꞌéxi̱n janhan si̱ntakjasóte tí sín kjuínchekjasóte xja̱an. La ntá tí xja̱an mé tsokjan sín ntihi ntá tsoxraxinkakonxín sín tí janhan,” mé xi̱kaha ichro Dios. Na ntá Dios mé tsíkjo chꞌín Abraham kíxin kaín tí chojni ntoa tsꞌaxrjeníxin chꞌán mé itsa sín xro̱ye. Na ntá xi̱kaha tió kokjíhi xje̱en chꞌan Isaac ntá chꞌín Abraham mé chjéhe chꞌán xjan xro̱ye tió xétjehe xjan ijní ya̱on. Ntá kja̱xin xi̱kaha kjuíchꞌe chꞌín Isaac tió chónta chꞌán xje̱en chꞌán Jacob, la ntá chꞌín Jacob la xi̱kaha kjuíchꞌe chꞌán ínaá. Ntá tí sín a mé kꞌóna itꞌé tí teyó tribu tsíkꞌaxrjeníxin tí sín Israel.
’Tí xje̱en chꞌín Jacob mé tí sín kꞌuaxrjeníxinni ósé la jehe sín kꞌuéchji̱no̱xínhin sín tí kíchó sín José ntá kjuínchekji sín chꞌán la tí sín kꞌue̱na la sákjuíko sín chꞌán nó nación Egipto, kjánchó Dios mé kjuínki̱tsa tí jehe chꞌán. 10 Dios mé kjuínchekaá chꞌán tí náxrjónhya kꞌuékjakꞌe chꞌán. La ko Dios kjuanjon kjuachaxin kíxin imá tso̱nohe chꞌán. Na ntá kꞌuíkon chꞌín Faraón tí rey kuènte nación Egipto a xi̱kaha tí xra̱ jína kjuíchꞌe chꞌín José ntá kjuanjon chꞌán kjuachaxin kíxin tsꞌe̱to̱an chꞌín José tí nación Egipto la ko tí nto̱e chꞌán.
11 ꞌNa ntá kókjinta xrína̱hya la náxrjónhya kꞌuejó tí sín nación Egipto la ko nonte Canaán la tí sín tsíkꞌaxrjeníxinni la kꞌuitjahya sín nkehe sine sín. 12 A̱ ntá tsíkinhin chꞌín Jacob kíxin tí nación Egipto mé sítóxi noa trigo ntá kꞌue̱tue̱nhen chꞌán tí sín xje̱en chꞌán kíxin sátsji sín ntiha tsjikꞌe̱na sín noa, la jehe tí sín a mé tí sín tsíkꞌaxrjeníxinni. Tíha mé tí sa̱oxín sákjuí sín. 13 Ntá tí yóxin sákjuí sín ntiha ntá chꞌín José kjuínchenohe chꞌán sín kíxin tí sín a la sa̱vé chꞌán. La ntá kjua̱ko̱he̱ chꞌán tí chꞌín Faraón tí sín na̱xa̱ kjéhya chꞌán. 14 La ntá kꞌue̱to̱an tí chꞌín José kíxin sátsjikakjín sín itꞌé chꞌán Jacob la ko kaín tí sín kjéhya chꞌán, mé ijnko setenta y cinco chojni kjéhya chꞌán. 15 Mé xi̱kaha kónhen la tí chꞌín Jacob mé sákjuí chꞌán la kjuákꞌe chꞌán nación Egipto ntá chrꞌéxi̱n ntiha mé kꞌuénxin chꞌán. La ntá chrꞌéxi̱n kja̱xin tí sín tsíkꞌaxrjeníxinni kꞌuénxin sín ntiha. 16 Ntá chrꞌéxi̱n kuakitsjexín sín tòye̱ tí huéso̱é tí chꞌín Jacob la sákjuíko sín tí nonte Siquem, la ntá ntiha mé kjua̱vá sín tí nonte tsíkꞌe̱na chꞌín Abraham mé tsíkꞌe̱nehe chꞌán tí xje̱en chꞌín Hamor chjasin Siquem.
