RI WUJ RI KATZIJOX WI RI XKIBꞌAN RI UꞌTAQOꞌN RI JESÚS
Majibꞌal re
Chak kech ri uꞌtaqoꞌn ri Jesús, are waꞌ ri ubꞌiꞌ we wuj riꞌ. Are waꞌ ri xkꞌulmataj kukꞌ ri e taqoꞌn. Ri Lucas are xtzꞌibꞌan we wuj riꞌ. Ri Lucas man aj Israel taj. We achi riꞌ jun ajkun. Ri nabꞌe uwuj are ri wuj rech Lucas. We wuj riꞌ xutzꞌibꞌaj are kꞌo pa ri tinimit Jerusalén xuqujeꞌ pa ri tinimit Roma pa ri junabꞌ 60 – 62 are alaxinaq chi ri Cristo.
We wuj riꞌ are ukꞌulaj ri utz laj tzij ri kukꞌut ri upetibꞌal ri Jesús cho ri uwachulew xuqujeꞌ kuqꞌalajisaj ri majibꞌal re ri komontyox rech ri Cristo Jesús. Ri utz laj tzij ri tzꞌibꞌatal pa Lucas kukꞌut ri ukꞌaslemal ri Jesús are xkꞌojiꞌk cho ri uwachulew, we Hechos kutzijoj ri xkꞌulmataj kukꞌ ri tijoxelabꞌ, jas xubꞌan ri Uxlabꞌixel chukꞌamik kibꞌe, jas xkibꞌan chuqꞌalajisaxik ri utz laj tzij, nabꞌe xkichapleꞌj bꞌik pa Jerusalén, Judea, pa Samaria xuqujeꞌ pa ri kꞌisbꞌal re ri uwachulew. Ri Lucas kutzijoj rij jas xbꞌan chutzijoxik we tzij chike konojel ri winaq ri aꞌj Israel xuqujeꞌ ri man aꞌj Israel taj, kutzijoj xuqujeꞌ jas xbꞌan chutzijoxik ri utzij ri Dios chike ri e qꞌatal taq tzij pa ri tinimit Roma. Ri kojonelabꞌ xkitzijoj chike ri winaq aꞌj Israel ri utz laj tzij re ri Mesías ri kayeꞌm apanoq. Kꞌo oxibꞌ qꞌat pa ri wuj rech Hechos. Ri nabꞌe qꞌat kubꞌij chaqe jas xkibꞌan ri e nabꞌe taq kojonelabꞌ rech xekꞌiyarik pa ri tinimit Jerusalén. We riꞌ kariqitaj pa ri qꞌat jun katoꞌtaj ubꞌixik pa ri qꞌat wuqubꞌ.
Ri ukabꞌ qꞌat kubꞌij chaqe jas xbꞌan che utzijoxik ri utz laj tzij pa ri nikꞌaj taq tinimit chik re Judea, we riꞌ kaqariqo pa ri qꞌat wajxaqibꞌ katoꞌtaj pa ri qꞌat kabꞌlajuj.
Ri urox qꞌat kachapleꞌtaj pa ri qꞌat oxlajuj katoꞌtaj pa ri qꞌat juwinaq wajxaqibꞌ, are waꞌ ri kꞌisbꞌal re we wuj riꞌ, chupam katzijox wi jas xbꞌan chutzijoxik ri utz laj tzij chike ri winaq ri man aꞌj Israel taj, ri utz laj tzij xopan pa ri ukꞌuꞌx ri tinimit Roma.
Sibꞌalaj jeꞌlik xubꞌan ri utzij ri Dios rumal cher xtukin ubꞌixik rumal ri loqꞌalaj Uxlabꞌixel. Ri loqꞌalaj Uxlabꞌixel xpe pa kiwiꞌ ri nabꞌe taq kojonelabꞌ pa ri nimaqꞌij rech ri Pentecostés. Ri Uxlabꞌixel xuya nimalaj chuqꞌabꞌ xuqujeꞌ kwinem chike ri kojonelabꞌ, xa jeriꞌ xkichapleꞌj ubꞌixik xuqujeꞌ ubꞌanik ri rajawaxik kakibꞌano.
