7
Ri tat Esteban cuk'alajisaj ru Lok' Pixab ri Dios chquiwäch ri qui nimakil ri winak
1 Xpe ri qui nimal sacerdotes, xuta' c'u che ri tat Esteban, xubij: ¿A kas tzij wa' ri tajin cäbix chawij? —xcha che.
2 Xch'aw c'u ri tat Esteban, xubij chque conojel: Lok'alaj tak kachalal, alak c'amal tak ka be, tampe alak ri quinbij, —cächa'. Ri ka Dios, ri sibalaj nim u k'ij, xuc'ut rib chuwäch ri ka mam Abraham ojer aretak c'o pa tak ri juyub re Mesopotamia, c'ä mäjok cäk'ax are' pa ri tinimit Harán.
3 Xubij che: “Chaya can ra tinimit, xukuje' conojel ri awachalaxic, rech cate' pa ri ulew ri quinc'ut na chawäch,” —xcha che.
4 Xel c'u bi ri ka mam Abraham pa ri qui tinimit ri winak aj Caldea, xe'c, xc'oji pa Harán. Te c'u ri', aretak cäminak chi ru tat, xc'am lok rumal ri Dios waral pa we tinimit ri c'o wi alak cämic.
5 Man xyi' tä c'u ch'äkap ulew che rechbal ri ka mam Abraham pa we tinimit ri' rumal ri Dios, man c'o tä c'u ne jun alaj ch'äkap ri cuya' cäc'oji wi. Xubij c'u ri Dios che chi cäpe na ri k'ij aretak ri are' cärechbej na ri ulew, cäcanaj can wa' we ulew ri' chque ri ralc'ual aretak cäcäm ri are', pune ta ne mäja' c'o ralc'ual ri ka mam Abraham pa tak ri k'ij ri'.
6 Xukuje' xubij ri Dios che chi ri ralc'ual ri quil na qui wäch quec'oji na pa jun tinimit chic, ri man qui tinimit taj. Quec'oji na pa qui k'ab ri winak jela', quepatänin na chque. Are quiejeb ciento junab cäquirik na c'äx chila', —xcha ri Dios.
7 Xukuje' xubij ri Dios che: “Ri in quink'at na tzij pa qui wi' ri niq'uiaj winak chic ri quecojow na che patänil tak que. Quebel c'u na lok chila', quinquipatänij na waral ri',” —xcha ri Dios che.
8 Xukuje' xuban jun trato ri Dios ruc' ri ka mam Abraham. Che retal ri trato xtakan ri Dios chi cäk'at ru cuerpo jun achi o jun ala. Rumal ri' ri ka mam Abraham, aretak ilom chi u wäch ri alaj a Isaac ru c'ojol, chuwajxak k'ij xucoj ri etal che ru cuerpo. Xukuje' je' xuban ri tat Isaac che ri a Jacob ru c'ojol, ri tat Jacob xukuje' xucoj ri retal ri trato chque ru c'ojol ri are', xk'at ri qui cuerpo. Ri cablajuj u c'ojol ri tat Jacob e are wa' ri ojer tak qui mam conojel ri winak aj Israel cämic, —cächa'.
9 Ri ralc'ual ri tat Jacob, ri ka mam ojer, c'äx xquina' che ri a José ri qui chak', xquiq'uiyij c'ut rech cäc'am bi pa Egipto. Ri Dios c'ut, c'o ri Are' ruc' ri a José.
10 Xuto' c'ut pa conojel tak ri c'äxc'ol ri xuriko. Xuya u no'j, xuya che chi utz quil wi rumal ri Faraón ri nim takanel puwi' ri Egipto. Aretak achi chic ri a José, ri Faraón xucoj ri are' che k'atal tzij puwi' ronojel ri Egipto, xukuje' xucoj ri are' che takanel puwi' ri rachoch. Ronojel c'ut xuya pu k'ab, —cächa'.
11 Xpe c'u wi'jal xukuje' nimalaj c'äxc'ol puwi' ronojel ri Egipto, xukuje' puwi' ronojel ri Canaán. Ri ka nan ka tat ojer man c'o tä chi ri cäquitijo.
12 Are c'u ri tat Jacob, aretak xuto chi c'o trico pa Egipto, xeutak bi ri u c'ojol jela'. Ri cablajuj u c'ojol ri tat Jacob, e are c'u wa' ri ka mam ojer. Are c'u nabe mul wa' ri xebe' pa Egipto.
13 Chucamul chic ri xebe'c, are chi' ri tat José xuc'ut rib chquiwäch ri rachalal, xretamaj c'u ri nim takanel, ri Faraón, jachin tak ri rachalaxic ri tat José.