17 ’La ntá ó kuichjina tsoxiteyá tí nkehe tsíntáchro Dios tsíkjo chꞌín Abraham ntá tí sín Israel imá kótsjé sín nación Egipto. 18 A̱ ntá xrína̱hya í jnko chꞌín rey kjuankíxin kꞌue̱to̱an nación Egipto la kꞌuéchónhya chꞌán tí chꞌín José. 19 La ntá tí chꞌín rey kjuíchꞌiyehe chꞌán tí sín na̱xa̱ kjéhyani la ko kjuínchekjasóte chꞌán sín. La tsíkꞌe̱to̱an chꞌán kíxin tí xjan ntoa na ntá kokjíhi mé tsjikꞌitjí sín xjan kíxin itsꞌen xjan. 20 Na ntá tí ya̱on a tsíkokjíhi chꞌín Moisés ntá imá kóxrjínhi̱n Dios tí xjan a. Itꞌé la ko ìné xjan mé kꞌuéchónta sín xjan iní nitjó koá nto̱e sín. 21 Ntá chrokjuahya tsja̱kꞌe̱ma̱ sín xjan la ntá kjuíkjáka sín xjan. La ntá xje̱en tí chꞌín rey kuènte Egipto mé kjuíkakja tjan xjan la sákjuíko tjan nto̱e tjan la kjuínchekꞌánkí tjan xjan éxí xje̱en tjan xi̱kaha. 22 La ntá tí chꞌín Moisés mé kꞌuitja chꞌán kaín nkehe nohe tí sín Egipto a la imá tjetoan tí nkehe kꞌuéntáchro chꞌán la ko tí nkehe kꞌuékjichꞌe chꞌán.
23 ’La ntá tió chónta tí chꞌín Moisés cuarenta nánó ntá tjinkaon chꞌán tsjitsjehe chꞌán tí sín israelita na̱xa̱ kjéhya chꞌán. 24 Ntaha mé kꞌuíkon chꞌán kíxin ijnko chojni Egipto kjuate ijnko chojni na̱xa̱ kjéhya tí jehe chꞌán. Ntá chrókjuinki̱tsa chꞌán tí sín na̱xa̱ kjéhya chꞌán ntá kꞌóyán chꞌán tí chꞌín Egipto a. 25 Kjuenka̱yáxin chꞌán kíxin tí sín na̱xa̱ kjéhya chꞌán, mé tí sín israelita, mé tso̱noexín sín kíxin Dios mé tsíchrꞌán tí jehe chꞌán sinchekaá sín chꞌán. Kjánchó tí sín a kjuátso̱anhya sín. 26 La ntá í jnko ya̱on tí chꞌín Moisés kꞌuíkon chꞌán kíxin yaá sín israelita tjanjo̱nko kíchó sín. La ntá tjinkaon chꞌán chrókjuítꞌo̱xin chꞌán kíxin chrokjuanjo̱nhya sín. La ntáchro chꞌán kíxin: “Jahará jnkoko̱á kíchuárá la, ¿nkekuènté tjánjo̱nrá?”. 27 A̱ ntá tí nkexro chónta tí jie̱ mé kónínkaon chꞌán la kótéka chꞌán tí chꞌín Moisés. Ntá ntáchro chꞌán kíxin: “¿Nkexro kjuanjon kjuachaxin kíxin jaha kꞌóna juez kuènténi? 28 ¿Á tjinkávan tsꞌoyánni kja̱xinni éxí kꞌoyán tí chꞌín Egipto ijna ní?” 29 A̱ ntá kuínhin tí chꞌín Moisés tíha ntá tjoka sákjuí chꞌán. Sákjuí chꞌán tí nación Madián ntá ntiha kjuákꞌe chꞌán éxí ijnko chojni tsíkji̱xi̱n ókjé. Ntá ntaha tsíkóte̱he chꞌán la ko kjuíchꞌéna chꞌán yaá xjan ntoa.
30 ’Na ntá kꞌuátsínka cuarenta nánó ntá tí nte̱je̱ chjino jna̱ itꞌin Sinaí mé xrína̱hya kꞌuíkon chꞌán ijnko ángel tjenkákjan tí xrohi chríkjan tí ntayoa tjeche. 31 Ntá tí chꞌín Moisés la chrakon chꞌán kíxin xi̱kaha kꞌuíkon chꞌán la ntá kóchjinehe chꞌán kíxin chrótsjehe chꞌán la ntá kuínhin chꞌán itén Ìnchéni ntáchro kíxin: 32 “Janhan mé Dios tinkáchónki tí sín tsíkꞌaxrjeníxian mé Abraham, la ko Isaac, la ko Jacob,” mé xi̱kaha ichro Dios. Ntá tí chꞌín Moisés la kjuankíxin chrakon chꞌán la síxrànka̱ chꞌán ntá í tjinkakonhya chꞌán tsotsjehe chꞌán. 33 Na ntá ntáchro Ìnchéni kíxin: “Takítsje to̱ka̱tá kíxin tí nonte tinkatja la nonte tjóá chóntahya jie̱. 34 Ó kꞌuíkua̱n kíxin tí sín kuènta̱na mé imá tjejotjasóte sín nación Egipto. La ó kui̱nha̱n kíxin tꞌèya sín. La ntá ijie ó kꞌuinka kíxin tsjínki̱tsa sín. Méxra̱ xrákiá jaha tsétua̱nhan jaha sátsjia nación Egipto,” ichro Dios.