Xkꞌut chikiwach konojel ri kojonelabꞌ chi are ri Tyoxalaj Uxlabꞌixel kayoꞌw kwinem xuqujeꞌ kichuqꞌabꞌ rech kakitzijoj ri utz laj tzij chike ri majaꞌ kekojonik.
1
Ri Jesús kakꞌam bꞌik chikaj
Loqꞌalaj wach chꞌabꞌeꞌn Teófilo: Pa ri nabꞌe nuwuj* ri xintzꞌibꞌaj chawe, xintzijon chirij ronojel ri xubꞌan ri Jesús xuqujeꞌ ri xukꞌutu. Kꞌa pa ri qꞌij are xkꞌam bꞌik chikaj are xyaꞌtaj kan ri utaqanik chike ri utijoxelabꞌ rukꞌ ri utobꞌanik ri Tyoxalaj Uxlabꞌixel. Are xkꞌastaj uwach, xukꞌut ribꞌ chikiwach ri uꞌtaqoꞌn, xubꞌan mayijabꞌal taq jastaq rech xukꞌut chikiwach chi qas xkꞌastaj uwach. Kawinaq qꞌij xukꞌut ribꞌ chkiwach xutzijoj ri rajawarem ri Dios chike.
Are kꞌo kukꞌ xubꞌij chike: Man kixel ta na bꞌik pa Jerusalén, xane chiwayeꞌj na ri ubꞌim loq kan ri nuTat, ri nutzijom chiꞌwe. Rumal cher ri Juan xubꞌan qasanaꞌ rukꞌ jaꞌ, are kꞌu ri ix man kanajtin ta na kabꞌan iqasanaꞌ rukꞌ ri Tyoxalaj Uxlabꞌixel.
Kapaqiꞌ ri Jesús pa ri kaj
Are kimulim kibꞌ ri e taqoꞌn, xkita che ri Jesús: Ajawxel, ¿la che kꞌu we qꞌotaj riꞌ kakoj la ri taqanel pa ri tinimit Israel?
Xubꞌij ri Jesús chike: Man yaꞌtal ta chiꞌwe ix kiwetaꞌmaj ri qꞌotaj xuqujeꞌ ri qꞌij are kubꞌan na ri karaj ri Dios. Are kape ri Tyoxalaj Uxlabꞌixel piꞌwiꞌ, kikꞌamawaꞌj na kwinem xuqujeꞌ kixux na qꞌalajisal taq we pa Jerusalén, pa ronojel ri tinimit Judea, pa ri tinimit Samaria xuqujeꞌ pa ri naj taq tinimit rech ronojel ri uwachulew.
Are xbꞌiꞌtaj we jastaq riꞌ rumal ri Jesús, ko xkaꞌyex kumal ri tijoxelabꞌ, kꞌa te riꞌ qas chikiwach xwaꞌjilisax bꞌik, xkꞌam bꞌik chikaj, xchꞌuq bꞌik pa jun sutzꞌ, man xekwin ta chik xkil uwach. 10 Ri tijoxelabꞌ tajin kekaꞌy apanoq cho ri kaj are paqal ri Jesús, xaq kꞌa teꞌ xeqet kebꞌ achyabꞌ kukꞌ, kikojom saq taq katzꞌyaq, xkibꞌij chike: 11 Achyabꞌ aꞌj Galilea, ¿jas che tajin kixkaꞌy chikaj? Ri Jesús ri xkꞌam bꞌik chiꞌwach pa ri kaj, kape chi na junmul jetaq ri xubꞌano are xeꞌek.
Kachaꞌ ri Matías che ukꞌaxel ri Judas
12 Are xeqaj loq ri e taqoꞌn cho ri juyubꞌ ri kabꞌix Olivos che ri kꞌo apanoq chi jun kilómetro che ri tinimit Jerusalén. 13 Xoꞌpan kꞌu pa ri tinimit, xepaqiꞌ pa ri ja ri e kꞌo wi. Are waꞌ ri kibꞌiꞌ ri achyabꞌ ri e kꞌo chilaꞌ: ri Pedro, ri Jacobo, ri Juan, ri Andrés, ri Felipe, ri Tomás, ri Bartolomé, ri Mateo, ri Jacobo ukꞌojol ri Alfeo, ri Simón ri kachiꞌl ri Zelotes rachiꞌl ri Judas rachalal ri Jacobo. 14 Konojel ri e taqoꞌn xkimulij kibꞌ, kachiꞌl ri María ri unan ri Jesús, ri e rachalal xuqujeꞌ nikꞌaj ixoqibꞌ chik, junam amaqꞌel xkibꞌan chꞌawem cho ri Dios.