14 Xtakan c'u ri tat José chuc'amic ri Jacob ru tat, xukuje' conojel ri niq'uiaj rachalaxic. E oxc'al olajuj winak c'u wa' chconojel.
15 Je' u k'axic wa' ri tat Jacob pa Egipto junam cuc' ri rachalaxic, chila' c'ut xcäm wi. Xukuje' chila' xecäm wi ri cablajuj u c'ojol, ri ojer tak ka mam.
16 Xc'am c'u lok ri qui cuerpo pa Siquem rech quemuk pa ri mukubal ri xulok' ri ka mam Abraham chque ru c'ojol ri tat Hamor aj Siquem ruc' ru rajil ri are', —cächa'.
17 Aretak c'ut xa jubik' craj man copan ri k'ij ri cäbantajic jas ru bim ri Dios ruc' juramento che ri ka mam Abraham, ri tinimit Israel xnimaric, sibalaj xeq'uiar c'u ri ka winakil pa Egipto.
18 Are chi' c'ut xoc chi na jun takanel chic puwi' ri Egipto ri man retam tä u wäch ri tat José.
19 We nim takanel ri' xna'w che qui subic ri ka winakil, xuban c'u etzelal chque ri ka nan ka tat ojer. Xuban c'äx chque, xeutako rech quequiwonoba can ri alaj tak calc'ual ri te' xil qui wäch rech xak quecämic.
20 Pa tak c'u ri k'ij ri' xil u wäch ri alaj a Moisés. Are sibalaj utz xil wi rumal ri Dios. Ru nan u tat xecowinic xquiq'uiyisaj na oxib ic' cho cachoch.
21 Aretak c'ut xajwatajic chi xquiya canok, xriktaj rumal ru mia'l ri Faraón ri takanel puwi' ri Egipto, xuc'am bi cho rachoch, xuq'uiyisaj, xuban ralbal che.
22 Je ri' ri a Moisés xc'ut ronojel u wäch etambal re Egipto chuwäch, xukuje' ronojel u wäch no'j. Rumal wa' ri a Moisés xc'oji nimalaj u no'j. Nim chi c'u u k'ij ri are'. Xk'alajin c'u wa' aretak xch'awic, xukuje' pa ronojel ri xubano, —cächa'.
23 Aretak tz'akat chic cawinak u junab, xpe pa ranima' ri qui solixic ru winakil, ri winak aj Israel.
24 Chila' xril jun chque ru winakil ri tajin cäban c'äx che rumal jun aj Egipto. Xe' c'ut, xuto', xucämisaj c'u ri aj Egipto chutojic u q'uexel ri c'äx ri xuban che ri aj Israel.
25 Xuchomaj c'u ri tat Moisés chi ru winakil cäquich'ob na chi ri Dios cucoj na ri are' che qui tzokopixic. Ri e are' c'ut man xquich'ob tä wa'.
26 Chucab k'ij chic ri tat Moisés xeurik quieb winak aj Israel ri tajin quech'ojinic, craj c'ut cujach qui wäch, cuya utzil chquixol, xubij chque: “Ri alak achalal ib alak. ¿Jas che c'äx cäban alak chbil tak ib alak?” —xcha chque.
27 Are c'u ri jun ri tajin cuban c'äx che ri rachi'l, xupakchij apan ri tat Moisés jela', xubij che: “¿Jachin xatcojow che takanel xukuje' che k'atal tzij pa ka wi'?
28 ¿A cawaj quinacämisaj jas ri xaban che ri jun aj Egipto iwir?” —xcha che.
29 Aretak ri tat Moisés xuta wa' we tzij ri', xanimaj bic, xel bi pa Egipto, xe' pa Madián. Xc'oji c'u chquixol winak ri man u winakil taj. Chila' c'ut xc'uli'c. Xil qui wäch quieb u c'ojol, —cächa'.
30 Oc'owinak chi c'u cawinak junab, xuc'ut rib jun ángel chuwäch pa ri juyub ri cätz'inowic, nakaj che ri nim juyub, Sinaí u bi'. Ri ángel c'o pa ri k'ak' rech ri juwi' q'uix ri tajin cäc'atic.
31 Sibalaj c'u xucajmaj wa' ri tat Moisés aretak xrilo. Aretak xkeb ruc' rech kas cärilo, xuto chi xch'aw lok ri Kajaw Dios, xubij:
32 “In ri' ri qui Dios ri a mam ojer, ru Dios ri a mam Abraham, ru Dios ri a mam Isaac, ru Dios ri a mam Jacob,” —xcha'. Are c'u ri tat Moisés xuxej rib, xbirbitic, man xucoch' tä chic xrilo.