35 ’Tí sín israelita mé kjuanoá sín tí chꞌín Moisés. Tsíntáchro sín kíxin: “¿Nkexro kjuanjon kjuachaxin kíxin jaha kꞌóna juez?” ichro sín. Kjánchó Dios ichrꞌán chꞌán tí chꞌín Moisés kíxin tsꞌe̱to̱an chꞌán la ko sinchekaá chꞌán tí sín israelita kjuachaxin tí ángel kꞌuíkon chꞌán chríkjan tí nta. 36 Ntá tí chꞌín Moisés kuakitsjexín chꞌán Egipto tí sín tsíkꞌaxrjeníxinni ósé. La imá itsjé kjuaxroan kjuasin chꞌán la itsjé kjua̱ko̱xi̱n chꞌán tí nación Egipto, la ko tí Nta̱yaon Kjátse, la ko tí nte̱je̱ kꞌuáji sín cuarenta nánó. 37 Jehe tí chꞌín Moisés a mé chénka tí sín israelita kíxin: “Dios mé tsochrꞌán ijnko chojni tsoníxja itén Dios tsꞌaxrjeníxin tí sín kíchuárá éxí ichrꞌán chꞌán tí janhan. Títekákonhénrá tí jehe chꞌán.” 38 Tí chꞌín Moisés mé kjuákꞌeko chꞌán tí chojni tí kꞌuéjó sín tí nte̱je̱. Nta ijnko ángel mé nixje̱he̱ chꞌán tí jna̱ Sinaí la ko tí sín kꞌuaxrjeníxinni mé kꞌuáyéhe̱ sin tí tan tjanjon kjuachón, ntá tí tan mé kꞌuátsínka tí jeheni ijie.
39 ’A̱ ntá tí sín kꞌuaxrjeníxinni ósé mé tjinkakonhya sín kíxin chrókuitekaon sín la kjuanoá sín tí chꞌín Moisés la ko tjinkaon ínaá chrókjan sín nación Egipto. 40 A̱ ntá ntáche sín chꞌín Aarón kíxin: “Tjinkaonni si̱chꞌéna ijnko dios kíxin tsinkáchónkini kíxin í noehyani nkehe kónhen tí chꞌín Moisés, tí nkexro kjuínki̱tsa kꞌuaxrjexínni nación Egipto.”§ 41 Ntá kjuínchekjano̱ya sín ijnko koxintáxjan la ntá kꞌóyán sín iko kjo̱ke̱he̱ tí nkehe tsíkjano̱ya a la imá kóchéhe̱ sín kꞌuíkon sín tí nkehe tsíkꞌónaxín tja chojni. 42 A̱ ntá Dios mé kuíto̱he tí jehe sín kíxin tsinkáchónki sín tí konotsé siín nka̱jní. Tíhi mé tsíkjin ijnko nkexro kꞌuéchrónka itén Dios ntáchro xi̱kihi:
Jahará chojni Israel, ¿á kꞌoyánrá tí iko kjóka̱nará tí janhan
tí cuarenta nánó kꞌuejorá nte̱je̱ ní?
43 Kja̱ náhí, jehó tí nkehe kjui̱chꞌénará mé kjóke̱hérá tí ko a. Kjuíkoará tí ni̱nko̱e tí dios Moloc
la ko kja̱xin kjuíkoará tí konotsé kuènte dios Renfán.
A̱ ntá tí nkehe tsíkji̱chꞌénará jahará mé xráxinkákonxínrá éxí Dios kuèntará.
Méxra̱ janhan tsakítsjexínrá tí tjejorá la tsétua̱nhánrá sátsjirá chjasin Babilonia.*
Mé xi̱kaha ntáchro Dios ósé.