15 Pa taq ri qꞌij riꞌ are kimulim kibꞌ ri kojonelabꞌ karaj e jun ciento rukꞌ juwinaq kikꞌyal. Ri Pedro xtakꞌiꞌ chikixoꞌl xubꞌij chike: 16 Qachalal, rajawaxik kakꞌulmataj ri kubꞌij ri Tzꞌibꞌatalik are waꞌ ri xubꞌij loq ri Tyoxalaj Uxlabꞌixel chuchiꞌ ri qamam David ojer chi kakꞌulmataj na rukꞌ ri Judas. 17 Ri Judas qachiꞌl kan nabꞌe xuqujeꞌ xchakun qukꞌ pa ri qawokaj. 18 Xuloqꞌ kꞌu jun ulew chech ri pwaq ri tojbꞌal rech ri etzelal ri xubꞌano, chilaꞌ xtzaq wi xuliꞌ uwiꞌ, xraqin ri upam, xel loq ronojel ri rixkoꞌl. 19 Xel kꞌu loq utzijoxik ri xkꞌulmatajik konojel ri winaq pa ri tinimit Jerusalén xketaꞌmaj we jastaq riꞌ. Rumal riꞌ ri ulew ri xkam wi ri Judas xubꞌinaꞌj Acéldama, ri kel kubꞌij Kikꞌ ulew pa ri tzijobꞌal arameo. 20 Jeriꞌ rumal cher pa ri wuj rech Salmos tzꞌibꞌatal wi loq:
Tolon kan upam ri rachoch, mat ko chi jun kakꞌojiꞌ chupam.
Xuqujeꞌ kubꞌij: Yoꞌq ri reqeleꞌn che jun winaq chik.
21 Rumal kꞌu ri rajawaxik kaqachaꞌ jun chikixoꞌl ri xekꞌojiꞌ qukꞌ are xkꞌojiꞌ ri Ajawxel Jesús qukꞌ. 22 Rajawaxik chi we winaq riꞌ kꞌolinaq loq qukꞌ are xqachapleꞌj loq, che taq ri qꞌij are xubꞌan qasanaꞌ ri Juan kꞌa pa ri qꞌij are xkꞌam bꞌik ri Jesús pa ri kaj, xuqujeꞌ rajawaxik chi xril qukꞌ junam ri ukꞌastajibꞌal ri Jesús.
23 Xeꞌkichaꞌ kꞌu e kebꞌ achyabꞌ: Ri José ri kabꞌix Barsabás che, xuqujeꞌ Justo rachiꞌl ri Matías. 24 Kꞌa te riꞌ xkibꞌan chꞌawem xkibꞌij: Ajawxel, etaꞌm la ri kanimaꞌ konojel ri winaq, kꞌutu bꞌa la chiqawach jachin chike we kebꞌ achyabꞌ riꞌ chaꞌom la, 25 rech kok che taqoꞌn ech la, kukꞌam ri eqeleꞌn ri xuya kan ri Judas rumal cher xqaj pa mak, xeꞌ kꞌu chilaꞌ jawjeꞌ ri taqal wi che.
26 Xkikꞌyaq kꞌu kij chi rilik jachin chirij kaqaj wi. Xqaj kꞌu chirij ri Matías. Ri Matías xok kukꞌ ri julajuj taqoꞌn.
* 1:1 1:1 Are kaqil we riꞌ kaqachomaj chi are ri Lucas xtzꞌibꞌan ri wuj re Lucas xuqujeꞌ Hechos. Chawila pa Lucas 1:1-4. 1:9 1:9 Pa ri Ojer Tyoxalaj Wuj, ri Dios xuꞌchꞌabꞌej ri winaq pa ri sutzꞌ. 1:13 1:13 Cananitas kibꞌiꞌ ri jun wok winaq ri kaketzelaj ri qꞌatal tzij pa Roma. Are kakaj keꞌl chuxeꞌ ri utaqanik ri qꞌatal tzij. 1:20 1:20 Salmos 69:25. 1:20 1:20 Salmos 109:8.