33 Xubij c'u ri Kajaw Dios che: “Chewesaj ra xajäb, rumal chi ri ch'äkap ulew ri at c'o wi are lok'alaj ulew wa'.
34 Kas tzij wilom ri c'äx ri tajin cäquirik ri nu winak pa Egipto. Nu tom ri cok'ej ri winak, rumal c'u ri' in kajinak lok che qui to'ic, rech quetzokopitajic. ¡Tasa'jmpe'! Catintak na bi pa Egipto,” —xcha ri Kajaw Dios che, —cächa ri tat Esteban.
35 Are ri tat Moisés xetzelax u wäch cumal ri winak aj Israel. Xquibij che: “¿Jachin xatcojow pa ka wi' che takanel, xukuje' che k'atal tzij?” —xecha che. Pune je ri', are ri are' ri xutak bi ri Dios che takanel pa qui wi' xukuje' che to'l que. Je' xuban ri Dios rumal ri ángel ri xuc'ut rib chuwäch pa ri juwi' q'uix.
36 Ri tat Moisés are ri are' ri xeresaj lok ri ka nan ka tat ojer pa Egipto. Xuban nimak tak c'utbal xukuje' tak cajmabal pa Egipto, pa ri Quiäk Mar, xukuje' pa tak ri juyub ri cätz'inowic. Cawinak junab c'ut xuban wa'.
37 Are wa' ri tat Moisés ri xubij chque ri winak aj Israel: “Ri Dios cucha' na jun chque ri i winakil, cutak c'u na rech coc che k'alajisal re ru Lok' Pixab, je' jas ri xinutak in. Rajwaxic c'ut chi quinimaj ronojel ri cubij chiwe,” —xcha chque.
38 Tzare c'u ri' ri tat Moisés ri xc'oji chquixol ri winak aj Israel ri qui mulim quib pa ri juyub ri cätz'inowic, xukuje' xc'oji ri are' ruc' ri ángel ri xch'aw ruc' puwi' ri nim juyub, Sinaí u bi', xukuje' cuc' ri ka nan ka tat ojer. Xukuje' xuta ri tzij ri cuya ri kas c'aslemal, xuc'am c'ut, xuya lok wa' chke uj, —cächa ri tat Esteban chque.
39 Ri ka mam ojer c'ut, man xcaj taj xeniman che, xane xa xquetzelaj u wäch. Xquipakchij ri ka mam Moisés, xquirayij pa canima' ri qui tzelejic jumul chic pa Egipto.
40 Xquibij che ri tat Aarón: “Cheabana jujun ka tiox ri quenabej na chkawäch, rumal chi man ketam taj jas xuc'ulmaj we tat Moisés ri xujesan lok pa Egipto,” —xecha che.
41 Xca'n c'u jun qui tiox ri je' cäpe jun alaj ama' wacäx, xequicämisaj tak awaj, xequisipaj c'u cho ri qui tiox ri xca'no. Xca'n c'u jun nimak'ij, xequicot ruc' ri jun tiox ri xak e are' xebanowic.
42 Rumal ri' ri Dios xutas rib chquij, xeutzokopij canok rech quequik'ijilaj ri k'ij, ri ic', ri ch'imil, je' jas ri cäbix pa ri qui wuj ri k'alajisal tak re ru Lok' Pixab ri Dios:
Winak aj Israel, pa tak ri cawinak junab ri xixc'oji pa ri juyub ri cätz'inowic, ¿a xeicämisaj lo awaj che quisipaxic wa' chnuwäch in?
43 Man je' taj xibano, xane are xeik'ijilaj niq'uiaj tak dioses. Are xitelej ri rachoch ri dios, Moloc u bi' (are jun carpa wa' ri rachoch ri qui dios Moloc),
xukuje' ru ca'yebal ru ch'imil ri i dios, Renfán u bi'.
Xak e tiox ri' ri ix xixbanowic rech queik'ijilaj.
Xa rumal wa' quixinwesaj na bi pa ri i tinimit ix, quixintak c'u na bi pa jun tinimit chic ri naj c'o wi, c'ä jela' ch'äkäp che ri tinimit Babilonia,
—xcha ri Dios chque.
44 Ri ka nan ka tat ojer, aretak xquibinibej ri juyub ri cätz'inowic, c'o ri rachoch Dios cuc'. Are wa' ri banom ruc' manta, ri c'o wi ri tz'alam tak abaj re ri Pixab. Je' c'u u banic wa' jas ri xubij ri Dios che ri ka mam Moisés, aretak xubij che chi cuban jun rachoch Dios ri je' u banic jas ri c'utum chuwäch.
