8
Inaꞌ fo riꞌ tuka Ramatua Yesus
Ta doo bea boeꞌ, te Yesus no ana mana tuka dea lahenda kasanahulu dua nara, laꞌo rafeo basa kota ma koroꞌ manai naa ra. Ana laꞌo fo tui-beka fee lahenda ra, laꞌeneuꞌ Manetualain pareta na. Ria dadi neuꞌ Tutui Malole fee si. Nai lahenda kabuaꞌ sira daleꞌ hapu inaꞌ hida tuka si boe. Inaꞌ ia ra, ruma parna ramahedi rupaꞌ, ma nitu ra heke ra ruma. Tehuu Yesus puli na katemaꞌ asa. Leo-leoꞌ Maria neme koro Magdala. Maꞌulu na, Yesus usi heni nitu hitu reme ao na mai. Boe ma Susana, ma Yohana. Mama Yohana nana, riꞌ papa Kusa sao ina na. Kusa nana, malaka malilisu nai mane Herodes a uma mana pareta na. Ma bei hapu ina fekeꞌ dodouꞌ bali, fo riꞌ laꞌo sama-sama ro Yesus asa. Inaꞌ ia ra pake doi nara, fo bae fee Yesus asa hata fo parluu nai enoꞌ a.
Nasasamaꞌ laꞌeneuꞌ lahenda fo kari bini-kee nai dae rupaꞌ ara
(Mateos 13:1-9; Markus 4:1-9)
Laiꞌ esa de, lahenda kalua reme koroꞌ dodouꞌ mai, fo saka Yesus. Basa si tesa, boe ma Ana tui fee si dedea nasasamaꞌ nae, “Lahenda maue-maosa esa neu kari bini-kee nai ria oka na. Bini ruma tuda rai enoꞌ a. Fai fo lahenda resiꞌ na, ara ramolo-ratabuꞌ bini sira. Basa boe ma manupuiꞌ ara mai de seseu rabasa si. Bini ruma tuda rai dae batu. Bini sira mulai ranupu, tehuu ara mamale henis, nana huu oe baianaꞌ. Bini ruma tuda laꞌe dae matemaꞌ. Tehuu fai fo bini sira mulai ranupu, matemaꞌ ara amuu raisa si. Tehuu bini fekeꞌ ara bali, tuda laꞌe dae isi mana dadiꞌ a. Ara ranupu, basa de mori boe ma rambau-ina losaꞌ raboa. Bini sira fee faliꞌ buna-boaꞌ laiꞌ natun esa.”
Yesus tui basa nae leoꞌ na, boe ma Ana nateꞌe dedea nasasamaꞌ ria, ma naloo nae, “Bea fo riꞌ namanene, sona afi natalolole!”
Ramatua Yesus nafada nae ubeaꞌ taon de Ana nau pake nasasamaꞌ
(Mateos 13:10-17; Markus 4:10-12)
Basa boe ma, Yesus ana mana tuka dea nara ratane nasasamaꞌ ria sosoa na.
10 Ana nataa nae, “Leo iaꞌ! Huu fo emi tuka matetuꞌ Manetualain hihii-nanaun, huu ria na de Au soi ni neuꞌ loa na ela emi bubuluꞌ, Manetualain nau pareta tao Ria lahenda nara leoꞌ bea. Tehuu lahenda fekeꞌ ara ta nau tao daleꞌ neuꞌ Manetualain hihii-nanaun. Huu ria na Au anori-afada si pake nasasamaꞌ. Huu fo Manetualain mana nesi mata nara duiꞌ memaꞌ laꞌeneuꞌ lahenda ia ra nae,
‘Ara rita,
tehuu ta ralelaꞌ fa.
Ara ramanene,
tehuu ta bubuluꞌ fa.’ ”
Ramatua Yesus nafada nasasamaꞌ laꞌeneuꞌ bini-kee a sosoa na
(Mateos 13:18-23; Markus 4:13-20)
11 Boe ma Yesus nafada nasasamaꞌ ria sosoa na nae, “Bini ria, nana riꞌ Manetualain Hara-dasin. 12 Bini fo tuda rai enoꞌ a, nana riꞌ lahenda fo ramanene Manetualain Hara-dasin, tehuu malaka nitu mai nalea neni Hara-dasiꞌ ria neme sira dale nara mai. No ria na, ta ramahere neuꞌ Manetualain, de ara ta sosoi-tetefaꞌ a fa. 13 Bini fo tuda nai dae batu a, nana riꞌ lahenda fo ramanene Manetualain Hara-dasin no namahoꞌo. Tehuu oka nara rakaꞌ batu. Ara ramahere, tehuu maneniko susa a saꞌe naa si, sona mudaꞌ lai esaꞌ ara tuda. 14 Bini fo tuda laꞌe mamana matemaꞌ a, nana riꞌ lahenda fo ramanene ma sipoꞌ Manetualain Hara-dasin, tehuu ta doo bea boeꞌ te rafarene henin, nana huu rasaliu noi sira nafaduli mesa nara, roo hata-heto nara, ma rahiiꞌ noi namahoꞌo-natadaleꞌ a. Huu ria na sira namahere na, buna-boaꞌ taꞌa marorooꞌ. 15 Tehuu bini fo tuda nai dae isi mana dadiꞌ a, nana riꞌ lahenda dale roo-tetuꞌ ma dale malole. Tepoꞌ fo ara ramanene Manetualain Hara-dasin, boe ma ara rapeda-rahendan neuꞌ dale nara. No ria na, ara ramahere raroo, ma tao hihii-nanauꞌ malole.”