44 ’Na̱xa̱ kꞌuéjó tí sín kꞌuaxrjeníxinni tí nte̱je̱ la chónta sín ijnko ni̱nko kamantá chónta tí ley tsíkꞌe̱toan Dios. Tíhi kjuíchꞌéna sín éxí tsíkꞌe̱tue̱nhen Dios tí chꞌín Moisés kíxin sichꞌéna chꞌán kaín nkehe kꞌuíkon chꞌán. 45 Ntá tí sín tsíkꞌaxrjeníxinni mé kꞌuáyéhe̱ sín tí ni̱nko kui̱to̱nhe̱n sín. Ntá tí sín kjui̱ka̱o chꞌín Josué mé kjui̱ka̱o sín tí ni̱nko tió kjuacha sín kꞌuáyéhe̱ sín í jnko nonte kuènte í so chojni kuakitsje Dios, kíxin tsꞌáyéhe̱ tí jehe sín. Mé xi̱kaha kónhen hasta tí ya̱on kjuankíxin kꞌue̱to̱an chꞌín David. 46 Imá kjuíncheyaon Dios tí chꞌín rey David la ntá tí chꞌín David mé tjinkaon chꞌán sichꞌéna chꞌán ijnko ni̱nko kuènte Dios mé tí Dios kꞌuékinkáchónki chꞌín Jacob. 47 Kjánchó jehe chꞌán kjuíchꞌénahya chꞌán tí ni̱nko a. Tí chꞌín Salomón mé kjuíchꞌéna. 48 Kjánchó Dios nkaya nka̱jni chrohya tsjakꞌexenhen ijnko nchia tsíkjichꞌénaxín chojni itja. Ntáchro ijnko chꞌín nixja itén Dios kíxin:
49 Janhan Dios nkaya nka̱jní itjén této̱anxián ntá chjasintajni tjekjen to̱tená.
¿Xá nkexéhe̱ tí nchia chrókjui̱chꞌénará?
¿Xá nketí chrókjuakꞌé chrókꞌo̱kꞌánaxián?
50 ¿Xá jehya tjaná kjui̱tꞌánaxián kaín tí nkehe ní?
Mé xi̱kaha ichro Dios.
51 ’A̱ ntá jahará la icha a̱sánrá xráxín títekákonhyará. Jahará tinhínrá kjánchó ichꞌerá éxí chojni chónhya Dios. Xráxín tjánjo̱nkoárá Ncha̱kuen Dios. Jahará mé tóyóha̱rá tí sín tsíkꞌaxrjeníxinrá ósé. 52 Tí sín tsíkꞌaxrjeníxinrá kjuínchekjasóte kaín tí sín tsíchrónka itén Dios. Kꞌóyán sín tí sín kꞌuéchrónka kíxin itsi tí nkexro chóntahya jie̱. A̱ ntá ó kui tí nkexro a ntá jahará kjui̱nchekjirá chꞌán ntá kꞌóyán sín chꞌán. 53 Jahará kꞌuayéhérá tí nkehe kꞌue̱to̱an Dios senó, mé tí nkehe chrónka tí ángel, la kjónté xi̱kaha kuítekákonhyará ―ichro chꞌín Esteban.
Ikꞌuén chꞌín Esteban
54 Ntá tí kuínhin tí jehe sín tí nkehe ntáchro tí chꞌín Esteban ntá imá kónínkaon sín la netaón neno sín kíxin nínkakonhen sín chꞌán. 55 A̱ ntá chꞌín Esteban a̱ntsí chónta chꞌán Ncha̱kuen Dios la konta chꞌán nka̱jní kꞌuíkon chꞌán kjua̱cha̱xién Dios la ko kꞌuíkon chꞌán kíxin chꞌín Jesús tjexín to̱té chꞌán nánko tja chjina Dios. 56 Ntá ntáchro chꞌín Esteban kíxin:
―Tsjehérá kíxin kꞌuíkua̱n kíxin xitje̱he̱ nka̱jní la ntaha itjen tí Xje̱en Dios Kꞌóna Chojni nánko tja chjina Dios.
57 A̱ ntá jehe sín la kꞌuikjehe̱ sín ntatsjon sín la itsen kꞌuíxité sín ntá sákjuí sín kꞌuíxitja sín chꞌán 58 sákjui̱ko sín chꞌán ikon chjasin ntá ixro̱ chjéhe sín chꞌán. La tí sín tjanchia jie̱ mé kuakitsje sín iké sín la kꞌuejo sín to̱té ijnko chꞌín ntasoá itꞌin Saulo kíxin tsꞌayakonhen chꞌán tí ka a. 59 La itꞌe sín xro̱ ntá chꞌín Esteban mé chrónóe̱he̱ chꞌán Ìnchéni la ntáchro chꞌán kíxin:
—Ìnchéni Jesús takjá ncha̱kuenná.
60 Ntá tuénxín kjuákꞌexín tochꞌin chꞌán la kꞌuèya chꞌán itsen ntáchro chꞌán kíxin:
―Ìnchéni jaha mé tahya kuentá tí jie̱ kjuasin sín.
Mé xi̱kaha ichro chꞌán ntá ikꞌuén chꞌán.
* 7:3 Génesis 12.1 7:34 7.30–34 Éxodo 3.1–10 7:37 Deuteronomio 18.15,18 § 7:40 Éxodo 32.1 * 7:43 7.42–43 Amós 5.25–27 7:50 7.49–50 Isaías 66.1–2