45 Ri ka nan ka tat ojer xquechbej wa' we rachoch Dios ri' pa qui k'ab ri qui nan qui tat ri e are'. Aretak c'ut ri winak ri' rachi'l ri tat Josué xeboquic, xec'oji pa ri culew ri niq'uiaj winak chic ri esam bi chquiwäch rumal ri Dios, xquic'am bi ri rachoch Dios cuc'. Xek'ijilan c'u chupam c'ä pa ru k'ijol ri ka mam David ojer.
46 Ri nim takanel David nim xil wi rumal ri Dios, je ri' chi xurik nimalaj utzil pa ru c'aslemal. Rumal ri' are u rayinic cuyac jun kas rachoch ri Dios. Are Dios wa' ru Dios ri ka mam Jacob ojer xukuje'.
47 Are c'u ri tat Salomón ru c'ojol ri tat David xyacow wa' we ja ri' che ri Dios aretak xoc che takanel.
48 Pune ri Nimalaj Dios aj Chicaj man cäc'oji tä pa jun ja ri xa banom cumal winak, jas ri xubij ri k'alajisal re ru Lok' Pixab ri Dios:
49 Ri caj are nu t'uyulibal
ri quintakan wi puwi' ronojel,
are c'u ri ulew je' ta ne ruxlanibal
ri wakan.
¿Jas c'u u wäch ri ja
ri quiwaj quiyac chwe?
—cächa ri Kajaw Dios,
¿o jawije' c'o wi ri uxlanibal
ri quinuxlan wi?
50 ¿A mat are ri in ri xinbanow
ronojel ri c'olic?
—xcha ri Dios, —xcha ri tat Esteban.
51 Ri tat Esteban xutakej u bixic chque ri qui nimakil ri winak: Ri alak sibalaj abajarinak ri anima' alak. Ri anima' alak man queniman tä che ri Dios, man coc tä c'u ru tzij pa jolom alak. Alak xak junam cuc' ri man e cojonelab taj. Ri alak amak'el cäk'atej alak u wäch ri Lok'alaj Espíritu. Junam alak cuc' ri mam alak ojer, —cächa'.
52 ¿A c'o lo jun chque ri k'alajisal tak re ru Lok' Pixab ri Dios ri mat xban c'äx che cumal ri mam alak ojer? Man c'o tä jun, xane xequicämisaj ri xeyo'w lok u bixic chi cäpe na ri Cristo ri Jicomalaj Patänil re ri Dios. Are c'u wa' ri xjach alak pa qui k'ab ri winak, xcämisaj alak.
53 Ru Pixab ri Dios ri xyi' nabe canok cumal ri ángeles che ri ka mam Moisés, are Pixab wa' ri xyi' chech alak. Pune je ri', ri xuban ri Dios rech cäyataj ri Pixab pa k'ab alak, man cänimaj tä alak wa', —xcha ri tat Esteban chque.
Cäcämisax ri tat Esteban cumal ri winak
54 Ri winak, aretak xquita wa' we tzij ri', sibalaj xpe coyowal che ri tat Esteban, xquimut'ut'ej ri qui ware chrij chuc'utic ri nimalaj coyowal.
55 Are c'u ri are' kajinak ri Lok'alaj Espíritu puwi', xca'y chicaj, xril c'u ri je'lalaj u juluwem ri Dios, xukuje' xril ri Jesús, tac'al pa ru wiquiäk'ab ri Dios.
56 Xubij c'ut: ¡Chilampe alak! —xcha'. Quinwil ri caj jaktalic, xukuje' quinwil ri Ralc'ual ri Dios ri Kas Winak c'o pa ru wiquiäk'ab ri Dios, —xcha chque.
57 Ri nimak tak tata'ib xquitz'apij ri qui xiquin, sibalaj co xquirakakej qui chi'. Xak jun xquiyo' xebe' chrij ri tat Esteban.
58 Xquesaj bi chrij ri tinimit, xquiq'uiäk c'u che abaj. Ri achijab c'ut ri xebanow tzij chrij ri are' xquiya can ri catz'iak ruc' jun achi, Saulo u bi'.
59 Aretak tajin cäquiq'uiäk che abaj, ri tat Esteban xuban orar, xuta' tok'ob che ri Kajaw Jesús, xubij: Kajaw Jesús, c'ama la ri wanima', —xcha'.
60 Te c'u ri' xxuqui'c, co xurak u chi', xubij: Tat, mäya la wa' we mac ri' chquij, —xcha ri tat Esteban.
Xuwi xbitaj wa' rumal, xel ranima'.