Nasasamaꞌ laꞌeneuꞌ tatana etu dededeꞌ a pake ure dae
(Markus 4:21-25)
16 Yesus dedea bali nae, “Ta hapu lahenda dede na dedede anaꞌ a, sona tatana etun neniꞌ ure dae, do peda dededeꞌ a neuꞌ roaꞌ a fiki dale na. Huu fo maneniko tao leo naꞌ, sona lahenda ta bisa rita makaledoꞌ a soꞌ. Dededeꞌ fo nanuu sosoa-raraaꞌ, nana riꞌ fua ni neuꞌ mamana madema, ela lahenda kodi mai boe makaledoꞌ a. 17 Besaꞌ ia basa-basan fo mana mafuniꞌ a, neuꞌ ko nana nitaꞌ. Ma basa hihii-nanauꞌ fo besaꞌ ia, lahenda ta ralelaꞌ ana, neuꞌ ko ralelaꞌ ana.
18 De, emi muste dodoo-tatai matalolole hihii-nanauꞌ ia ra. Lahenda fo nau saka matetuꞌ Manetualain hihii-nanaun, ana boe-boe nalelaꞌ. Tehuu lahenda fo ta tao daleꞌ neuꞌ Manetualain hihii-nanaun, sona ana boe-boe pakanaꞌ.”
Ramatua Yesus kileoboboki tetea nara
(Mateos 12:46-50; Markus 3:31-35)
19 Laiꞌ esa de, Yesus mama Na ma fadi nara mai dama Ni. Tehuu ara ta bisa raneneaꞌ Ana fa, huu fo lahenda dodouꞌ eo ran. 20 Boe ma lahenda reu rafada Yesus rae, “Papa! Mama ma no fadi mara rai deaꞌ. Ara nau raneta ro Papa.”
21 Boe ma Ana nataa si nae, “Leo iaꞌ, Au mama Ka ma toranoo tetea Kara nana siꞌ lahenda fo ramanene Manetualain Hara-dasin ma tao tukan.”
Ramatua Yesus tao na ruli a namate
(Mateos 8:23-27; Markus 4:35-41)
22 Laiꞌ esa de, Yesus hule ana mana tuka dea nara nae, “Mai ita saꞌe ofaꞌ, fo leo dano a seriꞌ teu.” Boe ma saꞌe ra ofaꞌ esa, de ara mulai laꞌo. 23 Ara laꞌo, boe ma Yesus suku. Ta doo bea boeꞌ, te ruli a mai de nafa ra totoꞌo rala ofaꞌ daleꞌ. Ara hihiiꞌ bolo.
24 Ana mana tuka dea nara rita leoꞌ na, boe ma ara fafae Yesus rae, “Ramatuaꞌ! Ramatuaꞌ! Foa dei! Te ita sakaꞌ bolo riaꞌ so!”
Boe ma Yesus foa, de Ana nasaꞌai nafa-ani nae, “Hahae leo!” Boe ma nafa-ani tena tutiꞌ a.
25 Boe ma Ana nafada ana mana tuka dea nara nae, “Ubeaꞌ taon de emi bei ta mamahere neuꞌ Au fa?”
Ara bii ma roi ramakokoaꞌ a, de esa natane esa rae, “Awii! Yesus ia nana, bea? Tao leoꞌ bea de Ana bisa pareta nafa-ani, fo tuka Ria hihii-nanaun?”
Ramatua Yesus usi heni nitu a neme lahenda kamulus a mai
(Mateos 8:28-34; Markus 5:1-20)
26 Ta doo bea boeꞌ, te ara losa rai nusa Gerasa, nai dano Galilea a seriꞌ.* 27-29 Nai na, hapu lahenda esa nitu ra heke ran dooꞌ a so. Ana ta nanuu uma fa, ma ana leo nahaniꞌ rates ara talada. Tuka-tuka faiꞌ ana leiꞌ-lei adaꞌ na ma poꞌiraoꞌ. Huu fo nitu ra pareta ni laꞌo naroo. Laꞌi-laꞌi lahenda heke ei-liman reniꞌ rante besi, tehuu rui na etu si. Ma nitu ra raseti ni, fo roon leo mamana lino-nes neu.
Faiꞌ ria Yesus asa onda reme ofaꞌ lain mai, boe ma lahenda kamulus ria leo Yesus neu. Lahenda ria bou-bou, ma bara neuꞌ Yesus ei dae Na. Tutiꞌ a Yesus pareta nae, “Ae, nitu! Kalua memeꞌ lahenda ia mai!”
Boe ma lahenda kamulus ria bobouꞌ nae, “Ae! Bosoꞌ tao mahehediꞌ au! Huu fo au bubuluꞌ O nana Yesus, Manetualain Madema a Anan! O bosoꞌ ese-rumu au!”
30 Yesus natane ni nae, “O nade bea?”
Nitu a nataa nae, “Legion, nana huu ami dodou-inaꞌ, sama leoꞌ soldadu rifun.” Ana nae leoꞌ na, huu fo nitu dodouꞌ masoꞌ rai ria aon daleꞌ so.
31 Nitu sira hule neuꞌ Yesus fo bosoꞌ nadenu si leo Bolo Eese-Rurumuꞌ a reu, mamanaꞌ fo riꞌ ena kuasa tadaluꞌ ara reuꞌ na.
32 Naneneaꞌ nai naa, bafi bubuaꞌ esa totofi saka nanaaꞌ nai leteꞌ a suu na. Nitu ra hule Yesus rae, “Madenu ami masoꞌ leo bafi sira daleꞌ meu!” Boe ma Yesus nataa. 33 Basa de, nitu ra kalua ela touꞌ ria, boe ma ara kodi leo bafi sira daleꞌ reu. Basa bafi sira ramulu si, de ralai ratotofaꞌ onda reme leteꞌ lain mai, ara tuda rala dano daleꞌ de mate katemaꞌ asa.
34 Manea bafi ra rita mana dadi, boe ma ralai reu tui nai basa koro manai naa ra. 35 Lahenda dodou ramanene si tui rae leoꞌ na, boe ma ara kalua leo mamanaꞌ ria reu, ela rita mataꞌ mana dadiꞌ ubeaꞌ ria. Losa naa, te rita lahenda nitu hekeꞌ ria natuuꞌ neu-neu naneneaꞌ nai Yesus ei dae na. Ana pake bua-loas, ma kamulu na mopon so. Basa si rita ria, boe ma ara bii. 36 Lahenda fo rita mana dadiꞌ ria, ara tui lahenda fo besaꞌ ko mai a, eno na leo beaꞌ de lahenda kamulus ria teꞌe na aon so. 37 Boe ma basa lahenda fo leo rai nusa Garasa a, ara hule Yesus foa ela si huu fo basa si biiꞌ raan seli.
Boe ma Yesus asa ae ofaꞌ lain reu, fo sakaꞌ fali leo dano Galilea a seriꞌ reu.
38 Tehuu lahenda nitu hekeꞌ ria hule Yesus nae, “Papa! Ela au tuka Papa boe!”
Tehuu Yesus sipoꞌ ana nae, 39 “Leo iaꞌ dei! Malole lenaꞌ o fali leo kileoboboki mara muu, fo tui si laꞌeneuꞌ Manetualain malolen fo Ana taon soaneuꞌ o a.”
Boe ma lahenda ria laꞌo nafeo basa kota ria, de tui basa lahenda ra laꞌeneuꞌ Yesus puli nan.
Ramatua Yesus fee Yairus ana feto na nasoda seluꞌ, ma puli na inaꞌ esa namahedi ina ta pake hahaeꞌ fa
(Mateos 9:18-26; Markus 5:21-43)
40 Basa boe ma Yesus asa saꞌe ofaꞌ leo dano Galilea a seriꞌ reu. Ara onda reme ofaꞌ lain mai, te lahenda dodouꞌ rahani Ni so. Ara rarurupu mai fo nau sipoꞌ Ana. 41-42 Touꞌ esa nade Yairus nai na boe. Ria nana malaka uma mamasoꞌ nai kota ria. Ana ni noi esaꞌ a; ana inaꞌ, teu ni sanahulu dua. Besaꞌ ia ana fetoꞌ ria hedi beraꞌ noi mamaten. Tepoꞌ fo Yairus nita Yesus mamai na, ana sundaꞌ undulaka na neuꞌ Yesus mata na. Ana hule fo Yesus leo uma na neu, ela tulu-fali na ana feto na.
Yesus nataa ni, boe ma ara leo Yairus uma na neu. Tehuu lahenda dodouꞌ rapue nau tuka boe, huu ria na ara laꞌo raseseti ao.
43 Hapu inaꞌ esa laꞌo no si boe. Namahedi ina ta pake hahaeꞌ fa teuꞌ sanahulu dua so. Ana nabasa doi-talin ma hata-heton, fo bae doter a. Tehuu ta bisa puli rala ni fa, hedi na foa naroo. 44 Boe ma ana naneneaꞌ nesiꞌ Yesus dea na. Basa de ana oi laꞌe Yesus badu peda na. Ana oi laꞌe, boe ma hedi ina na teꞌe tutiꞌ a.
45 Kekeneu te Yesus napadei, basa de Ana natane nae, “Bea rina oi laꞌe Au ia?”
Tehuu ta hapu esa manaku boeꞌ. Boe ma Petrus nae, “Ramatuaꞌ *a boe na! Te lahenda dodouꞌ laꞌo raseseti ao leoꞌ ia na! Ara ratipa ao reme deaꞌ mai.”
46 Tehuu Yesus nafada ni nae, “Taꞌa! Bisinaꞌ a Au ameda kuasa kalua neme Au mai. Au bubuluꞌ lahenda esa oi laꞌe Au.”
47 Inaꞌ ria nameda nan ta bisa nafuni nala fa, boe ma ana biiꞌ mamateꞌ. Ana dere, de sundaꞌ undulaka na neuꞌ Yesus. Basa boe ma ana tui neuꞌ basa lahenda sira matan, ria hedi-raun huu-pedan. Nafada nae, laꞌe fai ana oi laꞌe Yesus, boe ma teꞌe na aon tutiꞌ a.
48 Basa boe ma Yesus nafada ni nae, “Susi! O teꞌe so, huu fo mamahere neuꞌ Au. Fali no mole-dame leo!”
49 Yesus bei dedea noo inaꞌ ria, te Yairus lahendan esa mai nafada ni nae, “Adoo, Papa, ee! Papa ana ma neꞌes ana so! Maten so, de bosoꞌ masosota Papa Mesen bali.”
50 Tehuu Yesus namanene lahenda ria tutui na, boe ma Ana nafada Yairus, “Aꞌa! Nenee! Dale ma bosoꞌ dodaaꞌ! Mamahere neuꞌ Manetualain. Ria rina fee aꞌa ka ana ma sodaꞌ.”
51-53 Ara losa Yairus uma na, te lahenda tesa rahenu naa so, Ara boreu. Boe ma Yesus nasaꞌai si nae, “Emi hahae boreuꞌ a leo! Anaꞌ ia ta maten fa. Ana suku ria!”
Tehuu lahenda ra hiꞌa ma peko bafa nara roo Ni, huu fo rita mataꞌ anaꞌ ria etu hahae na so. Boe ma Yesus hule ana fetoꞌ a ina-aman, Petrus, Yohanis, ma Yakobis, fo roo Ni masoꞌ daleꞌ reu belaꞌ a. Fekeꞌ ara sona nadenu si rahani nai deaꞌ.
54 Ara daleꞌ reu, boe ma Yesus tai na anaꞌ ria lima na, ma naloo nae, “Ana fetoꞌ, on! Foa leo!” 55 Kekeneu te, ana feto anaꞌ ria nasoda seluꞌ, ma ana foa tutiꞌ a. Basa boe ma Yesus nafada ana fetoꞌ ria mama na nae, “Fee anaꞌ ia naa dei!” 56 Ana feto anaꞌ ria ina-ama nara roi leleuꞌ laka nara. Tehuu Yesus fee si nafarereneꞌ, fo bosoꞌ tui-beka mana dadiꞌ ria neuꞌ lahenda ra.
8:3 Mateos 27:55-56; Markus 15:40-41; Lukas 23:49 8:10 Yesaya 6:9-10 8:16 Mateos 5:15; Lukas 11:33 8:17 Mateos 10:26; Lukas 12:2 8:18 Mateos 25:29; Markus 4:25; Lukas 19:26 * 8:26 Dudui dedea Yunani fo mana duiꞌ nae, ‘Gerasa’. Nana riꞌ duduiꞌ ruma mana duiꞌ nae, ‘Gadara’. Ma ruma bali sona duiꞌ rae, ‘Gergesa’. 8:43 Duduiꞌ dedea Yunani ruma ta mana duiꞌ “Ana fee nabasa doiꞌ ma hata-heto nara, fo bae doter a.”